Historisch Archief 1877-1940
h
;F
T
'
f :|
\\'.
1.
Het verhaal van De Groene
Tt«ktnlnf«n
v. d. tchrllhur
INDIEN het lot u ooit veroordeelt
van stofzuigers, cloaet-papier, garen,
knoopen, zeep, spelden, elastiek,
marmotten, apen, lingerie, tapijten, witte
muizen, liedjes of soortgelyko artikelen
te bestaan, dan' raadt ik u uw geluk
te beproeven aan huisdeuren waar
dergelijke verdedigingsschUden zijn aangebracht. Want
de wet der tegenstellingen leert, neen bewast,
dat in deze huizen menschcn wonen niet een
weeke Inborst, 't Is meer om zich tegen zichzelf
dan tegen de kooplieden te beschermen, dat zij deze
afweer aanbrengen. Dit is het eenige dat er positief
van te maken ia: het op papier zetten rijkere
lieden griffen het in harder metaal. Het geeft een
stille, op zichzelf reeds veelbelovende hoop, dat do
koopen andere lui zullen terugdeinzen zonder meer,
en zij niet voor de zesde maal dien dag van de
zooveelsten keurigen ouden heer een pakje naal
den zullen koopen of, wat erger is, gedwongen
zullen worden met klem van redenen een weigering
uit te spreken. .
De menschen met afweerschilden zijn op tweeërlei
wijzen te beklagen. Ten eerste om de reeds aan
geduide weeke inborsten, ten tweede omdat de
soort kooplui die desondanks belt, overtuigd is
van zichzelf, een meer dan normale vasthoudend
heid bezit en zich ook nog dubbel wapent vanwege
de weigering die zijn ten onrechte, verwachten.
DE Kersttijd bracht in groote getale kleine
jongens. Een gemiddelde van vier stuks per
dag. In blauwe jekkers die hen te krap zaten, op
luid waarschuwende, kleppende klompen, met
glimmende bovenlippen van verkouden neuzen.
Piekende blonde haarkuifjes waarin nog sporen
van een natte kam.
Kunnen jullie niet lezen?" vraag ik gestreng
onder de even spottende blikken.
Jawel, maar wij verkoopen niets." Aldus stra
tegisch aanduidend dat alleen mijn voordeel hier
beoogd wordt.
Het ging om loten. Loten voor een kerstkonijn
van twaalf pond. Tien cent per lot.
Vooruit dan maar.
Ik kocht in dien tyd zooveel loten dat ik, voor
hetzelfde bedrag, konijnen had kunnen aanschaffen
voor een tienpersoons kerstdiner. En gaf eiken
verkooper de opdracht vooral aan mij te denken bij
de loting. Toen ebden, met de Kersttijd, de jongens,
lotjes en mogelijke konijnen weer af.
Half Januari werd er gebeld om vier. uur. Door
het luikje zag ik een dreumes van ongeveer elf.
Vochtig haarkuifje. nauwe jekker, schuren van
klompen. De neus werd juist opgehaald.
Zoodra zag hij me niet, of hij vroeg:
Ia je man er niet, juf?"
Kan ik de boodschap niet aannemen?"
Zwijgen, als in overleg. Aarzelend dan:
,Dat moet dan maar. Kom 't konijn brengen."
Het kerstkonijn?"
Zwegen. Deur open, uitschoppen van klompen.
Blijft op de mat staan met een groote zak, die ik
nu pas zie.
Het zwijgen benauwt me. Er is bepaald iets
geringschattends in. Iets dat mijn gedachten op het
vrouwenvraagstuk brengt, op gelijke rechten, en
zoo.... .
Is het in stukken?" vraag ik verder.
Zwijgen. Oneindig gering
schatting uit helle,
waterklare oogen, ophalen van
glimbeek op roode bovenlip.
Ik voel me niet op mijn
plaats.
*t Vel is er toch wol af?"
Zwijgen. Geringschatting.
Ophalen.
Breng het maar in de
keuken," beslis ik moedeloos.
In de keuken draait hij
den zak om boven den mat er beweegt iets...
O, is het levend?"
Een vage waardccring voor deze schamele
toekenen van begrip kruipt in de trage, glasblauwe
oogen.
Ja."
Als een wit wonder valt zij uit den grijzen zak.
Een pluizige donsvacht, zeer lange, zijzachte
ooren.
Hooo!"
Zij is klein, maar een materialistische gewichts
bepaling van twaalf pond in verband te brengen
met dit blijkt onmogelijk. Zij hipt de kamer in,
snuffelt, speurt.-Haar neusvleugels trillen.
