DE TWEE GEBROEDERS Engeland en Amerika in de wereldpolitiek MR. M. KANN DE lezer late zich niet van de wijs brengen. Het is niet de titel van een relaas over ?'het fregat De twee Gebroeders". De bries die door de literatuur waait, waar zij namen van oude schepen doet herleven, waagt 't niet het water der hooghartige oceanen van de wereldpolitiek te doen rimpelen. Toch kan een enkele keer, zelfs in bespiegelingen van zoo abstracten aard, een visioen opdoemen, dat de gedachte wekt aan onverbreekbare broedertrouw en elementaire gelijkheid van handelen. Zeer zeker wordts hij daardoor getroffen, die op de houding let die Engeland en de Vereenigde Staten op dit oogenblik tegenover de klemmende vraagstukken der wereldpolitiek innemen. Het is niet voor de eerste maal, dat Engeland en Amerika n lijn trekken, ook ,in zaken van actieve politiek. Het bestaan van den Volken bond en het feit dat de Vereenigde Staten daar buiten staan, hebben tot gevolg gehad, dat men ? vaak niet met deze natuurlijke broederschap re kening heeft gehouden. De Angelsaksische soli dariteit sprak ook niet steeds. Vaak waren er vraagstukken ter tafel die allereerst de private belangen der Staten raakten (zooals immigratie kwesties, schuldverrekeningen en aangelegen heden van handelspolitiek), zoodat tegenstel lingen op den voorgrond kwamen en gelijk heid van zienswijze in de algemeene lijnen op den achtergrond bleef. * .' Dit werd anders, naarmate Amerika langza merhand een constructief aandeel begon te ne men aan diverse Volkenbondsbesprekingen. Toch was dat eigenlijk niet de primaire oorzaak voor het aan 't licht treden dier solidariteit. De pri maire reden lag veeleer in Oost-Aziëen den Pacific. De Pacific-Conferentie van Washington, die dan ook r- de naam was misschien een gunstig teeken het eenige pacifistische succes in de wereld gebleven is sinds 1918, opende een hoopvol verschiet. Wanneer de solidariteit der Angelsaksische volkeren 'zich actiever betoond had, zou dit succes duurzaam hebben kunnen zijn. Toen Japan zich echter in strijd met het Negen-mogendheden-verdrag ging vastzetten op het Oost-Aziatisch . continent, liet Downing Street de zaken over hun kant gaan. Tot veront schuldiging der Engelsche politici dient men te erkennen, dat de Europeesche warwinkel op dat oogenblik al hun aandacht en voorzichtigheid opeischte. En toen men eenmaal verzuima had in 't allereerste begin in te grijpen, was een verder actief optreden volkomen onmogelijk ge worden. Daarmee kreeg de solidariteit tusschen Engeland en Amerika echter opnieuw een flinke knak. Het lijdt geen twijfel dat Amerika een kordater optreden van Engeland gaarne gezien en gesteund had. Nu zat het zelf ook bij de pak ken neer. In zooverre bleef echter in de houding tegenover den gang van zaken in het Verre Oosten toch een zekere solidariteit bestaan, dat men afsprak in de passieve politiek n lijn te trekken en een strakke houding van niet-erkenning in te nemen tegenover inbreuken op het Negen-mogendhedenverdrag. *? ' . ' ?, » . ET is een van de kenmerken van de ontwik1 keling van rechtsregels en politieke verhou dingen in Engeland en bijgevolg ook goeddeels in Amerika dat zij zichtbaar en op directe. Wijze uit de praktijk voortspruiten. De veneratie voor oude vormen en gebruiken staat dat niet in den weg. Integendeel, de zucht om het antieke niet overboord te werpen, die bij ons in een haast bijgeloovige behoefte ontaardde om zich nog aan 't oude vast te klampen, vindt zijn bevrediging op het gebied vans net sentiment en .niet in de materie zelf. Vandaar dan ook dat, zooal niet ? de vorm, dan toch de inhoud van politieke regels