?ii' ''t' r' ' 'V*.: ?t TI Psychologische roman 1942 Uit de natuur Jubelend On de r| aan", roman door Anna-Lise Slellg. Uitgeversmaat schappij Chaos", Amsterdam 1942. Prijs: 3.90 Goudgulden DOOR bijzondere omstandig heden zijn wij in staat, onzen lezers een primeur te bereiden: een fragment uit het vijfde hoofdstuk van mevrouw Sieligs laatste schrijf machinevrucht Jubelend Onder» gaan", psychologische tijdroman, ter wijl wij daaronder het oordeel van onzen litterairen medewerker Hermann Wauwels afdrukken. Reib Letsma opende met een vermoeid gebaar de deur van zijn kamer. De vroegochtendschemering kleurde de raamopening vaal-vuilgroen; het gordijn wapperde óp in een felle beweging, zonk dan weer terug in zijn verticalen stand, waarin het nauw merkbaar sidderen bleef. Eenigen tijd luisterde hij naar het reeds herlevend gerumoer der grootstad, waarvan de aanzwellende en weg ebbende golvingen uit zijn persoonlijk onbewuste vreemde beelden vrij maakten, die traag zijn bewustzijn binnendreven als iriseerende zeep bellen, om dan van zijn ego bezit te nemen. Extra vers intuïtief type als Reib was, stoorden de zintuiglijke prikkels, die de waarneming aan het subject opdringen wilde, zijn onvooringenomen beschouwing en werden daarom in zijn psyche steeds naar het onbe wuste verdrongen. Zoo was hij in hooge mate en op bijzondere wijze van het object afhankelijk en kon hij zich in stabiele verhoudingen nooit thuis gevoelen. En zijn verhouding tot Lucretia dreigde een stabiele te worden.... Toen hij haar de eerste maal ont moette, had haar naïeve schrander, heid hem gemakkelijk ontwapend en hij was dadelijk begonnen zijn anima te projecteeren op haar, wier belofte volle vaagheid, wier bijna sphinxachtig veelzeggende zwijgzaamheid ertoe ge schapen scheen, animaprojecties op te nemen. En omdat haar ware indivi dualiteit slechts onbewust bestond en zij niet een onmiskenbare elegance, maar tevens een schier verbijsterend gemak van persona veranderde, slaag de zij erin, de houding aan te nemen, die r.teeds aan de omstandigheden beantwoordde. Daarmee misleidde zij Reib en misschien ook haar eigen bewuste Ik.... Hij echter kon, na een overgegeven animaprojectie, waarin het collectieve onbewuste in hem donderde als een gezwollen bergstroom in het voorjaar, haar plotseling in een opflitsen van zijn Ego, slechts als object tegenover zich zien en het waren deze momenten, die tergend-langzaam-zeker de huidige crisis voorbereid hadden. Een crisis, die den strijd beslechten zou tusschen zijn verzet tegen het stabiele en zijn primitieve gemeen schapsgevoel, dat sterk in hem leefde. De egocentriciteit was laat bij hem tot uiting gekomen, opgegroeid als hij was in een langdurige en volledige partlcipation mystique met een toege wijde moeder, die geen opstandigheid van het Ik kende. Zijn medelijden was dus spoedig gewekt en het ver driet, dat hij Lucretia, wier domineerend Barbarossacomplex hij niet ontdekt had, meende te zullen be reiden, schrikte hem af. Het verhoogde peraoonUjkheidsgevoel, gevolg van zijn erotische verhouding, zou hem echter nog slechts sterker tot de daad drijven. De wind stak weer sterker óp en Reib sloot het raam met een snelle, licht geïrriteerde beweging. Uit do verte...." Hier breken wij het fragment af, om onzen litterairen medewerker aan het woord te laten. Mevrouw Sielig heeft onze vaderlandsche letteren wederom verrijkt met een machtig oeuvre, waarvan de grondigheid reeas dadelijk blijkt uit den omvang: 881 bladzijden. De grooto verdienste van deze schrijfster, haar streng doorgevoerde allernieuwste za kelijkheid, komt in dit werk zoo mogelijk op nog overtuigender