Ik overstelp den jongen met vragen, die hij niet
NIEUW-ENGELAND
. a k 4» ? ?» ?» «^ A t*
KONINGSPIEIN
AMSTERDAM
beantwoordt. Ik geef hem, overvloeiende van dank
baarheid, twee kwartjes, die hij, als vanzelf
sprekend, aanneemt. Ik presenteer hom een clgarct
die hij rookt tegen de deurpost, waar hij met
hcerschersair rondkijkt. Zijn spotoogen blyven
rusten op Pluis, volgen afkeurend haar
onderzookingstocht.
Zij kruipt eindelijk in de boekenkast, in een leeg
vakje dat het meest op haar hok lijkt. En vandaar
achter de boeken. Toen ging hij, hautain mannelijk.
overtuigd van een stelling die langgeleden het
onderwerp van veel discussies was en die vrouwen
graag vergeten; dat zij geen ziel hebben.
'sAvoifds lokten wij, mot aan elkaar gelegde
aardappelschillen, Pluis uit de boekenkast. Zij at
ze zooals een monnik zijn rozenkrans bidt, opschui
vend bij lederen knakkenden hap. Zoo konden wij
haar vangen. '
Nu zit zij in haar hok bij de schutting, heeft vou
koele zachte vacht die heerlijk is om aan te pakken.
Als ik haar krab, knijpt zij haar kornalijmm oogeu
dicht en voi-geot.de wereld. Pluizig, diep en donzig
Is de vacht, haar kop is dom en verheven. Haar
ooren zijn als groote stralenbundcls, zij kan alles
met haar ooren. Soms staan ze rechtop, soms dwars
op elkaar, zoodat ze een rechten hoek vormen.
Soms liggen ze te rusten op haar rugvacht. Als
haar hart blij is, trillen zij. Ze zijn rose en geaderd,
je kunt het bloed erin zien
stroomen. Warm en zacht
liggen ze in je hand, willen
voorzichtig omvat worden,
als kostbare zijden kwasten.
Zij kijkt geduldig, in heilige
resignatie. Haar oogen zijn
bleek-roode lichten en diep,
als alle geheimvoUe dingen.
Er is geen bodem in dit oog
en van wat zij verbergt, weet
zij zelf niet.
Wat een geluk dat er zoo
veel witte konijnen zijn
GOEDE EN GOEDKOOPE
ARB.Ei DERS WO NIN GEN
(Slot van pag'. 11)
gevaar voor onzindelijkheid het
grootst is. In de groote gezinnen, waar
lage loonon zijn, waar de vader vuil en
zwaar werk moet doen, waar de
moeder het grootste deel van den dag
uit werken is. We mogen niet sparen
op deze sanitaire dingen, het gaat
hier om de volksgezondheid.
Ook ontdekken we weer dat in
enkele kringen de neiging bestaat om
tot alkoofwoningen terug te keeren.
Het is duidelijk dat deze verouderde
. bouwwijze met zijn donkere en muffe
binnenkamer, waar no)it een zonnetje
doordringt, volkomen verwerpelijk b
en dat we steeds daartegen zullen
moeten ageeren.
? ? ? »
HÉT is onze plicht deze duigen
telkens weer uit. te spreken en
er op te'wijzen, waarvan bij de bouw
van woningen uitgegaan moet worden.
We moeten steeds weer vragen: wat
heeft een gezin noodig? En we moeten
telkens weer noemen die dingen die
over heb hoofd gezien wórden. De
woningen zijn wel heel wat beter dan
vroeger, maar we moeten ook niet
. vergeten, dat het dagelijksch leven
.tegenwoordig veel inspannender is,
dat van ieder veel meer en veel in
spannender arbeid wordt- verlangd
dan vroeger en dat dit alleen mogelijk
ja wanneer in de woning alles goed en
handig is ingericht. Maar aan den
anderen kant: het is ook niet noodig
dat we een onmogelijk ideaal stellen.
We moeten wel reëel blijven en binnen
de omstandigheden van vandaag ver
beteringen trachten door te zetten.
We moeten de vraag stellen: wat
heeft het gezin noodig? We moeten
aan de kinderen .denken, die als ze
klein zijn zon en frissche lucht noodig
hebben. We kunnen den eisch
stellen: voor iedere woning een balcon
op de zonzijde. Wanneer de kinderen
grooter zijn moeten ze gelegenheid
hebben om te spelen, ze moeten
kunnen spelen in de woning, waar ze
hun trein en auto kunnen laten rijden.