en gebruiken zoozeer aan de realiteit is aangepast.; Ook de politiek". In dit licht bezien, is het duidelijk, dat men vroeg óf laat een verlevendiging van de EngelsenAmerikaansche solidariteit kon verwachten. Daarom was, nu de omstandigheden de laatste jaren een .dergelijke ontwikkeling eischten, nog maar n ding noodig: de moed der regeerders*. Hen zegt wel dat het indertijd aan Stimson niet 'gelegen heeft. Of-Wj echter met het Hoóvermilieu iets had kunnen bereiken, is een andere vraag. Hoe het ook zij, de slapheid van het H bewind MacDonald?Simon is bekend. Nu is het anders. De kordaatheid, waarmee Sir Samuel Hoare in het Italiaansche conflict de politiek der sancties heeft geëntameerd, wettigt de veronderstelling dat hij vast rekende op Roosevelt's steun. De verklaringen van den Amerikaanschen Minister van buitenlandsche zaken, staatssecretaris Huil, laten dan ook geen twijfel dienaangaande meer open. De Ameri kaansche coöperatie is formeel het toppunt van .alles wat antiek is. Maar dat doet aan de doel treffendheid alweer niets af. De uitvoer-verboden en -contingenteeringen geschieden niet in den vorm van sancties maar als uitvloeisel der oude neutraliteitsprincipes. De uitvoer van wapenen naar beide belligerenten is verboden. De uitvoer van voor den oorlog gewichtige grondstoffen, zooals olie, wordt tot de normale verschepingen gecontingenteerd. Het lijdt geen twijfel, of deze politiek van co peratie wordt gevoerd met een zijdelingschen blik naar Japan. Amerika laat zich leiden door Engeland, opdat het in een gegeven geval ook pp Engeland zal kunnen rekenen. Het is moeilijk te zeggen, wie eigenlijk vooraan gaat. NU men wel als zeker mag aannemen, dat een petroleum-embargo op komst is, is het geoor loofd eens even stil te staan en terug te blikken. Dan moeten wij erkennen, dat zich een nieuw en machtig strijdmiddel aan het menschelijk ver nuft heeft onderworpen: de grondstoffen-oorlog. Nieuw? Eigenlijk niet. Ook het einde van den wereldoorlog was een grondstoffen-oorlog. In dien zin bekeken, heeft Amerika de overwinning bevochten. Wat wel nieuw is, is het besef dat dit krijgsmiddel zich bij uitstek leent tot internationaal gebruik. Dus tot organisatie van den vrede. Het snoeverig gerucht dat Italiëeen olie-embargo tot casus belli zou proclameeren, kan men gerust deponeeren waar het thuis hoort. Wanneer men ergens om wil vechten, moet men althans de theoretische mogelijkheid hebben om het in bezit te nemen, om het desnoods gewapender hand te gaan halen. Dat kan Italiëniet. Want tusschen de drie hoeken van de Oude Wereldzee, tusschen Gibraltar, Port-Said en de Dardanellen, vloeit maar op twee plaatsen dit bijzondere vocht, dat nog meer waard is dan de nervus rerum, direct tot aan de kade-muur. Dat is te Tripoli in Syriëen aan de haven van Haifa in Palestina. En ook daarheen vloeit het maar door een lange buisleiding, vanuit het achterland Irak, waar zoonoodig de toevoer kan worden stopgezet. ? ? Grondstoffen zijn bezig wapenen te vervan gen. Daarmee bestaat wel allerminst de zeker heid, maar toch wel degelijk de kans, dat politieke dwangmiddelen van een ander allooi dan de bloedige krijg het geweld vari wapenen zullen overwinnen. In de toekomst zeker. Dat beteekent niet dat wij de aera' van machtspolitiek achter ons hebben en dat in de internationale politiek de dageraad van het Recht begint te gloren. Maar relatief is het n stap vooruit. Want zelfs gewelddadige hand having van den vrede is beter dan oorlog. Het is dus geen toeval dat de ontwikkeling ?van den Volkenbond tot een machtig instituut van rechtshandhaving op. hetzelfde oogenblik aan 't daglicht