wijze tot uiting dan in haar vorige romans. Het zieleconflict tusschen Reib Letsma en Lucretia, waaraan de eerste ten slotte jubelend ondergaat, is verwant aan het Hamlet-thema, doch het is uitgewerkt met psychologisch weten, inplaats van de moeilijk te verant woorden intuïtie, waarmede een Shakespeare zich moest behelpen. Wij danken het aan Anna-Lisc Sielig en haar geestverwanten, dat de psychologische roman van heden afge daan heeft met het onhoudbare element, dat vroegere generaties in spiratie" noemden, en dat op een onloochenbaar positieve en catego rische wijze. Nauwelijks een tiental jaren geleden moest men zich bij verschillende auteurs nog afvragen: hebben zij hun werk nu wel zorg vuldig geconstrueerd aan de hand van psychologische standaardwerken of hebben zij hun inspiratie slechts den vrijen loop gelaten?" Het ultra-nooaffairismc heeft dezen twijfel wegge nomen en ons het zuivere letterkun dige kunstwerk geschonken. Niemand verzuime dus, zoo spoedig mogelijk kennis te maken met deze schepping!" BERGBEKLIMMING D HEDENDAAGSCHE MACHTHEBBERS .?Het gaat om de heiligste goederen!" . E klim begon om kwart over tien in den morgen. Toen vleide ik mij neder in de geel en lila gevlekte weide en liet mijn oogen den vrijen loop. Eerst gleden zij omhoog over het dennenbosch, langs de geul, die, eon verstijfde beek gelijk, tusschen de boo men naar het dal afdaalt. Vervolgens door groote stukken bosch, dicht en donker tegen de berg helling gelegerd, en verder, als in glij vlucht, over de gekartelde toppenlij n der naaldboomen. Daar verrijst een steile rotswand, I n een onderdeel van een seconde heeft Dt Groent" van H. Vtmijntni mijn blik het hoogste punt bereikt. . . . ,"*?'.? Dan een mengelmoes van bosch en gesteente. Donkergroene vlekken, on regelmatig verspreid, kleven aan de kale rotsmassa's. Het is als een om hulsel, waar de berg uitgebarsten is, een schelp van mos, die hij, zich uit dijend, doorbroken heeft. Tusschcu deze brokjes bosch vanuit de verte maken zij den indruk van willekeurig in het rond geworpen kussens slin gert zich de weg, dien mijn oogen gaan, in een behaaglijken zigzag. Op een paar kilometer meer of minder komt het niet aan. Daarentegen negeeren zij later de serpentines, die in breede, vlakke ellipsen tegen den berg opkruipen. De witte streep doorploegt de donkere. kuif van dwergboomen, welke hier de rots bedekken als een .prachtig opge maakte hanrdoi. Het oog vermijdt hun gemakkelijke baan, .glijdt luchtig omhoog naar den top over de kale, gespleten rotswanden, juist daar, waar zij het steilst zijn. Daarginds, waar een rots als een klein plateau vooruitspringt, blijft de blik itan den onderkant daarvan hangen. even rustig als een vlieg aan de zolde ring van het vertrek. ? Nu zijn wij boven. De vensters van PAO, II Df GROENE No,303* THIJSSE'S HOF Dr. Jac P. Thijsse HET is nu tien jaren geleden, dat wij op een regen achtigen Septembermorgen T h ij s s e's H o f openden. Het was oorspronke lijk een uitgemergeld aardappelveld, ungeven door schrale boschjes van 'iken hakhout en een nog al breede strook van hoogopgaand loofhout. Goede vrienden brachten een stichting rot stand: Planten- en Vogeltuln ?n het Bloemendaalsche Bosch". le'iereen kan contribuant of donateur fan die stichting worden. Het Ge meentebestuur van Bloemendaal hielp flink. Leonard Springer maakte een fraai plan met als hoofdfiguur de bewonderenswaardige vijver. Het al oude Pannekoekhuisje handhaaft den '?and met het verleden en zoo kregen wij alles met alles een zeer behaaglijk geheel, dat thans een aangename,' ??ij het dan ook bescheiden plaats inneemt onder de aantrekkelijkheden van