Historisch Archief 1877-1940
HET PLAN VAN DEN ARBEID
Het zoo juist versche
nen plan van den arbeid
verdient alleszins een
grondige bestudeering en
critiek. Bedenkelijk is echter, dat het aanstonds
en in de eerste plaats voor de propaganda bestemd
blijkt te zijn.
HET lang verwachte en met veel ophef
aangekondigde plan van den arbeid is
eindelijk verschenen. Onmiddellijk zal
er een krachtige propaganda voor worden
gemaakt.
Erkend moet worden, dat het een degelijk
stuk werk is, waaraan de eerste krachten van de
S.D.A.P. en het N.V.V. met grooten ijver
hebben gewerkt. Het verdient nauwkeurige
aandacht van ieder, die met de daarin behan
delde vraagstukken te maken heeft, ook van
degenen, die het eenigszins naïef aandoende
optimisme van de samenstellers niet vermogen
te deelen. Op dit oogenblik en op deze plaats
moet ik mij tot enkele zeer beknopte beschou
wingen beperken, die betrekking hebben op de
wijze, waarop men een dergelijk plan moet
beschouwen, en die zich niet kunnen uitstrekken
tot een beschrijving van den inhoud van het
plan en tot een ook maar eenigszins volledige
critiek.
Men moet dit plan van den arbeid zien als
een onderdeel van een serie rapporten van
S.D.A.P. en X.V.V., die in den loop der jaren
zijn verschenen, en die stelselmatig de ont
wikkeling van de kapitalistische samenleving
tot de socialistische maatschappij beschrijven.
Het zijn: het socialisatierapport, het rapport
over de nieuwe organen", en dat over het
staatkundig stelsel van het socialisme.
Toen kort na het beëindigen van den oorlog
het socialisatierapport verscheen, had dat
onderwerp de volle belangstelling van vóór-en
tegenstanders. In den oorlog had zich als
gevolg van den nood een zeer ver gaande
bemoeiing van de overheid met het bedrijfs
leven ontwikkeld. Zou die bemoeiing niet de
kiem in zich bevatten van de socialisatie?
«Die verwachting is in het geheel niet in ver
vulling gegaan. De overheidsbemoeiing, voor
zoover zij een gevolg was van den oorlog, is-vrij
spoedig geliquideerd. Vrijwel iedereen ver
heugde zich daarover en de belangstelling voor
en zelfs het vertrouwen in de socialisatie ver
flauwde met die liquidatie der gevolgen van
den oorlog.
Thans beleven wij een nieuwe hausse van het
vertrouwen in de bemoeiing en leiding van de
overheid om het economisch' leven tot bloei te
brengen, als onvermijdelijk gevolg van de
crisis. Tot dusverre zijn de resultaten van die
bemoeiingen weinig bevredigend. Dat neemt
niet weg, dat }iet koor groeit van degenen, die
van nog verder gaande 'bemoeiingen betere
resultaten verwachten. Trouwens de overheid
kan zich niet blijven onthouden. En het rapport
.van den arbeid zal dus zeker de belangstelling
krijgen, die het verdient.
DAT men thans spreekt van een plan van
den arbeid" en indertijd van de sociali
satie" moet niemand op een dwaalspoor brengen.
Het gaat om precies diezelfde zaak, maar het
nieuwe woorcl is meer in démode en het pakt
de verbeelding beter. ? ?
Met het gebruik van de uitdrukking van een
plan van den arbeid zijn de Russen begonnen.
Toen de unie der socialistische sovjetrepublieken
was verwezenlijkt, moest men uit den aard der
zaak hét Marxisme in practijk brengen. De
overheid trok de leiding van alle bedrijven aan
zich. Toen dat uitgangspunt eenmaal was
aanvaard, was het opmaken van een plan van
den arbeid natuurlijk onvermijdelijk. In de
kapitalistische samenleving is de leiding der
bedrijven voor het overgropte deel in de handen
van partibulieren en de overheid bepaalt zich
voor wat die bedrijven betreft tot een zeer.
summiere beïnvloeding, waar dat onvermij
delijk* is.
Het denkbeeld om een plan van den arbeid
te ontwerpen is nagevolgd door president
Rqosevelt, door den Belgischen socialist Hendrik
de Man thans minister Van openbare werken
A. C. Josephus Jitta
de propaganda der
nationaal-socialisten heeft
waargenomen en on
langs hebben een aantal
Engelsche economen en politici van zeer ver
schillende richtingen die gedachte overgenomen
in hun zeer lezenswaardig boek: The next five
years. an essay in political agreement".
