BOUWTERREINEN en HUIZEN te koop in het Centrum der Gemeente. Inlichtingen: PARK KERSBERGEN Kantoor: Montaubanstraat 4, ZEIST achter" die zich als Monsieur Charles Path voorstelt en me wil engageereu om in een f Urn te spelen. Wie was Charles Pathéen wat was berhaupt een film? Ik had er geen al te heldere voorstelling van, maar het honorarium deed mijn hart stilstaan. Evenwel het kon onmogelijk! Ik had contracten loopen in Engeland?moest den volgenden avond in. Glasgow spelen. De heer Pathélaat niet los ik moest en zou komen, al was het alleen maar morgen. Bekent me voor, dat ik 's avonds in Glas gow kon z|jn....enfin» ik zwichtte en keek den volgenden avond stupéfait naar do bankjes, die ik zoo snel bad verdiend. Dat was de aanloop, ik wilde meer van die cinematograaf weten en toen mijn contracten afgeloopen waren, vernieuwde ik ze niet, maar begoa over filmen te denken. Mtfn systeem in zulke omstandigheden is mijn heele leven door altijd hoogst eenvoudig geweest: Ik kuierde de straat op, floot een deuntje en ver trouwde op mijn goeie gesternte. En waar zou me dat anders doen belanden dan bij Mr. Hepworth, een der eerste f Umindustrieelen van Engeland ? Ik stelde dezen heer voor mij een proeff Urn te laten maken.... gratis l Ik schreef?na bekomen ver lof een scenario, scharrelde spelers bij elkaar en draaide. Het resultaat was een contract.... et me voila: een filmer! Het ging primitief toe in die dagen maar ik verzeker u, dat je het vak tot in de puntjes leert kennen. Een film als voleindigd verbeeldingsproduct vóór je te zien ze als scenario planmatig uit te werken?regie te voeren, mee te spelen, in geval van nood den operateur te vervangen.... het wil me zoo voorkomen, dat dit je een kijk op het procédégeeft, die op geen andere wijze te verkrijgen valt, en ik ben nog steeds van meening, dat een aldus verkregen ervaring van enorm nut is voor latere prestatie." Inmiddels heeft de heer Frenkel al pratend een stapel albums, mitsgaders eenige mappen voor den dag gehaald en in minder dan geen tijd zwemmen wij in een zee van foto's, vergeelde prentjes uit de oude doos» scherpere conterfeitsels uit latere jaren. Maar alle zonder uitzondering stills" naar ge maakte films. Stills" met wanhopige dames en heftige hoeren met bosschen, kamers, stranden en gevangeniscellen. Met bankiers, Kniertjes, cocottes en Napoleons.... een lawine van drama's en comedies, waarnaar de interviewer min of meer verbijsterd staart. Met een achteloos gebaar veegt Frenkel telkens een stapel van de tafel en vervangt ze door nieuwe - al-maar door vertellende. Welk een bewogen, avontuurlijk, interessant leven ! Van Hepworth-film naar de Cinema-Color.... om u te dienen: de kleurenfilm in optima forma. Filmen in Nice filmen in Marokko, filmen in Brighton, f Urnen ha Berlijn,; filmen in Holland. Namen, namen, namen! Gustav Froelich,'Erna Morena, Hans Marr, Mevr. Mann, Louis Bouwmeester, Mevr. de^Boer-yan^Rijk.... En onder alles door dieii sterkeu, hechten band mut het theater, die het bloed doet kruipen, waar het niet gaan kan.... Wij praten uren achtereen over feiten en ge beurtenissen, genoeg om een klem boekdeel te vuUen. En do interviewer gaat heen in de overtui ging een stuk filmhistorie te hebben meo-beleef! vol spijt, dat hij niet «Hes kan noteeren.... ! Joan Gtldemeycr EEN heel andere verschijning een buiten beentje oen origineel! Lange, schrale, vitale figuur met het lenige, bewegelijke gelaat van een Buziau en het nuchtere inzicht van den zakenman. Een noncholant-ironische allure, die graag de dingen bij hun goed-HoUandschen naam noemt. Ziedaar de merkwaardige persoonlijkheid van den heer Gildomeyer, een dier wonderlijke dubbelnaturen, eenerzSjds bogaafd met een helder com mercieel instinct, anderzijds bezeten door een ongeneeslijke hobby.... de film! Met eenige ver bazing ervaart- men hoe dit leven door beide uiter sten heen wist te laveeren, vol respect voor het n, vol enthousiasme voor het andere. Ik had een exportzaak, zooals ik trouwens nog heb," aldus vangt dit levensbericht aan, en mijn eerste contact met de film was, dat ik ze in blikken doozen pakte en naar Indie* stuurde. Dat was in 1010. Toen werd ik langzaam maar zeker dooi* de fUm inge palmd : Aflta Nielsen verscheen op de programma's en ik was filmisch" gesproken