Historisch Archief 1877-1940
T?
l
? l
HOE ZONDE SOMMIGE
DINGEN KUNNEN ZIJN
Henriëtte van Eijk
OP 't RnrlitMiiu'ort kwam \wi
voor 't «-i-rsl f PI- spwk«». liet
wan oon sw'i'ii' van x.ot» avonden.
on dit was do ooisto, uu (ïrnvin Knal.
die in tegenstelling mot haar leeftijd
zin» muzikaal is dat /.«? alles bij\vij.-*l in
partituren, zat uu-t oou kring iu do
pau/.o iu do koffiekamer, en zei dat
-uo gehoord had dat or botsingen waren
tussdien mensdien iu de woestijn,
wat zoo treurig was mot uvoutucolo
vorkeerdo mogelijkheden voor ons.
on voedselconiplicatU's. ou /.e zei dat
we het oog op do toekomst moesten
slaan on rijst koopen.
Toen ging het bellot jo. maar ze
hoeft daarna geen oogonblik moor st il
gezeten, en de volgende- morgen hing
zu al met enorme vitaliteit aan de
telefoon om te 7,eggou dat or dooden
warenen da t de rijst steeg, maar dat
zij, door middel van een bevriend pak
huis, 8UO: boni kon krijgen voor de
helft, wat 't pakhuis y.ioh kon
permitteeron omdat 't do rost later voor
ontzettende prijzen per óns zou af
wikkelen.
..Maar." zei ze, ',.:tlili is t o veel voor
een vrouw van mijn leeftijd", en
Mama begreep dat heel goed omdat
ze wist dn t.'.om kopje oou schaal is
uit de tijd van haar diploma huis
houdschool.
(iiiiviu. Knal wilde de '30« balen
dus doelen op eoiVperatieve leest, en
stolde voor er met z'u tienen ieder
dertig te noiiien. on alles op te slaan
in haar tuinhuis, dat ze pas heelemaal
nieuw hooft laten restauroeren iu de
stijl van lult». Ku ze had ook plannen
met koffie en thee ori havermout en
zoute varkeus. '/M dacht zelfs over een
koe. en raadde wollen dekoiui. aan en
zuurkool ou anthrauiet.
Hot jonge enthousiasme der oude
vrouw stak iedereen aan. NVo deden
alles coöperatief met y'n tienen.
waaronder de l'apu van Hetty, en
de Knoop Knoopeu. en de, familie
van Naeldwyek. en de familie Fouck.
en de familie van Fred tjunll. uu de
oude Mama van luituUaut
Knakkerman. die alles dubbel nam voorde
zekerte. En' 't werd waterdicht op
geborgen iu het tuinhuis, waar we
oui de. beurt kwamen kijken omdat
we het zoo'n mooi gezicht vonden al
dat eten.
Hét is werkelijk iets om stil van te
worden, als je ziel wat gezamenlijke
actie vermag. Na een week puilde het
tuinhuis uit; we hadden van alles
maar het pièco do rósistanco vormde
de rijst in stapels tot aan het dak.
Kn toon was het do loesmiddag bij
tiraviu K t uil. die uit eeu kern van
/oven dames bestaat. Xe lazen iets
ontzaggeiyk 7.waars van een vertaalde
.Spanjaard, eu ondertusschen haakten
ze luierbroekjes vau grijze patentwol
voor het vondclingenhuis, wat alle
maal uitgaat vau de lieve oude gravin,
die als een bezielend middelpunt voor
het boograam zat eu toer na toer deed.
En omdat ze om de beurt lazen, was
het toen de beurt van mijn Mama, die
haar broekje neer legde en een bril
opzette voor de Spanjaard, wat niet
lang duurde omdat mevrouw Fouck,
die eeu heel ongelukkig huwelijk heeft
door haar man, met een opgewonden
hoofd binnenviel om te vertellen dat
er al symptomen waren bij de kruide
nier, wat ze had gehoord vau de ge
trouwde zuster vaii.de chauffeur, die
eenmaal in de week komt wasschcn.