Dat het in het Nederlandsche socialistische
plan van den arbeid inderdaad om niets anders
gaat dan om de welbekende socialisatie" kan
gemakkelijk worden aangetoond.
Wat is het doel van dit plan? Aan het
Nederlandsche volk te verschaffen bestaans
zekerheid bij een behoorlijk bestaanspeil".
Wie zou dit ideaal niet willen benaderen? Dat
moet het ideaal zijn van iederen Nederlander
en van iedere Nederlandsche regeering. Dat
is stellig ook het ideaal van de regeering Colijn
en van alle niet-socialistische politici.
Het verschil zit niet in het doel, maar in het
middel. Dat middel is meer karakteristiek voor
het plan van den arbeid, dan het doel.
En dat middel wordt in het plan omschreven
als: het geven van de leiding van het econo
misch leven aan de gemeenschapsorganen".
Het verband met de socialisatie moet ieder
in het oog springen.
EEN hiet-socialist, die van dit plan van den
arbeid kennis neemt, benijdt den samen
stellers hun vertrouwen en hun optimisme. Hoe
gemakkelijk is het optimisme van degenen, die
van oordeel zijn, dat alles zich,ten goede zal
keeren, wanneer de overheid slechts de leiding
neemt.
Na een crisis van vijf jaren weet zelfs een
kind op straat, dat er groote fouten zijn gemaakt.
De samenstellers van het rapport schilderen
met felle kleuren de fouten van de particuliere
leiders der bedrijven. Zelfs de in vele'opzichten
zoo zelfbewuste Twentsche textielfabrikanten
hebben erkend, dat zij groote fouten hebben
gemaakt. Zij zijn voor wat de handelspolitiek
althans in Nederlandsch-Indiëbetreft,. niet
langer van de hulp van de overheid afkeerig.
Zij riepen die hulp zelfs in. Hetzelfde is het
geval met de reederijen en den landbouw. Kon
men nu maar het vertrouwen van de samen
stellers van het rapport deelen, dat de overheid
al deze fouten zal weten te vermijden en niet
nieuwe fouten zal maken, dan is de conclusie,
waartoe het rapport komt, gerechtvaardigd.
Het is treffend dat de samenstellers van het
plan van den arbeid blind zijn voor de talrijke
fouten, die overheidsorganen hebben gemaakt.
Wat zijn de particuliere banken niet onvoor
zichtig geweest met het verstrekken van ??cre
dieten ! Hoe zal men dat euvel ondervangen?
De Nederlandsche Bank zal in
gemeenschapsbeheer worden gebracht. In het vervolg zal van
alle credieten kennis moeten worden .gegeven
aan de Nederlandsche Bank. Slechts met toe
stemming van die bank zullen credieten mogen
worden verleend. Bovendien zullen overheids
organen de controle krijgen op het beleenen, van
effecten en op nieuwe emissies. Mede daartoe
zullen accountantsdiensten, een verbeterde eco
nomische raad en bedrij f sschappen worden
ingesteld. Wanneer deze gemeenschapsorganen
onberispelijk zullen functionneeren, zullen alle
tot dusver gemaakte fouten worden vermeden.
Voorloopig gedurende drie jaren zal per jaar
200 millioen gulden voor het ondernemen van
jiieuwéwerken worden beschikbaar gesteld.
Daardoor zullen op den duur 200.000 werklóozen
werk krijgen. De steun van de overige
werkloozen zal worden verhoogd. O. a. zullen kun
stenaars met onbekrompen hand met het uit
voeren van kunstwerken moeten worden belast.
Wie zou niet wenschen, dat althans een deel
van wat hier wordt aanbevolen voor verwezen
lijking vatbaar is? Zelfs wie.sceptisch gestemd
.is, zal zich gaarne aan de bestudeering van deze
plannen zetten.
Het bedenkelijke van de wijze, waarop deze
plannen aan den man gebracht worden, is, dat
zij onmiddellijk en in de eerste plaats voor de
propaganda gebruikt zullen worden. De massa,
die niet in staat is de moeilijkheden te
beoordeelen, zal aanstonds warm loopen voor deze
vele beloften. En de teleurstelling, wanneer de
UC 1'lcUl LJUUia lllllliabC* v««i v/ucuvcu^ v»».»»v" . ? f???-?"- -- Of-M a. ??
in België, die zich klaarblijkelijk heeft laten beloften slechts illussies'zullen blijken te zijn,
inspireeren door hetgeen hij in Frankfort van zal des te grooter zijn.
