DE TROONREDE A. C. Josephus Jitta ..U*or»/frt r/r gelederen tfcslolcn. natuurlijk niet in dien :in </«/ rerurhil run in:Mtt 2«« worden uitgesloten. Dut nimmer. Het teurc niet min'ler tlun geestelijk rerntl. Altnir dit dort niet* ui run tien ftllt-ht mii mrt hnndfun'iny rnn eigen beginselen, fwmemct'fkiny run dirergcercndc geeelen te zoeken en te effenen. iraitr het gunt om V Itinds hoofittte behingen. i f elk f te beoogen en te dienen eoor een ieder lif'ntinir gebod i». KcivIrurM. geen eon/liet. Het rnderlund ducht zulks." (De conrsitler runde Eerste Kauur) EK is «Ut jn:ir een bijzondere roden om mot groot o aandacht kennis to nomen vu n «!«? «loze wrok uitgesproken Troonrede. Bij hot optreden van een nieuxv kabinet ploegt «Krogooring in dat. stnntsstuk haar programma neer to loggen. Hoewel er gtiede gronden zijn mn to bot wist on. dat or oou iiiouw kabinet is opgetre den de samenstelling van hot niomvo kabinet is nagenoeg geheel identiek aan bot mulo Kabinet is dit jaar do troonrede daarom toch van /.oor groot belang, omdat men daaruit tracht at' t o loidoii. in hoeverre do Heer Oolijn aan do oppo sitie dei*' Rtmmsch-Katholieke .Tweede 'Kamer* fractie is tegemoet getreden. . >e algemeone beschouwingen over het Bezuinigingsontwerp zijn in Juli plotseling afgebroken. tóén uitdrukkelijk gebleken wa*. dat het Kabinet niet langer het vertrouwen had van de ^eerderHeid van de Tweede Kamer. De poging van den Heer Aalberse, een parlement a hjifebinet te vor men, mislukte binnen -48 uur. Do TjjA Colijn kreeg oen nieuwe opdracht een' extra-parlementair te vormen. Hij slaagde daarin binnen twee dagen. In dien tusschentijd heeft de Heer Colijn overleg ge pleegd met de Heeren Aalberse «n Uoseli4k De laatste wees het aanbod van een ministerpR'tefeuille van de hand. Dat wettigt de onderstelling, dat er geen overeenstemming werd bereikt. Sndsdien heeft, naar ingewijden verzekeren, geen enkel overleg tusschen Kabinet en Roomsch-Katholieke fractie plaats gevonden. De hoofdvraag, die men zich dus bij het lezen van de Troonrede moet stellen, is deze: in hoeverre is aan de wenschen van de Roomsch-Katholieken tegemoet gekomen ? ?LJ ET komt mij voor. dat een onpartijdig toe* '?schouwer op deze vraag'geen ander antwoord kan geven, dan: in zeer ruime mate. De voornaamste grief, die tegen het beleid van" het Kabinet-CoUjn, met name van RoonischKatholieke zijde werd aangevoerd, was. dat het Kabinet te zeer de aanpassing aan een lager wel vaartsniveau op den voorgrond stelde en. t e weinig deed aan wat men pleegt te noemen actieve welvaartspolitiok. . Gaan de goede Voornemens dienaangaande, die uit de Troonrede spreken, in vervuiling, dan krijgt de oppositie althans in dit opzicht volledige voldoening. De Heer Aalberse zou, indien hij in ' zijn pogingen tot Kabinetsformatie geslaagd ware, in .dit opzicht in ieder geval den Heer INHOUD. 4. Mr. M. Kann: Tvaeeerlei in:icM -r- F. Hazeveld: Kchnisttnt niet nieuw program '5. R.: De Xederlandschc ceremonie?F.*C: Anti'tnilïtaristische Geestelijken . .6*7 J n het oog der wereld 8. 'J. Greshoff: De etJiwiKf Marlitt -?? Frans Coenen: Band" en burgers?Cornelis Veth: Conflict te Leiden . y. Jïduard .Verkade: Stuit?regie ??ff>el l,. J. Jordaan:.'Film-jatiün '.??? .10-11.' Ir. J. B. van Loghem: Wat wij willen ? '??? B. Merkclbaeh: Rotterdantschc stationsboutti. 