l Opeurders in de Carl OP zekeren dag trad een klein mannetje met een gouden bril en een bedrukt gezicht het kantoor binnen van Dr. Mejzlfk, den com missaris van politie. Diviiek, archivaris", mom pelde hij. Mijnheer de commissaris, Ik kwam u om raad vragen, omdat u een beroemd criminalist bent; ze hebben imj gezegd, dat u specialiteit bent voor gecompliceerde gevallen. Ik heb hier een btyzonder ra deelachtig geval", zei hij met nadruk. Zegt* u maar wat er aan de hand is", begon dr. Mejzltk. Er moet onderzocht worden", zei archivaris Diviiek op geagiteerde toon, wie de moordenaar is van heer Peter Berkovec, welke dood zijn broeder Hendrik gestorven is en wat het lot geweest is van ztyn vrouw Katharina." , Berkovec Peter" dr. Mejzlik scherpte zijn geheugen voor zover mij bekend is, hebben wij hier in het geheel geen bericht ontvangen van zijn dood. U komt zeker aangifte doen, nietwaar?" Hoe komt u er bij?" zei de archivaris. Ik wil u alleen maar om raad vragen, ziet u. Er moet iets vreseUjks gebeurd z|jn." Wanneer is het gebeurd? Begint u maar met de datum te noemen." In het jaar veertien honderd en vjjf en zestig", sprak menheer Diviiek met een bestraffende blik. Dat had u moeten weten, mijnheer: tijdens het gezegend bewind van koning Joris van Podgbrady." ? O zo", zei dr. Mejzlik en wierp blok en potlood opzij. Waarde heer", vervolgde hij op zeer hoffe lijke toon, dat is eerder een geval voor dr. Knobloch." (Dit was namelijk de politiearta). Het gelaat van den archivaris betrok. Dat is jammer", zei hij, ze hebben mij u zó aanbevolen. U moet weten, dat ik juist bezig ben aan een histo risch werk over de regering van koning Joris van Podèbrady en daarbij ben ik gestruikeld, over iets, waar ik geen raad mee weet." Maar wanneer u het historisch materiaal in kwestie niet uit de eerste hand bekend is, dan zal ik u alle onbetwistbare feiten meaedelen; het zijn er helaas maar weinig. In de eerste plaats de brief van heer Ladislav PchaC van Oleina aan heer Jan Boriovsky van Cercany. Deze brief zult u stel- lig wel kennen." Tot mijn spijt niet", bekende dr. Mejzlik zo bedremmeld als een schooljongen. Maar man", stoof Diviiek op, die brief is toch al zeventien jaar geleden gepubliceerd door den historicus Sebek in zijn Begesta, dat had u in ieder geval moeten weten i Echter", ging hij voort, zijn 'bril recht zettend, heeft noch Sebek, noch Pekar, NovotnJ, noch iemand anders de nodigejaandacht ^Middeleeuwen AUJnhwr* de commluarit, Ikfcwom U om rood vromen. aan deze brief geschonken. Maar juist deze brief, die u stellig had moeten kennen, heeft mij op het spoor van dit geval gebracht." Allereerst de brief", vervolgde de archivaris, ik heb de tekst helaas niet bier, trouwens, maar n toespeling heeft betrekking op ons geval: heer Ladislav PchaC schrijft aan heer Borlovsky, dat diens oom, namelijk de oom van heer Boriovaky, met name heer Dirk Skalick^ van Skalice, in het, jaar Onzes Herer. 