Uie kruidenier had geen gewone thee
meer gehad, alleen maar dure, waar
de zuster van de chauffeur zich erg
i.ngerust over maakte. En mevrouw
Foiick zei dat ze zielsdaukbaar was
geweest bij de gedachte aan het tuin
huis, waar ze natuurlijk niets vau had
laten blijken, omdat je dei-gelijke
din. gen niet aan iemand z'n neus kunt
hangen.
die mededeeling hadden de tin mes
elkaar vroolijk toegeknikl. en
(Jraviu Knal had gezegd dat we groote
tijden beleven, uu dat de dameslecs-,
middag daarom iu het vervolg niet
meer zou lezen, maar brandende pro
blemen behandelen. Het eerste pro
bleem werd opgegooid door de Mama
vau luitenant Knukkernmu. die haar
zoon uit het leger wilde hebben mot
't oog op eventueel gevaar van schie
ten, maar luitenant Knakkcrman had
gezegd dat dat toch niet kon want
dat iederén moest, en nu zei ze dat
ze dacht dat 't haar plicht was alle
wegen tegelijk op te gaan om hem bij
de administratie te krijgen waar het
veel veiliger is, en ze zei'dat ze zeker.
wist dat 't oen gelukkiger wereld zou
zijn als alle moeders hun kind bij de
administratie konden krijgen, hoewel
er dan natuurlijk een percentage zou
overblijven dat niét bij de admini
stratie kon. Maar Gravin Knal troostte
haar voor geval de administratie mis
lukte met de verzekering dat 't nooit
zoo vee zou komen, eu dat, als het zoo
WEZEN EN ONTWIKKELING
DER EUROPEESCHE
SCHILDERKUNST
NA 1850
door .
»»
" JOS. DE BRUYTER
yfi Reproducties
'"*? J 3-tiS' Gtb. J 4.30
Ui t gave:
H. J. PARIS ' .*>?
VRAAGT UW BOEKHANDELAAR
?KASPER NI EHAUS In DéTelegraaf":
Als de critlek zoo gemakkelijk zou zijn als de
meesten meenen, dan oeprljpt men niet, dat men
bekwame schrijvers over kunst blijkbaar met een
lantaarntje moet zoeken. Hier te lande kan men
.hen aan de vingers van beide handen optellen en
dan is men waarschijnlijk nog heel beleefd tegenover
z'n tijdgenooten. Jos. de Gruytér, die zich o.m. door
heldere opstellen over Fransche schilderkunst In
Elsevler's" bekend maakte, neemt met dit
schrandere werk over wezen en ontwikkeling der'
Europeesche schilderkunst na 1830 een heel voor
name plaats onder hen in. Het Is niet alleen de
eerste en beste moderne Europeesche kunst
geschiedenis in het .Nederlandsen: De Gruytér be
hoeft zich met dit werk ook voor geen enkel
bultenlandsch kunstcriticus of -historicus te verbergen.
Elk collega mag hem benijden het geschreven te
hebben.
De kunstcritiek Is de aristocratische arme ver
wante der litteratuur. Ook De Qruyter's werk richt
zich tot een veel geringer aantal menschen dan bijv.
een roman. Toch zou het o.!. In aanmerking moeten
komen voor een prijs van een of andere letter
kundige vereeniglna: het brengt meer cultuur in
omloop dan vele best-sellers ....?
.. ..HIJ kent en begrijpt veel en goed, met een
kennis en begrip, dat. bove.n dat der meesten uit
gaat. Zoodat leder die prijs stelt op ontwikkeling of
beschaving dit werk gelezen behoort te hebben. .J
ver 7,011 komen, we altijd ons verleden
hadden om op terug te vullen met Piet
Hein tui (iusta^ f Adolf, i>n ze luid een
uicmv soort ronde gebakjes bij de
thee, en tob «lol brachten ze een be
zoek aan hut tuinhuis niet heel be
vredigende resultaten. Alles was in
volmaakte orde met de 300 balen
rijst, en voor de aardigheid maakte
(.Iravin Knal, dio een oude bontcape
had omgeslagen, er eentje open, eu
alle dames van de leesmiddag gingen
lachend naar huis met een
boterhammenpapiertje vol, dat ze allemaal
vergaten, behalve de Mama van luite
nant Knakkerman, die 't liet koken
met sambals en pickles en kroepoek
en de rest, en luitenant Knakkerman,
die gek wordt als ie een rtfsttafel ziet,
at 'm op met nog twee luitenante en
een kapitein, die allemaal doodziek
werden als gevolg van een besmettelijke
zwam, die een medicus constateerde.
in een microscoop. En de medicus
zei dat ie zich vanzelf voortplantte,
en luitenant Knakkerman en de kapi
tein werden uitgepompt en gered.
