Historisch Archief 1877-1940
lü-==
Hedendaagsche machthebbers
. -i ?
t
!S.
veer D« Gro«n«
vin H. Vtntljntn
Geef op wat je hebt of ik schiet!
En vlug: wachten kan ik niet. ':'f
'k Ben mensch van mijn tijd, die in haast
Langs den weg en door 't leven raast.
De tijd is gelukkig voorbij
Van romantische rooverij.
We gappen efficiënt en snel,
Want kort is de weg naar de hel
En wij komen er allemaal..
Dus: handen-.op!" - Qangstermoraal.
In en om de'spreekkamer
KLEURENBLINDHEID
Erfelijke afwijking van het gezichtsorgaan
HOE meer de samenleving zich
compliceert, hoe meer het
biykt dab er zeer bepaalde
groepen van menschen bestaan die
voor bepaalde beroepen volmaakt
onbruikbaar zijn, hoe gaarne ze mis
schien zelf dat beroep ook zouden
willen uitoefenen. Het is van groot
belang zulks te weten, speciaal waar
hot gaat om de beroepskeuze van jonge
menschen. Heb mag b.v. nieb voor
komen dab iemand zich gedurende
eonige jaren voor een werkkring voor
bereidt of zelfs maar met de illusie
rondloopt dab beroep eenmaal te
zullen uitoefenen en dab dan later
blijkt, dat hU er lichamelijk niet voor
geschikt is. En des te minder mag het
voorkomen wanneer heb herkennen
van een dergelijke ondeugdeiykheid
betrekkelijk gemakkelijk is en zónder
groote onkosten kan geschieden.
Een afwijking waarvan de practische
bot eekenis in deze eeuw van techniek
en snelverkeer nog lang niet voldoende
bekend is, is de stoornis in het
kleurenzien, de z.g. kleurenblindheid. Onge
veer 10 pCb. van de mannelijke be
volking en ongeveer 0.2 pCt. van de
vrouwelijke lydt hier aan en speciaal
de geneesheeren wier baak heb is
keuringen te verrichten voor de spoor
wegen, de marine en de luchtvaart,
weten, hoeveel overigens volmaakt
gozonde en geschikte jongelui ze reeds
hebben moeten afkeuren en hoeveel
hoop ze wreedaardig den bodem in
hebben moeten slaan, alleen omdat de
personen m kwestie (die zich dikwijls
niet eens van dat feit bewust waren)
kleurenblind waren.
Om kleurenblindheid te kunnen
beoordeelen moet men, natuurlijk
eerst weten wat wij onder normalen
kleurenzin verstaan. Een normaal
mensch kan slechts ongeveer */s ^ee'
van heb geheele zonnespectrum waar
nemen, n.l. de stralen met een golf
lengte van 400?-800 pp. Wij zijn dus
allen in zekeren zin kleurenblind voor
die stralen welke onder de 400 (xp
(de ultraviolette, chemisch actieve) en
boven de 800 (xp (de infraroode,
warmtegevende) liggen.
Maar ook, by het voor ons oog
zichtbare deel van het spectrum ver
houden wij ons zeer verschillend.
Terwijl in heb middelste deel van heb
spectrum, bU de stralen van 480?660
p y. (groen bob oranje) iedere kleine
verandering in golflengte een duidelijk
waarneembare kleurverandering geeft,
zijn aan de beide uiteinden ervan
zelfs vrij groote veranderingen ternau
wernood van eenigen invloed op de
kleur.
Wanneer men de voor een normaal
mensch waarneembare kleuren, rood,
oranje, geel, groen, blauw, violet en
purper, als de sectoren van een cirkel
naast elkaar rangschikt, krijgt men
een kring waarby twee geheel van
elkaar verschillende en elkaar uit
sluitende kleuren tegenover elkaar
komen te liggen b.v. blauw en geel,
rood en groen. Heb komb nu zeer veel
voor dab sommige personen rood en
groen nieb van elkaar kunnen onder
scheiden.
Heb onderzoek hierop geschiedt
door middel van gekleurde wollen
draden, die de patiënt moet sorbeeren.
Een kleurenblinde zal dan lichtgroen
en lichtblauw by elkaar leggen of
violet n blauw verwisselen. Verder
bestaan er platen, samengesteld uit
verschillende gekleurde ronde vlekjes
waarin voor iemand, die nieb kleuren
blind ia, een getal te lezen staat. De
kleurenblinde zal dit nieb kunnen.