12-13. Erica: Gasttn te dineeren. ...én dan? ' E. W,: Spiegeltje, spiegeltje aan den wand 14-15: G. P. Bronkhorst: Kamerplanten Pr. Jac. P. Thijsse: Spechten smidse?Do kilfh danst Ch. Roelofsz: De oude wact>h 16. Dékleine krant . ' 17. Kladschrift van Jantje Alida Zevenboom: Croqitante croquetjcs Charivaria i S. S, Vestdijk. De kleine held itj. C. A.KIaasse: Dcfinancieele toestand??? W. H. Meyburg: Verhooging der staatsinkotnsten io. Schaken -?Pussles ('«?lijn niet hebben kunnen overtroeven. Ken onderzoek naar industrialisatie zal op riume schaal worden ondernomen: vrijwel alle takken van volkswelvaart industrie, land bouw en scheepvaart zullen worden onder steund; do werkloosheid, in het bijzonder die van de jeugd, z.il kluchtig worden bestreden. ik citeer letterlijk uit (Ie Troonrede: een doel treffende, snelle berichtgeving voor handel, nijver heid on scheepvaart wordt oen gobiodendo nood zakelijkheid : or zullen komen regionale economischlochnologischo instituten on een maatschappij voor industrie-financiering («lat is do wolbekende imiustrieba uk): aan nieuwe ondernemingen, /oowol op lul gebied van «Ie industrie, als op dat van den handeldrijvenden inïtUlenstiiml /uilen vi-gtigingg-. oischon worden gestold («Int is dus eelt beschot ming van do bestaande bedrijven 'togen nieuwe eoncurl ent en l: nagegaan zal worden, of het mogelijk zal zijn geleidelijk de bcstaaiule c-ontingentecrin^sbcpalingon to vervangen duur andere maatregelen, die tien haiulel minder bel« inmeuui («lit kan moei lijk iets anders bet eekenen, dan de mogelijkheid 'van .oen aanzienlijke verhooging van hot tarief van invoerrechten, van muis een hartewonsch der Roomsch-Katholieken); aanvulling van het Werk fonds en voortzetting van de inpoldering van het Uselineor. Men kan waarlijk van deze Troonrede niet z«»ggen. dat zij mager is. veeleer, dat zij naar het woord van de Maasbode overladen" is. De socialistische Arbeiderspers en enkele kleinere Roomsch-Katholieke bladen konden niet nalaten t o constateeron. dat het programma prachtig is, maar. omdat zij zich nu eenmaal stellig hadden voorgenomen niet tevreden te zijn. constateeren zij. dat het te mooi is. om te gelooven. dat een Kabinet-CoHjn dat alles werkelijk zal brengen. Zoo is het wel heel moeilijk, het iemand naar den zin te maken. Afgezien van deze hoogst belangrijke toezeggin gen van de regeering op het gebied der actieve welvaar t «politiek, wordt in tweeërlei opzicht voldoe ning geschonken aan sinds eenigen tijd VanRoomschKatholieke zijde uitgesproken wenschen. Er is reeds een nieuw Departement van Landbouw inge steld. En voorstellen tot herziening der grondwet worden aangekondigd. Twee jaar geleden had de Roomsch-Katholicko fractie" aangedrongen op het instellen van een commissie tot onderzoek naar de wenschelijkheid van een herziening van de grondwet. Toen achtte echter het Kabinet-Colijn weliswaar het vorige, maar dan toch een bijna op gelijke wijze samen gesteld Kabinet dien wensen te vaag. Thans zullen dergelijke voorstellen, blijkbaar zonder het advies van een speciale commissie, de StatenGeneraal bereiken. In n opzicht zwijgt de Troonrede, waar men verwachten mocht, een duidelijk geluid tézullen hoor en. waar het namelijk geldt de zoogenaamde