Maar toen luitenant Knakkerman
weer op mocht staan, voelde hij dat
't zijn plicht was Gravin Knal en de
anderen vau de coöperatie te waar
schuwen voor de rijst, die nu ongeïso
leerd al drie weken lang in het tuin
huis had gestaan met de besmette
lijke zwam, die zich onophoudelijk zou
hebben voortgeplant door de 303 ba
len en in de aanwezige zuurkool en
worst..
U ET was een ontzettende slag. De tien
families kwamen bg elkaar om te
beraadslagen, en Klara Knoop Knoop,
die altijd aan anderen denkt, stelde
voor de rijst aan het vondelingenhuis
te geven, en de Papa vau Betty be
treurde het geld, maar luitenant
Knakkerman hield een gloeiend relaas
over de zwam, die daarginds rond
kroop in het argelooste tuinhuis, en
hij zei dat ie honger prefereerde boven
de dood, en dat alles vernietigd moest
worden en uitgezwaveld, en hij schil
derde de verschrikkingen net zoo lang
tot er iemand onpasselijk werd van
angst, wat algemeen aanvaard werd
als een vingerwijzing in de richting
van de vernietiging.
Maar we wisten niet hof» we het
moesten vernietigen, want Gravin
Knal wilde hot besmette voedsel niet
meer door haar gangen naar de straat
laten brengen en omdat 't tuinhuis
geen achter-uitgang heeft, zaten we
er vreeselijk mee. Tot luitenant Knak
kerman op 't idee kwam het te ver
branden, wat wel jammer was van
het tuinhuis, maar de eenige weg.
En dus gingen hij, en Desmoud, en
de jongens Quall er de volgende avond
met blikken petroleum naar toe en
goten de muren vol aan de buiten
kant. Eu omdat luitenant Knakker
man officier; is, weet ie alles van
brandstichten, en hu gaf technische
wenken, en om twaalf uur stond het
tuinhuis in vlam. Het ligt gelukkig
geïsoleerd, zoodat we allemaal zonder
gevaar konden zitten kijken voor de
ramen vau de achterkamer met de
huilende gravin, diéde restauratie
rekening nog moest betalen aan de
metselaar. De wind was recht naar
boven wat een geluk was omdat we
anders nog meer last zouden hebben
gehad van de rook van de koffie en het
spek. Maar de bewoners van de tuinen
links en rechts maakten een spektakel
van belang en alarmeerden de brand
weer, die 'gelukkig te laat k* wam om
de ruïne van onze 300 balen nog t
redden., . ' /
Er werd ons geen keus gelaten",
zei Gravin Knal ' later op de
poppententoonstelling ten bate van
Het Ongelukkige Kind. We hebben
góéd gedaan...."
Maar de volgende dag werd ze door.
een verzekeringsmaatschappij aange
klaagd wegens moedwillige brand
stichting, en de daarop volgende dag
werd luitenant Knakkerman weer
ziek, maar nu na een rtysttafel van
gezonde rijst uit een winkel, en de
medicus pompte wér, en vond de
zelfde zwam, die ie tenslotte identifi
ceerde in de Hambal, wat te denken
geeft....
In en om de spreekkamer
Eczeem
EEN aardig, knap jong meisJH
komt. samen met haar moeder.
mijn spreekkamer binnen en
het is niet noodig te vragen waarvoor
zij komt. Ze heeft een erg teere, f^ne
huid en haar mond is door een licht
eczeem omgeven. Als ik het geval
goed bekeken heb, zet ik de sluizen
van mijn medische weten wagenwijd
open en vertel omstandig hoe derge
lijke eczemen, vooral bij. vrouwen en
kinderen, ontstaan doordat de huid
met prikkelende stoffen in aanraking
is geweest. Zure vruchtensappen en
vooral scherpe tandpasta's, welke
salol bevatten, hebben in dit opzicht
een slechte reputatie, want deze laat
ste stof bezit in hooge mate de eigen
schap eczemen te verwekken. Is de
huidaandoening eenmaal ontstaan, en
zijn de lippen pijnlek «»n ontstoken
geworden, dan heeft de patiënt nei
ging om deze voortdurend met de tong
nat te maken. Het indrogende en in
ontleding overgaande speeksel maakt
het geval nog dan erger.
