EEN PARTIJTJE POKER Mr. M. Kann Genere, 12 September DE Volkenbondsvorgadering, die dit jaar onder voorzitterschap van Benesj ver gadert, is bij elkaar gekomen onder de som bere ?chaduw van het Italiaansch-Ethiopirch con flict. Hierbij vergeleken zinken alle andere kwesties in 't niet. Sir Samuel Hoart». de Engelsche Minister van Buitenlandsche Zaken, heeft in zyn rede het Engelsche standpunt krachtig uiteengezet, en daarbij duidelijk laten uitkomen dat Engeland de collectieve handhaving van het Volkenbondspact verlangt, niet alleen voor dit geval, maar voor ieder geval dat zich mocht voordoen waarbij een staat van den Volkenbond wordt bedreigd. Het schijnt dat deze Assemblee een van de gewichtigste vergaderingen in do Volkenbondshistorie zal worden. Zooals wij de vorige week \iiteengezet hebben, staat Genève voor de keuze of men nu dan een? eindelijk daadwerkelijke sanc ties in het Volkenbondsrecht zal introduceer en. ja dan noen. Of men dus een echt en werkelijk inter nationaal recht zal erkennen, een recht van vleeech on bloed, dat men ook bereid is te handhaven of nog niet. Het ziet er naar uit, dat men het aan zal durven. Op gevaar af'het «Front van Stresa" te verliezen, op gevaar af wellicht het Italiëvan Mussclini óók nl uit den Volkenbond te zien treden. Italiëwordt weliswaar met veel egards on alle soepelheid be handeld, maar het wordt duidelijk dat de Volken bond niet meer voor sancties terug'zal schrikken al zou het grootste succes van deze big-stickpolitiek natuurlijk zijn dat de big stick niet ge bruikt hoeft te worden. De Volkenbondsraad heeft, nog voordat de Assemblee bijeenkwam, een Comitévan Vijf ge vormd, dat tot taak heeft te trachten een verzoe ning te bewerkstelligen en een fundament te ont werpen voor een samenwerking tusschen Italiëen ec-nige andere staten, om met toestemming van de regeering van het keizerrijk Ethiopiëte komen tot een moderniseering van Abessynië. Deze plannen loopen dus heel duidelijk uit op een protec toraat dat in'-naam door den Volkenbond, in feite door Italië, zou worden uitgeoefend. Abessyni zou lid van den Volkenbond blijven, evengoed als b.v. Irak dat is. het Arabisch koninkrijk waarover het Britsche rijk de supervisie heeft. Dit ie een compromis,, dat feitelijk zeer dicht bij de plannen staat, die pp de Parijeche conferentie gemaakt zijn en die toen niet door Mussolini zijn aanvaard. Dat de Negus nu deze plannen zal accep teeren mag men na débescheiden en voorzichtige rede van Tecle Hawariate wel aannemen. Hij zal niet anders kunnen. Maar Mussolini? Toch staat de zaak er heel anders voor dan tijdens de Parijsche conferentie. Toen kon men niet voor zien dat vrijwel ieder lid van den Volkenbond vóór sanctie-maatregelen zou zijn. Toen stelde zich .alleen de Engelsche regeering op dat standpunt daarin overigens niet geschraagd door een groot deel van het Britsche publiek. En Frankrijk stond tegenover het denkbeeld van een drastische politiek zér, zér weifelend. Dat is nog slechts enkele weken ?geleden*. Wat zal La val nu doen, als de nood aan 'den man komt? Frankrijk zal niet allén'kunnen .blijven. Wat de andere staten zullen willen, is nu wel gebleken. Minister De Graeff heeft althans duidelijk laten blijken dat. ook Nederland rekent op handhaving Van het pact en bereid is, het zijne daartoe bij te dragen. ? \ De groote, de voornaamste, eigeiOyk de eenige reden die Lava! heeft, om Mussolini niet Jals vriend te verliezen, die reden is geen andere dan: Duitschjand.' Dat hiervoor aanleiding bestaat, wordt wel het bei t bewezen door Hitlers opzien barende ontvangst, Zondagmiddag, van Attolice, den nieuwen Italiaanschen gezant. Bij die gelegen heid is over en weer fraai en hartelijk gespeecht. En men vergat daarbij niet beider rechten en ge rechtvaardigde" belangen »n het zonnetje