HAILE SEI.ASSIE
Tweestrijd van
? De ménsch tegenover den
Internationalen toestand
77EN klare wijze van denken is het Engelsche
"j volk eigen. Men houdt er van om een idee in sijn
eenvoudigste gedaante te fórmulcercn. Men geeft
er soms een at te simplistische voorstelling van een of
andere politieke controverse maar men geeft ten"
minste een wet omschreven definitie. De consequentie
van deze zucht om heel ingewikkelde verhoudingen in hun
eenvoudigsten vorm op tafel te leggen, is echter dat
men soms met de meest tegenstrijdige formuleeringen
afgescheept wordt. Er zijn nu eenmaal vraagstukken,
die-zóó ingewikkeld zijn, dat zij met een definitie van
vijf, zes, klare woorden heel onvoldoende omschreven
zijn.
Op dit oogenblik geldt als een politiek axioma,
dat tegenover verbreking van den Volkenbondsvrede
zonder eenigen twijfel sancties de beste remedie zijn.
Hit axioma doet opgeld onder alle partijen, niet het
minst bij Labour waar de Volkenbondsgedachte een
waar troetelkind is. Maar juist bij Labour klinkt de
stem van tegenstrijdigheid op. Lansbury voelt dat hij
zich van zijn kameraden moet af keeren. Hij zegt even
concreet als kort: Dit is het onverstandigste wat Labour
doen kan; Labour is de hoedster bij uitnemendheid van
hel Pacifisme. Welnu de consequentie van hel
Pacifisme is dat Oorlog niet met Oorlog mag worden
bestreden."
Ook hier is uit een zeer complex vraagstuk m een paar
woorden de consequentie getrokken. Ideëel gesproken is
weerloosheid onoverwinnelijk. Het was niet Gandhi
alleen, die dit ideaal predikte.
Men doet Lansbury onrecht, wanneer men deze
rederieering tracht te weerleggen met de opmerking dat dit
een standpunt is dat tenslotte op gevoelsoverwegingen"
berust en dat het toch zal moeten wijken voor verstande-'
lijke overwegingen. Want als je toch aangevallen wordt....
Maar hiermee zitten we juist midden in de dialectiek,
midden in de dialogen des verstands. Om te beginnen
moeten we n ding vooropstellen. De agressiviteit van
het fascisme is natuurlijk iets dat ook, en zeker, door
Lansbury met afschuw wordt veroordeeld. Verder'is hij
zoo vrij op te merken dat Engeland, Labour, jadeheele
sociaaldemocratie in dit geval .nog niet eens voor de
gewetensvraag der weerloosheid gesteld wordt om ook
de andere wang toe te keeren. Ook zonder inmenging zal
eens het fascisme wet ondergaan. , . v
Het kan zijn. Het is zelfs waarschijnlijk. Maar m
dien tijd kan onherstelbare schade zijn aangericht. En
hoe dan ook.de Britsche politiek kan dezen inbreuk op
het Volkenbondspact niet dulden. De gekleurde wereld
zou in verzet komen. De .veiligheid der
rijksverbindingswescri is in gevaar. Het is Engeland eenvoudig on
mogelijk om lijdelijk te blijven toezien. Nog afge
zien van duizend andere redenen. Engeland ts hierin met
vrij. De omstandigheden schrijven hierin dwingend het
politiek beleid voor dat tedere Britsche regeering zou
moeten volgen. En het is, historisch bekeken,
Mussolini's onvergefelijke fout dit niet tijdig te hebben
ingezien. ' . -??'?", , -,
De mensch, en ook de staatsman, ts nu eenmaal niet
volkomen vrij in zijn handelingen. Hij heeft wel de
" schijnbare vrijheid zijn besluit te kiezen, zooals hij wil.
Maar hij zal vaak komen te staan voor de erkenning,
dat een bepaald besluit, dat hij zou willen nemen,
tot absurde consequenties voert.
Het eene besluit dwingt hem tot het volgende. Dan is
het verstand
PAG. 2 Di GROENE No.3M4
soms geen terugweg mogelijk. Mussolini kan nu niet
meer terug. En Engeland kan hem niet ongehinderd zijn
gang laten gaan.
Uit deze gebondenheid der menschelijke en politieke
hesluiten, uit de onverbreekbare keten der consequenties,
komt det,politiek van sancties" voort. Achteraf kan men
heel gemakkelijk zeggen: dit of dat was fout. Wie in den
stroom der gebeurtenissen staat, kan dat niet.
