De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1935 21 september pagina 2

21 september 1935 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

t i . .! ARMS AND THE MAN - - - .._... A Mr. M. Kann MKXSCH£\V en wapenen.... de \vercldgebeurtcnissen dezer laatste weken zul len ongetwijfeld eenmaal het onderwerp leveren voor de bijtende beschouwingen van een satirisch historicus.... Want wat zien we gebeuren? Een wereldrijk, dat zich tot nog toe angstvallig verre gehouden heeft van het Europeesch strijdtooneel en dat alles meed wat het Kon meesleepen op den weg van waarborging der bestaande zaken, werpt zich nu op tot kampioen van de tegenwoordige orde. Zonder blikken of blozen worden openlijk en ten aanschpuwe van een ieder idealen beleden, die wel degelijk het nastreven waard zijn maar die dan toch maar op dit moment onmiskenbaar samenvallen met het levensbelang van dit zelfde Rijk. Men maakt zich op om?zoo noodig gewapend den Vrede te verdedigen. En Musso lini, van machtsvertoon allesbehalve afkeerig, blijkt dermate onder den indruk gekomen van een plotseling en nooit verwacht machtsvertoon in de Middellandsche Zee, dat 't pp eens blijkt dat er tóch met hem te praten is. Dat wil allemaal nog niet zeggen dat vooreerst de vrede verzekerd of zelfs maar waarschijnlijk zou zijn. Wie den toestand gadeslaat en beoor deelt komt tot de zelfde conclusies als het be faamde boert je: het kan gaan regenen en het kan ook droog blijven. Maar n ding is zeker. En dat is dat Mussolini op zijn tellen is gaan passen. Tegenover de unanieme stemming die er op de Volkenbondsvergadering duidelijk werd, moest hij wel voorzichtig te werk gaan : al was het maar uit diplomatiek oogpunt. Hij kon niet het odium op zich laden, zelfs tegenover eigen volksgenoot en niet, voor geen enkele rede vat baar te zijn gebleken. Hij moest althans for meel voor nadere voorstellen toegankelijk ge bleken zijn, zij het dan dat die voorstellen heel goed onvoldoende genoemd konden worden. Tot er op Dinsdag den zevèntienden Septem ber iets merkwaardigs gebeurde. De Bntsche Home Fleet was opeens in de Middelïandsche Zee verschenen. Dat was een overrompeling. Er waren reeds diverse eskaders samengetrokken. Gibraltar, Malta, de havens aan en in de buurt van het Suez-kanaal ?wemelden van Engelsche oorlogsbodems. Maar de Home Fleet was op manoeuvre, heette het, in de Schotsche wateren. Zelfs in onzen tijd van snel verkeer, maar nog snellere berichtgeving, was dit een wonder baarlijke overrompeling. Het toonde onweerleg baar dat Sir Samuel Hoare geen ijdele woorden gesproken had, en dat de Engelschen onwrikbaar besloten hadden, zoonoodig de daad bij het woord te voegen. De Italianen hadden dat kunnen weten maar zij meenden dat Engeland het daar tóch nooit op aan zou laten komen. Men kan veilig aannemen dat Mussolini ge- ? waarschuwd was. Niet over de portee der mari tieme, maatregelen, maar over Engeland's be sluit. Zijn eigen omgeving moet hem gewaar schuwd nebben. Maar, niet waar, wie dictator is, slaan de goden met blindheid. Meer dan ooit spelen zich dit jaar de pourparlers te Genève af in onderhandsche gesprek ken tusschen leden van diverse delegaties. Als bewijs voor de absolute zekerheid die men" , reeds te voren had over de Britsche houding, mag allereerst het feit gelden dat inhoud en strekking van de voortreffelijke rede van onzen minister van Buitenlandsche Zaken, Jhr. de Graeff, reeds vaststonden en hier en daar bekend waren vóórdat Sir Samuel Hoare gesproken had. Sir Samuel's onwrikbaarheid zou dan den Italianen niet bekend geweest zijn? ..?"'