de schoonste gemeente van Holland, een rustig plekje, waar heel veel valt te genieten en te leeren. Wij hebben de bedoeling, om in ?Hen Hof bijeen te brengen al de planten, die voorkomen in de duin>treek of die er voor vermeld zijn, ??n dan nog wel liefst in natuurlijke roepeering en in zoo groote hoeveel» hcid, dat de aandacht der bezoekers vanzelf wordt geboeid en men er het l*ven van de plant in den loop van l et jaar gemakkelijk kan gadeslaan. l)e natuurlijke groepeering veronder stelt meteen ook vrijheid van be weging voor de planten namelijk. De bezoekers van den tuin moeten vich vergenoegen met langs de paden M gaan en kunnen daar ook mee i-'vreden zijn, want wij hebben er vele paden gemaakt en zorgen er voor, .at elke plantensoort een behoorlijke l laats vindt vlak bij een pad, liefst i og met een bescheiden groen latje, v aar de naam van de plant in geel 'P geschilderd is. Het is inderdaad «"ii ideale planten t u in en waar de ."getatie zoo rijk en gevarieerd is, ion het niet uitblijven, of er vestigde vich ook een overvloedige dieren wereld, niet alleen, zooals de naam ii<»r stichting doet verwachten, van vogels, maar ook van allerlei lagere «lieren, prachtige vlinders, vliegen. l»jen, wespen. Nu een honderdjaarsj-tbileum binnenkort weer eens de «indacht zal vestigen op de Camera «bscura mag het vermelding verdie!? >n, dat de Aristolochia clematitis «?D de Wijngaardslak ook flink ver(??genwoordigd zijn in Thijsse's Hof. Wij hebben nog lang niet allo. planten van het duin, maar toch al wel alle poorten van heesters en boomen en dat is alvast geen kleinig heid. En die zijn maar niet vertegen woordigd door enkele exemplaren, maar in verschillende en zelfs zeer merkwaardige vormen. Zoo ben ik er heel grootsch op dat we de interes'santékardinaalsmuts in vele natuur lijke variëteiten kunnen vertoonen. Op n plek hebben we esp en slee doorn volkomen vrijheid van be weging gegeven en die maken er een alleraardigst gebruik van en hebben daar ook nieuwigheidjes te zien gegeven. De nieuwe tijd wordt ge llustreerd door voorname figuren uit de duinbebossching zooals de Zwarte Den, en die heeft aan zijn voet weer gekregen een der metgezellen van de nieuwe bebosschingen, de fraaie dennenorchis. De Rozen van het duin zijn er allemaal, een heel mooie helling haast al met gesloten vegetatie van duinroosjes en elders weer forache eglantieren en honds rozen, waarin de zwartkop-graamusschen nestelen, leder jaar hakken wo een perceeltje eikenhout en daar kiemen en groeien dan meidoorn en lijsterbes, Geldersche roos, liguster,' esch en ahorn, zelfs taxus en hulst, natuurlijk ook eiken en beuken, alles een aanwijzing ervoor, dat ons duin van nature is aangewezen op loof bopeh. De vijver is gegraven in het natte jaar 1925. Het volgend jaar wa? ook nog regenrijk genoeg, maar toen volgde de reeks van droge jaren, in het bijzonder van droge winters. Daardoor is de vijver gekrompen on. de moerasflora heeft zich verplaatst, maar met wat inspanning is het uis toch gelukt om het weelderig aanzien te behouden. Het was een lust, omdaarbij na te gaan, hoc sommige plantensoorten zich wisten-téschikken naar de veranderepdo toestanden van vochtigheid in deii bodem on vochtigheid in do lucht on hoe boslissend voor de verspreiding on h«*t ? standhouden van eon plantensoort het is, dat er een goede gelegenheid voor ontkiemen bestaat. Het spreekt van zelf. dat wij in deze moeilijke jaren niet -aan «He planten onbeperkte vrijheid van be weging konden geven. Enkele poorten /ouden de overhand hebben gekregen en de tuin /uu verarmd xijn. On/e tuinman heeft .dan ook «neer moeten gieten on wieden dan te verwachten wac. De Hof is slechtp twee hektaren groot, dus we moeten wel Hchipperen. Aan kruidachtige gewassen ;-hebben ?Ie berghut spuwen vuur, doordat de ?'