aantasting van de vaste lasten. Maar een wets ontwerp dienaangaande was reeds bij de Tweede Kamer aanhangig gemaakt eri liet verslag daarover is juist verschenen. Vermoedelijk meent de regcoring haar standpunt .beter bij het antwoord en bij de mondelinge behandeling te kunnen toelichten. Het is in ieder geval wensehelijk, dat de discus sies tusschen regeering, en Tweede Kamer over het programma van het Kabinet zoo spoedig' mogelijk worden geopend, opdat klaarheid worde verschaft. Prieërlei Aveg stond daartoe open: een adres van antwoord, een interpellatie en de heropening van de discussies, óver hot Bezuinigingsontwerp. De. laatste weg ligt het meest -voor de hand en is voor de regeering het minst prikkelende-middel om tot overleg te komen. Men kan er misschien een gun stig voorteeken in zien, .dat de Heer Aalberse dat middel heeft aangegrepen. ? . Het is een landsbelang van de allergrootste orde, dat hot overleg tusschen de; Hoeren Colyn n Aal berse tot .overeenstemming zal leiden cji dat wrj voor een nieuwe crisis worden gespaard. Wanneer beide heeren zich bij dat overleg laten bezielen door den g'eest, die spreekt, uit do'woorden van dt;n voorzitter van do Eerste Kamer.'die ik aan het hoofd van- dit'artikel plaatste, en die ontleend zijn aan de. hoogst merkwaardig»?'rede, waarmede de Heer de Vos van Steenwijk Dinsdagmiddag de zitting van'de Eerste Kamer opende, dan mag men daaromtrent de beste verwachtingen koesteren. PAG. 2 DE GROENE No. 3042 ?;.??**? ' . tj ? £fSfcv / jhr. Mr. CH. J. H. RWS DE BEERENBROUCK . voorzitter der Tweede Kamer DUITSCH BLOED Ds. J. J. Buskes Jr., Foor tien dagen moest iK- naar een Inter nationale conferentie in Bazel. Ik reisde door DuitscMand. Aan een van de Duitsche stations kocht ik enkele bladen. Daarbij uw ook -?Der Sttirmer". Het is eenvoudig, ongelooflijk, wat een zedelijke en geestelijke vuilheid in n enkel nummer van. dit weekblad aan het publiek wordt aangeboden. Het lust mij niet daarover te schrijven. Mij troffen vooral enkele met groote en dikke letters' gedrukte slagzinnen: l) De Joden zijn ons ongeluk.' 2) Zonder oplossing van de Jodenvraag geen verlossing van het Duitsche volk. 8) De Jood overwint met den leugen en sterft Utet de ivaarheid. ±) Wie tegen de Joden strijdt, vecht tegen den duivel. 5j Vrouwen en meisjes, de Joden zijn uw ondergang. ; 6 ? Zonder ver n ietiging der Jodenhecrschappij t geen verlossing van de mcnschheid. In mijn nummer r«r/i Dert8türfneri" wórd een cjctramnnmer aangekondigd, dat aan alle deelnemers aan dm Rijkspartijdag en de Rijksdagzitting te Neurenberg Uitgereikt is ge worden. )c titel van dit extranummer luidt: 'Menschcnmörder von Anfang a/i". Jttlius Streicher, de redacteur van dit weer zinwekkende schendblad, is de groote over winnaar van. Neurenberg. Deze mah, in wie» het antisemitisme van het Derde Rijk vleescli en bloed geworden is. is na de afkondiging van Hitler's. nieuwe wetten triumfator. ,j)uitsc9iland werptt het masfter af en keert terug tot zijn oorspronkelijke, wildheid. , ( Iedereen kan nu duidelijk zien, hoe het Mr. W. L. Baron DE VOS VAN STEENWIJK voorzitter o*er Eerote Kamer 'DUITSCHE EER Geref. pred. Derde, Itijk de Joilen hcsctwuivl: ah'een mindcrivaardig ,sowt inr.nsclien, die op z'n hest alu dit niinderivaardige noort geduld