een verloren man. Achter de coulissen bemoeide ik met me theater exploitatie, draaide films in Holland en leverde ze vervolgens aan Indië, een zaak die uitstekend mar cheerde. Maar mijn vingers begonnen te jeuken om hot zelf te doen", ik ving aan met scenario's te schrijven en ik leed reeds aanstond aan de kwaal van lederen scenarist: de realisatie bevredigde me op geen stukken na. Allons.... dan zelf filmen! Ik maakte Danstragedie", Gloria Transita", Koningin Elisabeth's dochter".... alles eigen inventie. De dingies sloegen enorm in, Gloria Transita" liep jaren in de theaters. Hoe ik filmde? Och hoc filmde je in dien tijd? Op de wielerbaan aan den Zeeburgerdyk in den tuin van Kunsten en Wetenschappon" te 's Gravenhage, waar mijn studio uit acht schragen on twaalf planken bestond. Maar n ding heeft me nooit losgelaten: het verband tusschenfUm en mu ziek. Ik ben een verstokt opera-maniak en in iedere ' f Um waren muzikale motieven aanwezig, die ik zoo mogelijk bij de projectie realiseerde.... door zan gers en musici dan wel te verstaan, ook wel door een draaiorgel i En n ding zeg ik je, waarde heer: ik zit nog vol plannen en ik laat het daar niet bij.... wacht maar eens af! n nou heb ik nog wat anders te doen de zaken gaan vóór hot meissie.... auplaisir!" ZOO defileert dan de oude garde aan ons voorbij robuste figuren uit een bijna legen'darischen tijd.... ieder met een eigen persoonlijk karakter: de technicus, de artist, de zakenman, maar allen merkwaardige voorbeelden van dien zin voor aanpakken en durven, welke bij rechtgeaarde pioniers past. En (althans wat de beide laatsten betreft) een bevestiging van het parool der vieille garde", die (misschien!) sterft, doch zich stellig niet overgeeft.'...! L. J. JOBDAAN CHAMPAGNE KRUG Agents: f. Onnes & Zn. Groningen Filmwezen in Nederland TN bijna 63.000 bioscopen, over de geheele wereld j[ verspreid, die dageUjks door circa 20 mUlioen menschen worden bezocht, projecteeren de appa raten, uitgerust naar de eisenen der snel evolueerende techniek, meer dan 150 mUlioen meter films per dag. In deze enkele cijfers ligt de veelbewogen ge schiedenis der cinematografie besloten en er wordt door gedemonstreerd, welke een belangrijke factor het filmwezen in het bedrijfsleven is geworden. Op dezen economischen kant mag ook wel eens ge wezen worden, vooral in deze dagen, nu zoo uit voerig over de beteekenis der cinematografie in maatschappelijk, cultureel en aesthetisch opzicht wordt uitgeweid. Wat ons land betreft, konden wij tot nu toe nog niet bogen op een filmproductie van enigen om vang, maar wel konden wij trots zijn op de outillage onzer bioscooptheaters. Zelfs ha kleine provincieplaatsen zijn in den loop der jaren bioscopen ge*bouwd, die zoowel architectonisch als wat de in richting betreft, in de groot c wereldsteden geen slecht figuur zouden maken.. En wat het Nederlandsche film- en bioscoop bedrijf vóór heeft op alle cinematografische onder nemingen hi het buitenland is, dat er hier te lande een organisch geheel is gevoimd, dank zij de hechte samenwerking, welke de Nederlandsche BioscoopBond tusschen filmproducenten, filmverhuurder» en bioscoopdirecteuren heeft weten te smeden. Deze eenheidsorganisatie is, althans op film gebied, een unicum in de geheele wereld. Daaraan dankt Nederland, dat het peil dor bioscopie hier te lande tot een veel hopger niveau is opgevoerd dau in het buitenland, waar filmverhuurders en bios coopdirecteuren elkaar in tegenstrijdige organisa ties bekampen. Het korte bestek van dit artikel laat niet toe over de werkzaamheid op velerlei gebied van den Nederlandschen Bioscoop-Bond uit te weiden. Ik volsta slechts met te herinneren aan den strijd, dien de Bond kort na zijn oprichting in 1010 heeft aangebonden tegen den stroom van z.g.tendenz. films, waarmede Duitschland toen de Nederland sche fUmmarkt overstroomde, aan de geslaagde acties van den Bond om opvoering dor vermakeUjkheidsbelasting tot een ondrageUjken last tegen te gaan, aan de bemoeiingen van den Bond om,' ter verdwijning van vroeger bestaande willekeur, uni formiteit m de filmkeuring te brengen. Zeer ten onrechte heeft m'en wel eens den Nedolandschen Bioscoop-Bond aangezien voor een vechtorganisatie", doordat men den hardnekkigen strijd, dien de Bond in den