.. Onzin! Slechts volslagen blindheid was de oorzaak dat Italiëzich verbaasd de oojgen uit wreef toen daar werkelijk de Britsche vloot verscheen. De kabinetsraad' die 's Woensdags gehouden werd hield het antwoord aan de Commissie van Vijf aan tot Zaterdag. Dit was Witte Curacoo Sec C h e r r y Brandy Aprlcol Brandy Curacaa Brandy het cerstr symptoom van ITU wat minder ' koppige houding. Dit antwoord is nu, monde ling, dour Aluisi overgebracht, en met de voor stellen van de Commissie door dezen aan den Volkenbondsraad doorgestuurd. Het commen taar van den Italiaanschen afgevaardigde heet te Genève tegenvoorstellen" en te Rome voor inwendig gebruik afwijzing". Wc zullen daar niet op in gaan. Hoe dan ook, er wordt verder gepraat, al zijn de Italiaansche tegenvoorstellen geenszins te vereenigen met de Volkenbondsplannen. Buiten de officieele gesprekken om is er zelfs nog veel meer gebeurd. Mussolini, die op de Parijsche conferentie alle bemiddelingsvoor stellen had afgecaveerd, had bemerkt dat hij te Genève van den regen in den drop gekomen was. Daarom wilde hij het weer m de richting van een Drie-Mogendheden-Conferentie sturen. Maar de hernieuwing van deze onvruchtbaar gebleven besprekingen stuitten af op Sir Samuel's onverzettelijkheid. Hij liet weten dat, wat er te bespreken viel, voortaan moest geschieden binnen het kader van den Volkenbond. Hetgeen natuurlijk niet uitsluit, dat er gesprekken tus schen I-rankrijk, Italiëen Engeland kunnen plaats hebben. Maar dan blijven dat slechts gesprekken van initieerende strekking. De werkelijke oplossing zal er door den Volkenbond aan gegeven worden. Als alles goed afloopt. Zaterdag zal de Assemblee dan wel verdaagd worden. De Ethiopische aangelegenheid is de kwestie die allereerst moet worden opgelost. Dan kan er weer rust komen in Europa en bijaldien te Genève. En dan zal misschien de tijd aanbreken dat men niet alleen gaat luisteren maar ook gaat handelen naar de aanbevelingen van den transcheii minister van Financiën, Bonnet, over de stabilisatie der munteenheden en van Mr. van Lanschot over economische ontwapening in nog wijderen zin. Men denkt nog niet aan economische ont wapening. Men denkt aan geen militaire ont wapening. Wapenen kan de mensch blijkbaar nog niet missen. Maar er is deze stap vooruit gedaan, dat de wapenen van den georgani seerden afweer onverwachts tegen een aanvaller gericht blijken te kunnen worden. Het woord is nu weer aan den Raad, die als laatste redmiddel en zoolang er gesproken wordt, is er hoop maar weer eens een com missie benoemt om nu ingevolge artikel 15 van het Handvest naar een oplossing voor te zoeken. Wanneer die gevonden wordt, ontstaat ze toch slechts onder den druk van wapenen. GEEN KABINETSCRISIS! N 4 A de redevoeringen van Minister Colijn en van prof. Aalberse mag men aannemen, dat het gevaar van een nieuwe kabinetscrisis is afgewend. Het Kabinet heeft zich beijverd in de Troonrede en in de toelichting < op het programma van de regeering, dat werd ontwik keld in de rede van den Minister-president, aan de . Roomsen-Katholieke fractie alle concessies te doen, die redelijkerwijze slechts mogelijk waren. Ik heb mij aanstonds bij het intreden van de crisis in Juli j.l. en na kennis te hebben genomen van de Troonrede, beijverd aan te toonen, dat de geschilpunten, die de heeren Colijn en Aalberse verdeeld hielden, niet van den aard waren, dat zij den val van het Kabinet-Colijn recht vaardigden. Hét resultaat heeft gelukkig bevestigd, dat dit optimisme op goede gronden berustte. Bitter, doch ntet onverdiend was de opmerking van den heer Aalberse, dat, indien Minister Colijn. in Juli zou hebben gesproken, zooals hij thans heeft gedaan, aan het land en aan het Kabinet deze moeilijkheden bespaard zouden zijn gebleven. Merkwaardigerwijze