treedt, dat de beschikbaarheid van grondstoffen een scherper wapen dreigt te worden dan militaire machtsmiddelen. Men kan zelfs niet van een paralïelisme .spreken de machtsontplooüng vsüi Genève is identiek met de gegeven mogelijkheid de internationale eco nomie te orgamseeren. Het reusachtige materi aal-verslinden van den modernen oorlog heeft 'automatisch tot dit punt geleid. Grondstoffen zijn machtiger dan wapenen. Daarmee treedt een verplaatsing op van het zwaartepunt der wereldpolitiek van Parijs naar Londen en Washington. NAARMATE men zich bewust wordt van het belang de vrije beschikking te hebben over de gebieden, die grondstoffen produceeren, moet men zich ook rekenschap geven van d jalousie die dit bij met-bezitters kan opwekken. Het is daar mee, als met geld en wapen. Het PAO. 2 Dl GROENE No.X*2 CORDELL HULL ' De ministers yoa buitenlandschc zaken van Amerika en Inzake het gaat immers .om machtsmiddelen ! Sir Samuel Hoare's groote rede, in September voor den Volkenbond gehouden, gaf van dit inzicht blijk. Het is echter te vreezen, dat zijn woorden tot veel wanbegrip aanleiding hebben gegeven en dat menigeen daaruit een claim op bezit afleidde in plaats van op beschikbaarheid, die met han delsvrijdom valt te verwezenlijken. HET vooruitzicht voor Mussolini is slecht; slechter dan ooit. Hij zou een wijs man zijn, wanneer hij daaruit de consequentie trok. Maar hij heeft al zooveel gelegenheden voorbij laten gaan om zich een wijs man te toonen. De harde feiten moeten hem de oogen openen. Wil hij het spel zoover drijven, aat hij het stoffelijk welzijn van zijn volk opoffert aan zijn zucht naar roem, dan zal de ontnuchtering pas komen met de vernietiging; en krachten, duizendmaal sterker dan hij zelf, zullen hem wegvagen. Hij zal dan op hardhandige wijze de IIHIMIMHHIII'UIIIIIIIIHIMIIIlmiHMinmHMHIHIIMHIimillllHIMIHIimnHHIIIIIMIIIIIIItt* : ??.'N.S.B, en T*\E regeering veroordeelt ten 'sterkste de antiek IJ die in geschriften en in vergaderingen van "???'. extremistische partijen wordt gevoerd en die allengs is gezonken tot een dusdanig peil, dat zij ook door den meest welteillenden beoordeelaar alleen kan worden verklaard als een voortgeztt streven om door het verbreiden van halve waarheden, leugens en laster en door het geven van een tenden tieuze voorstelling van zaken het bestaand gezag in de oogen van de massa aan te .randen, zulks ten bate van een eng begrepen partijbelang." ' Met deze woorden van den Minister van Justitie ?in zijn memorie van antwoord aan de Tweede ' Kamer op het voorloopig verslag over de begrooting van Justitie geeft deze bewindsman een scherp en vernietigend oordeel over de politieke propaganda, zooals deze wordt gevoerd door de Tribune", het orgaan vande Communistische Partij Holland, en door Volk en Vaderland", hei orgaan van d N.S.B., Hij weerlegt hiermede tevens de rrüiek, die o.a. van zoo gezaghebbende zijde als van M gr. Poets is-geuit, dat de Regeering voor deze afbrekende actie onverschillig was. ' ' De verderfelijke wijze,' waarop de'N.S.B. haar propaganda voert, begint trouwens danig in de gaten te loopen, ook in die kringen, waar men aanvankelijk eenige sympathie had voor deze beweging. Het wordt hoe langer hoe duidelijker, dat deN.S.B. hét Duiüche voorbeeld navolgt,'de methode en de argument**: Stat inen het document, dat ons van m ivnbttrowehre 'lijd* door ten fascist Baars wordt aangeboden, g'elooven, aan zou reeds twee jaren. geleden door de Duitsche nationaal-socialisten njn erkend, dat de beweging van den Heer Mussert SIR SAMUEL HOARE Groot BrlttanlS staan in Innige verstandhouding tot elkaar grondstoffen-embargo