1465 niet genood was aan het hof te Praag, overmits Zijne Majesteit zelve, wegens de grouwelen te Yotice Velenova", zoals de brief schrijver zegt, den heer Dirk bevolen heeft, het Koninklijke hof voortaan te mijden n voor God berouw te tonen wegens zijn heftigheid en Gods rechtvaardig oordeel af te wachten. Begrijpt u", legde de archivaris uit, toözouden zeggen, dat Zijne Koninklijke Majesteit den heer Dirk op zijn goederen en bezittingen verbannen had. Mijnheer, viodt.u daar niets merkwaardigs in?" Tot dusver niet", zei dr. Mejzlik, terwijl hij op een papiertje een vreemdsoortige spiraal tekende. Ja", riep Diviiek triomfantelijk uit. Ziet u, dat heeft Dirk ook niet opgemerkt. Hél merkwaardig is de bijzonderheid, dat Zijne Majes teit heer Dirk wegens die grouwelen" niet voor de.gewone wereldse rechtbank daagt, maar hem overlaat aan Gods rechtvaardigheid. Z^jne Majes teit geeft hiermede blijkbaar te kennen," sprak de archivaris met devotie, dat deze grouwelen" van dien aard waren, dat hij als souverein afziet van wereldse rechtspleging. Als u Zijne Majesteit gekend had, dan zoudt u weten, dat het een heel bijzonder geval geweest moet zijn, want koning Joris zaliger gedachten!» zag streng toe, dat het recht stipt en onverbiddelijk werd uitgeoefend." Miaschlen WOF hij bang van dien Dirk," meende dr. Mejzltk. In de oude tijd " Archivaris Diviiek sprong verontwaardigd op. Mijnheer", stotterde hij, wat zegt u daar? Koning Joris zou bang van iemand zijn? En nog wel van een gewoon ridder?" , Dan was er misschien protectie in het spel," zei dr, Mejzlik. U weet, bij ons " Geen kwestie van", schreeuwde DiviSek met een hoofd als vuur. Onder koning Vladislav zou misschien nog sprake kunnen zijn van protectie, maar Wfl koning Joris hoefde je met protectie niet aan te komen l Die zou je mores hebben geleerd l" Maar wat waren dat dan voor grouwelen?" vroeg dr. Mejzlik met een zucht. De archivaris keek verwonderd. Dat is juist wat u moet helpen uitvissen", antwoordde hij. TT bent toch criminalist?" Lieve dextgd", pruttelde dr. Mejzlik, maar de archivaris liet hem niet uitspreken. Eerst moet u de feiten horen", zei hij schoolmeesterachtig. Toen ik deze vage toespeling had opgemerkt, ben ik begonnen na te vorsen wat die grouwelen geweest konden zijn. Jammer genoeg is daarover geen enkel geschrift tot ons gekomen; maar in de kerk van Votice Velenova heb ik de grafsteen gevonden van heer Peter Berkovec, en die steen, mijnheer, is juist uit het'jaar H65J Ziet u, die ' heer Peter Berkovec was de schoonzoon van heer Peter Skalicky, hij was dus de man van diens dochter Kattiarïna» Hier Is een fotografie van die grafsteen ziet u daar niete bijzonders aan?" Neen", zei dr. Mejzlik, terwijl hij aan beide kanten de fotografie bekeek van een grafsteen, waarop een ridder was gebeeldhouwd met de handen gevouwen op de borst en rondom een inscriptie in gotbisoh fractuurachrift. Ja toch, hier in de hoek is een vingerafdruk." Dat zal mijn vinger geweest zijn", zei 4e archi varis: maar let u hier eens op die inscriptie l" Anno Döminl MCCCOLXV», las dr. Mejzlik met moeite, ia het jaar Onzes Heren 1466. Dat is het jaartal van zijn overlijden, nietwaar?" Dat spreekt van-zelf, maar ziet u verder niete? Sommige letters zijn groter ^dan de andere, kijkt u maart" " ? En haastig schreef hij met een potlood: ANNO DOMINI MCCCCLXV. De beeld houwer heeft met opzet de letters O, C en C groter gebeiteld; dat i» dus een cryptogram, begrijpt u? Schrijft u de letters OCO maar eens op waar denkt u dan aan?" OCO, OCO," mompelde dr. Mejzlik, dat kan zijn aha, een afkorting van OC01STJS, nietwaar P Dat betekent: vermoordt" < Juist", riep de archivaris triomfantelijk uit* P* OROENE No.»45 NAJAARS OPRUIMING MEUBELEN EN PERZISCHE T A P U T E N HALVE PRIJZEN TOT 19 OCTOBER IN DEN HAAG. .i De beeldhouwer