heeft geen van de beide sprekers toenadering bepleit op grond van de critieke buiten landsche omstandigheden. Toch zullen deze omstandig heden van bijzonder grooten invloed geweest zijn. Minder dan ooit is het thans een oogenblik om het gezag van de regeering te verzwakken. De toenadering tusschen de Roomsen Katholieken en het Kabinet is voor den heer Albarda een niet-ge zochte gelegenheid om zijn gal uit te storten. Hij draagt niet de verantwoordelijkheid voor hetgeen gebeurt en hij kan met nadruk verklaren, dat alles veef beter zou gaan, indien de socialisten in de regeering waren opge nomen en het plan van den arbeid als richtsnoer ware aanvaard. . ' ? Alvorens die ervaring in Nederland op te doen, zullen wij ons kunnen spiegelen aan de resultaten van het plan van den .arbeid van den Belgischen socialist Hendrik de Man en aan de daden van het in meerderheid socia listische dagelijksch bestuur van Rotterdam. ? n misschien zullen wij ons op grond van die ervaringen voor de navolging kunnen hoeden. A. C. JOSBPHUS JlTTA Burgemeester F. I*. O. 25. 91. VORK DE BOTH, wiens bemiddeling: bet TiiburgBChe textielconflict teneinde bracht -?* Prof/IMr. IP.TJ. M.ltAAIiBERSIi verklaarde xtch [bereid tot loyale samenwerking met de ,,nieuwe" regccrlnsr De bokken en de schapen r i/T mijn Amsterdamsche jeugd herinner ik mij, \J hoe, wanneer er een poppenkast-vertooning voor ons, kinderen, zou worden opgevoerd, de baas aan mijn .Moeder vroeg, of er salontaai of straat-taal moest worden gebezigd. Zooals het met die oude poppen kast ging, zoo gaat het met onze moderne journalistiek. Er zijn bladen die hun meeningen aldus formuleeren, dat het bij beschaafde menschen geen ergernis verwekt, er zijn er, die aan straat-taal de voorkeur geven. Wanneer wij dit vooropstellen, dan kunnen wij constateeren, dat het verschil tusschen De Tribune" en t, Volk en Vaderland" alleen gelegen is in den aard van den lezerskring. De beste families geven te kennen, dat zij voor de straat-taal van den poppenkastman ontvan kelijk zijn. Hiermee staan die beste families dan meteen op straat"; zij laten zich bewerken en beïnvloeden op dezelfde manier als de door oer-instinkten bewogen massa's. De rem van beschaving, van voorkeur voor het welvoegelijke, die een veel-gesmade, maar conserveerende eigenschap is van de burgerlijke geestesgesteldheid, werkt niet meer; allen worden aan allen gelijk, de wereld wordt een wereld van edele roofdieren, zooals de Duitschc nieuwlichters het uitdrukken, al valt, voor de enkelen, die ongevoelig blijven voor de nieuwe suggestie, het roofdier-achtige, het instinctieve, meer op dan hét edele. Inderdaad, de adel is in het orgaan der Voorbe reiders van een nieuwe Orde ver te zoeken. Een fijn. een geestig duel met den politieken tegenstander, een intelligent sarkasme treft, men in Volk en Vaderland" nimmer aan. Het is, alles plomp, zuur of ijselijk naïef en sentimenteel. Overigens wordt de kankerzucht van het. Nederlandsche volk zoodanig geprikkeld als dat bij ons ie lande voor het verkrijgen van een partij met heel veel n'utlen noodzakelijk schijnt. *.* Een hoofdeigenschap van het nationaal-socialistisch orgaan herinnert wederom aan den poppenkastman. Bij dezen vriend mijner jeugd werd alles verstard. Zijn poppen waren de houten verpersoonlijkingen van vol strekte karaktèrtypen. Alle schakeering ontbrak. Er waren de goeden en er waren-de bpozen. .Zoo is het ook in Volk en Vaderland". Nadat eenmaal was vastgesteld, dat het parlementarisme ziel togend ter neder ligt en ons alleen maar terughoudt van , -de gewenschte nationale reconstructie, veranderden allt ? Kamerleden terstond in nietswaardige praatjesmakers, in