M ld: Tweeërlei inzicht FRANKRIJK EN ENGELAND IN EUROPA Genève, 18 September ER ligt een fundamenteel verschil tus schen de politieke wijze van denken van Engeland en die van het Continent. Daarop is zoo aardig gezinspeeld door Sir Samuel Hoare in de groote rede, die hij in het begin van de vorige week voor de Volken bondsvergadering gehouden heeft. En ondertusschen is het opmerkelijk hoezeer ook juist weer die rede zelf het onderwerp is geworden van controversen waarin het verschil tusschen de Engelsche en de Continentale aanschouwingswijze aan 't licht kwam. Sir Samuel zeide dat het hem had getroffen, hoe verkeerd de Britsche politiek vaak werd beoordeeld. Zeker, de Britscne politiek had ook wel fouten gemaakt; hij was de eerste om dat te erkennen, maar in groote lijnen was zij zichzelf en haar principes trouw. Het sprak vanzelf, dat de Britscne Regeering nu pal stond voor het Volkenbondspact, dat zij niet zou gedoogen dat daarop inbreuk zou worden gemaakt en dat zij alles zou doen om dit te ver hinderen evengoed als zij dat in ieder ander soortgelijk geval zou doen. Om goed te begrijpen in hoeverre hier een bepaalde ontwikkelingsgang door Britsche oogen een rechte lijn en, door Fransche oogen gezien, een kromme lijn lijkt, moeten wij ons de kwestie van het Protocol vnn 1924 in 't geheugen roepen. Toen ging het er om een uitbouw van het Volken bondshandvest te scheppen, waarbij als 't ware internationaal-constitutioneel nog eens duidelijk onderstreept zou worden dat strijdvragen slechts door arbitrage mochten worden opgelost, dat een staat die desondanks *&ch tot een daad van agressie overging, in den ban zou worden gedaan en dat de andere staten gezamenlijk den aanvaller zouden dwingen zich aan de internationale orde te ondenverpen. Duidelijker dan in artikel 16 van het Handvest staat te lezen zou het Volkenbondsrecht dus met sancties worden toegerust. Maar dit mooie plan ging niet door. Het stuitte af op den tegen zin der Britsche Dominions en de hernieuwde voorkeur voor insulaire opvattingen door een nieuwe conservatieve regeering in Engeland. Men wilde zich niet vastleggen, men kon zich niet voor ieder denkbaar geval binden. TN 1914, in de weken die verliepen tusschen ?"?den moord te Serajewo en het uitbreken van den wereldoorlog, lag in anderen vorm deze zelfde controverse open. 'Zou Engeland neutraal blijven, of .niet? De schending van de Belgische neutraliteit gaf de eerste en groot ste aanleiding tot partijkiezen. Maar dit wil volstrekt niet zeggen, dat er niet eventueel ook een andere oorzaak, een andere eerste aanleiding" zou zijn geweest. In n bijzonder geval lag die garantie in een nauwkeurig om schreven verdrag, de Belgische Neutraliteitsacte. En dit kwam hier in 't spel. Dat echter andere mogelijkheden het niet tot de strikte codificatie van een verdrag gebracht hadden, maar zwevende bleven, dat bewees de angstige nervositeit van den Franschen gezant te Londen in de eerste Augustusdagen. Tenslotte zijn er twee manieren om het heerschen van het Recht te verwezenlijken. Die van zooveel mogelijk vastleggen, zoo groot mogelijke rechtszekerheid, maar ook van een onvermijdelijke starheid en die van weinig vastleggen, zoo klein mogelijke zekerheid en heel groote soepelheid. En laat ons in dit licht de gebeurtenissen van den dag nog eens nauwkeuriger bekijken. Wij hebben twee weken geleden, vlak vóór het begin der Volkenbondszitting, opgemerkt dat n van de factoren van Engelands krachtig optreden in de Abessynische kwestie ongetwij feld het levensbelang was, dat Engeland had bij het intact houden van de verbindingslijnen in het Imperium. En misschien niet minder in de behoefte, de gevoelens van de gekleurde wereld te ontzien. Uit deze noodzakelijkKERMISTENT MET NIEUW PROGRAM Tcekcning voor De Groene Amsterdammer van F. Hazeveld heden groeide een politieke doelbewustheid. Hieruit, de erkenning van een rechtsplicht, den plicht tot instandhouding van het Volken bondshandvest. Het