solidariteit hebben ervaren van de vrede-willende wereld. Is het nog te verwachten dat angst hem tot inkeer brengt ? Stellig zullen de voorbereidende besprekingen voor een maritieme conferentie, die nu te Londen plaats vinden en waarbij ook Italiëvertegenwoordigd is, daartoe een oppor tuniteit bieden. Maar net mengsel van gevoelens van angst en vrees, dat zich wel van Mussolini moet hebben meester gemaakt, geeft weinig hoop op bedachtzaamheid. Het kan zijn dat maritieme overpeinzingen ook bij hem de asso ciatie wekken met het fantoom van De Twee Gebroeders" als symbool van trouw en wederzijdschen bijstand. Of zal zijn eerzucht hem tot blinde zelfvernietiging voeren, zal zijn hoogmoed niet bevredigd zijn voordat hij het lot weder vaart van een grooter man dan hij zelf? Zal hij p.as wijken wanneer het fantoom van een ander schip opdoemt, H.M.S. Bellerophone met St. Helena als bestemming? '"?"."" * i "mui iiiiiiHHMiiiiiitiuiiiitiiitiiiiiiiiiiinuiiiiiiiiiiitittitiiiii A.V.R.O. zich het best zal laten gebruiken om in Holland een Itro-DuÜsche stemming te weeg te brengen." 1 f k herinner aan de publicatie van een vertrouwelijken brief van den Heer Heidring aan den Heer Asscher, die werd geopend door een ander dan den gwlresaeerde ; aan het partijkiezen van de ti.S.B. oor de wilde staking in Tilburg, niet alleen tegen 'Ie meening van de autoriteiten in, maar ook tegen rlc opvattingen zoowel van de patroons, als van d arbeidersorganisaties; aan het instemmen met het *landpunt van Mussolini in zijn Afrikaanschen oorlog tegenover dat van onze eigen Regeering; aan 'Ie smadelijke critiek op onze Regeering culmineerende f n de advertentie, waarineen Minister werd gevraagd, o/> wiens bekwaamheid het niet aankwam. Thans heeft deze beweging, die voorwendt een finde te willen maken' aan den politieken strijd m de eenheid te willen bevorderen van ons in tal fan opzichten zoo hopeloos verdeeld volk, pogingen aangewend om haar vertegenwoordigers de leiding te doen nemen in de organen van de A.V.R.O., een organisatie die.er steeds een eer in heeft gesteld sich buiten den politieken strijd te houden. Men weet, wat het resultaat zal zijn. Slaagt deze poging, dan zal de leiding niet meer worden gekozen door de leden, maar dan zullen de nieuwe vertegen woordigers als marionetten in handen van den Algemeenen Leider moeten handelen, op de wijze, waarop deze zal decreteèreri, zooals pok bij de verkiezing van de leden van de Eerste Kamer iv geschied. ff et zal echter blijken, dat de JV.&P. den zin naar vrijheid en zelfstandigheid van de Neder-' landsche burgerij heeft onderschat. A. C. J. J. WEEKTRDMPET VAN DEN WIJZEN OLIFANT DE heele wereld lijdt nog steeds aan de kwaal der innerlijke onrust en oneven* wichtigheid, en de afgeloopen week heeft van die kwaal de duidelijkste symptomen vertoond. De feiten, die zich terstond boren in onze aandacht zijn de gebeurtenissen in Frankrijk. Op het oogenblik, waarin deze regelen worden geschreven, is het lot van hét kabinet Laval nog onbeslist, maar de ernst van den blnnenlandschen politieken toestand in Frankrijk is niet te verhelen. Terwijl de Fransche Minister met de gezondmaking der staatsfinanciën bezig is, wordt hij bedreigd door de jammerlijke verscheurdheid van het land. Men zou hem kunnen voorstellen als n figuur, die tusschen twee molensteenen, dreigt verpletterd te worden, het extreem-nationale front en het volksfront van radicalen, socialisten en commu nisten. Aan den eenen kant een aandrang om tegen herhalingen van incidenten als zich te Limoges hebben voorgedaan, het Fransche volk te wapenen door een inperking van zijn