slungelige lummels, in vasdige cumulanten. Hel Marxisme van de eerste dagen, dat in den kapppitalt'Sl alleen maar een monster, in den arrebeier alleen maar een engel zag, is herleefd in andere gedaante. Er is alleen maar de geestverwante volksgenoot en de tegen stander. Deel uit te maken van de Volksvertegenwoor diging geeft reeds een brandmerk van luiheid, jacht op persoonlijk belang, nietswaardigheid. Tenzij men dan een der twee nationaal-socialistische senatoren is, wier fascistische armbeweging, volgens het verslag dat Volk en Vaderland" van de opening der Staten-Oeneraal geeft, zoo plezierig, zoo reëel, zoo vaderlandslievend afstak tegen de beverigheid en de ruggekrommingen der goudgegalonneerde heeren. De prijzen dalen. Deze methode is goedkoop. Deze creatie der tegenstelling tnssftien de bokken en de schapen door de apostelen der Nationale eenheid, moge de voor persoonlijke ijdelheid van den partij kameraad, die door het insigne met den leeuw Op het roodzwarle veld tot heilige wordt, bevredigend zijn, 'zij vormt niet de manier, waarop men samenwerking van goed gezinde groepen, gesloten volkseenheid, gemeenschappe lijk werken om het land boven water te houden, bevordert. En zij bewijst, dat de beweging die synthese propageert. het al even min doen kan zonder het wapen der verdoe menis van andersdenkenden, als dat ooit aan eenige revolutionnaire groep is getukt. Maar de manieren van het nationaal-socialistisch lioofdorgaan, dat niet tusschen Keulen en Parijs, maar tusschen Keulen en Berlijn zijn voorbeeld zoekt, zijn bovendien ergerlijk. ' ? Omdat de meeste Kamerleden hun taak ernstig op vatten. Omdat het belachelijk is voor hem, die velen onzer parlementariërs van nabij zag werken, hen allen als een troep nietsnutten en bedriegers te zien aangemerkt. Er is veel vaags en veel onzinnigs in wat de nationaalsociatisten in Nederland willen. Er is veel gevaarlijks in hun volmaakt-eenzijdige buitenlandsche oriënteer ing en hun'Onderbewuste .anti'Semitische neigingen zijn ver dacht. Er is ook een en ander in hun program, in hun kritiek, in het bizonder op het gebied der landsverde diging, dat een rechts-gëzinde kan onderschrijven. Maar alles wat parlementair is .en, zooals zij het noemen demo-liberaal, is bij hen taboe, Bokken en schapen. .En de schapen zullen platweg worden weggehoond, ook al behooren zij tot de nationaalxezinde groepen, met wie Ir. Mussert, toen hij nog geen tnoneel-voorstèllingen op touw zette, heeft samengewerkt. De politieke reclame van de N.S.B. heeft een nieuwe landelijke bijeenkomst aangekondigd, terecht gesteld op een datum, die bulten de anti-lawaal week ligt. 'Wij nemen aan een nauwkeurig verslag te geven van hetgeen de heer Mussert daar zal zeggen, nog eer hij heeft ge sproken. De beteekenis ligt voor alles in het machtsver? t»on, dat niet alleen de Marxisten"/maar ook decónserveerende parlementaire elementen in den lande wil verschrikken. Maar met vertoon alleen komt men er niet. Ons volk heeft in zijn kostbaar zegswijzen-reservoir nog altijd hetkoninklijke: ,>Hij.seit wat." /?. WEEKTROMPET DEN WIJZEN OLIFANT OP het oogenblik, waarin deze regelen worden geschreven is er nog vrede, zelfs tusschen Italiëen Abessinië. Het feit van de week is, dat Italiëzijn standpunt van onwilligheid tot ieder vergelijk, heeft prijsgegeven, en nu zijn strengste eischen, die feitelijk een volkomen onderwerping van den tegenstander beduiden, op tafel heeft gelegd. Maar eischen op tafel leggen beteekent onderhandelen, en geen behoorlek koopman begint het laagste te vragen. ledere dag, die rijst aan den horizont kan verandering brengen in de nog steeds allerhachelgkste situatie, maar men kan het midden van