te zetten. De Historie zal moeten uitmaken wie gelijk heeft, Lava), dlëden factor Duitschland een geweldige waarde toekent in het schaakspel om het Ethiopisch conflict of de overgroot* meerderheid van de Volkenbondsleden, die het Hitlëriaansche Rijk van het Midden langzamerhand voor een factor van zeer secundaire beteekenis houden. Men rede? neert dan als volgt: Om de zaken nu maar zoo pessimistisch mogelijk te bezien hou démen rekening met Mussolini's dreigement sancties beteekenen oorlog". Zou een Italië, dat zich in oorlog bevond met geheel WestEuropa ook maar icls hebben aan een bondgenoot schap met Duitschland? Stel, dat Duitschland daarvan gebruik zou maken om zich van Oosten rijk te bemachtigen, wat zou daar dan nog meo gewonnen zijn? Er ligt veel waars in deze redeneering. Want al is in eersten aanleg oorlog een vraag van militair potentieel, hy is dat slechts in eersten aanleg. Juist de ontwikkeling der moderne aanvalswapenen maken zelfs mér nog dan in de jaren '14 tot '18 oorlog tot een vraag van grondstoffentoevoer. En daarin ziet het er voor Italiëallerellendigst uit. Benzine en petroleum moet het importeeren. Me talen dito. Kolen dito. Wanneer Duitschland als Italië's bondgenoot optreedt, zal het zeker geun kolen voor Italiëkunnen missen. Maar hoe staat Duitschland er zelf voor? Ook daarover oordeelt men zóó pessimistisch, dat men aanneemt dat Duitschland geen oorlog beginnen zal. Dit zijn natuurlijk speculaties. Eén ding b zeker, en dit is dat tenslotte niemand blind is voor mogelijke ernstige consequenties. Maar men wil van dit bewustzijn toch geen argument maken om nu, als de nood aan den man komt, voor het toe passen van sancties uit den weg te gaan. Deze kunnen van verschillenden aard zyn. Daar is allereerst de kweftie van het water. Het Italiaansche cxpeditieleger betrekt 'het water . grootendeels .... van Engeland. Het wordt met tankbooten van Suez naar Oost Afrika verscheept. Hoe grooter het aantal troepen, hoe verder zij zich binnenlands bewegen, hoe moeilijker het ravitaillement. Ditzelfde geldt voor den toevoer van olie en benzine, die het Italiaansche leger uit SovjetRusland betrekt. De houding van Rusland liet hier in Genève aan duideiykheid niets te wenschen over. Geen druppel olie zal de Zwarte Zee meer verlaten, als 't zoo ver mocht komen. En met de imaginaire olie uit de Abessynsche conceseies zal men voorals nog niet veel verder kunnen komen.... Als ultüna ratio bluft er dan nog de sluiting van het Suezkanaal. Artikel l van het Verdrag van 20 October 1888 zegt evenwel letteriyk: Het Suezkanaal zal steeds vrij en open zyn, in tijd' van oorlog zoowel als in tijd van vrede, voor ieder vaartuig behoorende tot handels- of oorlogs marine, zonder eenig onderscheid van vlag. Der- . halve mogen de Hooge Contracteerende Partijen het vrije verkeer door het kanaal noch in tijd van oorlog, noch in tijd van vrede in den weg staan, noch zal ooit het kanaal aan blokkade onderworpen mogen worden." Merkwaardig genoeg wordt dit tractaat op ver scheidene plaatsen in de Vredesverdragen (waar van het Volkenbondshandvest immers een deel xütmaakt) genoemd, n.l. in zooverre dat de rechten van oppertoezicht over de veiligheid en onaantast baarheid van het kanaal overgaan van Turkije op Engeland. Men kan dus onmogelijk beweren dat met het Suezkanaal-tractaat geen rekening ge- ? houden is, tóén het Volkenbondspact werd geredi geerd. Niettemin schijnt de vrijheid die dit tractaat waarborgt in tegenspraak te zyn met de rechten, die de Volkenbond heeft om krachtens artikel 10 van het Handvest zoonoodig'militair op te treden tegen een opstandig lid. Men kan tich niet ten strijde gorden om het Vol kenrecht te handhaven en direct beginnen met een verdrag als scheurpapier te behandelen. Evenmin kan men in dezen suppositioneelen