zou dwaasheid zijn, te willen beweren dat de Fransche zucht om de bion van dezen rechtsplicht niet te zoeken in de consequentie der gebeurtenissen maar in de letter der ver dragen, niet door belangen" wordt en werd ingegeven. Het gecodificeerde recht werkt immers conserveerend. Het verandert niet gauw. De Quai d'Orsay heeft thans aan het Foreign Office nog eens heel formeel gevraagd of men nu dan ook werkelijk in alle voorkomende gevallen op de erkenning van Engelands. plicht tot handhaving van het Volkenbondspact mag rekenen. Ook b.v. in het geval dat Oosten rijk bedreigd zou worden? Met ja of neen zal hier wel niet op geant woord worden. Ondertusschen zou er moeilijk een vraag te formuleeren zijn, die op duidelijker wijze de ongelijkheid van beschouwingswijze tusschen Britsche politiek en Fransen verlangen naar zekerheid illustreert. De Britsche opvat ting is duidelijk. De politiek van insulaire teruggetrokkenheid heeft afgedaan. En wel de eerste plaats omdat het vliegtuig de ».? » 't j*.__ i_i t-_ t.ii?i ti. m splendid isolatton tot een hersenschim heeft gemaakt. De realiteit, de 800 P.K. en de 350 K. M. uursnelheid van het vliegtuig, staat hier naast, zoo niet vóór de artikelen van het Verdrag van Locarno. En precies dezelfde -rol speelt die realiteit in Zuid Europa, in de Middellandsche Zee en de Roode Zee, gelijk we zien, en in Centraal-Europa. En om dus op Oosten rijk terug te komen: wanneer daar eens een triumpheeren van het Derde Rijk" zou op treden in de vermomming van een binnenlandsche revolutie? Dan zou vooralsnog geen verdragsartikel ook maar van het recht tot ingrijpen reppen, laat staan van de verplich ting. ..: . LJET is duidelijk dat op den achtergrond ?*?A van de theoretische Volkenbondsvraag stukken die door de Abessynische kwestie acuut geworden zijn, de angst voor Duitschland staat. Trouwens, aan déheele Abessynische kwestie ligt de tegenstelling Duitschland West Europa ten grondslag. Mussolini heeft gemeend aanspraak te kunnen maken op zijn belooning en daarin is hij te ver gegaan. Ook hier kwam weer het verschil in gezichtspunt tusschen Frankrijk en Engeland tot uiting. Frankrijk hield vast aan den duidelijk zicht baren geografisch, dus zwart op wit, aantoonbaren ring om Duitschland. Het meende Musso lini dus, maar te moeten laten begaan. Engeland, even bevreesd voor het nationaalsocialisme, zag het geformuleerde, het concrete, het tastbare als iets dat in bepaalde gevallen een blok aan 't been was. Het-vond Mussolini een onberekenbaar bondgenoot. Het dacht abstracter - maar logischer. Het zag het gevaar, dat er in lag, met Beëlzebubteblijven tafelen om tegen den Duivel gevrijwaard te blijven. En het liet duidelijk merken, dat het dan zoo vrij zou zijn om eerst Beëlzebub uit te drijven. Zoo staan de zaken .nu. De wereld moet af wachten, of Mussolini het hoofd in den schoot zal leggen. Een- vergulde terugtocht staat zeker nog steeds voor hem open. Doet hij dat/ dan bewijst hij daarmee nog een verstandig man te zijn?waaraan door sommigen, ook m hooge kringen in Italië, tegenwoordig wordt getwijfeld. Doet hij dat niet, dan is het niet aan te nemen, dat hij zich lang staande houdt. Noch in OostAfrika^ noch m Rome. Met de maritieme machten tegen zich, kan hij niet slagen. Maar dan komt eerst recht een wankelen der dicta turen. . Intusschen stapelen sombere wolken zich op. Komt men niet tot elkander, dan wordt deze conferentie het galgenmaal voor den vrede. Mr. M. KANN Het probleem Aalberse: Zal hij binnengaan of niet? NIEUW-ENGELAND KONINGSPLEIN AMSTERDAM 'i n EEN REPORTAGE VAN DE GROENE Dc Nederlandsche ceremonie Bepeinzmg op Prinsjesdag WIJ, Nederlanders, zijn een burgerlijk volk". Professor Huizinga heeft in dien nen volzin ons volkskarakter afdoende gekenschetst. Waarom zouden wij over dat feit ons schamen? Goddank! zijn wij een burgerlijk volk, nuchter, gemoedelijk, een beetje vrijgevoch ten, maar toch ook: betrouwbaar en. soliede. Kr is zoo gevaarlijk veel voos