Historisch Archief 1877-1940
?f
v
? ,»i i
(? i j
FORUM
LEID6N5&
DROGRAWA
VERKOOP
ALLLEN
IN
7WEATEC1
T" YCORIS staat onder het
perij j style van het Theater aan het
Forum Leidense. Zij wacht.
Haar lipjes zijn karmijnrood bijge
werkt, de laarsjes van egyptisch slan
genleer trippelen ongeduldig.
Zij is een Romeinsch meisje, dochter
van een rijk en machtig man. Maar zij
droomt van een wereld, waarin niet
het geweld, maar de liefde heersenen'
zal. Zij ziet de menschen als
hebzuchtigen en begeerigen naar macht
over anderen en zij wil ze zien met
den blik omhoog gericht en levend
voor elkander. Zij verwacht Lucius
Fulvius, nieuwen afgod der vrouwen,
athleet, wagenrenner, auteur van las
terlijke pamfletten op senatoren en
consuls. Lucius is jong, bruut, sterk,
juist dom genoeg om door te gaan voor
leider in een wereld van oppervlakkige
luidruchtigheid.
Lycoris is een modern meisje, zij wil
zelfstandig zijn en werken, en de
menschen verbeteren. Ze is danseres
geworden en derhalve vol
overcompenseerend artistiek zelfbewustzijn.
Sedert de diis weken, dat ze Lucius
kent, heeft ze Julius Sempronius, den
jeune premier van den tooneelspelers*
troep, vergeten. Hij moest het afleggen
tegen den cynisch-harteloozen athleet.
Waarom? Wie peilt een vrouwen
hart?
Ze hebben afgesproken tegen het
zesde uur. Lucius zal met haar rijden
in zijn nieuwen wagen.
Lucius ook is een man van den
modernen tijd, vol onrust, zakelijk,
hard. Lycoris voelt, dat hun rhytme
harmonieert, dat ze iets voor hem kan
zijn. Julius' droomend tempo is te
langzaam! Hij is trouwens Vervuld van
dj! schoone roeping der kunst. Misschien
is dat een verouderd standpunt.
Lycoris is jong. en reeds ervaren in
speelsche exploitatie van de kwets
baarheden zelfs van moderne mannen.
Ze heeft gezien, hoe haar vader
leeft.... Wie niets meer heeft dan
zich zelf, wil leven. En wie heeft nog
?iets anders in een tijd,.die alleen het
oogenblik aanvaardt, de sensatie en de
snelle daad)* '?
Maar zij wil meer! Ze weet het
/zeker!' " ';..- ?''??? '?'??.
i' ' ' i . ' ' ' ' " -«'?'"'.
^E glimlacht even. Zéherinnert
*-* zich hun laatste samenzijn in
den Circulus, .waar ze gedanst en
gedronken hadden, gepraat over
kunst en politiek tot diep in den nacht
Het was er vol geweest met
tooneelspelers en liedjeszangers, artisten van
allerlei slag, 'pamflettenschrijvers .en
wijsgeeren. Het kleine dichtertje niét
zijn wandelstok en zijn brilleglazen
aan een koord had zijn verzen aan
Mars en Venus voorgedragen. Niet
echter den oorlógsgod en de godin der
liefde had hij op het oog gehad, maar
de werkelijke planeten, want sedert
jaar en dag stond hij met de
Marsbewoners in een inter-asteraal contact
en allen hadden hem toegejuicht en
danig in de maling genomen, zonder
dat hij er iets van merkte.
Er was ook een vreemde man ge
weest, met een baard en een goor hemd,
die gesproken had over een pas ont
dekten God, ergens in Palestina, tegen
wien Jupiter het zou moeten afleggen.
Gebruld en geschreeuwd hadden ze
allemaal en Lucius had een Falerner
gedronken op het eeuwige leven van
Mercurius, den God der dieven en
leugenaars.
Lycoris was stil geworden en naden
kend .... Toen had hij haar haar huis
gebracht en pas tegen het middaguur
was hij weggegaan om te baden in d
thermen aan de Via Sacra.
11JTET een zachten schok stond de
? blauwe wagen stil voor hét
theater. Een fluitsignaal en Lycoris
zat aan Lucius' zijde.
Langs de tabernae en cafeteriae van
het Forum Leidense ging het langs de
Via Gubernatoria in de richting van
de rivier. Roeiers oefenden zich op het
water, onder de breede, nieuwe brug
gen door, voor de aanstaande olym
pische feesten. Renwagens haalden
elkander in en schoven langs elkaar
heen in verbijsterende vaart. Genade
loos en vroolijk stormde het leven voort.
Niemand vroeg waarheen. Want een
doel was er niet, alleen snelheid en
kracht en de onuitgesproken vraag:
hoe lang nog? ??'..''
Naast de eerwaardige bouwwerken,
hechte werkstukken van een betrouw
baar voorgeslacht, rezen lichte,
vermetel-nieuwéwoonblokken.' In een
drukke straat verdrongen zich
matronae, mannen en meisjes, langs
eindelooze rijen kramen met vruchten,
groenten, bloemen, huisraad en klee
ding/Op de drukste hoeken stonden
bleeke jongelingen met verbeten tro
nies." _;?"'.?.''.'?? ' . . ?, .