stryd het Suez kanaal beschouwen als een plaats van een-tweedrie-buut-vry l Juist het kanaal niet l Deze juridische puzzle zal opgelost moeten wor den. En men zal tot het inzicht moeten komen, dat de in het Handvest opgestelde nieuwere rechts regel over het Kanaalverdrag heen grijpt, dat dit dus slechts theoretische beteekenis behouden heeft voor belligerenten, die niet tot den Volkenbond behooren. . Zoo. staan de zaken nu. Van beide kanten Italiëen den geheelen Volkenbond dreigt men met ernst". De Bond is tot alle concessies bereid, die zin hebben, maar in de zaak zelf blijf t'zij voet ' bij stuk houden en dreigt met sancties. Mussolini , gaat met zijn krijgstoerusting door en officieel trekt Italiëzich van de openbare besprekingen terug. Maar ondertusschen wacht het af. Een partijtje poker, waarvan wij in angstige spanning den uitslag afwachten.... PAG, 2 DE GROENE No.XMI )T\ POLITIS, voorzitter der Arbitrage-Commissie DE BEMIDDELAARS IN I>1 Najaarsoffensiej DRIEHONDERD psychiaters, waaronder ..generaals der wetenschap" als Winkler, Wicrsnw. Aricns Kappers, doen eerstdaags met hun icaarschincenden brief een aanval" op hel militarisme aller landen. Hoc eenvoudig zou deze aanval zijn af te weren, ware het niet, dat het militairiniie zelf in alle landen, de grooteen de kleine, thans in een geweldige crisis verkeert. Zijn nachtmerrie is bijvoorbeeld: hoc spelen we het klaar om als de nood aan tien man komt" de massa ..marschieren zu lassen". Van militair standpunt uit zegt dan ook luitenant E.Jungcr: ,.Hdaas heeft de voorafgaande periode van het algemeen onderwijs ons van een ilinke reserve van analphabeten beroofd". Men zit met de handen in het haar. Dank zij de meerdere scholing vormt men weliswaar specialisten : ncttoyeurs dctranchces, vlammenwerpers, gasspecialisten, weten schappelijke spionnen. Maar deze moderne bewust wording strekt zich ook uit over de achtergronden van den schijnbaar-onschuldigslen ,.verdedigiiig8"~oorlog. Aan deze bewushcording maakt de psychologie zich meer en meer schuldig. En wordt impopulair bij hen, ju ie den modernen oorlog nog zoo graag zoudett zien als een onvermijdelijken verdedigingsoorlog-als't-zoover-is. De beioapeningstechniek heeft gebracht de technische crisis in het hedcndaagsch militairisme. Er is de angst: heb ik wel ongeveer hetzelfde vernietigingsapparaat als mijn buurlui? Gelukkig maar, dat dr dommelende massa daarop geen antwoord verlangt. Hel moderne militairisme, dat zich consequent instell op den modernen oorlog en oorlogsparaatheid, kent een voor het militairisme nog gevaarlijker crisis: de psychologische. Deze houdt in: 1°. De aarzeling, om aan de guerre totale mee te doen, waarin systema tische t i moraliteit het'voornaamste wapen is. 2°. De spanning tusschen het massale en hut persoonlijke: zal. de massa nog alles van zijn persoonlijkheden dulden! 3°. Het probleem: aanwakkering van het aggressieve instinct dan wel uitbouw van geraffineerde phraseologie, die de slapende aggressie vanden twintigsteeeuwer weer wekt? 4°. De vraag:, is men slechts steunpunt in den heksenketel van de coalitie (ja). of zal men stand kunnen houden aan of buiten zijn landsgrenzen! (neen). ; Soms komt het militair isme aan psychische ge voeligheden tegemoet, o.a. omdat in den chaos van den modernen coalitie-oorlog een, begrip als lands verdediging niet zonder meer gelijk is aan landsbewaring. Men lette er eens op hoe in de literatuur n oude formule als: wie ons grondgebied schendt. zullen we verpletteren!" vervangen is door de niet toevallige variaties als: wie ons grondgebied schendt, zal onze weermacht op zijn weg ontmoeten". Het wordt in den modernen oorlog een meedoen", een zich automatisch te weer stellen, meer dan een siegreich den Feind 'schiagen". Immers, wat DE fMADARIAGA, voorzitter