vrijheden, aan den anderen kant een woedend verzet. Wanneer Laval door de stelselmatig oppositie zijn einde vindt, hoe zal de situatie zich in Frankrijk verder ont wikkelen? Men beeft en niet ten onrechte voor het lot van den franc. Italiëblijkt hoe langer zoo meer gebukt te gaan onder de sancties, die nu Engeland en Amerika het olie-embargo gaan doorzetten geen kinderspel meer zijn. Het gaat nijpen in Italië, en men vraagt zich af, of de nationale offervaardigheid, waarop de Duce herhaaldelijk een beroep doet, op den duur de ontzettende realiteit zal kunnen afwenden, waarvoor Italiëzich bevindt en die is opgeroepen door een avontuur, waarin het zich tegen alle waarschuwingen in, heeft geworpen. De wijze olifant ontmoette dezer dagen een vriend die kersversch uit Italiëkwam. HU had het aan waanzin grenzende enthousiasme aanschouwd, waarmee de Italianen de inneming van Adoea hebben gevierd. Een heelen dag lang beierden de kerkklokken en gilden de sirenen, en de bevolking was als bezeten. De stemming, die hu had waargenomen, toen hij dezer dagen Italiëverliet, droeg een gansch ander karakter. Zij was gedempt, en terneergeslagen. Men1 verliest den moed en men verliest het geloof. En er gebeuren dingen, die, gegeven de censuur van het fascistisch regiem, maar zelden doorlekken in de. pers van het overige Europa. Er komen bjjna dagelijks transporten met zieken, met slachtoffers van het moordende Abessijnsche klimaat in Napels aan. Dat ziet er bedenkelijk uit. En bij deze, uit particuliere bron vernomen tijdingen komen nu de courantenberichten van de afgeloopen week, die gewagen van muiterij, van overloopen van Italiaansche inlandsche troepen, die btf voorkeur tot kanonnenvleesch worden bestemd en.... lest . slechtst van belangrijke Italiaansche nederlagen. De Italiaansche pers-bureaux zullen wel hun best doen, dit alles te weerspreken, maar wie dagelijks aandachtig zijn courant leest, ruikt onraad. De vriend van wien ik u zooeven sprak, had ook in Duitschland vertoefd, en op de vraag, waar het regiem aan grooter gevaren was blootgesteld, in Duitschland of in Italië, antwoordde hij: in Duitschland. Er schijnt daar een stemming te hoerschen van algemeene gedruktheid, en het schijnen vooral de katholieken te zijn, wier heimelijk verzet dagelijks groeit. In het licht van deze mededeelingen wordt het vonnis, dat te Berlijn geveld werd over den in hoog aanzien staanden bisschop Meissen en de inval in het palels van bisschop Von Preysing, die uit de kring der Wittelsbacher vorstenfamilie komti uitermate dui delijk. .Men heeft de straf van den eerste gezocht in een uitzonderlijk hooge boete, en het vermoeden ligt voor de hand, dat men, nu, volgens uitlatingen von höchster Stelle de jodenquaestie is geregeld, d.w.z. do Joden grondig vernietigd zijn, thans de Katholieken wil aantasten door hen stelsel matig te beróoven van hun fraancieslo macht. IN tegenstelling tot Brazilië, waar men het gezag' ondermijnde door een revolutionnairen aanslag, verschijnt Griekenland, waar men den in het vaderhuis teruggekeerden Oeorge de kroon op de slapen drukt. .Uitzinnig enthousiasme verwelkomde den keerenden koning in een tijd, die tot dusver alleen maar tronen Wankelen, deed. En Venizelos, de Talleyrand van onzen tijd, bekeerde zich zoowaar tot konihgstrouw. Het is te hopen, dat koning George geen berouw zal krijgen van zijn stap. Te hopen voor hem en voor Griekenland, want hét PAG. 3 DE GROENE No. 3052 heeft er allen schijn van, dat deze koning, die eigenlijk nog geen gelegenheid heeft gehad in de korte periode van zijn vorig bewind, om zijn stuurmansbekwaamheden te toonen, de figuur zal