sers ingevoerde Koningstaai". Zo ont stond een mengsel, dat in de Abessijnse literatuurgeschiedenis de kroniektaai" genoemd wordt. In deze tijd kwamen ook de Jezuïeten naar Ethiopiëen trachtten de chris tenen aldaar voor de kerk van Rome te winnen. Er ontstond toen een literatuur van theologische disputen, waarvan een als de Confessie Claudii", door koning Galawdewos vervaardigd, ook in Euro pa vroeg bekend geworden is. Verschil lende werken trouwens, die gedurende de middeleeuwen in haast alle Euro pese literaturen vertaald of bewerkt zijn, vinden we in de xóde eeuw ook in Abessyniëterug, bijvoorbeeld de Barlaam en Josephat", de diergeschie denissen uit de Physiologus" en de levensgeschiedenis van Alexander de Grote. Deze laatste is bij de Ethiopiërs vreemd genoeg een soort van brave idealist geworden, die christelijke pre dikaties tegen zijn veldheren houdt en tenslotte als -monnik. in de woestijn boete doet. Dezelfde rijke periode leverde ook de Fetha Nagast" (d.i. Recht der Koningen) op, het corpus iuris van Abessynië, dat tot op de huidige dag geldig gebleven is. IN de 17de eeuw leefde een andere grote figuur, evenals de genoemde koning Zara Yahkob" geheten. Deze Zara Yahkob was echter van arme af komst en oorspronkelijk monnik. Hij was getuige van de disputen tussen Jezuïeten en Abessynse theologen, en kwam tot de merkwaardige conclusie dat ze wel eens geen van beiden gelijk kon den hebben. Tengevolge daarvan moest hij zich schuil houden, en in deze af zondering ontwikkelde hij zich tot een zeer origineel filosoof, tot een eclecticus en een liberaal avant Ie mot". Zijn hoofdwerk, dat een autobiografisch karakter draagt, noemde hij Hatata" (d.i. Onderzoek) en terecht, daar het ook over metaphysiek, ethiek en godsdienstfilosofie * handelt. Een leer ling van hem schreef ook een dergelijk Onderzoek" waarin vele aardige fabels voorkomen, zoals die van de vrouw, die naar een tovenaar ging om een middel, teneinde haar ontrouwe man terug te krijgen. Daartoe heb ik drie haren van een leeuw nodig" zei de tovenaar. De vrouw wist niets beters te doen, dan elke dag een schaap naar het bos te brengen en het de leeuw voor te wer pen, totdat het dier zo mak werd, dat het kwispelstaartend op haar toe kwam, en zij drie haren uit zijn voorhoofd trekken kon. Bij de tovenaar terugge komen, móest zij vertellen hoe ze het had klaargespeeld, en de wijze man zei toen: Doe hetzelfde met je echtge noot. Geef hem behoorlijk te eten, hij is niet bozer dan een leeuw i" De goedmoedigheid, die uit een der gelijk verhaaltje spreekt, is karakteris tiek voor de meer profane en volkse literatuur van de twede groep, namelijk de in het Amharisch geschrevene. De Jezuïeten hadden uit propagandistische oogmerken verschillende tractaten in het Amharisch vervaardigd, en nu bleven ook hun tegenstanders niet ach ter. Het werd allengs meer mode ook geschiedkundige werken in deze taal te schrijven, en tegelijk daarmee werd ook de zeer frisse en onbevangen volksliteratuur genoteerd. Reeds in de I4de eeuw kwamen er sporadisch een soort' van heroïsche Konings-liederen" voor, waarin, met veel dramatiek soms, hel dendaden en veldslagen bezongen wer den. De vorm van deze gezangen was net als die van de gedichten in het Geëz: de regels rijmden, maar ze waren niet even lang. Doch ze werden isometrisch opgevat, d.w.z. bij de lange regels kreeg iedere lettergreep een noot van de melodie, en bij de korte meer dere noten. Een latere tijd bracht fabels, vol geraf fineerde realistische trekjes, vol spot en humor ook. Als overal in Afrika zijn de PAS. 4 Dl GROENE N0.9M3 spreekwoorden gecondenseerde fabels, die men kennen moet om te begrijpen wat de zin is van deze stereotiep-geworden wendingen, welke in elk gesprek en in elke redevoering gebruikt worden. Ze hebben vaak de vorm van rijmende epi grammen, vaak ook zijn ze