deze week als een moment van ontspanning kenschetsen. Britsche bedreigingen geschieden met minder laweit dan Duitache of Italiaansche. Terwijl Mussolini Zijn millioenen mobiliseerde en zijn parades hield, liet John Buil als argeloos, en onder do begeleiding van geruststellende coiirantenberichten, zijn scheepjes los. Hij heeft nu opeens zijn hvole vloot in de Middellandsche Zee. en dat verge makkelijkt aanzienlijk het praten van Sir Eric Drummond te Rome. Wij hopen allemaal, dat de dingen in de goede richting zullen gaan, en dat de Volkenbond en de Vrede zullen worden gered, maar de afgeloopen week gaf een algemeene zenuwachtigheid te aan schouwen in Europa, die op een dreigenden oorlog wees. Do kruidenier van mijn oppasser gewaagde zelfs van een opkoopen van levensmiddelenvoor raden hier te lande, maar ik geloof dat bij dien goeden man de wensch de vader der gedachte was. Ook zonder dat dergelijke angstmaatregelen nood zakelijk zijn, is de toestand al ernstig genoeg. In België, waar het, naar ingewijden mij meedeelden, oeconomisch niet bijster moet gaan, geruchten omtrent een aanhouden der lichtingen; de Grieksche. de Russische vlooten in activiteit, en tusschen dit alles werden wij in het begin der week opge schrikt door bulletins van Duitsche oorlogsbedrei ging aan Litauen. Is dit een poging van Duitschland om Italiëte dwingen aan zijn zijde? Want als er sancties tegen Duitschland moeten worden toege past, krijgt, Italiëaanmerkelijke verlichting. * * * Alles tezamen genomen bluft de toestand zeer ernstig, ondanks de sprank van hoop, die wij in deze tijden van beproeving wel hadden verdiend. Ook do oeconomische toestand van Duitschland schijnt hachelijk fee'zijn en met de vrijheid van godsdienst schijnt het bij onze Oostelijke buren nu al zoover heen te zijn. dat ingrepen van de Gestapo (geheime Rijkspolitie) in de belijdeniskerk wordt verwacht-, wanneer die voortgaat de gedoopte , Joden tegemoet te treden, zooals een christelijke kerk zich dat aan haar leden' verplicht rekent. Van de malle en zedelooze huwelijkswetgeving. die Duitschland zich heeft aangemeten, hebben wij hier in Nederland ook eenigen last. Wft hebben ve'e jaren geleden een verdrag met Duitschland ge sloten, waarin wederkeerige erkenning van huwe lijksvoorwaarden was vastgelegd., Dat verdrag dateert nog uit den goeden ouden tijd. toen de werold nog gezond was, en niemand in de verste verte kon voorzien, dat een heel volk zoo door wanhoop verziekt en tot razernU gebracht zou worden, dat het een helotenrechfc zou-scheppen voor ean gedeelte zijner medeburgers. Vele couranten hebben vele kolommen over deze pijnlijke geschie denis geschreven, waarbij wij Nederlanders door internationale verplichtingen zouden worden ge dwongen huwlijksbeletselen te doen gelden, die volmaakt in strijd zijn met de Nederlandsche volks* overtuiging en de grondbeginselen van het Neder landsche recht. Men zoekt hoe men uit déengte moeb komen, on het staat niet aan mij eenig advies te geven dan dit cene: dat Regeering en rechter lijke macht door handeling en wetauitlegging het uiterste moeten beproeven, om de Nederlandsche praktijk der huwlijks-voltrekking to bevrijden uit de kluisters waarin zij geheel tegen haar wil zou kunnen raken. Met spanning zijn de eerste zittingen der Tweede Kamer door'heel de natie verwacht. Als men de verbijsterende belangstelling heeft waargenomen, waarmee het publiek de vergaderingen heeft be waakt/, waarin de botsing tusschen Regeering en Katholieke Kamerfractie werd tegemoetgezien,rdan is men geneigd te besluiten, dat het parlement nog niet zoo vreemd is aan ons volksleven als een be paalde groep dat gaarne zou zien. De tribunes boden