Lansbury kan dat zeggen. Zijn vrijheid van hande
len" dwingt hem tot geen andere consequentie dan het
neerleggen vaneen parlementair partijleiderschap. Poli
tieke verantwoordelijkheid draagt hij niet. Zoolang zijn
besluit geen consequenties meebrengt voor ecnige
rcxccringsmaatregel, beschikt hij over een volledige maar
dan ook zuiver theoretische vrijheid van handelen.
Er zijn er die zeggen dat Mussolini tijdig zijn fout
had moeten inzien, Deze fout was zoo in 't oog sprin
gend, dat sommigen aan het feit dat hij dat niet gezien
heeft, de conclusie vastknoopten, dat hij waanzinnig is.
In ieder geval heeft hij een groote mate van wilsvrijheid
gehad omdat hem zoowel te Parijs, als zij het in
mindere mate door de Commissievan Vijf te Gcnève
een behoorlijk cqmpromis was geboden. Maar het
verfischt grooter kennis, dan die waarover de historicus
heden ten dage zou kunnen beschikken, om uitte maken,
of Mussolim werkelijk de vrijheid had om anders te
handelen dan hij sinds Juni gedaan heeft. Het is ech
ter wel waarschijnlijk dat hij nog tot
voor enkele dagen die vrijheid van
handelen bezeten heef t. Als dat zoo is,
treft hem een zware ver
antwoord'el ij k hèl d.
Tot welke consequenties voert echter, van vrije wil"
gesproken, deze-politiek van sancties? Dat is-niet te
voorzien. Sancties behoeven nog niet militair te zijn.
Zij kunnen enkel economisch worden opgezet. Maar
getroffen maatregelen zullen, zooals altijd, worden
overtreden. Wat dan? Weerloosheid? Dan wordt de kans
yroot dat de genomen maatregelen ondoeltreffend zullen
blijken. Handhaving met geweld? Dan verglijden we in
een oorlog....
Maar dit ts nog maar n keten van consequenties.
lir zijn er meer. Reeds worden politieke gevolgen zicht
baar. De ontevredenen!' steken het hoofd bijeen, de
dictaturen van Duitschland, Polen en Hongarije.
Dan vormt zich een Centraal-Europeesch blok, dat op
bedenkelijke wijze de overmacht van den Volkenbond
in een wankel Europeesch Evenwicht zou kunnen her
scheppen. En wanneer dit blok met /talie gemeene
zaak gaat maken, zijn de gevolgen nauwelijks te over
zien. .
Duitschland is trouwens, vooral voor Frankrijk,
van het begin af aan een factor van bedenken geweest.
En het lijkt nog te vroeg om aan te nemen dat de eco
nomische uitputting van Httler-Duitschland, hoe groot
'lie ook zijn mag, een garantie biedt voor de afzijdigheid
der nazi's. Misère zou ook tot het tegendeel kunnen
uitlokken.
Er is n troost. Namelijk die, dat juist altijd o
nverwachte consequenties volgen. We moeten
alwachten. En al móeten we erkennen dat we, waneer we
den Vrede willen, den Vrede wel moeten handhaven ook,
dan is het toch geen overbodige weelde om eens even stil
te staan en te erkennen dat ons verstand in tweestrijd is
tn wij misschien?zif het gedwongen een fouten weg
begaan.
M. KANN
WEEKTRDMPET
VAN DEN WIJZEN OLIFANT
HETGEEN mij belang inboezemt is. of de
wijze Kater, dien de schaker Aljcchin naar
Amsterdam heeft meegebracht, van vele
zaken die zich in de afgeloopen week hebben ont
wikkeld meer begrip heeft dan ik. ledere week
kromde mijn slurf zich tot een vraagteeken, wan
neer ik dacht aan mijn vaderland, aan Afrika.
Nu kan ik mij er niet meer van onthouden luide
to trompetteren. J n gedachten hoor ik het daverend
aanstormen van nujn Afrikaansche broeders.
De krijg in Abesslniëis ontbrand. Zoowel Suvich
als Keizer Haile Selassiéhebben zich telegrafisch
tot den Volkenbond gewend met de verklaring
dat dit onvermydeiyk was. De tekst van het tele
gram van den Italiaanschen Onderstaatssecretaris
spreekt van noodzakelijke maatregelen tot ver
dedigen. WU kennen dat.
De Italianen bombardeeren van uit de lucht het
plaatsje Adoea. Meenen z\j werkelg k een vroegere
nederlaag daarmee goed te kunnen maken?
Van de grenzen van Somali-land en Erithrea
rukken zij nu de Abcssinische landen binnen. Zal
liet lang duren voordat de Abessinische weerstand
zich zal doen gelden? En wat vloeit hieruit voort
voor den Volkenbond, voor Europa?
Aljechin's kater, of liever Aljcchin zelf. die zich
in Amiterdam komt meten met den Nederlandschen
grootmeester Dr. Eeuwe, zou zich nog meer ver
dienstelijk kunnon maken dan hij al doet. wanneer
hij ons een oplossing zou geven van de
schaakproblemen der huidige Europeesche politiek. De
crisis in den Volkenbond, de
Italiaansch-Abessinische verhouding, het zijn niet de ecnige vraag
stukken, die ons kwellen. Daar is ook nog Memo).
on daar is ook nog de eerste kiem van oen nieuw
midden-Europeesch verbond tusschen Duitschland
Polen. Oostenrijk en Hongarije. Ondanks de
kruiswoord-raadselachtige ingewikkeldheid van
het steanysteem, hebben 00 pCt. van do kiezers
nog hun stem kunnen uitbrengen. Toch blijft de
??Mem?lsche geschiedenis (om lat zo rechtstreeks
samenhangt met do Italiaansch-Abcssinischo
quaestie) een gevaarlijk punt.
De groeiende consolidatie der
midden-Europoesche mogendheden, juist op eon oogonblik.
waarin do aandacht van het Westen zich moet
ufwondoti naar andere plaatsen, is eon ??gebeurtenis.'
die men mot achteloos voorbij moot gaan. tenzij
dan do hoor Goering op z|jn gemeenschappelijke
jacht mot Gömbös. den Hongaarschon premier.
f r in geklaagd Is ....bokken te schieten: wat hij
wol moer in z'gn loven hooft gedaan.
Hitler Vertoont zich vooral opvallend vriendelijk
togenovor Oostenrijk. Het lijkt in dezo dagon wel.'
of er van Anschlusz nooit sprake geweest is. men
wil den Oostolijkon buur in alle opzichten tegemoet
komen, geeft hem zelfs eon eilandje cadeau, on
belooft een brave broeder te zijn. die geen
stamverwant in zy n armen wil dooddrukken, en mou
? rekent.-er op, dat Rome zal letten cp dat gebaar.
* ?-????
. ? ' ? . . * .? ? ? ? ' .
Geheel vertrouwen doet men echter in Duitsch
land niemand. Alle telefoongesprekken zullen
worden beluisterd een waarschuwing aan u.
Nederlanders, die naar Duitschland trekt
waarbij in het bizonder gezantschappen en consu
laten bewaakt zullen worden door boosaardige
oorschelpen; maar men vraagt zich af: heeft een
regiem, dat aan de deuren luistert, genoeg ver
trouwen in zichzelf ? Do verbeten stryd tusschen
?Regeering en Kerk gaat onverstoord voort; er is
nu een wet uitgevaardigd, waarbij de Overheid do
protestantsche kerken door d wangverordeningen
kan ringelooren, maar ' de BelUdeniskerk geeft
geen kamp,.zij verzet zich tegen denKereUKerrl)
die volkomen naar willekeur kan huishouden;
aan den oisch om Joden die christenen willen
worden, den doop 'te onthouden, kan en zal
zij nooit gehoorzamen. Allen die, terecht,
meenen dat men zijn. vertrouwen aan hot Duitsche
volk niet mag ontzeggen, ook niot nu het zich
krommen moet onder een mensch-ont
eerendengeest, gevoelen zich verkwikt en opgeheven door
den heldenmoed der BeUJdeniskerk. Hejb te geen
kleinigheid, die deze Christenen aandurven. In dit
verzet spreekt de goede,,de echte Duitsche trouw,.
trouw aan beschaving en christendom. Verzet ?
tegen het anti-semitisme is voor een christen geen
bijkomstigheid, maar behoort tot de kern van zijn
christen-plicht. »'.'».'