allegorieën die men dus niet slechte letterlijk, maar tevens figuurlijk verstaan moet. Er ontstonden in latere jaren ook nieuwere koningsliederen en portretliederen" in het wereldse, bijvoorbeeld op de een of andere geliefde vrouw. En er zijn voorbeelden te over van echt-moderne beeldspraak en opvatting in deze ge dichten. heel bizondere waarde zijn echter de liederen die tot de derde littratuurgroep behoren: die welke in het Tigrinja en het Tigre (de talen uit het Noorden) gemaakt zijn. Deze rijmen maar hebben even lange regels; soms vertonen zij een strofenvorm en heel vaak doen ze denken aan perzische kwatrijnen. Een groot gedeelte daarvan zijn heldenzangen en krijgsliederen, lofliederen op de overwinnaars en klaag zangen op de gevallenen. Het mooist van al zijn echter de korte liefdeslie deren, soms speels als het volgende kwatrijn: Wanneer je pijn in 't hoofd hebt, maak een koud compres, en neem voor pijn in 't lijf, thee van jeneverbes. Voor pokken moet je snel bij goede dokters wezen. Maar hoe wordt zonder jou mijn liefdessmart genezen?" Soms ook fantastisch van beelding, als waren het de producten van mo derne europese dichters, gelijk in het volgende vers: Vannacht in mijn droom lag een balk gebroken, half in het water. De balk was jij, en het water mijn klacht. Mijn vriend, zien we ons ooit weer, later..?" Terwijl ze ook weer in de ergste romantiek kunnen vervallen, en niet altijd evenzeer aan de Westerse smaak beantwoorden. Het volgende kwatrijn mag een middelmaat ver tegenwoordigen: Wie waarheid van de liefde spreekt, zegt dat ze scherper dan dorens steekt, veel zwaarder weegt dan een zak vol lood, en wien ze treft, met haar snelgif doodt." In het Harar, een verwante taal door ? mohamedanen gesproken, treft men eeuwenoude bruiloftsliederen aan, die dit met de overige nieuw-ethiopische literatuur gemeen hebben, dat ze ge tuigen van een blijde en gezonde levens opvatting. Een monnik uit de hofkringen, Bahrey genaamd, heeft in de laatste jaren van de xöe eeuw een kleine Geschiedenis van de Galla" geschre ven, waarin hij op de ongewone wijze begrip toont voor de kuituur van dit door de Amhara bevochten hamitische volk. Deze zelfde Galla's en de met hen verwante Somali's bezitten 'ook vele (ongeschreven) liefdesliederen, die meestal echter ruwer en zinnelijker zijn dan die in het Tigrinja. Overigens zijn er uitzonderingen bekend en vind men er zelfs half-hymnische gezangen onder, die veilig tot de mooiste afrikaanse dichtkunst gerekend mogen worden. De Galla-krijgsliederen zijn van dien aard, dat het maar goed is, dat ze door geen Italiaanse soldaten ver staan worden. . Wij kennen nog slechts een klein gedeelte van het kultuurgoed dezer hamieten. Naar dit weinige te oordelen moet er echter nog veel waardevols zijn dat minstens evenzeer gerechtigd is autonoom voort te bestaan als, laten we zeggen, de literatuur die men buiten de cultuurcentra in Italiëte beoefenen pleegt. '?'... LoüLICHTVELD het Laval Hltler Franseh-Dnltsche onderhandelin gen LAVALmeentblijk . baar op grond van het feit, dat Engeland er op het oogenbük niets voor voelt de onderhan delingen met Ber lijn, waarvan het voornaamste doel schijnt te zijn in Londen een leening te plaatsen, voort te zetten, dat Duitschland thans meer dan te voren bereid is concessies aan Frankrijk te doen. Zeker, het is waarschijnlijk, dat het Derde Rijk zich wat geïsoleerd voelt, nu Engeland een zoo krachtige politiek binnen het kader van den Volkenbond voert; en dat het daarom contact zoekt met Parijs. Toch laat het zich moeilijk denken, dat Duitschland overgehaald zou kunnen worden tot een collectieve overeenkomst. En het is nog moeilijker te gelopven. dat het er in zou toestemmen definitief af te zien van Oostenrijk, wat de voorwaarde is voor het sluiten van een Dpnaupact en voor een definitieve bevestiging van den vrede