geen plaatsje vrij. Het kan zijn, dat het nog wel wat vroeg is om een definitieve conclusie te trekken, maar na de verzoenende rede van den heer Aalberse moeten wij aannemen, dat de beide partyen, Regeering en Katholieke fractie het nog eens met elkaar probeeren willen. De ondergrond van deze poging tot vergelijk is een besef van ver antwoordelijkheid, dat toch, nog juist op tijd, de overwinning heeft behaald op het politiek a vont urisme. Wie den weekstaat der Nederlandsche Bank bekijkt, ontwaart opnieuw een wegvloeien van millioenen gouds, en wij zijn er zeker van, dat ook bij de Katholieke partij, de overtuiging wortel geschoten moet hebben, dat bij een nieuwen aanval op het kabinet, disconto-verhooging den gulden niet meer zou kunnen behoeden. , De Beurs heeft op des heeren Aalberse's red«gunstig gereageerd, en die rede getuigde van een v kenmerkende behoedzaamheid. Merkwaardig was hetgeen de heer Aalberse omtrent zijn antidevaluïsme door de regels heen te verstaan gaf. merkwaardig was zijn voorzichtigheid ten aanzien van de vaste lasten, merkwaardig was zijn duiding, dat als er moet worden gedevalueerd, de Regeering het zelf moet doen, en tegen een forceeren van den toestand door speculanten moet worden gewaakt. Merkwaardig tenslotte, was het beroep van Mr. Aalberse op Thorbecke. Hij wacht op de daden der Regeering, d in intusschen in de troonrede zoo ver mogelijk aan de oppositie is tegemoet gekomen en bereid is, het vaste lasten-ontwerp zeer ingrijpend te wijzigen. ? De partijen zullen het er wel niet over eens worden, wie de schuld had aan de gevaarlijke Juli-gebeurtenissen, maar men kan haar de weelde laten van deze oneenigheid, nu de aanvaarding met groote meerderheid van het bezuinigingsontwcrp verzekerd schijnt. Intusschen blijft de Katholieke fractie een onzekere factor. Men mag onder deze omstandig heden het verantwoordelijkheidsbesef van den Minister-President waardeeren. . die onder d moeilijkst-denkbare voorwaarden op zijn post blijft. . v . .De natuur vertoonde e.en wilde en gevaarlijk*» luim. Het najaar zette in met stormgedruisch, de zee beukte op de kusten en de orkaan ontwortelde boomen; schepen waren in nood. Even bracht die storm, die de Wadden-eilanden, de natuurlijke beschermers van onze Friesche kust, wederom aan viel, het angstig' feit in onze gedachten, dat die zeewering gevaar loopt, en herinnerden wij ons een voortreffelijk artikel, onlangs in De Telegraaf* gepubliceerd, waarin dichting der Waddengaten als reusachtig objekt van werkverschaffing werd bepleit. De aviatiek had weder ongevallen te boeken, de gelukkig zonder verlies van menschenlevens voor gevallen noodlanding van het Havilland-vliegtuig, op weg naar Niemv-Guinea en het ongeluk met de Fokker D XVI. Het ontmoedigt den heer Plesman niet, die in Amerika bezig was met luchtvaartplannen van wijde strekking. En het is goed, dat er menschen zijn in ons land, die zich niet laten ont moedigen. . De staking in "Tilburg heeft, Goddank l een einde genomen. Deze droevige geschiedenis leverde een vernieuwd bewijs van den onwil die er bij onkundig voorgelichte volksdeelen bestaat. tegen dézoo hoog-noodige aanpassing. IN JONQNY SUR VEVEY (700 M. hoog) op'de Mont Pel erin Genfersee, bevindt zich de Ecole nouvelle ménagère, een huishoud kostschool in de vrije natuur, waar jonge meisjes in do beneden Alpen, nevelvrij. gezond klimaat, ontspanning en zorgvuldige persoonlijke opvoeding genieten. Fransche» en Engelvche taaldlploma'a. Sport. Afdeellng voor kinderen. Entiteit home school. Directies Mme Anderfnhren en HiMHandley ? J **.. .i h PAG. l OE GROENE Ne. 3041 . 3 D?GROENE Ne.3043

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl