looneel m .. 1: ,1! IIft '.ui I! T ZOO JUST VERSCHEHEtt Shakespeare en wij Twijfel en ongeduur E. Zernlke: Vriendschappen (Nijgh A Tan Ditmar, Rotterdam) Y JET talent van Elisabcth Zcrnike j~~\ is wel zeer merkwaardig en heel ?* ?* bijzonder \e midden van den tal-, rijken drom onzer vrouwelijke en manne lijke auteurs. Sedert dat mooie, maar zoo bittere verhaal van Het Schamele Qeel" heeft zij er vele andere geschreven, die minder wrang, maar ook minder mooi waren en er vaak een beetje onvolgroeid uitzagen. Wat op den duur wel haar speciaal eigen scheen, de beelding tusschen gevoelens, nuances van gevoel, die geen offlcteelen naam hebben, maar er des niettemin, en desnoods zelf-onbegrepen, zijn, hevig en pijnlijk zijn, kwam in die latere boeken gewis ook te blijken. Maar de persoonsbeelding was hier schimmig en onzeker, en démotieven der handeling lagen meest volkomen in het duister. Zoo werden niet alleen de sensaties vaag, maar het heele leven, de geheelc wereld van het boek bewoog zich maar traag in een nevelige atmosfeer, waarin men veel vermoeden, maar niets zeker weten kon. En het re sultaat der lezing was dan onwil en on voldaanheid, niet minder, wijt altijd de mogelijkheid open bleef, dat het aan eigen bijziendheid lag, als men hier geen licht en geen uitweg zag. Het leek dan ook wel een erg benauwd wereldje, waar de schrijf ster ons binncnvoerde, juist omdat het soo heel erg bijzonder was. Sociaal gesproken, is dat met Zcrnike's nieuwe boek Vriendschappen", niet anders. Het verhaal speelt" weer in de burgerlijke wereld, in eenigszins intellectueete middenstandskringen en komt daar niet uit. Doch de mist schijnt, ten minste grootendeels, opgetrokken en wij kunnen nu. ziende wat er gaande is, begrijpen, dat het hier over zeer algemeen mensfyclijkc dingen gaat, de huidige ge voelens en waardeschattingen van oudere en jongere menschen, waaromheen hel bur gerlijk milieu enkel decor is. ' En de cindimpressie is nu veel duide lijker, een van pijnlijken twijfel, niet om trent het boek, maar aangaande het leven zelf, dat een groot en onrustbarend vraagtceken kan zijn. Namelijk voor wie, niet door een sterk gevoel of instinct gedreven aan de rede, of zeggen wij liever: aan eigen verstandelijke tobberijen, blijft overge laten. Wat weet men van de kracht en echtheid der gevoelens? Wat zijn zij waard en zijn zij er werkelijk, of slechts de camou flage? Wat zijn wij voor anderen? Kan ons zoogenaamd medegevoel9 hen bereiken of richt zich ome sympathie toch voor namelijk op wat ons verwant, dus het eigen ik in den ander, is? En hetgeen ons in dien ander niet bevalt en wij met leelijke namen noemen, bcteekent dat niet alleen ons anderszijn, dat last ondervindt en zich niet aanpassen kan? Waartoe wij dan, tot ons gemak, een moraal uitgevonden hebben, die ons het aanvaarden of verwerpen altijd ter wille van eigen ik wel bijna totplicht maakt. . Deze en dergelijke vragen zijn hel, die Eltsabeth Zernike door naar boek in ons zeer dringend oproept. Zij stelt ons voor eentge huwelijken van menschen in den middelleeftijd, mét bijna volwassen kin deren, en deze huwelijken zijn geen van alle uitgesproken ongelukkig. Maar ook niet gelukkig, en dat juist wekt onzen twijfel. Zeker zijn die menschen niet goed gepaard f maar loont het de moeite naar het ideaal te gaan zoeken, of moeten zij maar liever..... blijven tobben, gelaten in de overtuiging dat het leven nooit iets anders dan onvolkomen zijn zal? Naar het .slot te oordcelen, is dit de meening van de schrijfster. Maak ervan wat ervan te maken is, want beter zult gij niet krijgen. Maar in berusting schijnt zij tot deze conclusie toch niet gekomen. Integendeel: door haar