Historisch Archief 1877-1940
s
??*
I.'
De kleine held
S. VESTDIJK
Tcckening F, Hazeveld
M U BK had een abonnement- voor den draai
molen en Willem de Weerd het zoontje van
Stuvé: dat waren de twee dingen, die hem
dit jaar de meeste afgunst bezorgden. Het abonne
ment kostte een gulden, maar na een paar dagen
had Murk, die om zoo te zeggen uit zijn bed in den
vlak voor zijn huis gelegen draaimolen kon stappen,
er al zoo genoeg van, dat hij rit op rit oversloeg en
nog maar te vinden was voor het slaan op de
bekkens of hot r^den op het echte" paard, dat de
zaak aan den gang hield, en, natuurlijk, tijdens
een rit, voor het achteloos grijpen naar den sleu
tel", dien de draaimoleoman alleen uit handen gaf
aan abonné'a, omdat hem dat een cent uitspaarde
by den vrijen rit" die er op volgde. Daar Anton
op den derden of vierden dag van zijn paar centen
meer plezier aan den draaimolen, en zelfs, al kreeg
hij hem nooit te pakken, aan den sleutel beleefde
dan Murk, was het zijn jalouzie op Willem de
Weerd die het langste stand hield, bijna tot aan
het eind van de kermis. Reeds voordat deze ge
opend was, had hij Willem een paar keer aange
troffen in het gezelschap van een
Napoleon-teBrienne-achtig jongetje, dat, met de rechter hand op
zijn heup, verachtelijk voor zich uitstaarde. Hij
bad groote, zwarte oogen, een matgele tint, en zijn
versleten bombazijnen pakje leek van fluweel.
Willem de Weerd, nog gewichtiger dan anders, zijn
fletablauwe oogjes vol felle, uitdagende vonken,
'draaide voortdurend om den nieuweling heen, die
zich nauwelijks bewoog als hij eenmaal stond, geen
woord zei, en er zich mee vergenoegde af en toe
eens naar de boomen en de huizen te kijken, alsof
hij zich nog geen oordeel gevormd had over dit
stadje. Ben jongen van Stuvél" fluisterde Willem
Anton toe, van de groote noga-kraam l" De
jongen van Stuvénam Anton eens op, draaide zich
toen onverhoeds om> spuwde in een wijden boog
over een stapel planken en latten heen, en stelde
zich weer op in zijn vroegere trotsche houding.
Willem de Weerd keek alsof Wj ook wel zoo zou
willen spuwen, maar hij bedwong zich. Waggelend
van overmoed, liep hij vlak voor Anton langs alsof
hij hem omver wilde stooten, en even later verdween
het tweetal om een hoek, begeleid door nog kleinere
jongetjes in bombazijnen pakjes, die blijkbaar bij
het zoontje van Stnvéhoorden.
Zoo'n diepen indruk had dit alles op hem ge
maakt, dat de kermis zich op slag binnenstebuiten
koerde. Hij zag nog slechts den groezeligen achter
kant, de woonwagens, de krioelende kinderen, daar
waar de jongen van Willem do Weord thuis hoorde.
Niet wanneer 's middags op vastgestelden tijd du
orgels elkaar gingen beschreeuwen en do eorsto
kindertoeters klonken, opende zich de kermis voor
hem, maar als er uit onverwachte interieur* met
slonzige vrouwenkoppen een jongetje opdook, in
gescheurde Weeren, achtervolgd door een kijfstem
of een guds water maar dat toch nooit het zoontje
van Stuvébleek te zijn. Trachtte hij Willem de
Weerd uit te hooren, dan lachte deze veelzeggend,
zonder iets los te laten; het zoontje van Stuvéhad
even goed op de maan kunnen wonen. Voortdurend
dacht hij aan hem, en nog een paar maal herhaalde
zich diezelfde scène, behalve het spuwen, omdat
de jongen nu voortdurend op noga kauwde. Maar
welk een zelfbeheersching l Zelf zoo bedeesd en
weifelend vaak, aanschouwde hij nu een zekerheid
van optreden, die In een geheel, andere levenssfeer
scheen thuis te hooren; wat zou die jongen al
hebben meegemaakt, wat een avonturen en ge
vechten, en steeds nieuwe kramen, en toch altijd
dezelfde.... Het kwam niet zoover, dat hij het
zoontje van Stuvétrachtte de imiteeren: trouwers,
dat zou ook te veel moeilijkheden opgeleverd
hebben, want meer dan stilstaan en staren deed hij
niet. Alp een kostbare buit sleepte Willem de Weerd
hem overal mee naar toe, liet hem de haven zien
en het dok, en at kosteloos noga; herhaaldelijk
kwam Anton hen tegen, het laatat nog op dien dag
dat lüj al met de flauwe droefheid rondliep van
het naderende kermiseinde. Ze liepen voor hem
uit, langs de worsteltent, toen voorbij den draai
molen van Murk. Bij den kop van Jut, die al
ingepakt was, haalde hu hen in, met hartkloppin
gen. Al* een wig had hij zich tusschen die twee in
willen drijven. Plotseling voer een echok door hem
heen: het zoontje van Stuvó had gesproken!