in CentraalEuropa. Duitschland hecht zér aan een vrije hand in het Oosten, vooral sedert de verscherping van de spanning in het Verre Oosten, maar wij zullen Laval niet de beleediging aandoen te veronderstel len dat hij het Russisch-Fransche verdrag op wil offeren aan een of ander accoord met Duitschland. Overigens is het on denkbaar, dat Parijs kan meenen, dat een accoord met Duitsch land een zekerheid van eenigen duur biedt. Zoolang het nationaalsocialisme in Duitsch land aan de macht is, zal de Duitsche poli tiek tegenover Frank rijk een politiek van voorwaartsdringen zijn. Daarom is het weinig waarschijnlijk dat er een belangrijke overeenkomst tusschen Frankrijk en Duitschland tot stand kan komen. (Der Tag, Weenen) Be Olle-sarictle en de Fransche tegenwerking DE geheele zaak van het olie-embargo is een tragi-comedie.... De Engelschen, conform de beslissingen van de. coördinatie-commissie, zeiden: Omdat de V.S. voortgaan olie aan de Italianen te verkoopen, verkoopen wij hun ook" ... Daarop protesteerden de tegenstanders van de sancties: Zie nu die Engelschen eens, die ons verbieden onbelangrijke waren aan Italiëte leveren en die zelf brandstof aan Italiëverkoopen." Het resultaat is, dat de Engelschen hebben willen toonen, dat zij bereid waren af te zien van den verkoop van olie, hoewel zij er het recht toe hadden; en na het bestuit tot verbod van olie-uitvoer naar Italiëgenomen te hebben, hebben zij zich beijverd van de Vercenigde Staten hetzelfde gedaan te krijgen. De Canadeesche regeering héft daarbij haar bemiddeling verleend. En nu zijn de anti-sanctionisten ge schrokken van hun protesten.... De hemel beware mij voor mijn'vrienden" zal men wel verzuchten in het Palazzo Chigi. ? ? (Marianne, Parijs) De uitwerking der sancties In En* geland BIJ het nemen van administratieve en economische maatregelen noodig tot het volledig in drie etappes in werking stellen der sancties tegen Italië, en wel in overeenstemming met de andere landen die medewerken volgens de aan bevelingen van de Volkenbondscommissie, zint Engeland tegelijkertijd op d beste wegen om de althans tijdelijke des organisatie van de Europeesche economie Voor zich niet tot al te noodlottige resul taten te laten leiden. Het is waar dat de sluiting van eenige vreemde markten in Italiëaan Engeland eenige belangrijke orders toe deed vloeien, zooals dat voor de textiel in Lancashire reeds te bemerken valt. Maar tegelijkertijd, en als compen satie-maatregel, moet Engeland nog'des te meer koopen in zekere landen, die hun export naar Italiëversperd zien. In al deze gevallen is het, gezien de volkomen nieuwheid van het experiment, moeilijk thans reeds de gevolgen van de sancties voor Engeland te voorzien. ...De katoen vertoont een aanmerke lijke opleving gedurende den laatsten tijd. De vraag naar garens zoowel als naar, stoffen is toegenomen, zoodat op het oogenblik reeds meerdere spinnerijen orders in bewerking hebben, die tot heden hun productievermogen te boven gingen. Meerdere landen, die gewoon waren in Italiësommige soorten katoenen en satijnen stoffen te koopen, keeren nu als gevolg van de sanctiepolitiek naar Lancashire terug. (L'Européen, Parijs) De Engelsche oppositie BEIDE Engelsche oppositie-partijen hebben op 26 November hun leiders gekozen. Voor de Labour-party waren er 3 candidaten: Majoor C. R. Attlee, Herbert Morrissen en Arthur Greenwood. Men wist dat Morrissen vooral gesteund werd door Londen en omgeving» maar het Noorden en de vakvereenigingen waren voornamelijk aanhangers van Greenwood. Bij de eerste stemming kreeg Attlee 58 stemmen, Morrisson 44 en Greenwood 33. Bij de tweede kreeg Attlee glad de meerderheid. Het is niet onbeleefd tegenover Attlee om te zeggen, dat hij zijn verkiezing eerder dankte aan nega tieve, dan aan positieve motieven. Er was een sterk verzet, zoowel tegen Greenwood als tegen Morrisson, wat den laatsten betreft op grond van zijn reputatie, rechtervleugelneigingen te heb ben. Menigeen buiten de Labpur-partij zal van oordeel zijn dat Morrisson een sterkere persoonlijkheid is en beschikt over het opbouwend vermogen en de gematigdheid, die een leider noodig heeft; en natuurlijk is het evenzeer in het belang van een linkschc partij om een leider uit den rechtervleugel te hebben, als het voor een partij der rechterzijde is om een linkervleugelman als «leider te hebben. Echter men moet wel bedenken, dat de Labour-menschen aan het begin van iedere zitting hun leider kiezen. En Attlee is al mist hij de opvallende kenmerken van de leidersgave on tegenzeggelijk bekwaam, oordeelkundig en betrouwbaar. In de vergadering der liberalen viel de keuze natuurlijk op Sir Archibald Sinclair, die een betrouwbaar opvolger van Sir Herbert Samuel zal blijken. Voor de huidige zitting heeft Lloyd George er de voorkeur aan gegeven, op de voorste bank der oppositie te zitten en zijn kracht te geven aan de leiding van de Plan van Actie-groep. Deze groep moet, evenals de verdriedubbelde krach ten van Labour, aan het Lagerhuis zijn zoo noodige levendigheid teruggeven. . (The ^Economist, London) De restauratie In Griekenland IN Engelsche diplo matieke kringen is men zeer opgewon den geweest omdat geruchten, afkomstig uit Italiö, Grieken land binnen zijn ge drongen, volgens welke Engeland een zeer actieve rol zou hebben gespeeld bij de restauratie van het Grieksche ko? ? ningschap; met be doeling om zekere havens in Griekenland naar omstandigheden en.... naar be hoefte te kunnen gebruiken. Zekere Grieksche kranten verzekerden zelfs, dat in ruil hiervoor Engeland Cyprus aan Griekenland zou afstaan. (Marianne, Parijs) Vrijere handel tusschen Canada en de vereenlgde Staten DE volledige uitwerking van het Canadeesch-Amerikaansch handels verdrag, dat de vorige week werd geteekend, is nog niet te.schatten. Op het eerste gezicht schijnt het dat Canada meer concessies heeft gedaan dan de Vereenigde Staten; want de toelating van Amerikaanscbe goederen tegen een over gangstarief zal vermoedelijk een groote Koning George van Griekenland de* steun zijn voor de Amerikaansche con currentie met zoowel Britsche als buitenlandsche ondernemingen. Aan den anderen kant zijn de Amerikaansche concessies aan den Canadeeschen exporthandel be perkt tot bepaalde hoeveelheden der goederen die tegen gunstiger voorwaarden xvorden toegelaten; en deze hoeveelheden zijn niet zeer groot in verhouding tot de consumptie-capaciteit der Amerikaan sche markt. Dit is niet verwonderlijk; president Roosevelt, die kort voor een verkiezing staat, moest veel voorzichtiger zijn met het aantasten van de belangen, die zich achter iederen tariefmuur ver bergen dan Mackenzie King. die nog vijf jaar voor zich heeft. Deze vrees voor het aantasten van gevestigde belangen heeft den omvang van de Amerikaansche con cessies beperkt en een omvangrijker ver drag verhinderd, hetwelk de onderhande laars aan beide zijden waarschijnlijk gewenscht hadden. Maar in ieder geval is er een begin gemaakt, en de president heeft eindelijk gebruik gemaakt van de vol machten tot een liberalere handelspolitiek, die het Congres hem toegestaan heeft. In een wereld met zooveel handelsbelem meringen als die van 1936 is dat al heel wat; en zoowel Mackenzie King en Roose velt als wij allen hebben aanleiding tot redelijke tevredenheid. Zelfs de Britsche fabrikanten, die een versterkte concur rentie van Amerikaansche goederen kun nen verwachten, nu de Britsche voor sprong verminderd is, zullen waarschijn lijk voor het grootste deel meenen dat de stoot tot een vrijere handelspolitiek, die dit verdrag aan de geheele wereld geeft, dit risico waard is. (New Statesman and Nation, Londen) De relletje» in den Amsterdam* ?chen Stadsschouwburg Te voren IN