mogen worden, maar deze minderivaardigheid tlan ook naar den geest en aan den lijve zullen liebben, te voelen. ', Hiertegen gaat ons fel en hartstochtelijk protest. Wij ontkennen niet, dat het bestaan van een volk als dat van de Joden midden tusschen de andere volken zware* problemen met zich nleebrengt, maar deze problemen . mogen niet opgelost worden op de wijze,1 waarop dit1 in de niéuwe wétten, van- Neuren berg geschiedt. Het antisemitisme, dat zich in deze wetten uitspreekt, is onmenschelijk en onchristelijk. Een van deze wetten heet Wet tot bescher ming van het Duitsche bloed en de Duitsche eer". Het is mogelijk wij kunnen dat niet heoordeélen dat het Duitsche bloed door deze wet zuiver wordt gehouden. De Duitsche eer wordtin elk geval iedere keer, dat deze wet wordt toegepdst, op de gruwelijkste wijze 6e-yedeld en door de modder gehaald. Het allerergste is, dat dit alles het resultaat i* van een beweging, welke pretendeert te Haan op den- grondslag van het positieve .Christendom. Wanneer de Christelijke kerk in Duitschland niet uit volle overtuiging tegen deze wet protesteert, houdt zij daarmede in beginsel op. Christelijke kerk te zijn. Moge de Christelijke kerk in alle landen in den naam van het Evangelie getuigen tegen 'deze nationaal-socialistische wetgeving, die een verkrachting van alle menschelijkheid en een, slag in het aangezicht van Jezus Christus beteekent. WEEKTROMPET VAN DEN WIJZEN OLIFANT D K afgeloopen week was de week van de troonreie. over welker beteekenis onze noofdredacteur zijn beschouwingen geeft. Maar de wijze olifant hoeft-, bij zUn snuffelen aan die t roonrodo, een aparte gevaarlijke* plek ontdekt» Kn die gevaarlijke plek ligt in de passage, die. van do buitenlandscho betrekkingen gewaagt Dat is gewoonlijk een passage die kan overstaan"' zooals we bij ons op de zetterij zeggen. Ze luidt nltijil eender, en ze stelt immer vast, dat die be trekkingen /. ij n van den meent vriendsRhappelijken nnrd. Ook ditmaal bleven ze vriendschappelijk. maar de mededeelingen over den internationalen toestand vertoonden niettemin een onheilspellende ingewikkeldheid. En de toevoeging dat er nieuwe maatregelen zullen worden getroffen voor de ver dediging der onafhankelijkheid van het Koninkrijk was allerminst in staat, ons van het onbehaaglijke gevoel dnt over ons kwam te verlossen. De hardnekkige onwil van Italiëom zich , naar n de te schikken, is nqg niet eens het veront rust endste. Angstwekkend is de versterking der Britsche vloot in het Oostelijk deel van de Middellandsche Zee en de toenemende spanning tusschen Italiëen Engeland.'Wat moet daarvan komen! Men heeft z:ch in de laatste weken zoo hevig beziggehouden met het engere conflict tusschen Italiëen Abessinië. dat men het internationale kader. waarin dit drama zich afspeelt, wellicht onvol doende bekeek. Wie dat wel doet. ziet dat de Ttaliaansche opmarsen in Abessiniëmet als( einddoel het bezit van de pijpleiding naar de Golf van Aden. beteekent een Italiaansche vlooten duikbootbasis, die de hoofdverbindingsweg tu?schen Engeland en zijn Indische bezittingen kan afsnijden. Want wie de olievoorraden in de buurt heeft, kan zijn vloot stoken, en de pijpleiding stelt dus Italiëin de gelegenheid een militaire positie te krijgen van de Boode Zee. Afgescheiden