Wat 'n d-d-dik mokkel loob da, seech!"
Hij schrok terug. Langs een omweg kwam hij
thuis, leeg, ontgoocheld. De woorden had hij niet
verstaan, nog minder begrepen; do hakkelende
toon van het rauwe, stompzinnige grensdialect
evenwel volstond om hem het zoontje van Stuv
te onthullen als wat hij was: een banaal
kermisjongetje, armelijk gekleed, en met slechte tanden
van de zoetigheid, een jongen die siotterde.
FINANTIEELE TOESTAND
C. A. Klaasse
T\VKED 12 helft vorige week. de
laatste dagen van hoogspan
ning voor de niillioenonnota:
afvloeiing van roml 40 milliocn goud.
Maandag j.l. verhooging van het
discuatu der Nederlandse!)** Unuk met
een procent. Dinsdag millioenoimota,
en daling vmi de wisselkoersen,
/iedaai* enkele feiten die zich in /.«»ff kort
tijdsbestek afspeelden. Kil wanneer
men volkomen eerlijk die feiten in
ouderlingen samenhang bekijkt, dan
zal men moeten toegeven dut er niet
veel loeien ia dat verloop y.it. Want
noeli de verhooging van «Ie rente, noeh
de cijfers van de millioenennota kun
nen erg veel verrassing hebben ge
bracht, althans niet in .gunstigonzin.
l>e verhooging van «Ie bankrenle is
nu eenmaal een atavistisch gebeuren
waarmee elke goudafvlooiing van
eenige beteekenis wordt beantwoord
%onder dat men zieh daarvan eeuig
reëel effect belooft. En wat de begroo
ting betreft: 7.011 wel iemand ver
wacht hebben dat de regeering een
oplossing gekozen had waarbij het er
voor den gulden ongunstiger had uit
gezien?
De begroot ing zelf brengt al hoel
weinig nieuws, maar voornamelijk
weinig bevredigend». Yau de bezuini
gingen stamt 77 millioen uit. het al
weer oude bezuinigingsontwerp 11)35.
alle andere besparingen zonder n
uitzondering, z'yn vcr*chuiringcn voor
het volle bedrag vnn circa l U millioen.
Trouwens, ook van het
77-millioenontwerp bleef aan daadwerkelijke
duurzame uitgavenvermindering niet
heel veel over. Veel omvangrijker
daarentegen waren de nieuwe heffin
gen waarbij men niet in de eerste plaats
moet denken aan de oft'ieieele begroo
ting nwnr veeleer aan de belastingen
die daarnaast werden ingevoerd via
den landbouwstenil en tendeele ook de
contingentoet-ing. l)eze laatste, de
exbudgetaire heffingen hebben in om
vang d« officieel»» belast
ngvorlioogingen verre overt-iMflen. «-n aan ver-,
mindering wordt nog niet gedacht.
Ook dit keer weer ruim 2ó millioen
nieuwe heffingen waarvan K» milloen
direet ten last t» van het bedrijfsleven
komen, het prijsniveau belastend.
Dit laatste blijft voor en na het
probleem dat meer en meer om oplos
sing vraagt, of liever schreeuwt: van
werkelijke ..aanpassing" is nog steeds
geen sprake. In dat verband is trou
wens de begroot ing niet eens van
zoo heel groot gewicht. Veel belang
rijker H de economische politiek, maar
ook daar is het wachten nog steeds, op
aanpassing, en liefst constructieve
aanpassing. Op dit terrein is nog nau
welijks iets. gepresteerd, behalve dan
voor den landbouw, wanr men overi
gens geen
aanpas-ing-imar-benodontoe van noode had maar juist omge
keerd nnar-boven-toe. Maar do kloof
tusschen het wereldprijs- en kosten
niveau en het onze. gaapt nog steeds
en voor nivelleering is uiterst weinig
gedaan. Alle problemen blijven be
staan en de komende maanden en
de discussies in de Kamer zullen dan
ook ongetwijfeld m»g genoeg ..dei
ning" veroorzaken.