.on er regelrecht in schijnt. De blik ontwijkt ze, neemt even do vormen an het gebouwtje in zich pp, waarvan ?Ie rechtlijnigheid zoo weldadig af steekt tegen de onregelmatige vormen van den berg als menschenwérk het van de'wildernis maar doen kan. Ver volgens veroorlooft hij zich een blik semsnelle gUjpartij van vele mijlen ver 11 ver den bergkam» grijpt in n enkele /.achte glijvlucht nabijheid en weg"uhemerende verte in n greep teza men duikt dan door de lucht weer «mlaag naar de blauwgroene, gelijk de brokken van een door elkaar geschud de legkaart'in en over elkaar gescho ven weiden. En op n van die weiden lig ik te kijken. Kwart over tien was de genotvolle bergbeklimming begonnen, en tien minuten later was zij, de afdaling in cluis, volbracht. ? ? De prachtig als toerist uitgedoste heer en zijn bei4e dames, die nu juist de beklimming aanvangen, houden hun vlakke hand boven de oogen om ze te beschermen legen de stralendhelle en heete lucht en zetten hun beenen aan het werk. Ik beveel lederen echten natuur vriend mijn omgekeerde methode aan: men blijft met behaaglijk uitgestrekte beenen in het gras liggen en laat den blik omhoog gaan, klauteren en vlie gen, De drie toeristen rusten een oogenblik uit en wisschen zich het verhitte voorhoofd af. Hun gezicht vertoont een gepijnigd-verheugde uitdrukking, een wonderlijk mengelmoes van plichts besef, genoeg-van-de-zaak-hebben en ingespannen tevredenheid. Dan zien zij even om zich heen en gaan weer verder, licht hijgend van natuurgenot. Hoe hoog komen zij? Op zijn best tot aan den top. Wie do bergen op mijn manier beklimt, komt veel hooger M ? ALFRED POLGAE wij tegenwoordig over de driehonderd soorten. De toegang tot den Hof is vrij voor iedereen, behalve voor kinderen onder de twaalf jaar zonder geleide. Losloopende honden kunnen wij ook niet hebben. De tuinman-bewaker geeft graag inlichtingen. Het plukken van bloemen is natuurlijk verboden, maar de tuinman mag aan belang stellenden geven wat hem goed dunkt, neemt ook graag planten in ontvangst. De bezoekers gedragen zich over het algemeen behoorlijk. Een paar jongens hebben onze mooie spinnenorchis gestolen. Maar een prachtige groep van Anacamptis, die zeer bewonderd werd, is onaangetast gebleven. Er valt heel veel moois te fotografeeren. In Juni en Juli komen er veel exami nandi hun plantenkennis opfrisschen. Ontwikkelingsclubs, werkloozen vin den er aangename en nuttige vcrpoozing. Onze nachtegalen trekken in Mei veel bezoek en zingen onbe kommerd door, terwijl tientallen van menschen vlakbij naar hen staan te kijken. Het waterhoeu verblijdt jaar in jaar uit het publiek met talrijk kroost. De groene specht hakt in het grasveld gaten in den grond, cm mie ren te bemachtigen. Dergelijke dingen krijgt men het best te zien in de morgen uren, als er weinig bezoekers zijn. Alles met alles mogen wij wel zeggen, dat de belofte, tien jaar ge leden uitgesproken, thans in ver vulling is gegaan en we mogen van den Hof nog veel goede dingen ver wachten. Ook hoor ik fluisteren, dat het goede voorbeeld in sommige gemeenten navolging gaat vinden. En de A.J.C. gaat bij haar kampeerplaats op de Veluwe een Heimans Hof maken die nog zesmaal zoo groot wordt als Thijsse's Hof. Intusschen is het gelukkig gaan regenen, juist als op dien Septemberdag, tien jaar geleden. f VEILIG SNEL en COMFORTABEL DUNLOP l Ned. Dunlop Rubber- en Banden Mij. Amsterdam. Dan. Willinkplein 12-20. Telefoon 93656-93766. \ 's Hof in 1935 PAG. 17 DE GROENE Ne. 3039