van de rolkenbondspolitiek. is de situatie gevaarlijk genoeg. En gevaarHik is ook de boutade van Hitler tegen Litauen op den Rijksdag te Neurenberg. Hitler schijnt zich voorloopig te willen houden buiten de problemen die er tusschen de Volkenbond»mogendheden bestaan, maar toch is er een kwaad aardig verband tusschen het Italiaansche geval en de? Duitsche bedreiging ja: oorlogsbedreiging van Litauen. Achter de booze uitlating van den Föhrer schemert het antecedent, waarop hij zich straks zal kunnen beroepen. Wat is het ontstellende in al deze dingen? Dat niet meer de vredes-gedachte. maar de agressie gedachte hoe langer zoo duidelijker het wereld beeld beheerschen gaat. En terwijl het oorlogsgevaar om zich heengrijpt. wordt ook op andere wijze de humanistische, de christelijke gedachte met voeten getreden. Dat Duttschland bezwaren heeft tegen de Joden, waar van de andere volken den zin niet begrijpen, dat is Duitschland's zaak. Maar dat een minderheid der bevolking, na eerst van alle menschelijke rech ten te zijn beroofd, buiten de volksgemeenschap , wordt gestooten, en officieel met misdadigers gelijk gesteld, dat is een slag in het aangezicht van het Wereldgeweten. .Men versombert door dit zedelijk verval, en met ontmoet geen feiten, die tot opgewekter gedachten leiden. Het is onzeker of de Troonrede, die aan de wenschen der katholieke oppositie tegen het kabinet zoover mogelijk tegemoet komt, de bedrei ging yan hefc Kabinet zal stuiten. Op hefc oogenblik waarin dit wordt geschreven, is-het gevaarlek oen weddenschap aan te gaan op de bestendiging < van het Kabinet. De katholieke pers is over het algome^ door de Troonrede niet zachter gestemd geworden, en de kritiek der devalulsten voegt het hare toe aan het offensief der malcontenten. Intusschen is ook de begrooting verschenen voor 1930, die ons de onaangename boodschap bracht i van een tekort van 110 milHoen. De Begeering kwam met ettelijke voorstellen om hefc gat te dich ten; waarbij opvalt, dat zij voor een deel de dek king van het tekort "uit indirecte belastingen wil puren. Een der voorgestelde belastingen, de be lasting op buitehlandsche 'plezierreizen,rbehoort, de onverdeelde sympathie te ontmoeten van ieder weldenkende. Zij vormt een waardig antwoord van de Begeering op de terecht geslaakte jammer?kreten der Nederlandsche hotel- en restaurantbedrijven. En. «jj heeft hefc voordeel dat ze niet alleenTonmiddellijk geld in'hêt laadjr brengt.fmaar ook -het Nederlandsen bedrUfrwezen steunt.i Er zijn twee omstandigheden van het allergroot ste belang bij de beoordeeling der lotgevallen van het Kabinet Colijn. De eerste omstandigheid is deze, dat de positie van het Kabinet verbonden is aan de positie van den gulden. En daarbU heeft- het allerminst kwaad gedaan aan hefc Kabinet, dat de troonrede in de Lbndensche City zeer gunstig is ontvangen. Men meent daar zelfs, dat voor het geval geen bizondere gebeurtenissen meer plaats hebben, de kortstondige crisis van den gulden weer doorstaan is. Het komt nu maar op die bizondere gebeurtenissen" aan. En dan verschijnt de tweede belangrijke omstandigheid, de vraag welk wapen heeft de Heer Colijn achter de hand? Zal h{j aan sturen op kamer-ontbinding, wanneer de oppositie op nieuw den aanval waagt? Een standhouden van het Kabinet, ook