en hol heroïsme in de wereld tegenwoordig, dat burgerlijke volken broodnoodig zijn. Alleen: wij ztfn zoo weinig op vertoon ingericht, dat, wanneer het staatsleven tot vertoon nood zaakt, aan dat vertoon altijd iets koddigs zit. Do ornamentiek van ons openbare leven U uiter mate poover. En er is nergens in Nederland (zelfs na de stadsdoorbraken) een plek, waar die orna mentiek de ruimte krijgt, die zij behoeft. Geen groote gebouwen, geen groote pleinen; de omge vingen der binnensteden, waar de resten onzer traditie bewaard worden gehouden, zijn vooral knus, schilderachtig, vriendelijk, niet vveidsch. Het is de stad, het gewest, nimmer de Rijksgedachte. die in onze representatieve plaatsen uit drukking vindt. 'Aoo wordt het huiselijk knraktor vnn onze opperste staats-coreinonie, de opening dor StatonGeneraal door onze Koningin, die niet den bijnaam draagt van Constitutie-dag óf Plechtige Inwijding, maar heel gemoedelijk van Prinsjesdag", volko men verklaarbaar. Men ziet het heele bescheiden en beminnelijk verhaal van de wandelrit der Koningin van het paleis naar de Bidderzaal, in de beroemde gouden koets, die koets uit grootmoeders tijd, zich voltrekken: vlakbij, het speelt zich niet af op groot o afstanden; als het als een sprookje gezien wordt, dan is het een gemeenzaam sprookje. De toeschouwers genieten er nog altijd van, en de deelnemers vertoonen het met opgewektheid, maar het intimideert niet. En niemand, deelnemers noch toeschouwers, vinden liet erg, wanneer de komische kant van clezo operette zich bloot geeft. E wind heeft op don derden Dinsdag van September 1935 al zijn best gedaan voor do komische noot. Hij rukte de franje van het roode baldakijn, dat aan den ingang van do grafelijke zaal was vastgehecht. Hij deed gepluimde steken kantelen over het plaveisel, en hy maakte admi nistratieve hoeren, die tot de onschuldigst en van alle krijgslieden waren gepromoveerd, nog be nauwder voor het verlies van een pijnlijk opge houden decorum dan op een windstilten Prinsjesdag het geval pleegt te zijn. De eenigc grootwaardigheidsbekleeder, die storm en regen lakoniek trol-' geerde, was oud-Minister Kan. Dat deze be windsman, wanneer hij de witte pantalon draagt on den degen op zij, geen afstand doet van zijn hardnekkige -bloothoofdighcid, dat maakjb op don Nederlander indruk. Iemand die zelfs niet deftig doet, wanneer hij deftig moet zijn. Minister Kan kreeg een ovatie. ;MOD E RN E EETKAMER EIKEN MET AHORN BESTAANDE UIT: BUFFET, RONDE TAFEL EN 4 STOELEN f223. ZONEN De gouden koets op weg naar de opening der Staten Generaal pas seert het Tour nooiveld Men wachtte, en wachtte geduldig.Gescholen] onder druipende parapluies en ge huld in glimmende regenjassen wachtte men on bewonderde of beklaagde al dio hooge dignitarissen die zich eveneens onver stoorbaar lieten natregenen omdat plicht plicht onci-ivmoniu.......?u?,. is, weer of geen weer. Men kortte zich don tijd meteen gemoedelijk praatje. Er was geen op gewondenheid, geen patriottische extase. Do mi litairen mot boronmutsen on gepresenteerd ge weer stonden langs den weg niet a Is beschermende wacht maar enkel ter verhooging van de plechtig heid. Het hoera-geroep toen de goudon koets verscheen was hetzelfde dat thuis opklinkt als Moodor jarig is en do kinderschaar haar Lang zal ze leven" heeft toegezongen. Alle s t ra ml leid. alle staats-dolirium ontbreekt aan hot Nederlandsche publiek, dat als nood zakelijk bestanddeel bij de staatsplcchtigheid be hoort. Hot is eigenlijk oen groot o huiskamer, zou'n schare afwachtors van ophanden zijnden luister. Do kranige mariniers, die, mot hun logo potjes op, het ceremonieel verburgerlijken, kregen applaus. Dit' feilloos marcheeren zien onze toeschouwende landgonooton niet als onderdeel van liet militair, van hot staats-organismo. maar als oen kranigo sportieve praestatio. En middelorwijl zaten do huismoeders in angst over do zwierende franje van het ontrafelde baldakijn dio Ha ro Majesteit zou