van de Raadscommissie van vijf KWESTIE der psychiaters beduidt een tactische overwinning, zelfs een strate gische, op een bepaald frontdeel (leger genaamd). ingesmolten onderdeel als dit is in den janboel van den coalitieoorlog, die in hei moderne rechtsjargon Volkénbondsactie" heet. (Men verwarre deze niet met de echte Volkenbondsactie in het plan Van Vollenhoven, uitgevoerd door een echt VolkenbondsIcgcr, gén coalitie van nationale leger- eenheden.) De psychologische crisis van het militairisme bestaat en groeit. Toch is er thans een bloeiperiode voor het militairisme. Hoe is dit te verklaren? Psychologisch. Hei militairisme., verspreid als de dampkring op aarde, is veeleer een laatste houding dan dat het een vulgaire hoop op overwinning bcteekent. Het militairisme doet mee, tegen elke over macht, zelfs al zou de nederlaag bij voorbaat al zeker zijn, mits de een of andere eerecode het automatische bevel geeft om die houding aan te nemen. Strong or iceak, my armyl Ofschoon de eene staat of het eene volk militairistischer is dan het andere, vereenzelvige men militairisme niet met een groot leger of met een machtigen staat. Als de autoritair-werktuigelijke levensvorm van het aggressieve instinct is het mili tairisme een algemeen voorkomende daemonie, die zich dan ook internationaal, volgens alle regelen der collegialiteit, op^de been houdt. Dankzij de psychologische crisis in het militairis me is de aanval" der psychiaters meer dan het gebaren van harlekijnen. Om meer dan n reden. De psychiater verdiept zich meer dan menig ander in de instinctieve processen van het leven.' door zijn beroepsarbeid komt hij dagelijks in contact met het aggressieve instinct* leert drijfveer van voorwendsel onderscheiden. Zoo beseft hij, dat de onderscheiding tusschen een z.g. offensieven en z.g. defensieven oorlog een kinderlijk woordenspel is, een handige constructie. Immers, het staat eiken oorlogvoerende vrij -om een aanleiding, schending van grondgebied bijv., tot casus belli te verklaren voor.?den heiligen verdedigingsoorlog van huis en hof, vrouw en kind". Sinds den wereldoorlog weten wij in alle diepten, wat dit laatste beteekent I De psycholoog zal voor lichting kunnen geven omtrent het oogenschijnlijk onbelangrijke onderscheid tusschen onvoorwaardelijk pacifisme en voorwaardelijke vredelievendheid. Er is een overeenkomst in werkwijze tusschen den onvoorüaardelijken pacifist en den psychiater. Ook de psychiater strijdt tegen geweldige krachten. Ook hij moet arbeiden met een kinderlijk" optimisme. Als er iemand is, die den onvoorwaardelijken pacifist kan steunen in den strijd tegen den waanzin van het militaire oorlogsdogma, dan is het zeker ook de psychiater, die dagelijks putten moet uÜdiezelfde bronnen van werkelijkheidszin en onverzeltelijken, mannelijken strijdlust. A. Gr. WEEKTROMPET DEN WIJZEN OLIFANT EMIL Ludwig, die eenmaal met luider stemme heeft verkondigd, dat dictaturen den vrede beoogen, begint ongeMjk te krUgen. Niet alleen de Italiaansche dictatuur, op welks houding in Abeasynië, Rome en Genévt» alleroogen zijn gericht wij wijden daaraan een afzonderlijk hoofd artikel is gevaarlijk, maar ook de Duiteche dictatuur doet zich voortdurend gelden. De Duiteche Gezant heeft nu een formeel protest te Washington ingediend tegen de uitlatingen van Rechter Brodsky, die niet zeer vriendelijk waren ten aanzien van het Hitler-Regiem. Maar een duidelijker teeken nog van de gezindheid, die Duitochlaud meer en meer vervult is te vinden in de proclamatie die de Leider persoonlijk voor den druk bezochten partijdag der N.S.D.A.P. te Neurenberg uitvaardigde, en waarin met opmer kelijke scherpte de kracht en beteekenis van de nieuwc-Duitsche weermacht werden geaccentueerd. En de vriendeUjkheden, die er gewisseld zijn tusschen het Hoofd