heeft hiermede het nageslacht kond gedaan, dat de doorluchtige heer Peter Berkovec de Wotice Welenowa door een sluip moord om het leven is gekomen. Zover zijn we nu all" ' En hij is vermoord door zijn schoonvader, door dien Dirk Skalicky," verklaarde dr. Mejzlik in een bevlieging van historisch inzicht. Nonsens", zei Diviiek uit do hoogte. Als heer Dirk de sluipmoordenaar geweest was van heer Berkovec, dan zou Zijne Majesteit, hem voor het halsgericht gedaagd hebben. Maar dit is nog niet alles: vlak naast deze grafsteen is een tweede, waaronder Henricus Berkovec de Wotice Welenowa rust, de broeder van heer Peter, en op die graf steen staat ook het jaartal 1465, maar zonder cryptogram! En heer Henricus, of in onze taal Hendrik, heeft op die grafzerk een zwaard in zijn handen; de beeldhouwer wilde dus te kennen geven, dat hij gevallen is in een eerlijke strijd. En nu moet u mij in vredesnaam het verband uitleggen tussen deze twee sterfgevallen l" Misschien is het louter toeval", opperde dr. Mejzlik vaag, dat die Hendrik in hetzelfde jaar raeuvelde " Toeval", schreeuwde de archivaris boos* Mijnheer, wij historici erkennen geen toeval! Wat zou er van de geschied vorsing terecht komen, als. we aannamen, dat er iets bij toeval gebeurd is? Hier moet een oorzakeUjk verband bestaan t Maar dit is ook nog niet alles. Een jaar later, in 1466, ontsliep in den Here heer Dirk Skalicky, maar stel u voor, zijn goederen Skalice en Hradek erfde zijn neef, de genoemde heer Jan BorSovsk? van Ceriany. Weet u wat dit inhoudt? jDit houdt in. 'dat zijn dochter Katharina, die, zoals elk kind weet, in 1464 huwde met dien heer Peter van Berkovec, ook niet meer ha leven wasl Maar stel u voor, van die vrouwe Katharina is nergens een grafsteen te vinden! Is het soms ook toeval, dat vrouwe Katharina onmiddellijk na de dood van. haar man spoorloos verdwijnt? Noemt u dat toeval? En waarom heeft zij geen grafsteen? Ook toeval? Of zijn dit soms de grouwelen, waar voor Zijne Koninklijke Majesteit heer Dirk aan Gods rechtvaardigheid overlaat?" Dat Is heel goed mogelijk", opperde dr. Mejzlik met ietwat-groter belangstelling. ' Dat is heel zeker", verkondigde Diviiek, geen twijfel duldend. Maar nu is de kwestie, begrijpt u, wie de daders en de slachtoffers van de moorden waren en hoe dit alles samenhangt. De dood van heer Dirk interesseert ons niet, omdat hij die grouwelen" overleefde; anders zou koning Joris hem niet hebben kunnen opleggen, berouw te tonen voor den Here God. Wij moeten vaststellen, wie heer Peter vermoord heeft, hoe heer Hendrik het ?leven liet, waar vrouwe Katharina gebleven is en wat heer Skalick? met dit alles had uit te staan." i ' ? i (Slot volgt) NIEUW-ÉNGELAND KONINGSPLEIN AMSTERDAM WERVINGSWEDSTRIJD VAN DE GROENE HOOFDPRIJS Fl. 1OOO. EEN weekblad is een tweeslachtig ding: het heeft een cultureele taak, maar het is ook een zaak,. waarin gerekend moet worden met guldens en centen. De zakelijke en de ideëele kant van een dergelijke onderneming staan ten nauwste met elkaar in verband. Concreet gesproken: hoe meer abonnés, hoc beter DE GROENE. Onze lezerskring neemt voortdurend in omvang toe. Dagelijks brengt de post een groot aantal nieuwe aanmeldingen. Dat er onder de nieuwe abonnés zooveel zijn, die door oude lezers worden opgegeven, is een daadwerkelijk bewijs van waardeering, dat wij op hoogen prijs stellen. Het is echter