blij ken die aan Griekenland stabiliteit van bewind hergeeft en zijn internationale positie zal ver sterken. Voor ik uit het buitenland vertrek, en eens ga neuzen welke voorname gebeurtenissen binnens lands de aandacht trokken in de afgeloopen week, nog een enkel woord over Tsjecho-Slowaktfe. Dat de gezondheidstoestand van Masaryk te wenschen overlaten zou, wordt tegengesproken, maar deze merkwaardige figuur schijnt te meenen dat hij, de bevrijder van zijn land, de pleitbezorger der Tsjecho-Slowaaksche belangen bij de Europeesche en Amerikaansche regeeringen, door wiens toe doen de Entente het vonnis valde over de Oostenrijksche monarchie, en die daarna jarenlang voor beeldig zijn volk heeil geleid thans de rust mag gaan genieten, waar hij zoo volledig recht op heeft. Zgn vriend en medewerker Benesj is de aange wezen figuur om hem op. te volgen, en in die richting worden dan ook stappen gedaan. HIEE te lande muntte de Eerste Kamer uit door een snelle behandeling van het bezuinigingsontwerp. Het verwijt van parlementaire breedsprakigheid kan men zeker niet richten aan het adres van onzen senaat. Intusschen geeft de algemeene politiek, zooals die zich buiten de kamers deed gelden, stof voor beschouwingen. Het zijn vooral twee verschijnselen geweest, die de aandacht hebben getrokken: de heftige debatten in de vrijzinnig-democratische partij, waaraan twee ministers hebben deelge nomen, en het schisma in de protestantach-chris* telüke groep. Bij de vrijzinnig-democraten valt een ruk naar rechts en, een ruk naar links te constateeren. Merkwaardigerwijs gingen er stemmen op in de vergadering, die maanden tot matiging in de be strijding van de N.S.B.; andere stemmen echter vroegen om een principieeler doorvoering van de ontwapeningspolitiek. Een ernstiger karakter hebben de moeilijkheden in de anti-revolutionnaire partij. De groote frondeur, Prof. Dr. Hugo Visscher, heeft eindelijk den slag geslagen, waarop hij zoo lang heeft gezind. In een druk-bezochte vergadering van malcontenten, die in sterke mate door prof. Visschers optreden werd geaccentueerd, besloot men tot uittreding, en tot de vorming van een afzonderlijke christelijkpartij, die aansluiting zal zoeken bij de Kerstengroep. Deze ontevreden anti-revolutionnairen meehen, dat de beginselen bij de oude partij niét langer zijn gewaarborgd. Noch zondagswet, noch dood straf, noch het kerkelijk .vraagstuk is ter hand genomen," riep prof. Visscher hartstochtelijk uit. De olifant zal zich van eene beoordeeling ont houden, maar wél meent htf, dat deze nieuwe beweging het politiek perspectief belangrijk kan veranderen. Het malcontentisme in de protestantsch-christelijke. groepen werd tot dusver voor een goed deel opgevangen door'de N.S.B. Nu heeft prof. Visscher het een nieuwen uitweg gegeven. Zijn leuzen spreken tot het protestantach-christelijk hart, dat door de in wezen godsdienstig-neutrale N.S.B, niet zoo bevredigd wordt als door deze uit de wortelen van het eigen leven omhoog geschoten formatie, die de leiding vindt van een figuur van onmiskenbare beteekenis en ervaring. Door de stichting van deze nieuwe groep gaat de versplintering echter door, in stede dat de volkseenheid, die tegenwoordig zóó uiterst noodzakeltfk is, er door wordt bevorderd. ' In Amsterdam is het groote nieuws de vermoedelijke oplossing der Paleis-Raadhuiskwestie. Het Paleis op den Dam wordt aan het Bijk af gestaan, dégemeente krijgt tien millioen voor 'het bouwen- van een Raadhuis op het Paleis van Volksvlijt-terrein, aldus het voorstel van B, en W. Als het aangenomen wordt, zat dit een werkverruiming geven die thans aseer welkom is. 'J*