Ze moeten buiten een speelplaats
hebben waar ze vrij kunnen rennen en
springen met andere kinderen, terwijl
er een zeker toezicht door de ouders
mogelijk is. En later wanneer zo op
school gaan, dan is ongetwijfeld een
rustige- ruimte noodzakelijk om te
studeeren. Het is onmogelijk dat kin
deren in de keuken óf in de woon
kamer leeren, terwijl de broertjes op
de grond zitten te spelen. Zoo moeten
we ook het leven der moeder nagaan;
we moeten denken aan de
kinderwasch, aan de ? groote wasch, aan het
koken, aan het schoonhouden der
kamers, aan bergruimte voor kinder
wagen, aan steenkolen, enzoovoort.
Tenslotte is het noodzakelijk hier
een weg aan te dulden waarop het
wel mogelijk is de ruimten uiterst
economisch te gebruiken, m. a. w. een
weg om te sparen. Het is bekend, dat
velen hiertegen zijn, maar dit is op
een conservatieve levenshouding terug
te voeren en we kunnen zeker zijn
dat men hiervan terug zal komen op
grond van praktische bewijzen.
Het is mogelijk, door het combi
neeren van verschillende ruimten, het
gezinsleven beter te organiseeren, zelfs
als de woningen even groot blijven.
Bekend (en reeds algemeen toegepast),
is: het slaapvertrek door het toe
passen van opklapbedden tevens als
studeerkamertje of als
kinderspeelkamertje te gebruiken. We willen
enkele, andere voorbeelden slechts
noemen on ook met een paar afbeel
dingen toelichten. Later zullen we wel
eens gelegenheid hebben op het voor
en tegen van dergelijke combinaties
en wel speciaal voor het- arbeiders
gezin in te gaan. .
De mogelijkheid bestaat gang on
trap met de woonruimte ? t
vereenigen. Ook kan door het openen
van een paar schuifdeuren do woon
ruimte met een deel van do
slaapruimte vergroot worden. (De bedden
kunnen opgeklapt zijn). Een combi
natie van keuken met woonkamer is
ook reeds dikwijls geprobeerd; ze
heeft groote nadeelen, maar is ui vele
arbeiderswoningen in het buitenland
met. succes toegepast. Op deze ver
schillende wegen' in te gaan is hier
niet mogelijk. We .hebben door dit
artikel echter déaandacht willen ves
tigen op het probleem der goede en
goedkoope woningen, we willen er op
wijzen dat de slechte, hokkerige
plattegronden overwonnen moeten
worden, dat meer aan den bewoner
moet worden gedacht, en dat in deze
richting een groote, verantwoordelijke
taak voor de architecten ligt.
KEUKENS"
IN de inleiding van ..Keukens" (Nijgh
en van Ditmar, Rotterdam, zeggen de
schrijvers, de architecten Limperg en
Meyers en mevr. Lotgering-Hülebrand:
,,Het boek is niet speciaal bedoeld voor
huisvrouwen, is zelfs niet in de eerste
plaats voor haar bestemd, maar voor
allen, die geroepen zijn om de keuken te
bouwen en in te richten...." Doch het
is uitermate nuttig dat de huisvrouw die
in de gelukkige omstandigheid verkeert
dat zij óver den bouw van haar keuken
iets te zeggen heef t, begrip heeft van de
eischen waaraan een goede keuken moet
voldoen, en van niet minder belang is het
dat de buurhuis-bewoonster weet wat zij.
dikwijls zonder veel kosten, kan maken
van hetgeen een. architect die zelf nooit
een kopje heeft afgewasschen tot haar
beschikking heeft gesteld. De toepassing
van deze kennis zal haar ongelooflijk veel
gemak verschaffen, en daarom zij dit
rijk geïllustreerde, practische boekje ook
den huisvrouwen warm aanbevolen !
BOEKVERKOOPING
Gaarne vestigen wij de aandacht op de
verkooping ? (25 Nov.?\ Dec.) bij
Burgersdijk & Niermans te Leiden van
ccnige belangwekkende bibHoth eken: bijna
vierduizend nummers. Vooral de afdeeling
theosophie bevat veel zeldzame werken.
MG.mm
Zwitserse Horloges
[Anker, 15 stenen,
Dames.....
Heren.....' .