evenzeer in het belang van de nieuwe lezers, als in het onze, wanneer de abonne menten ons bij het begin van een nieuwen jaargang toestroomen, inplaats van, over twaalf maanden verdeeld, te komen binnendruppelen. Dit toestroomen willen wij bevorderen door aan ieder, die zich NU als abonnévoor den jaargang 1936 opgeeft, de vóór i Januari nog te verschijnen nummers gratis toe te zenden. Om den stroom nog te doen aanwassen, schrijven wij thans voor onze lezers een WERVINGSWEDSTRIJD uit. WAARUIT BESTAAT DEZE WEDSTRIJD? ? Gij beweegt Uw vrienden en kennissen zich ,te abonneeren op ons blad en geeft ze ons op ? als abonné. . De drie deelnemers, die het eerst [drie abonnés opgeven; winnen ieder een prijs van 50 gulden. De drie deelnemers, die het eerst vijf atcpnés opgeven, winnen ieder etn piijs vsn 100 f uiden. De deelnemer die vóór I November a.s. de meeste abonnéXheeft opgegeven wint den hoofdprijs van DUIZEND GULDE WE D S T RIJ D R E G E L S i. Aan den wedstrijd kan ieder deel nemen, of hij abonnéop DE GROENE is of niet. ? 2. Als een deelnemer zichzelf als cbonnéopgeeft telt ook deze opgave mee voor het bereiken van het totaal. 3. Voor den einduitslag tellen alleen die abonnementen mee waarvoor het abonnementsgeld binnen een week na in zending van de opgave is gestort op post rekening 72880 of gemeentegiro. G1000 of per postwissel is gezonden aan de Admini' stratie van DE GROENE AMSTER DAMMER, Keizersgracht 355, Amster dam C. 4. Alle inzendingen moeten veer i November 1935 in het bezit van de Admi nistratie zijn. ? 5. Elke opgave meet afzcnderlijk op een briefkaart per post worden verzonden. 6. Elke opgave moet vermelden: naam en adres van den nieuw.en abonné, en naam en adres van dengene door wiens bemiddeling de ? nieuwe abonnéwordt opgegeven. Op het adres der zending moet bovendien het woord WERVINGSWED STRIJD staan. 7. Veer de bepaling van den tijd waarop de nieuwe abcnnés zijn aangebracht geldt het tijdstip van verzending der opgave, blijkende uit het poststempel. Hierdoor hebben inzenders in Lutterade, Roodeschool, Birmingham of Canncs evenveel kans tot de eerste inzenders te behooren als een ander die dichterbij woont. Uitslag wordt in het nummer van 9 November bekend gemaakt FILMSTERRENWEDSTRIJ WIE ZIJN : ONZE teekenaar van Vleuten die Lumière-herdenkingswcck toekende ' ' schen Bioscoop-Bond weid bekroon! van dit blad een verzameling filmsterren bij ? . ons een lijst te zenden, vermeldende de :~...*.. «*<..e*»«..., «*« mj had afgebeeld. Natuurlijk had onze fümrcdacteür dit raadsel in een oogwenk kunnen oplossen; wij besloten echter, de lezers van ons blad zelf de vraag te laten beantwoorden: Wie sjjn zij? Wij drukken daarom hiernaast een schema van de omslagteckening af waarop alle koppen genummerd zijn. Gevraagd wordt nu ons een lijstte zenden waarop dezelfde nummers voorkomen, onder elkaar geschreicn. en achter'elk nummer den naam van de afgebeelde filmster. , Hiervoor loven wij uit (jj '..'?'?? VIJF PRIJZEN i V*N TIEN GULDEN -.: : ...- ' ? ' ??? , ?! : ' ? : --'i;..1- ', De vijf lezers die de meeste sterren hebben thuisgebracht ont vangen elk ? IO.?T. Zijn er meer dan vijf inzenders die volgens deze regeling voor een prijs in aanmerking komen, dan worden de prijzen toegekend aan degenen die blijkens het poststempel hun oplossing d?d g» ik S* Ik ge m at m ld n|r et £6 ze ze f' Ie TC j m m ni ; n J