loop der jaren ge voerd heeft tegen belemmeringen, die aanvanke lijk van overheidswege en vervolgens ook door hen, die een vooroordeel tegen de film hadden, de bios copie ha den weg waren gelegd, als zijn eenige be moeienis beschouwde. Doch de leiders van den Nederlandschen Bioscoop-Bond zijn zich er van bewust, dat zij door een straffe reglementeering met een eigen rechtspraak en door de ordenings maatregelen uit den laatsten tijd, door den vrijen wil van alle bedrijfsgenooten in het leven geroepen, organisatorisch baanbrekend werk hebben ver richt. A. DE HOOP ? Dir. Nederl. Bioacoajï-Bond WAT E R S P O R T NU een nieuwe ALBIN BOOTMOTOR voor zeil- of motorboot Het beste Zweedse fabrikaat U Itvoerigjd rükwerk gratis bij:. N.v. Handel-Mij. v/h M. JOOSTEN & Go Amsterdam-C Singel 279 tel. 37225 \ Seniotfcfflm anno dazumal HALLO... HALLO ..! JuLier net lilmj ournaa. VEËHT1U jaar cinematografie betekent tevens 40 jaar filnijournalisüek. Want slechts weinige maanden nadat Luniièru in Parijs zijn levende fotografieën dun vulke getoond had. werd aldaar de eerste . journaalopname gemaakt en wel de plechtige opening van een nieuw spoorlijntje. En in hut voorjaar van 18Üvervaardigden de gebroeders Skladanowski te Berlijn met een zelf vervaardigd toestel van reusachtige afmetingen het aflossen van de wacht vuur hot Paleis van den Keizer. ' Bij een bezoek aan Berlijn, ongeveer vijf jaar geleden, heeft de toen nog levende der beide broeders. Max .Skladanowski mij het toen door hen gebruikte toestel getoond en ik heb mij afgevraagd, hoe 't mogelijk was met een dergelijk apparaat een actu ele filmopname te vervaardigen. Een kolosaal voetstuk met daar boven op een grote vierkante kast met oen draaiorgel-slinger. Dank zij de stevige constructie stond de opname waar van een copie thans nog in mijn bezit is dan ook rotsvast, d.w>z. niet alleen, dat de opname in het geheel niet trilde, maar ook, dat het gehele gebeuren van n standplaats af was opgenomen. ' Veel is er sinds die tijd veranderd. De opname-toestellen veranderden. In de wereldoorlog verschenen de eerste hand-camera's, die snelle ver plaatsing, mogelijk maakten en een beweeglijke reportage tot gevolg hadden. Tot de eerste zware geluidsfilmcamera's ons tijdelijk weer aan de plaats vastnagelden. De operateurs veranderden. Zy ontwikkelden zich van technici tot journalisten. ; Het publiek onze acteurs en actrices -r- veranderde. Er was een tijd, dat zij meenden verplicht te zijn?zodra zij zagen, dat de camera op hen gericht was om te wuiven. Dat was het tijdperk der wuifjoui'iuuils. In 1935 wuift men niet meer. men durft reeds zelf bewust in het camera-oog te kijken. De snelheid veranderde. Was er in 1920 nog oen gehele dag nodig om n enkele copie van een actuele opname gereed te maken; in 1035 rollen de copioën bij tientallen binnen enkele uren de fabriek uit en kunnen dezelfde dag nog tot in de uiterste lioekon van het land worden vertoond. De belangstelling veranderde. Ook de belangstelling van de pers. Eerbiedwaardige dagbladen die voor enige jaren nog huiverig waren om hun gedogen kolommen door prentjes op te vrolijken exploiteren thans actualiteiten-theaters.. En 't zal niet zo lang meer duren, of we zullen Njjland en Meerum Terwogt be-koptelefoond achter de geluidsfilmcamera zien staan. ? Er veranderde nog veel meer te veel om in deze korte bijdrage van het filmnummer van De Groene te vermelden. Bovendien heb ik geen tijd meer.... Hét film journaal roept! Ik moet.de filmopnamen gaan voor bereiden, die gemaakt zullen worden van de aankomst van Louis Lumiére in ons land. Louis Lumiére, de geniale uitvinder, die de theoretische oplossingen der bewegende fotografieën in een practische vorm wist te gieten. Louis Lumiére, aan wien het film journaal zijn bestaan te danken heeft. B. D. OCHSE Dir. Filmfabriek Polygoon DE FOTO'S Boven: een hevig vliegongeluk uit n sensatiefilm van voor twintig jaar. Mid den: Melna Irvten en Louis Clmberg in Danstragedie". Onder: F. A. Nöggerath filmt, gezeten In een auto". :."? . de cinegrafie geeft thans luid blijk van 'n veertig-jaar-feest, het is duid'lijk na wér veertig jaar is d ft steeds nog waar: goede films? *) kijk uit naar de uitkijk! (*) dan WMk t llot huntpn bondage" tt»» V .', ,* ,. *J PAG. 7 DE GROENE No. 3045