? De meesb voorkomende afwijking
is de kleurenblindheid voor rood en
groen. Veel zeldzamer zyn de kleuren
blindheid voor geel en blauw en de
totale kleurenblindheid. Deze laatste
gaat meesbal meb andere
oogafwykingeu gepaard (lichtschuwheid bijv.).
De aandoening is erfeiyk en gaat via
een normale dochter op een kleinzoon
over.
Welke bezwaren brengt de kleuren
blindheid voor heb practische leven
mee? Gezien het veelvuldig voor
komen er van on heb feit dat het
geheele moderne verkeer op_
kleursignalen is ingesteld zou men mogon
verwachten dat ztf ongeloofiyke
moeilykhedenmet zich mee moet brengen.*
Inde practyk valt dat echter mee. De
meeste kleurenblinden en vooral do
kleurenzwakken zyn buitengewoon
gevoelig voor verschillen in helderheid
en maken van dit feib in heb dageiyksch
leven meb groot succes gebruik. Zo
hebben van kind af aan geleerd do
diverse voorwerpen meb de zelfde
kleuren aan te duiden zooals hun om
geving dab doet. Ze weten zelf niet dat
datgene wat zy kleur" noemen in
werkeiykheid verschillen in helderheid
zyn en ze kunnen zich in het zien Van
normale personen neb zoo mui in
denken als dab omgekeerd het geval is.
Wanneer een kleurenblinde du»
eenige malen by de kruispunten in oon
groote stad voor het roode
stopsignaal meb anderen heeft gestopt on
by heb groene signaal is doorgereden.
weeb hy na eenige keoron zeer nauw
keurig wat rood en wat groen is, al
heeft hy die kleuren nooit gezien
alleen doordat ze in helderheid
vorschillen. Maar veel hulpeloozer staat.
hy wanneer dergeiyke kleuren zonder
samenhang met voorwerpen uit zijn
practische levenservaring, geïsoleerd..
opduiken.
Voor machinist op oon spoortrein.
voor stuurman on voor vliegonior
zijn dergelijke personen dus volmaakt.
ongeschikt. Maar er zyn nog talrijke
beroepen meer. Een arts b.v. div
kleurenblind is, is ongeschikt voor
microscopisch werk, aangezien hij
geen enkel bacteriologisch praeparaat
waarbij eon contrastkleuring is
boogopast kan beoordeelen, geen zuurvanto
staafjes kan herkennon en geen,z.g.
Grampositieve van Gramnogatiovo
micro-organismen kan onderschoidon.
terwyi hy by het herkennen van
diverse huidaandoeningen sterk
gphandicapt is.
Maar heb geval dat op mij alt ijd don
sterksten indruk heeft gemaakt on dat
ik nooit heb vergeten, hoewel het nu al
byna 40 jaren geleden is, was, toen ik
als kleine jongen op een avond met
een vriendje in den tuin van een buur
man was binnengedrongen, om er do
aardbeienbedden te plunderen, dat ik
by die gelegenheid byna alle aardbeien
heb opgegeten en myn vriendje niot.s
gekregen heeft, omdat hij, kleuren
blind zynde, busschen hot donker
groene loof de roode aardbeien niet.
vindon kon.
Dr. P. H. VAN DKR Hoon
PHOTOBLATTER"
GAARNE vestigen wij de aandacht op
het mooie en practischetijdschriftje
Photoblatter", Natuurlijk hebben -wij
onze groote en kleine Hollandsche
fotobladen, maar een kennismaking zal den
amateur overtuigen dat het werkelijk
zijn nut héft zich ook nog even verder
te oriënteeren als men dit zoo goedkoop
(RM 2,40 per jaar) kan doen. Van maand
tot maand begeleiden de Photoblatter"
zoowel wat de keuze van onderwerpen als
wat de techniek betreft, of u nu de ge
lukkige bezitter van een Leica of eigenaar
van een blikken doosje" of amateur
cineast bent. Men kan zich bij den foto- '
handel abonneer en.
PAG. 14 OS GROENE No, 3MI
HOE DOM HET IS OM
GOED TE ZIJN
Henriëtte van Eijk
LUITENANT Knakkennan
door de diepte gegaau. Gravin
Knal heeft onmiddellijk daarna
een lange visite afgelegd by z'n eenige
moeder om to zeggen, dat het goud in
do smeltkroes gelouterd wordt, maar
dat is niet waar. En de arme jongen
vit nu in een onbeschrijflijke toestand
voor het raam van de sociëteit, en doet
de heele dag niets dan kijken. En voor
hem op tafel liggen
paara-geparfumeerde brieven van een dame uit
Parijp, die zegt, dat ze hem gelooft,
wat ze rder had moeten zeggen.
Het is alles volkomen onschuldig
begonnen met de Maharadja van
Jaggermout, die hier bezig was met
een bezoek, dat ie bracht aan havens
on museums on dianmntslyperijen.
wat ie voor z'n pleizier scheen te doen,
en ze sleepten hem van links naar
rechts in een getailleerde jas van
Dompierre on Go. in London, en op z'n
hoofd had ie een tulbandje met een
aigretlc, wat luitenant Knakkerman
zoo goed weet omdat ie er naast heeft
gestaan op bevel van den generaal,
h» een hangar, waar de Maharadja
.schuilen moest voor een plotselinge
regen, bij zijn bezoek aan het militair
vliegveld, tot er iemand kwam met
een parapluie van de man van het
buffet in het restaurant, die luitenant
Knakkerman boven zgn hoofd heeft
gehouden met het oog op de aigrette,
die niet nat mocht worden.
*?*
Het was alles het werk van een
uogenblik, en luitenant Knakkerman
heeft kans een dezer dagen een jonge
jaguar thuis te krijgen, waarmee ie
geen raad zal weten in verband met
//n moeder, die al een angora houdt
on bang is voor complicaties. En de
Maharadja was een man van de we
reld, maar tegen jonker van Batburgh
was ie koel, die van een kouwe kermis
is thuis gekomen met een interview,
dat ie had willen hebben voor de
Strijdbijl"* wat ie wel op z'n vingers
had kunnen natellen omdat een ach
terlijke Ooüterschc vorst geen sympa
thie kan hebben voor n weekblad
met geavanceerde ideeën. Maar luite
nant Knakkerman had mooie herin
neringen van heb bezoek kunnen be
waren, als er niet een man voor foto's
voor kranten was geweest, die luite
nant Knakkerman vastlegde op een
plaat met de parapluie boven het
hoofd van den Maharadja, wat heel
treurig was met het oog op z'n carrière
en de eer van het Nederlandsche leger,
dat het Vaderland moet dienen met
zwaarden en niet met parapluies. En
de foto van luitenant Knakkennan
met do parapluie boven het hoofd van
de Maharadja, heeft in alle kranten
gestaan, en iedereen, die het zag heeft
hem natuurlijk aangezien voor iemand
met een mindere positie, wat ver
schrikkelijk was voor z'n familie en
z'n ongelukkige moeder, die bij z'n
geboorte tóch al zoo veel ouder was
dan hij.
Maar het allerergste waren do ge
volgen van een geparfumeerde brief
wisseling met de dame uit Parijs, die
die foto zag in een Fransch blad, en
hem herkende, en schreef, dat ze altijd
al had gedacht dat ie haar bedrogen
had als ie zei dat ie luitenant was, wat
ook al haast niet kon met zoo'n hou
ding, en zoo'n conversatie als de zijno !
Luitenant Knakkerman heeft toen
een brief terug geschreven met een
foto van z'n diploma, en een andere
van z'n beëediging om de dame in
Parijs te overtuigen van de waarheid,
maar de dame geloofde de waarheid
niet, waarna luitenant Knakkermau
bitter werd en z'n hart uitstortte in
een volgend schrijven, vol opstandige
klanken, en hij schreeuwde in die brief
om gerechtigheid, en zei. dat hét
hemelschreiend was, de manier waarop
je als luitenant werd geknecht in hot
Nederlandsche leger 2 Hij zei: Waar
bl|jft de eer van de wapenrok!" Hij
zei: ,.Wy zg'n slaven, die geprest wor
den parapluies te dragen!" Hij zei
nog veel meer, niet met de bedoeling
dat iemand het hooren zou, maar zoo
maar, voor z'n pleizior, en om de dame
te laten begrijpen hoe io. verscheurd
werd.
Toen do dame d ze brief gelezen had.
geloofde ze luitenant Knakkennan.
wattse hem .schreef. En ze vertelde de
geschiedenis aan een bevriende vriend,
die er een heel artikel aan wijdde in
de Après Midi", onder de titel: Wan
toestanden in het Nederlandsche le
ger", naast een afdruk van de foto,
met als onderschrift: Officier uu
Laquais?"
* ? *.
En het zou alles nóg goed zijn
geloopen als de generaal dab nummer
van de Après Midi" niet in z'n han
den had gekregen. Maar hij kreeg het
in z'u handen, en hy zag heb artikel,
en de foto, en het gezicht van luite
nant Knakkennan naast de parapluie,
en hy' werd blauw, en liet luitenant
Knakkerman bij zich komen. En toen
bleek het, dab luitenant Knakkerman
de parapluie heolemaal niet had hóe
ven vasb te houden, maar dat hij hét
ding, in z'n blinde opgewondenheid
om de Maharadja van dienst te zijn,
uit de handen van den man van- heb
restaurant had getrokken, waarmee
ik maar zeggen wil hoe je beter Gods
water over Gods akker kunt laten
loopen, enhoe dom het is om goed te zy*n.
HEDEN
BEGINT ONZE
HALFJAARLIJKSE
HUIS
HOUD
DE HUISHOUDWEEK
IN DE BIJENKORF
brengt elke keer opnieuw be
langrijke voordelen voor de
huisvrouw. Speciaal thans, nu
wij grote hoeveelheden huis
houdelijke artikelen kunnen
aanbieden tegen
PRIJZEN, DIE AL HET
VOORGAANDE NOG IN
D E SCHADUW STELLEN
En daarbij brengen wij talrijke
practische nieuwigheden, die
het werk van de huisvrouw
20 zeer helpen verlichten.
deAUenhorf
^^^^^ * ?'. «t j^T^nf> A k_4
AMSTERDAM
Droomen geen bedrog
EEN leeraar in de wis- en
natuurkunde, een weten
schappelijk en critisch man, ver
telde ons:
Ik was als sergeant onder
dienst. Met,twee collega's sliep
ik in een kazemat in een onzer
forten. Op zekeren nacht droom
de ik dat ik thuis was; het was
winter; ik stond in de huis
kamer met mijn eene hand op
den nikkelen kachelkop, bezig
met de andere een-weerbarstig
bandje van mijn beenwindsel
op zijn plaats te'brengen. In de
kamer zag ik mijn moeder zitten
met een van mijn collega's, laat
?ik hem voor het gemak A noe
men, en ik hoorde hen spreken
over den dood van den anderen
collega B. Deze B was toen ik dit
droomde nog springlevend en ge
zond. . '
Zooals het gewoonlijk met
.droomen gaat: ik vergat ook
dezen direct den volgenden mor
gen. Ik .dacht er ook niet aan
terug toen B enkele maanden
daarna plotseling stierf aan een
verwaarloosde typhus. Doch ik
herinnerde mij den droom in alle
'scherpte toen ik, enkele weken
na de begrafenis, thuis bij de
kachel stond, in precies dezelfde
houding als waarvan ik had
gedroontd, en mijn moeder met A
hoorde spreken, precies als in
mijn droom/'
Er is een tijd geweest dat men
in zulk een droom een waar
schuwende voorspelling zou heb
ben gezien, den droomer door een
hoogere macht ingegeven. Een
latere generatie rekende . met
voorspellende droomen radicaal
af door te zeggen dat ze niet
bestonden of óp zijn best toer
valligheden waren. De laatste
jaren is men na ernstig onderzoek
der feiten tot de erkenning ge
komen, dat hier van toeval geen
sprake kan zijn, al is ook de
theorie der ..waarschuwing van
hooger hand" niet bevestigd ge
worden. Veeleer moet men zich
den droom voorstellen als op
bouwend uit allerlei ? voorstel
lingen?groot'endeels toevallige
en onbelangrijke die deels tot
het verleden behooren (dus her
inneringen zijn), deels tot de toe
komst. Ter verklaring van het
feit dat men herinneringen"
kan hebben aan den verkeerden
(toekomstigen) kant van het
heden heeft de Engelsche onder
zoeker Dunne zijn interessante
tijdreekstheorie" opgesteld, die
zeer de aandacht van de geleerde
wereld heeft getrokken en in
merkwaardige overeenstemming
is me.t d,e hedendaagsche op
vattingen der physica (niemand
minder dan Ed'dington heeft
er zijn instemming mee betuigd).
... ;.???' *.* *: ?/ '
Men is druk bezig den
voorspèUenden" droom zijn geheim
zinnig karakter te ontnemen.
Maar van de Voorspelling blijft
?op deze wijze niet veel over,
want in de eerste plaats vergeten
de meeste menschen hun droo
men onmiddellijk zóó lang zij er
zich niet speciaal op toeleggen
?om ze te onthouden, en boven
dien: welk droomelement be
trekking heeft gehad op de toe
komst kan eerst worden vastge
steld als deze toekomst verle
den" is geworden.
PAG. IS DE GROENE No. 3MI