bij een hernieuwde veroor* deel ing. is verdedigbaar, indien de oppositie weder om zonder omlijnd programma bij Hare Majes teit verschijnt. Het is een onontwijkbare constitutioneele eisch, dat een oppositie, die een Be geering laat tuimelen, zelve tot regeeren in staat is. en het is volkomen constitutioneel gewettigd, dat bij gebreke van die regeeringsbekwaamheid de Regeering de teugels in handen houdt. De zwakte der huidige oppositie ligt vooralsnog in haar gemis van omlijnde plannen. »?*?" In de afgeloopen week is het leven overal met nieuwe vaart begonnen; de vacantie van dit jaar is nu geheel geliquideerd. Ik denk nu in het bizonder aan het universitaire leven. Als we de novieten met hun groenenpetjes op door de straten zien kuieren, dan is het tevens de ttfd geworden van de rectorale oratk>s. Wij moeten eenige motieven in beschouwing nemen, waarop dit jaar ongeveer alle rectores'magnifici in het land hebben geborduurd. Ten eerste het feit van den algemeenen teruggang ran het aantal studeerenden. Naast de hoogere collegegelden ligt hieraan de mindere ^onimn voor de intellectueele opleiding ten grondslag. Er zijn voor afgestudeerden haast geen kansen meer. Wel worden er thans systematische pogingen ondernomen om de werklooze intellectueelen ie helpen, maar ten aanzien van de intelectueele car rière is.de room toch van de pot. Prof. Bolkestein, déUtrechtsche Rector, wilde ook het aantal pro fessoren verminderen, ten minste dat gaf hij door de regels van zUn oratie te leeren. En hij heeft niet heeleinaal ongelijk wanneer hij vaststelt dat het instituut der bizondere leerstoelen in de laatste jaren is misbruikt. Maar ook valt op het hooger onderwas wellicht nog wat te bezuinigen, zonder dat het gehalte van het onderwijs er door lijdt.. ?'? ? * * ?'?, ? . . ?' -.'? - . ? * ?'?.-' Het Amster'damsche Stedelijk Museum, het Koloniaal Instituut en de Heer van Lanschot. de opgewekte burgemeester van den Bosch jubileerden. Mr. van Lanschot is een zestiger geworden, maar niemand gelooft het. wanneer hij zijn jeugdig cori* jerfeitsel bekijkt. Overigens: zonder een zweem van somberheid zijni al deze jubilea niet voorbij gegaan. De Heer Röell liet ontmoedigende klanken hooren over den financieelen toestand van het Koloniaal Instituut. , .Ondanks alle sombere dreigingen en toekomst|| roorspellingcn schijnt het plan om in Amsterdam yjna te doen wat Brussel met zooveel energie heeft ?? voorgedaan, rasteren vorm aan te nemen. Minister Gelissen heeft, tenminste op geestdriftige wijze zijn Instemming betuigd met het denkbeeld van een Wereldtentoonstelling in onze hoofdstad. Mijn ondeugende kleine collega heeft hierover in .zijn kladschrift eenige krabbels gemaakt die van een eenigszins critischen kijk op het geval getuigen. doch het kan niet ontkend worden dat het plan zelf bewijst hoe onze energie en ondernemings lust nog onverzwakt zijn. En dat is veel waard. Een feest van grodten luister heeft Maastricht in Limburg gevierd, toen Koningin en Prinses het Juliana-Kanaal openden. -De ontvangst in Maas tricht was jubelend. En hier vind ik dan een blij moedig en verkwikkend slot-accoord van mijn olifantiade: De Limburgers zijn gehecht aan het Vaderland en het Vaderland aan zijn Limburgerp. i ''?''?CHAMPAGNE KRUG Rcnommc par sa qualilc j I-I 'i