39 Regullersbreestr.
PAG. II DE GROENE Ne, 3050
Belastingzaken
Als de fiscus te veel vraagt
HET zal ongeveer wti jaar
geleden zijn, dat Jnntjt' up oen
van zijn t tekeningen voor dit
blad don stroom van aanslagbiljetten,
die in de herfstmaanden de
contribuabelen plegen te bereiken, in beeld
bracht als de door den herfstwind
meegevoerde bladeren, wnarbij de
hier onvermijdelijke figuur van Mi
nister Oud als windmakei' fungeerde.
Weer is do herfstwind over het land
gegaan on weer is ons de groote
, rekening thuisbezorgd, waarbij de
direct aanwijsbare contraprestatie ont
breekt, zoodat we ons mot de groote
uitgave maar moeilijk kunnen ver
zoenen. Maar als deze rekening te
hoog is, dan groeit de instinctieve
tegenzin tot ontstemming, waaraan
een van de lozers uiting gaf als volgt:
..Van verschillende zijdon boordt; ik
reeds de klacht, dat de administratie
maai' aanslaat en altijd aan den
hoogen kant. Men rekent erop, datje
wel reclameeren zult als het te veel is,.
Uit eigen ervaring kan ik hierover
meepraten, want ieder jaar moot ik
oen reclame indienen. Toch is mijn
geval doodeenvoudig: een vast salaris,
soms een kleine bg verdienste, en de
gebruikelijke aftrek voor premie van
levensverzekering. Een kind kan mijn
inkomen .uitrekenen. De fiscus is
uiteraard weinig populair, hot is
ongowenscht, dat hij zich door ongemoti
veerde verhooging, die don belasting
plichtige noodeloos moeite of last
veroorzaakt, nog gehaat maakt boven
dien. Wat kan van deze herhaalde
afwijkingen van een bonafide aangifte
toch de oorzaak zyn?"
DEZE klacht staat niet op zichzelf
en oen bespreking ervan is niet
ondienstig, al is het niet zoo eenvoudig
als het lijkt om de oorzaak van deze
grief op te sporen on nog minder om
haar weg te nemen. Allereerst kan men
daarbij den subjectteven factor niet
uitschakelen. De fiscup is een abstract
begrip, doch aard en karakter van den
ambtenaar zullen niet altijd zundor
invloed zijn up het resultaat van v.ijn
arbeid, den aanslag. Keker, er -/.ij n
wettelijke bepalingen on voorschriften.
maar zelf» wanneer wij het idcnnl van
volkomen uniformiteit in du toepas
sing zoudon kunnen bereiken, dan nog
zijn er talloozo gevallen denkbaar.
waarbij do eigen visie op do :zank niet
kan worden uitgeschakeld. De oorto.
monsch is nu eenmaal gemakkelijker
bereid tot vertrouwen of eerder ge
neigd tot wantrouwen dan du andere.
zoo ook d<; vertegenwoordiger van den
fiscus.
'De nuiojlijkhoid is mi. dat een
bóHEERENKLEEDING VOOR
VADER EN ZOON
TOT REDELIJKE PRIJZEN
ADRiAAN SCHAKEL
HEIUGEWEG - TELEFOON 37273
Een dama woonachtig In AMen
Die wilde haar man eens verrasten
ZU reisde per spoor
Naar Oroot-Mokum daarvoor
En kocht toen b(J SCHAKEL zUn dassen
perkt aantal ambtenaren op korten
termijn eenige milluM'iu'ii belasting
plichtigen hun aanslag bohuuron thuis
te zenden, een aanslag, di(* aan
rodeIgke elscheu zal moeten voldoen, liet
bepalen van het zuiver inkomen is,
althans in vele gevallen, allerminst
stukwerk on voreischt nauwkeurigheid
en zorgvuldigheid. Maar het belang
van den belastingplichtige brengt
mode. dat deze aanslagbiljetten zoo
spoedig mogelijk uitgaan, opdat het
aantal termijnen waarin dezo schuld
kan worden voldaan zoo groot mo
gelijk zij. Zoo word voor de grootere
inkomens hot systeem der voorloopige
aanslagen (in overeenstemming met
de aangifte) ingevoerd, opdat do be
lastingplichtige zyn aanslag in nugi-n
of tien payementcn kon voldoen en de
aangifte' zondor rentoverlies voor don
Staat rustig kon worden gecontro
leerd.
Voor de kleinere aanslagen is dit
systeem in de practijk niet vol te
houden en blijft het conflict tusschon
spoedwork en zorgvuldige controle
bestaan. Dit jagen om klaar te komen
kan ertoe leidon, dat do ambtenaar,
wanneer hij bij een van do aangegeven
inkomonsbestanddeolen oen
vraagteeken meent te moeten plaatsen, zich
niet met belanghebbende in verbin
ding stelt, hot aangegeven inkomen
verhoogt en aldus hot zwaartepunt
van de behandeling verlegt naar de
reclame.