van den nog steeds buiten den Volkenbond vertoevenden Duitwhen Staat en den ttaliaanschen Gezant dragen er al evenmin toe bij, om ons geruster te maken over den algemeenen Europeeschen toestand. Het heeft er inderdaad in do laatste jaren zelden zoo angstig uitgezien in de Europeesche politiek als op dit oogenblik. Na de monetaire schokken van eenige jaren geleden komen nu de politieke schokken alles m het ongereede brengen. En het lijkt soms wel of, als het op de hoofdpunten onrustig is, de zijvleugels ook gaan schudden. Behalve de groote vraagstukken der Italiaansche en Duitsche expansie, worden opeens weer eenige neven-proble men der Europeesche staatkunde acuut. Dat Portugal weer eens een mislukte revolutie heeft beleefd, daarover behoeven wij on? niet buiten gewoon op te winden. Dat is daar crisis of niet crisis een periodiek verschijnsel. Maar ook in de Balkan rommelt het; thans doet Griekenland zeer van zich spreken, dat zijn monarchalen Regeeringsvorm schijnt te willen herstellen. Een merkwaardige dam tegen den doordringen den en aandringenden fascistischen vloedgolf blij ven de kleinere, neutrale landen vormen. En ik wijs op twee verschijnselen: het verzet der Skandinavische Staten in den Volkenbond tegen de Italiaansche agressie en het merkwaardige Zwitsersche referendum, waarbij het Zwitsersche vojk een poging tot grondwetsherziening in fascisti schen geest met een overweldigende meerderheid heefb afgewezen. Er ligt in die afwijzing wel een groote positiviteit, die aan de tegenstanders van het fascisme den troost geeft, dien zij wel eens be hoeven. Een. nauwe samenwerking met de vijf andere Oslo-staten" zal ons ni«t anders dan goed kunnen doen. En het onderhoud dat minister de Graeff te Gnnévëmet den Belgischen premier Van Zeeland had, zal misschien de oplopsing van de laatste geschilpunten met onzen naasten buurman uit die groep kunnen oplossen. Of zullen wüdaartoe moeten wachten op de versterking van het Vlaamsche element ook in de buitenlandsche politiek van België, welks ontbreken bij onze stamverwanten in dien staat weer eens protest verwekte? De kansen voor het extremisme zijn bij onze zuiderburen sinds het optreden van het nieuwe kabinet sterk verminderd? de gevaarlijke commu nistische haard in de Bórinage wordt aangepakt. door een saneeringsplan, dat de .noodlijdenden mijnbouw wil aanvullen met kleinindustrie; wo ningbouw- en onderwijsverbetering moeten de rest doen. Een betere bestrijding van het communisme, dan een volhouden van de niet-erkenoingspolitiek van Rusland, met welk land thans de basis voor een handelsovereenkomst gelegd is'. En hoe staat het met de kansen van extremisti sche levensvormen in ons eigen land? De heer.Museert is weliswaar als een blozende roos teruggekeerd uit Insulindc, maar de N.S.B. heeft door zijn gepook in het Tilburgsche stakingsvuur gelegenheid gezien om de sympathieën die hem van werkgeverszijde deelachtig werden te verliezen. Het TUburgsch bondgenootschap tusschen N.S.B, en communisten ten aanzien van een staking, die weinig sympathie ontmoet in het land, draagt er toe bij om hen die Orde en gezag" mcenen te bevorderen door hun steun aan deze beweging tot nadenken te stemmen. Overigens is deze Tilburgsche staking een merk waardig tijds-symptoom, Nog zelden was een zoo genaamde wilde staking" zoo hardnekkig en men vraagt zich af, of zij een kiem in zich bevat van PAG.J.DE^GROENE Ne. 3041 een beweging die zich tegen de organisatorische leidingen verzet. * * De vraag of Nederland het nationaal-socialisme wil, kan gelukkig nog ontkennend worden beant woord. Maar het wordt tijd, dat er wat duidelijk heid komt in de positie van de regeering, die de concentratie der bestaande partijen vertegenwoor digt. Met spanning wachten wij.... niet op do troonrede (troonredes plegen