Een polls der
LEVENSVERZEKERING
Mij. ARNHEM"
is een waarborg voor het welzijn van Uw gezin.
RESIDENTIE HYPOTHEEKBANK N.V.
's-GRAVENHAGE - Anna Paulownastraat 97
?vr -, «r -r 'r TT v -r -* ?+? -r r ?* <r -v i- -* v * > ?*? v v »' 'V T v T "r v v f
,..,,_,?Hypotheekbrieven. . f 15.888.200.?>
H"°th'k'n ...... f I6J I7'IO°- Reserve, ..... .... f
788.800.
Dlrectlet K. E. ABBING - D. VAN OORDT
N.V.DEHURLEMSCNE
HYPOTHEEKBANK
Leden der ^"^220^ directie:
Mr. A. S. MIEDEMA en A. E. THIERRY LE BYE DOLLEMAN
Pandbricven f 39.256.150.
Reserves t . f 1.056.7x3.
Hypotheken f 39.224.996.
N.V. BATAAFSCHE
HYPOTHEEKBANK
.AMSTERDAM
Anno 1 880
Geeft uit tegen beurakecrt:
4 % PANDBRIEVEN
in stukken van
f 1000,-, f 500,- en f 100,-.
Coupon* Januari en Juli
N.V. DE HOLLANDSCHE
VOORSCHOTBANK
KRUISWEG 70 - HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
een minimum van ?1000.-op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden, onder borgtocht of zake
lijke zekerheid. Een prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden.
Opvoering der Staatsontvangsten
ENKELE POSITIEVE VOORSTELLEN
PAO. !? M GROENE
T N een vorig artikel leverde ik oen critische
.J[ beschouwing op eenige voorstellen tot verhooging
van demiddelenopbrengst. De vraag is nu aan de
orde of men. zonder verhooging der tarieven, niet
bevredigender uitkomsten kan verkrijgen. Deze
vraag toch is niet zonder belang in een tijd, dat
elk millioen er een is on door verhooging van
ontvangsten of voorkoming van de verdere daling
daarvan die besnoeiingen, die het meeste leed
berokkenen, achterwege kunnen blijven. Als
middelen ter stimuleering der ontvangsten geef
ik aan: herziening der bestaande belastingwetten
met wijziging van het stelsel waar dit is geboden
en behoud van een intensieve controle.
Herziening ' . ? ? '?' , ? ? ?
\A7AAR onze -belastingwetten" leemten
ver""' toonen zullen er belastingplichtigen zijn,
die deze weten te benutten om lager te worden
aangeslagen dan hun minder uitgeslapen lot
genooten. Wanneer het reservoir lekt gaat water
verloren en als vakkundige reparatie lang tiitblijft
wordt dit fen groote schadepost. Leemten,, die
eenmaal door de practjjk of jurisprudentie aan hot
licht zijn getreden, mogen niet blijven-bestaan .ten
gerieve, van hen, die er gebruik van wcnschen te
maken. Geen wet is zoo volmaakt, dat hot omgaan
van zekere wetsbepalingen kan worden vermeden.
Men zij er óp bedacht hier spoedig in te grijpen eer
velen met deze nieuwe vondst vnn den pionier op
dit terrein hun voordeel doen. Veler meening is. dat
een wet zóó weinig mogelijk door. incidenteelo
wijzigingen inoet worden ontsierd, maar een'
belastingwet staat nu eenmaal mooi» bloot aan
IN JONGNY SUR VEVEY (700 M. hoog)
op de Mónt Pel erin Genfersee, bevindt zich de Ecole
nouvelle ménagère, n huishoud kostschool in
de vrije natuur, waar jonge meisjes in de beneden
?.Alpen, nevelvrij gezond klimaat, ontspanning
en zorgvuldige persoonlijke opvoeding genieten.
Franscne- en Enffeluche taaldiploma'B. Sport.
Af deeling voor kinderen. Engliah home school.
Directie: Mme Anderfnhrcn en Ml88Handlc£.
aanvallen van spitsvondig vernuft dan andere
wetten en reparatie op korten termijn kan veel
schadelijke gevolgen voorkomen. De practischo
voordeelen overtreffen hier de aesthethische be
zwaren. Maar behalve'.reparatie ook nieuwbouw,,
zoo het bestaande stelsel niet bevredigend werkt.
Ik wil dit,met eenige voorbeelden toelichten.
In een vorig artikel over ..werkelijk on wettelijk
inkomen" besprak ik de bezwaren van qon con
structie van het inkomen zooals deze in de wet op
de Inkomstenbelasting wordt gegeven. Een heffing
van het werkelijk inkomen . verbonden met hot
systeem van naheffing zou niet alleen een ver
betering zün, doch de invloed van deze ?
koorswljzi'ging op de ontvangsten kan ook tot aangename
verrassingen voeren.
Daarbij zullen wij voor hot inkomen uit loon en
salaris verkregen niet voor de bezwaren van oen
heffing bij de bron mogen'terugdeinzen. Den
work'nemor wordt hierdoor wel niet de belasting, doch
wel de belast ingmisên» bespaard: De invordering
wordt verlicht omdat door deze wekeljjkscbe of
mmvmlelQksehe korting de vaste loontrekkcrs als
wanbetalers worden uitgeschakeld, torwjjl
bovendien op een aanzienlijke daling van het bedrag der
z.g. onjnbare posten mag worden gerekend. Want
het aanslagbiljet- komt. bij de voortgezette daling
der inkomsten inliet huidige-systeem reeds to laat
en de ontvanger marcheert' daar nog weer eenige
maanden achteraan. Déwerkgever al;» derde
belanghebbende partij bij deze. regeling ..noemt de
administratieve taak gedeeltelijk óver on uit dit.
kamp-zullen dus de bezwaren rijzon. Maar daar
tegenover zou de omslachtige administratie noodig
voor de inlevering van de loonlijsten kunnen
vervallen.
Ik erken dat do idoe van »loix werkgever'als
voorportaal van don fiscus niet behaaglijk stemt,
maar ook hier moet men kiezen welke bezwaren
het zwaarst wegen, en de invordoringsellondèbij
de bestaande regeling in deze laagconjunctuur
weogt wel zér zwaar. Vorder bon ik van mcening
dat de combinatie van inkomstenbelasting on
belasting van <l'c uiitlcrlingvn- der Xaamloozu
VenPAG. 19 DE GROENE No. 3CH2
noo'tschappon niet gelukkig is en ertoe leidt, dat
er nog maar al ti» veel tusschen het schip en do
kade valt. Deze uitdoclingsbola&ting zal zich moeten
ontwikkelen tot een belasting naar 'do .bedrijfs
winst.- Hot is niet onrWelijk. dat een bloeiend
bedrijf in N.V.-vonn over een zeker percentage
van haar winst wordt belast en bij een matig tarief
zal deze belasting een -voorzichtige1
uitdeelingspolitiok niet beletten. .
En nu geef ik gaarne toe. dat dit alles niet zoo
eenvoudig is als het lijkt. Belastinghervormingen
worden, nu-eenmaal niet uit don grond gestampt.
Maar als wij zien het innig verband tusschen
ontvangsten en uitgaven vraag ik mU' af of de
tijden niet rijp zyn om met moer kracht te streven
naar de verbeteringen, die noodig zijn. opdat 'deze er
too kunnen bijdragen den druk door zware be
zuiniging opgelegd wat te verzachten.
<Uoed? uitvoering
A L.S oen belastingwet' eenmaal in het leven i*
?**? geroepen zal deze ook zoo goed mogelijk
moeten worden toegepast. Inkrimping of onvol
doende bezetting van de dienstvakken, die met
de controle zijn belast, zal tengevolge hebben dat
de ontvangsten temgloopei». Het snoeimos dient
ook hier niet bijzondere zorg te worden gehanteerd,
want van onvoldoende controle profiteert ewor de
"?weinig scrupuleuze ten koate van hen, die hot volle
pond betalen.
De benadering van het ideaal: goed stelsel, goede
wetten en goode uitvooiing kan men zich al naar
de plaats waar men in deze maatschappij staat op
zijn wijze vporstollon. Toch zal dit Verschil' in
politieke visie er niet toe moeten leiden? dat
isystematischo opbouwende arbeid achterwege blijft.
Déze zal meer loon en voldoening schenken, meer
genade vinden in de oogen der contribuabclon,
dan het aanboren van een nieuw bronnetje,
wanneer de nood daar weer toe dringt. . .
W. H, MEM BVuo
ZEIST
BOUWTERREINEN n HUIZEN
te koop in hét Centrum der Gemeente.
Inlichtingen: PARK KERSBERGEN
Kantoor: Montaubanstraat 4, ZEIST
.'il
*