Als ik zoover ben gekomen valt de,
moeder mij in de rede: ..Dokter, zou
het dus ook kunnen, dat zij dit eczeem
door zoenen gekregen heeft? Ik heb
opgemerkt dat, lederen keer als zij
een bepaald jongmensch
ontmoetheeft, de aandoening erger wordt."
Mevrouw," antwoord ik haar,
als uw dochter alleen bij mij geko
men was zou ik haar direct gezegd
hebbeu dat dit de voornaamste, mis
schien zelfs wel de eenige oorzaak van
het eczeem is. Maar u zult toch moe
ten toegeven dat ik, door dit iu uw
bijzyu te doen, de kans geloopen zou
hebbeu voor eeuwig het vertrouwen
en de vriendschap van uw dochter te
verspelen...."
Een glimlach, waaruit boekdeelen
vau levenswijsheid en diep
menschelijk begrijpen spreken, is het antwoord.
Neen dokter," zegt ze, daar be
hoeft u niet bang voor te zijn. Mijn
dochter en ik zijn zulke goede vrien
den ! Wij zeggen elkaar alles." Ik ge
voel me een klein beetje beschaamd
door dit antwoord en voor de eerste
maal in mijn leven begrijp ik, wat voor
een verschrikkelijk moeilijke taak het
is om de moeder van een knap jong
meisje te zijn. Aan zoo'u jong, levens
lustig ding strenge levensleiding te
moeten geven en toch haar vriendin
en goede vertrouwde te kunnen blij
ven. '. .../'?' ? '.'??? '?
. Te weten, wanneer ze dansend do
deur uitgaat, hoevele en welke geva
ren haar van alle kanten bedreigen;
en toch den moed te hebben haar niet
tot het laatste oogenblik met die we
tenschap lastig te vallen en te verve
len. Misschien hoogstens haar, voor
de deur iu het slot valt, n enkel
woord van levenswijsheid in het oor
te fluisteren: Als je niet verstandig
kunt gijn, wees dan tenminste
voorzicMig."
DR. P. H. VAN Diai Hooo
Zie prijsvraag en
wedstrijd op pag.
27.
LEVENSVERZEKERING
Mij. ARNHEM"
beschermt Uw gezin in moeilijke jaren.
AMSTERDAM KALVERSTR. 86-90
Lederwaren - Reisartikelen - Plaids Voetzakfcen - Auto-overschoenen
WEL BETER NIET DUURDER
»«*?*?*»««?»?««
N.V. DE HOLLANDSCHE
VOORSCHOTBANK
KRUISWEG 70 - HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
een minimum van ?1000.- op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden, onder borgtocht of zake
lijke zekerheid. Een prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden.
N.V. UURWERK,
GOUDEN ZILVERHANDEL
V/H GEBR. BREEN
Nienwendljk 178
Haarlemmerstr. 84
RUIME SORTEERING
EI/ECTR. K&OKKEN
', . *' '
Vert. Ze ut R a Horloges
?
Reparatie inrichting voor
UURWERKEN,
GOU» EN Zit VER
Cigarros Cadena
In de voorniimste Sigarenwinkels
Doet U ook mee aan
onze PRIJSVRAAG
en WEDSTRIJD?
Zie bijzonderheden op
pag. 27 van dit nummer
vEREENiame
BEGRAFENIS
PARIS UNIQUE
A PRIX UNIQUE!
PARIS UNIQUE is de naam van onze nieuwe
7-daagsche gezelschapsreis per luxe-autocar naar Parijs. Zeer
interessant programma. Eerste klas hotel. *K
A PRIX UNIQUE is zeker niet overdreven: *
7 dagen, alles inbegrepen, ook fooien en verzekeringen:
Fl. 43.?Vertrekdata: 14, 21,28 October en 4 November '35
VRAAGT INLICHTINGEN EN PROGRAMMA'* b/d
NEDERLANDSCHE REISVEREENIGING-DEN HAAG
Telefoon 333966 - laan van Meerdervoort 53-D. - Giro 33333
BLUE BAND
is de beste keukerimeester'
l
PAG. 20 DE GROENE No. 3045
PAG.21 DE GROENE No.3045