tegenwoordig zonder verwachtingen te worden tegemoet gezien), maar op de dingen, die daarna zullen gebeuren. Hetgeen ik van ingewijden vernam, wekt den indruk, dat hot gereconstrueerde kabinet-CoUjn te vergelijken is met het in den mist varende S.S. Doric. Men vreest opnieuw katholieke aanvaringen. De veete tusschen de Katholieken en het kabinet-CoUjn zit dieper, en vermag waarschijnlijk door verschikkin gen in de bezetting der regeering niet te worden terzijde gesteld. In dit verband zal het ook belangrijk zijn de verhoudingen in de gemeenteraden, die allerwegen weer met hun werkzaamheden begonnen, te volgen; met het oog, zoowel op de verhouding tot de regeering, als op verhoudingen tusschen de par tijen onderling. Ook voor de nationale saamhoorigheid is het daarom gunstig, dat de vierde socia listische wethouder te Rotterdam zijn plaats alsnog ?ter beschikking heeft gesteld, om deelname der burgerlijke groepen aan het uitvoerend college der Maasstad mogelijk te maken. De starre onthou dingspolitiek, die zoozeer afwijkt van wat onze andere groote steden te zien hebben gegeven, zal misschien opgegeven worden, nu de ChristelijkHistorische en Vrijzinnig-Democratische pers haar als staatsrechtelijk onjuist hebben gelaakt, en nu de jongere liberalen op wat verfrissching in de hoogere regionen van den Vrijheidsbond hebben aangedrongen. - * * Gelukkig konden wij in de afgeloopen week ook nog met andere dingen bezig zijn dan met de politiek. De scholen zijn weer begonnen en de vacantietjjd is thans definitief afgesloten. In dien vacantietijd hebben wij niet te roemen gehad over veelvuldig vreemdelingenbezoek,. maar het lijkt wel of deze September-maand one aan hoedanig heid van vreemdelingen wil vergoeden wat wij'aan hoeveelheid hebben ontbeerd. De Maharadja van Patiala door zijn schoone docht eren vergezeld, bekeek de schitterende edelgesteenten van de Firma Awcher en deed de slippen van zijn mantel waains op deri uitkijktoren, die den Afsluitdijk beheerschte do voormalige koning van Spanje bevond zich binnen onze landpalen, en de Chineesche auteur van De geborduurde bal", het stuk dat in den Amsterdamschen Stadsschouwburg wordt gegeven. begroette Charlotte -Kohier op Nederlandschen bodem met een klinkenden kus. Zullen wij ook aanzienlijke vreemdelingen moeten afstaan? De geruchten omtrent een overplaatsing van den Heer Martens. den Belgischen gezant, naar Berlijn, deden de ronde. Er zijn weinig weken voorbijgegaan in de afge loopen maanden, waarin de nerveuse aandacht van ons volk niet op zijn nationale luchtvaart was gericht. Het is een op- en afgaan van vreugde en bittere teleurstelling, van spanning, van trots, van diepe smart. Twee feiten zijn in deze week te ver melden; het droevig ongeval aan jhr. Sandberg, een onzer kranigste piloten overkomen, n het vertrek van de expeditie van koene mannen die het meest onbekende gebied van het Néderlandsch imperium: Nieuw Guinea, per vliegtuig in kaart gaat brengen. Het grootsche in al deze herlevingen na diepe verslagenheiden is, dat het volharding»vermogen en de moed van ónze luchtmannen door de telken? zich herhalende katastrofen waaraan do beginnende luchtvaart nog lijdt, volkomen onge broken blijven. Dat pleit toch wel voor den Neder landschen geest en het Nederlandsche karakter. '???'*? ,* ? ?? ? - . '? ' ? ?,?-.* Wanneer ik nu nog eenmaal het buitenland zoek, dan zie ik daar den armen Senator Long, den dic tator van Louisiana (V.S.) zieltogend liggen. Het zou een aparte studie waard zijn, om te onder zoeken, hoe de eigenaardige Amerikaansche toe standen n figuur weten te scheppen als dit blijk baar machtige mixtum van volksmisleiding, orga nisatorische kracht en sociaal initiatief. Maar die figuur héft zijn eigenaardig spel met den dood moeten bekoopén. Ondanks zijn lijfwacht. i