En terwijl de telefoongesprekken Worden be
luisterd, en de martelgang dor Joden wordt
voortPAG. 3 DE GROENE No.|KM4
gezet, krijgt men den Indruk, dat de reeks
deiaf leidingen van den wanhopigen toestand, waarin
Duitschland verkeert, zorgvuldig wordt onder
houden. Het is goed, dat een volk zijn groote
mannen eert, en het is volkomen begrijpelijk dat
Duitschland behoefte heeft om eerbied te betuigen
aan de nagedachtenis van den merkwaardigen on
uitnemonden man, den ouden Hindenburg. die de
ontmoedigde scharen ordende on vertroostte bij
hun terugkeer in het Duitsche land, en die zijn
Vaderland op onnavolgbare wijxe heeft gediend.
Maar m;jn oppasser, die van do overbrenging van
hot stoffelijk overschot naar den midden-1 oren van
Tannenberg had gelezen, vroeg zich af, of het nu
goed was zoo te sollen met een eerbiedwaardige
reliquic, en ik vroeg mij af, of de veldprediker di«
deze plechtigheid met zijn woord begeleidde niet
beter gedaan had, de pieuse daad zuiver te houden
van nationaal-socialistische partij-propaganda.
Amsterdam heeft zich verheugd in het bezoek
van Koningin en Prinses. Het bezoek droeg ditmaal
eyn bizonder hartelijk karakter, en zoowel de
Vorstelijke personen als de Amsterdamsche burgerij
hebben storm en regen getrotseerd om elkander
openlijk van de wederzijdsche genegenheid te
getuigen. Het bezoek viel samen met het jubileum
der Kweekschool voor Zeevaart, een instelling.
waarop de hoofdstad trotsch is, en die de eer deel
achtig werd van een bezoek der vorstinnen, die
ook de kunstschatten welke Amsterdam tentoon
stelt met aandachtige belangstelling beschouwden.
Rotterdam was minder vroolyk dan Amsterdam.
De begrooting viel leeUjk- uit. en wederom ver
vulde de financieele toestand van de Maas-stad.
(hartador van Nederlands welvaart) ons allen met
ernstige bezorgdheid.
* *
Overigens kenmerkte het politieke leven hier
te lande zich door een voortgezette politieke
ontspanning. Het bezitiuigingsoutwerp is aan
genomen met alleen de stemmen van socia
listen en communisten en eenlingen tegen, de
motie van den Tempel tegen, de salaris-ver
laging werd verworpen en het
capitulanteustelsel aanvaard. De kritiek, die van
sociaaldemocratische zijde op dit capitulantenontwerp
werd gevoerd, was volkomen gerechtvaardigd.
Indien men het kader staatsbot rekkingen in uit
zicht stelt, en men verbiedt het lidmaatschap
der S.D.A.P. aan hen die voor die betrekkingen
in aanmerking zouden komen daarin ligt on
billijkheid. Trouwens, er is aanleiding voor de
vraag of het geheele verbod om S.D.A.P.-er to zijn
nog wol opgaat, nu deze partij zich hoe langer zoo
meer tot een opbouwende, nationale groep, die
wellicht vandaag of morgen in de Rcgcering ver
tegenwoordigd is, ontwikkelt.
* *
De Nationaal-Socialistischo Beweging bereidde
haar nieuwen landdag voor. Een optocht is niet
toegestaan. Stof genoeg dus.-voor fulmincerende
redevoeringen. Hetgeen ook pp dien landdag wel
niet onbesproken zal blijven, is de aanslag van een
anarchist op een colporteur van de N.S.B, voor
hot Centraal Station te Amsterdam. Wjj
veroordeelcu dien aanslag als onwaardig, en hebben
deernis met het slachtoffer dat er door getroffen
word. Maar duiden al zulke dingen niet op een
zenuwachtigen. overprikkelden toestand, die het
'optochtiverbpd wettigen? Het is de taak der over
heid allo Nederlanders, N.S.B.-ers en niet
N.S.B.ors te beschermen, zonder onderscheid, en alle
aanleidingen af te snijden, die kunnen leiden tot
betreurenswaardige incidenten. .
.»'?*'??,.?-.. ?? :?' ?.
Maar ik wil mtf niet verder venvarren in het
politieke prikkeldraad. Ik eindig mijn olifantiadc
daarom met de vermelding van tot genoegdoening
stemmonde. feiten. Een posthume hulde werd in
heb Noorden gebracht aan de nagedachtenis van
Schaper, wlen zijn geestverwanten een monument
oprichtten. En generaal Bosboom, een der
laatstovergeblevenen uit het oorlogs-kabihet Cort van
der Linden, vierde zijn tachtigaten verjaardag.
j
a m ^ t «> r d o m d »; n h u a q