dit bijzonder geval zouden wij er ons over verheugen als vele Amsterdam mers zich de moeite gaven om deze op voering te gaan zien. Het stuk zal hen niet overtuigen, maar wel zal het hun klaar en duidelijk worden, vooral indien zij niet in de pauze weglpopen, maar tot het bittere einde blijven zitten, dat er iets met ons tegenwoordig gemeentebestuur niet in den haak is. Dit soort stukken moet ongetwijfeld uit den Stadsschouwburg verdwijnen en dat zal het zeker. De meest doelmatige wijze om de overheid te dwin gen, niet alleen om zich er van te onthou den, dergelijke stukken te subsidieeren. maar ook om ze te verbieden, is dat vele Amsterdammers weten wat er bij ons op het Leidsche plein wordt gespeeld. Dan komt er aan dit schadelijk bedrijf zoo spoedig mogelijk een einde. (De Telegraaf, 33 Nov.) XA/IJ Nationaal-Socialisten echter Y.Y eischen grondige reiniging van ons Nederlandsen tooneel, dat wij ook met onze belastinggelden in stand helpen houden, van alle cultuurbolsjewistische tendenzen. Het zal ons benieuwen, wat er tegen dit God en Vaderland lasterende tooneelstuk en tegen het tooneelgezelschap. dat zooiets op durft te voeren, van overheidswege zal worden ondernomen. Wij zijn be nieuwd en wachten. ( Volk en Vaderland. 30 Nov.) Na afloop HET lag voor de hand dat politieke tegenstanders van het tegenwoordige regime zouden beproeven munt te slaan uit de fout, die ons Gemeentebestuur had begaan door het tooneelstuk De Beul"te subsidieeren. Dat is geschied, maar men zou het rumoer in den Stadsschouwburg verkeerd uitleggen, indien men het deed voorkomen, dat het alleen de N.S.B, was, die op luidruchtige wijze van haar af keuring deed blijken. Wij kunnen ons voorstellen, dat er kunstkringen en mis schien ook regeeringspersonen in onze stad zijn, die in de overtuiging leven, dat stukken als De Beul" het recht hebben, niet alleen op een ongestoorde opvoering, maar zelfs op subsidie. Tot deze overtui ging konden zij geraken, omdat een zeker sport tooneel bij ons te lande een exclu sieve aangelegenheid van Jinks-geori nteerde extremistische elementen was ge worden. (De Telegraaf, 2 Dec.) ZO heeft De Telegraaf" dan toch zijn doel bereikt. De N.S.B, heeft de zachte wenk begrepen, die haar lijfblad gaf. Vijf voorstellingen van De Beul" zijn zonder enig noemenswaardig incident verlopen vier ervan zelfs zonder dat er ook maar iets gebeurde vandaag, op de zesde voorstelling, de eerste na het provoceerende Telegraaf-artikel, barst de bom. Een en ander natuurlijk in de hoop, dat de burgemeester nu, uit vrees van verstoring van de openbare orde, de verdere vertoningen zal verbieden. De orde bleef echter voorbeeldig gehand haafd, dank zij het zich prachtig be heersende publiek en de volgende voor stellingen zullen dan ook wel, jammer genoeg voor De Telegraaf, zonder inci denten verlopen. Dat is de dictatuur-in-zakformaat, die de Duitsland naüpende fascistjes menen te kunnen uitoefenen, dat is de vermeende macht Van de nette" krant, die zich zo verontwaardigd wendde tot de welden kende burgerij", en die ach en wee schreeuwde, toen indertijd de communis ten herrie maakten in het RembrandtTheater, tijdens de vertoning van de film Morgenrot". (Het Volk, 2 Dec.) De kleine caricaturen in[ den tekst zijn uit Marianne"'. Snelle opmorsch der Italianen (South Wales Echo, Cardilf) Oe mystieke volkseenheld, geschapen door de (fascistische) Crolx de Feu" onder leiding van kolonel De La Rocque ' ' (Marianne. Parijs) China: Accoord, accoord... maar niet verder'jdan tot hier l" (Low In de Evenlng Standard) Oe dfctotor: Ik ga een borrel pakken; de parade duurt nog wel een paar uur." (Billyhoo, New York) feï:^^ J1( ,, John Buil: Hindert niet Brlttonnla; alt de brug niet veilig 1t. (II Travaso delle Idee, Rome) hebben we altijd onze bootjes nog l" (Kladdtradauch, Berlijn) . . PAG. 7 DE GROENE No. 305}