Moge een dergelijke handeling in do
groote fabrieken van aanslagen, waar
toe do inspecties in do groote steden
nu eenmaal zijn uitgegroeid, worden
verricht terwille van een vlotto af
doening van zaken voor don belang
hebbende, die de aangifte met groote
zorg heeft ingevuld, heeft deze
afAvijking een persoonlijken kant. Er is
weinig, dat ons moor irriteert dan
gebrek aan vertrouwen. Mij hindert?
bijv. de \isanco die vele groote zaken,
misschien terecht, hebben aangeno
men om bestelde waren wew.mee te
nemen, wanneer door toevallige om
standigheden de huisvrouw, <lin do
koordon van do beurs houdt, op hot
uögonblik dor bestelling afwezig is. Ik
kan mij dun ook de stemming van
briefschrijver indenken, die uit den
verhoogden aanslag de conclusie moet
trekken, dat m.on er maar weer wat
heeft opguzet. Kn hem zul du tegen
werping," dat «n- toch zoovelen zijn die
het mot hun aangifte niet zoo nauw
nemen, ovtmniiu bevredigen als heb
verweer van'tien chef van tik* grooto
zaak, die op de moeilijkheden wijst
waarin deze zaak zou komou door
moer vertrouwen te schonken, mijn
ontstemming doet verdwijnen.
EX ambtenaar/lijk 'godin- wekt
meer wrevel, omdat hot Vadertjo
Staat is, Mie ons dit aandoet, /oer
geachte gegriefde conti-ibuabule, ik
heb hiermede gepoogd u op uw vraag
naar do oorzaak van uw grief een. be
vredigend antwoord te geven. Het
komt ook mij voor, dat de fiscus de
grenzen dor noodzakelijke impopulari
teit niet mag overschrijden en afwij
kingen van de aangiften, die niet op
kennelijke abuizen van don aangever
doch op hypotheses van don
bolas. tingambtenoar berusten, vóór de aan*
slagregeling behoorden te worden be
sproken, on dit in 't bijzonder bij don
góéden aangever, die nimmer, blijk gaf
van zucht tot camouflage. En wanneer
dit verschijnsel uiteraard zoo alge
meen mocht voorkomen, moge dan du
fiscus, 'die naast de hom algemeen
toegedichte weinig beminnelijke, eigen
schappen toch ongetwijfeld over oen
zekere vindingrijkheid beschikt, hier
de oplossing kunnen vinden.
W., ir. MEIJBUKO
Een polis der
LEVENSVERZEKERING
MY. ARNHEM
is de beste geldbelegging.
N.V.DEHMEMSGHE
HYPOTHEEKBANK
Leden der ^(JB&F' directie:
Mr. A. S. MIBDBMA en A. E. THIERRY LE BYE DOLLBMAN
Pandbricven f 39.256.150.
Reserves .f 1.056.713.
Hypotheken f 39.234.996.
M»
i»'
RESIDENTIE HYPOTHEEKBANK N.V.
's-GRAVENHAGE - Anna Paulownastraat 97
.....,..-.
Hypotheken ...... f 16.1 17.100.
fr ?
Hypotheekbreven. . f 15.888 .200.
?
_ - _M -AA
Reserves ......... f 788.800.
Directie: K. E. ABBING - D. VAN OORDT
N.V. BATAAFSCHE
HYPOTHEEKBANK
AMSTERDAM
Anno 1889
? Qeeft uit tegtn beurtkoert:
4 % PANDBRIEVEN
In ?tukken van
flOOO,-, f500,- en f
100,Coupon* Januari *n Juli
N.V. DE HOLLAND8CHE
VOORSCHOTBANK
KRUISWEG 70 - HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
een minimum van ?1000.» op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden, onder borgtocht of zake
lijke zekerheid. Een prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden.
Het
Tractatiemannetje"
is in dienst
van Sinterklaas....
Droste's Tractatiemannetje"
...overal in Nederland be
kend en daarom de aange
wezen helper van den Sint.
Hij wét wat lekker en altijd
welkom'^ is: DROSTE... voor
de bekende, zware en o zoo
heerlijke chocolade-letters!
DROSTE... voor dePastilles
en de Bonbons!
DROSTE
ALTIJD WELKOM!
Spaart plaatjes voor .het album ,Java T'.
i
i
PAG. 19 DE GROENE No.3050