korte, afgebroken, abrupte zinnen haar geestige, fijn ironische gesprekken al haar personages zijn eigenlijk geestig! haar soms waarlijk treffende paradoxen, wekt zij in den lezer die onrust, die den kelijk ook haar zelf bezielde, toen zij 4lt schreef, deze probleemstellingen, die zij niet oplost, omdat zij aan het leven haar wijsheid niet opdringen wil. Een dier probleemstellingen is de verhouding van ouders tot hun volwassen kinderen en dezer geaardheid, de aard der moderne jeugd . Zij geeft die jongeren als zij de ouderen geeft, in volkomen onpartijdigheid, maar zeker niet zonder mededoogen. Dat haar- beelden niet altijd vost omlijnd zijn, komt waarschijnlijk daarvan, dat zij van hun wezen geen synthese durft te geven. nu zij hen gesteld ziet in telkens wisselend aspect. Après tout: wat weet zij van hen? Even weinig als zij van zichzelf weten en van het leven weten. Het verstandigst is nog wat dit betreft zich te houden aan wat zij een harer personen laat zeggen: Er gaat niets verloren, als je maar aan neemt dat alles doelloos is. FRANSCOENEN Vertaalde boeken Vrees voor het goede NAAST mij staat een -gansche rij nieuwe boeken uit vreemde talen in het Nederlandsch overgebracht en ik bezit een lijstje van de vertalingen in de laatste jaren verschenen. Hieruit blijkt met een beklemmende duidelijk heid, dat de Nederlandschc uitgevers het goede vreezen. Het valt niemand moeilijk een opsomming te geven van de werkelijk belangrijke boeken in het Duitsch, Fransch, Engelsch, Spaansch, Italiaansch, etc. etc., welke niet tot ons taalbezit gemaakt zijn. Dit zou misschien niet zoo heel erg zijn, wanneer de uitgevers, bij voorkeur oorspronkelijk werk brengende, zich slechts bij uit zondering aan vertalingen waagden. Maar dat is geenszins het geval. Want de boekenmarkt wordt met; vertaald werk overstroomd. Nu rijst vanzelf de vraag: hoe is het te' verklaren dat de Nederlandsche uitgevers niet alleen bij voorkeur, maar zelfs uitsluitend tweede- en mindere-rangs-boeken .laten verdietschen. Onze landgenooten, die geen vreemde talen machtig zijn en niettemin belang stelling toonen, moeten op die manier wel een wonderlijk beeld krijgen van den stand der litteraturen buiten onze grenzen ! Gide is in alle groote en kleine talen der wereld vertaald. Ik heb er onlangs een volledige staat van gezien, welke werkelijk indrukwekkend was. Neder land paradeert daarop, wanneer ik mij niet bedrieg, allén met La Symphonic pastorale" en staat daarmee verre ten achter bij Bulgarije of Portugal. '. Laat ik maarniet beginnen met opsommen, want dan komt er geen eind aan. Het feit, dat Nederland op het gebied van vertalingen uit vrijwel alle litteraturen, zoowel klassieke als moderne, ver achter is bij vrijwel alle Europeesche landen, is statistisch en dus onwederlegbaar te bewijzen. Ja maar, hoor ik tegenwerpen, ge vergeet, dat de Nederlanders polyglotten zijn en de boeken in het oorspronkelijk lezen. Dit argument zou alleen maar waarde hebben, wanneer er in het geheel geen vertalingen verschijnen. Er komen echter tientallen boeken uit het Engelsch en het Duitsch in den handel. Waaruit blijkt, dat er toch behoefte aan bestaat. En dan kom ik met de vraag voor den dag: als vertalingen dus onvermijdelijk blijken, waarom dan altijd aan het mindere den voorrang verleend? Er verschenen weliswaar enkele voor treffelijke vertalingen van voortreffe lijke boeken, maar zij verdrinken in den stroom 'van middelmatigheid en minderwaardigheid, welke elk seizoen over ons publiek wordt uitgestort. Het is daarom de taak van de kritiek juist op dit gebied de eisenen zoo hoog moge lijk te stellen. Want alleen met de vernederlandsching van werken, die een wezenlijke geestelijke waarde vertegen woordigen, zijn onze litteratuur en ons lezers vol k gediend. J. GRESHOFF BIBLIOGRAFIE Duitsche boeken Holntz IVaterboer: l>a» Tagebuch de> Dr. Sarraut (Flgcher. Berlijn) E ENIGSZINS bedoeld als psycho logische roman, leven .en on dergang van een, die pp 's we relds tooneel een grooter rol toebedeeld kreeg, dan hij spelen kon, verloopt dit verhaal vrij spoedig tot avonturenroman, die als zoodanig spannend genoeg is. Deze jonge Fransche dokter verzeilt in Marocco, in West Afrika, in Shanghai, in Borneo en beleeft er veel, in avonturen en met menschen. De jonge man vat het alles heel zwaar op en eindigt meer tragisch dan eigenlijk noodig. Het boek is heel goed geschreven. Plcter Mendelssobn: Das Hans Cosinsky (ftaropaischer Blerkur, Parijs) T TITGEBREIDE familieronian m drie *-*? boeken: verwording en verval van het geslacht Cosinsky zich voltrekkend voor en na den grooten oorlog. Roman tiek op een ondergrond van realisme. Het gaat vooral om het meisje Leony, het verwende kind van baron Cosinsky; hoe zij, als zoovelen in dien na-oorlogstijd, losraakt uit de veilige tradities van haar stand en ouderlijk huis, om na diverse niet al te bezwarende lotgevallen de gade te worden van een ernstig man des nieuwen tijds. Intusschen wonen wij op de breede basis van het verhaal van alles bij en zien inderdaad de groote tragedie van deze periode, maar zeer verzacht en gematigd voorgesteld, en met een ,,happy end". Het boek is ietwat rommelig en bréeksprakig. Bainer Maria Bilkc: Brlefc aus Muzot, 1921-1926 (Inaelvcrlag, Lelpzig) DEZE brieven gaan uit het kleine kasteel, dat hem ter bewoning was afgestaan, aan talrijke vriendinnen en vereersters, in antwoord op hun vraag naar zijn bezoek of naar exemplaren van zijn werken. Zij zijn oneindig hoffelijk deze brieven, schoon misschien niet altijd even oprecht. Het meest belangrijk zijn zij wel voor ons, als de dichter zich gaan laat in beschouwingen over littera tuur en leven of in landschaps- en stcmmingsbeschrijvingen. Dan is zijn'proza mooi om te lezen in bedding en rythmc. Aan wie hij schrijft komt er dan minder op aan, ook voor hemzelvcn blijkbaar. Dimitroff: Brlefe und Aufzelchnungen aus der Zelt der Haft und des Lelpzlger Prozesses (Editions du Carrcfour, Parijs) DE titel zegt het al voldoende: Dimitroff's inderdaad titanischcn strijd tegen de verpletterende overmacht van het Nazi-regime. Het is een waardig, levendig uitziend geschrift met foto's en facsimiles opgeluisterd en wie zich nog eens die spannende weken eri Dimitroff 's onverzettelijke strijdersfiguur duidelijk voor oogen stellen wil, kan dat met be hulp van dit boek gedaan krijgen. Het i's inderdaad een klein monument. 91 eoh tilde Liohnowsky : Delaïde (Fischer, Berlijn) HÉT verhaal van e.en huwelijksverhouding met een beetje een te melo dramatisch slot van. dood en krank zinnigheid, dat niet precies verantwoord blijkt. Maar pijnlijk westerlijk doet de langzame verwording dan van dit huwe lijk tusschen een degelijk maatschappeI ij ken mürrischen" man en een ietwat geëxalteerd kinderlijk vrouw tje, dat hem blind aanhangt, terwijl zij voor hem onmisbaar schijnt, als een soort wrijf paal om de icweizuchtige en ongedu rige uitingen van zijn melan cholie aan te schuren. Hoe jaren lang zulk een verhouding kan duren, eer zij breekt, verhaalt dit boek niet zonder virtu ositeit en psychologisch be grip. Jammer van het slot. Orete von Urbanitsk.v : Nina *<Sesohiehte «iner FttnfaehnJttbriEen (Ssolnay* Berlijn) EÉN lieve, romantische geschiedenis ' van een jong meisje, dat lijdt onder de uitspraak haars geleerden ooms, dat vrouwen geen eigen wil hebben en slechts instrumenten der natuur ter voortplanting zijn. Daarvan komt dan narigheid, als zij de liefde van een intri gante oudere vrouw in den weg komt. Zij wil haar eens gedane belofte nouden, alles voor deze over te hebben en ver dwijnt haar ter wille. Maar het loopt alles nog hoopvol af. Siegfrled von Vegesaek: Totentanx in Llvland (Universltas, Berlijn) LJISTOIRE romancéc, het derde deel * A eener trilogie, die grootheid en ellende schildert der Baltische baron nen" van Duitschen stam in den oorlog, in den revolutionnairen chaos daarna, tijdens de gelukkige bezetting door de witgardisten en eindelijk de uitwijking naar Duitschland, het nu zoo rampzalige stamvaderland. Zuiver, politiek-patriottische lectuur. Pierre Claude: Friede am Bhein (Oprecht A Helblinff, Zürlch) VERHAALT in een weinig kinderlijk geëxaltcerden toon van vredesen gerechtigheidsidealisme: Een jonge Elzasser, die in de Duitsche legers streed, droomt van verzoening der beide volken en vindt ook voor zijn ideeën van sociale gerechtigheid niets dan wantrouwen en hoon. Geen partij blijkt zuiver menschelijk en de slechten zegevieren. Zoo heeft hij nergens rust, want men stoot hem uit, gelijk van begin der wereld aan altijd geschied is. Intusschen gevoelt men in de kleine middenstandskringen waartoe de idealist behoort, reeds du bedreiging van het nationaal-socialisme. .... Het boek is dan ook in Zürich uit gegeven. Itudolph Strat»: Dor Welase Tod (Lotta, Stutgart) EEN soort alpcndrama. De vrouw is er bergklimstcr, de man niet, de reiskennis wel. Als de man zich laat overhalen toch de Matterhorn te be klimmen, loopt dat mis uit en verspeelt hij, niet zijn leven, doch zijn manneneer. Want welke vrouw kan op de Alpen een man achten, die niet sportief is? Dat geeft dan bijna narigheid vanwege den zeer sport leven reïskamcraad, maar vooral de gedachte aan een dochtertje der vrouw, doet de deugd zegevieren; zij blijft bij haar man en neemt afscheid van den sportkameraad... .vooreeuwig. Zuivere amusementslectuur. Joachim Ktthn: Paullne Bonaparte (MUlier, Berlijn) . ,/pIN Leben urn Napoleon" is de J-* ondertitel van de aangenaam lees bare geschiedenis betreffende Napoleons lastige zuster Pauline, die maar moeilijk binnen de perken van een ,,tadellos" prinsesjesleven te houden scheen. Haar huwelijken en avonturen, die den keizer veel zorg baarden, zijn hier omstandig en blijkbaar gedocumenteerd verhaald. Alexander Castell: Begegnnng mit einem bogen Tier (Zinnen-Verlag, Leipzig?Berlijn) EEN lichtzinnige, vader . heeft zijn geld verdaan en anderer geld ver duisterd. Zijn naief, lief hebbend dochter tje weet dat niet. Wel dat de rijkte tijd uit is en zij werken moeten, zij ineens als kamermeisje, hij als kellner in hotels. Om de gevolgen der verduisterin te keeren, wórdt de grootvader te hulp geroepen..Maar hij wil niet en er blijft om geld te krijgen, het dochtertje niets over zich te geven.... enz. Alles zeer omstandig in korte zinnen verteld. LEESINR1CHTING LEG TL1RA Vriii- ki-uzv uil lsciir it fv Portefeuilles vanaf 7Sct p m, Vr;uu|l prosp. 1111 r i'imr. -t1''1' l t.-1. Portefeuille gratis tot l N.ovember ,a voor wie zich thans abonneert. Alexander Molssl Eduard Verkade Een stuk van Shake* speare ts als een mozaiek. Men kan enkele steenen fel belichten en de rest in de schaduw laten m«m kan ook trachten elk ? onderdeel tot zijn recht te laten komen. Ernst Possart AL weer bijna dertig jaar i» heb geleden, dat in het gebouw Odéon door do Hagcspelcrs de eerste opvoering van Hamlet werd gcgovun. Vuur een bepaalde groop uit het publiek werd dit oen evenement, om twee redenen: deze jonge krachten gaven dit grooto stuk van Shake speare teu eerste als een ensemblevoorstelling, ton tweede in do ver taling van den dichter Jacobus van. Looy. Opnieuw zal thans een gezelschap bestaande uit vrijwel uitsluitend jonge krachten, onder eenzelfde leiding en naam oen stuk van .Shakespeare spelen, wederom in. dn voortreffelijke, meer clau tien jaar .oude ongepubli ceerde vertaling van Jacobus van Looy. Legt men een paar clausen, van Bttrgersdijk en van Van Looy naast elkander, dan moet het verschil tusschen do taal van den geleerde ea tleu (lichter direct in het oog springen, on hot ook menigeen begrijpelijk wordon hoeveel meer steun en moge lijkheden de laatste den leider en toonoelspeler biedt. Wat do rest betreft is de opgaaf, die het gezelschap zich gesteld heeft, zwaarder. Het geldt hier immers den Koopman van Venetië, een stuk, dat moor dan eenig ander werk van Hliakcspoare hier to lande gegeven werd. terwijl de naam reeds de on overtrefbare creatie van een gentaal tooncclspolcr in een der hoofdrollen in de herinnering wakker roept. De bedoeling kan dan ook nimmer zijn deze prestatie te willen evenaren maar is een pogen het stuk in een ensemble-voorstelling te geven. Een goede opvoering van een stuk van Shakespeare is als een mozaïek. De door den dichter geschapen en tot in details aangeduide persoonlijk heden kunnen de grootere on kleine, meer of minder sterk gekleurde steentjes vormen, waaruit het gehccle tooneelbeeld is samengesteld. Wordt het beeld dusdanig belicht dat slechts een of tweo stèencn hun felle kleur behouden, terwijl do overige vage, weinig tegen elkaar afstekende, karaktcrloozc tinten verkrijgen, dan zullen dezo paar domincerendc vlak ken, tegen een valcn achtergrond, misschien extra diepte, extra reliëf en extra schoonheid vertoonon, doch de ware rijkdom vart het moza ek-inzijn-geheel komt niet tot uiting. flPOO is het indien men een of meer Shakespeare-rollen ziet. en geen Shakespeare-stuk. Eerst als alle be langrijke figuren in het werk hun eigen waarde, hun eigen kleurechtheid verkrijgen, komen de bedoelde con trasten uitgebalanceerd in breedte on diepte to voorschijn. 1><» voornaamste rollen vinden- dn u bij .elkander hun. tegenpolen. Zij zijn met een zelfde mate van hartstocht bezield, doch verklaard door de geheel verschillende plaats, die zij in zijn wereld innemen, laat Shakespeare de gelijksoortige hartstochten in deze verschillende personen zich op volkomen tegenover gestelde wijze oittladpn. Deze tegen stelling is do grondslag van ieder drama van Shakospeare. Hoe de voorstelling van ..De Koop man 'Van Venetië" er in Shakespeare's tijd heeft uitgezien, is ons onbekend; zeker La. dat.de laatste honderd jaar Louis Bouwmeester PROCLAMATIE! AAN ONZE LEZERS De ondergeteekende overwegende, dat het verbruik van superieure Fransche Wijnen hier te lande, dank zij de door haar gevoerde actieve propaganda, geleidelijk toeneemt; Overwegende echter dat als nog een zér groot aantal, daarvoor in aanmerking komende Nederlanders, niet bekend is met de spe,ciale aanbiedingen van ondergeteekende, heeft goed gevonden en verstaan: den lezers van De Groene" m de gelegenheid te stellen van HEDEN AF TOT EN MET 19 OCT. A.S. gebruik te maken van onderstaande bij uitstek verzorgde assortiment kist, bevattende een keurcollectie Fransche wijnen. De assortiment kist bevat: 3 heele flesschen HAUT SAUTERNES POMMIES AGASSAC VERMOUTH OUDE WITTE DOURO PORT(isMAROUD) MUSCATEL FRANCAIS^ MALAGA VIEUX NOIR i» >» f» »» ,, flesch 3 2 l l De origineele prijs van bovenstaande wijnen is ? 28.?thans voor den exceptioneelen lagen prijs van 115,-. Inclusief flesschen, verpakking, accijnzen rechten, gén weelde- of omzetbelasting franco huis door geheel Nederland. Als attractie geeft de Directie der Fransche Wljncentrale aan ieder en lezer van de De Groene Amsterdammer" bij bovenstaande bestelling een heele flesch Fransche Champagne ter waarde van ? 5.?cadeau. l FRANSCHE WIJNCENTRALE (ETIENNE FRÊRES) LEIDSCHESTRAAT 98 AMSTERDAM POSTCHEQUE No. 139815 of POSTWISSEL S.V.P. Den temer* wordt aangeraden* hun order ont-ei'wyitt te potten aangesien de Directie der Fransche If'fjncentrale anders neen garantie voor levering va» te late he-rfellingen kan geven. De admtnittratie niet alleen hier te lande, maar ook elders de nadruk steeds,gevallen is op do Shylock-figxuu*. de meest drama tische- persoon in dit bljjspol, hoewel .deze slechts in vijf van de twintig door Shafcespearo geschreven scones voorkomt, waarvan er in Xederland vier gespeeld zijn. Dank zij de genia liteit van Shakespeare is het mogelijk, deze gave. felgoteekendo figuur apart te belichten en extra, uitvoerig te spelen, tegen een verdoezelden achter grond, en- door een uitzonderlijk forsche xtitbeelding van den haatdragenden Jood Shylock een boeiende vertooning te krijgen. Maar een stuk van Shakespeare is zoodoende niet vertoond. Men ziet dan een in oen Christenstaat onderdrukten lood. be zield met haat tegen de kooplieden van andere beginselen en vol .ver langen zich op hen te wreken. Als een duivel loert hij van den beginne af op zijn kansen, prepareert deze met een vooruitzienden geest eti benut ze zoo snel hij kan. om op het critieko moment hot togen een be schermengel, Portia. af te leggen. Van een inneriyken strijd by. Shylock is in deze opvatting, die een felle, geniale uitbeelding vraagt, geen plaats on dit als een drama gespeelde blijspel is bij zijn nederlaag feitelijk ?uit. ' ?'. ' . -'.?. Doch hoc geheel andei's wordt deze Shylock, indien men hem wil zien als deel van het geheel, als n van de vele persoonlijkheden van dit spel van liefde en haat, in wiens binnenste zich de strijd tusschen deze beide' gevoelens volt rokt. .on did als al de midnreu een oplossing- tracht to vinden, passend bij zijn wezen. Shylock is oriëntaal,', primitiever van gevoel dan de gecultiveerde Venetiaanscho edelon on kooplivden uit zijn tijd. Xijn Chetto-positie hooft dit nojr versterkt, zuodat hij. zoo gauw hij in oen hoek gedreven wordt, veelal zal ivagoeron als ??on kind. Vóór alles is hij oi«n eenzaam man. Zijn vrouw Lea is hom ontvallen, en alles wat hij aan toedero gevoelens in het hart draagt, heeft hij voroonigd in zijn patriarchale liefde voor zijn dochtertje Jes-sica. Als eenzaam man leeft hij zijn 'gohoele vitaliteit uit in zy'n werk. zijn ? zaken; Dit is zijn wereld, zijn levo'nsdool. In dezen voor zijn energie noodzakelij kon uit laat wordt hij aanhoudend gedwars boomd door do grooto A'oiiotiaausch Christenkoopliodon. Een van do voornaamsten hiervan is Antonio. een even .eenzaam, man als hij. wiens eenigo vreugde is: do vaderlijke genegenheid voor zijn noof Bassanio. E strijd tusschen Antonio on Shylock is niet in de corsto plaats een strijd tusschen' twee rassen* Antonio kleineert on minacht Shylock in het publiek op de meest on christelijke wijze. Het is oen strijd tusschen 'twee werelden, \yaarbij do Venotiaanschó kooplieden alle macht in handen hebben, hun maatsrhappelijko plaats, hun zelfbewustzijn, de symputhie der mcnjgto. Zoolang zij uitsluitend strijden met hun beider wapen: geld", voeren de Christenen den boventoon en ziet Shylock tot zyn groote ergernis geen kans hen zelfs te naderen. Doch . zoodra n van hen, Antonio, uit liefde voor Bassanio zich tot oon onzakelijk handelen laat vervoeren on daardoor di'it geld-strijd Vortroi-bt-H, .noemt (Slot op pag. 14 onderaan) j 'A'g. ik ik ge ;rn ?lat m lid iet te te te :*? h n e n i i' ? e * ni u PAG. 12 DE GROENE No.3045 »A/ïl»