kunnen kwotson on overlegden zij tezamen dat men er een stukje afknippen moest. Andere huis moeders vonden hot zonde, dat do uniformen van do militaire politie na t réponden en overwogen oen strijkijzer. IT is Nederland. Ik bon er van overtuigd dat geen enkel ander volk zoo gemeenzaam is met het H(aaisheiligo. Want aan don anderen kant. dor afscheiding hccrscht dezelfde geest. Een generaal .zag er geen boon in. toon hij. te paard gezeten, door wat jeuk word gekweld, do gepluimde steek .even te verwijderen on dan met do halsbandjes om do kin te bevestigen, on als de Koninklijke stoet weer huiswaarts is, dan stijgt men snel van de paarden,. moffelt zich lekker in do door oppasser gereed gehou den cape, en sukkelt met dogen en al naar-lijn H. Juist aan dat argeloos gebeuren de zandkarren vaa de gemeentereiniging met hun goedige groote paaiden staan nog gemoedelijk op het Binnenhof kort voor do stoet in aantocht is juist aan dat argeloos gebeuren ontleent het heele symbolische spel zijn sprookjesachtig karakter. Die achttiendeceuwsche vehikelen met hun gepoederde, en bepruiktc koctsiörs, de goudbeflonkerdc dignitarissen, die uit deze bonböndoozcn stappen, do zeldzame kleuren van uit een historisch museum afkomstig schijnende uniformen, zij geven de massa zulk een kinderlijke opgetogcnhcid, omdat we het geen van allen erg meenen. Alleen een volk dat het liefste in zijn hemdsmouwen loopt, dat elkaar popermuntjes aanbiedt, wanneer het wacht op de solomneolc oogenblikken, kan zulk decorum verdragen. Ik heb mijn nationale hart weer sneller voelen kloppen. Ik voel mij thuis in deze vadcrlandschc gemeen schap. Ik ben zoo blij, dat ik geen Duitsehcr bon ! A n ti-militaristische geestelijken T"Vf w 'voor tic tierde maal een Internationaal ij Congres van anli-mililaristischc geeste lijken gehouden, in Bazel. JF/J zijn er lang ?overheen en verbazen ons niet' meer over deze * t speciale benoeming van geestelijken ctts antimililaristisch'\ want wij weien, dat er even goed een congres van pro-mililaristischc geestelijken kon gehouden worden. Zoover hebben de Christe lijke Bedienarcn des IVoords het teel gebracht in de aanpassing aan de, praclijk des levens. Het Oude Teslamenl pleegt daarin te voorzien. Gij zult n i cl doodslaan,wil nog niet zeggen, dat er tillijd vrede hoeft te zijn. Maar de anti-militaristen onder de geestelijken willen in elk geval geen oorlog en meenen daarvan openlijk Ie moeien U f tuigen op congressen. Zij nemen resoluties aan en sturen een adres naar den Volkenbond om dezen Ie verzoeken ..hel gerezen geschil met Uit sluiting van bijzondere belangen te regelen, daarbij hel oog houdend op het zedelijk belang van zijn beslissingen voor de toekomst der menschheid." Dit klinkt idealistisch en ethisch, al schijnt het dun ook tent raar gezegd met dat houdende oog"', Maar het is levens wel hopeloos wellfremd". (jcloovcn deze geestelijke hecren. die van sich zelf en van 'hu n prakt ijk kunnen weten hoe moeilijk het is in het gewone lev'en idealisme ie bedrijven, gelooven 'sij, dal de niet-gecstelijken van den Volkenbond hun bijzondere belangen'' sullen rn kunnen uitsluiten, waar zij er zooveel hebben? En zou dat ooghouden" tcat opleveren? In werkelijkheid zijn zelfs diplomaten, stuk voor sluk, geen kwaadwillige menschen, die het bepaald op oorlog voorzien hebben. Maar zij slaan voor bijzondere" groepsbelangen, welke krijgen en houden betcekenen. n het eenigc, dat zij doeti kunnen ia loven en bieden, geduldig onderhandelen, opdat de zaak met de minste ruzie afloopt. Daar dient dan de Volkenbond voor. Doch er is in deze zaken geen grein van etKiek, behalve dan in de redevoeringen en de kranten. Daar spreekt nien over recht en trouw en vrede .en solidariteit,,maar da ingewijden weten wel wat dat zeggen wil en hoe dit moois voor de massa's bestemd is, dezelfde massa's, die n compact egoïsme zijn, maar dat volstrekt niet willen welen. . F. C. \ . PAG. 4 DE GROENE Ne.3042 PAG. 5 DE GROENE No.3042