Lucius wierp hun' nu en dan een
.vreemd woord van begroeting toe,
waarbij hij den arm uitstrekte op.de.
wijze van de gladiatoren in de arena,
als zij roepen:' " ,
Ave, Imperator, morituri-te salutantl
Lycoris had dit nog* nooit bij Lucius
opgemerkt.. Het mishaagde en ver
ontrustte haar. Zij wist niet waarom .>
Plotseling stopte .de wagen. Een
menigte menschen ómstuwde twee vech
tende mannen, die rolden over het zand.
Lucius stond recht in-zijn wagen.
Den arm gestrekt riep hij theatraal:
Mannen-broeders) Volk van
Rome l Moeten wij nog langer dulden,
dat onze geliefde Vaderstad te gronde
gaat door de verdeeldheid harer be
woners? Eenheidls macht l Wij dulden
slechts n enkele gedachte, déonze l
De menschen keerden zich naar den
fieren man in den wagen en schreeuw
den plotseling fanatiek:
Leve Lucius l
VivatI
Mannen van Rome l De tijd is
niet ver meer, dat wij de staatsmacht
in handen zullen nemen. Zelfs de
Keizer, de goddelijke Augustus zal
weten, dat Caesar niet zonder grond
gevallen is. Hij streefde wel is waar
naar de dictatuur, maar hij wilde het
volk het denken niét verbieden I Wij...
Vivat Lucius l
Vivat Roma Aeterna!
Lucius stapte uit zijn wagen, ging
op de massa toe* haalde een korte,
lederen rijzweep onder zijn tunica te
voorschijn misschien was hij wel
chef van een cohors geheime soldaten,
dacht Lycoris opeens met ontsteltenis.
Uit den weg daar l
De menschen stoven op zij. »
Ah, Lucius, onze Lucius l
.Leve Lucius.
Een hevig gefluit overstemde plotse
ling het hoera-geroep. Uit een troep
slaven scheen het te komen, die de
vechtende mannen wilden scheiden.
Zij stonden rug aan rug en hieven hun
verwrongen gezichten naar den man
met de zweep, die zelfbewust
voortdrong tusschen de menschen door.
Maar de half-naakte kerels stonden
in een oogenblik om hem heen, een
ondoordringbare ring van glimmende
rompen en donkere koppen. Langzaam
n onweerstaanbaar duwden ze hem
terug, zoodat hij achterwaarts wijken
moest tot bij zijn mooien blauwen
wagen. Ze dwongen hem in te stappen
en stonden toen als een muur.
Lycoris had alles zien gebeuren.
Eén oogenblik had .ontzetting haar
gegrepen. Die bruut was haar Lucius,
afgod der vrouwen, wie weet, aan
staand temmer van millioenên l'
Toen, opgejaagd door een
kracht.van-binnen, was ze uit den wagen ge
sprongen en begon terug te rennen,
stadwaarts, terug, weg van dit schouw
spel, wég .van deze verwildering.
REN uur later liep ze 'over het
*~* Forum Rembrandti te midden van
de slenterende .léven-genieters, en
lanterfanters, welgedane matronae,
vermetele jagers van schoone dochters
en schoonere moeders. Artisten met
geplakte haren en donker-omrande
oogen. Liedjeszangers, kunstenmakers,
muzikanten, die in de Taberna Corona
op zoek waren naar nieuwe engage
menten en de wisselvalligheden van
het leven-aan-de-kunst-gewijd lachend
bespraken.
Ze trof er enkelen van haar collega's
aan een tafeltje in de Corona, haastte
zich haar avontuur te vertellen.
Nu zit je ermee, zei er een, ean
had je Julius maar moeten vasthouden.
Die is nu met Calumnia, troostte
een ander met een klein beetje le«d
vermaak.
Jouw kansen zijn verkeken, meid.
En dan te bedenken, hoe vér je -et
had kunnen brengen bij zijn troep. Ze
gaan een stuk van Petroniüs spelen,
dat ze gedramatiseerd hebben. Daar
moet in gedanst worden.
Waarom zocht je hét ook ;.oo
hoog?
Zoo hoog l pruilde Lycoris, chn
hield hij ook niet van me.. Maar ;-oo
is het niet ..
Jij hield zeker wel van hem'
??In een tijd, waarin de liefde een
mythologisch begrip is geworden!
Wat wil je?
Wij kunnen alleen nog maar
spelen, kind, n we moeten niet ja
mmeren, als het spelletje uit is.
UEN kwabbige kaalkop zakte
*-* opeens als een stuivende meel
zak aan hun tafeltje neer. Hij staarde
Lycoris sprakeloos aan, amechtig, met
uitpuilende oogen. Een soort uit h
vleesch geboren extase straalde glim
mend over zijn uitvloeiende wang
complexen, hij breidde zijn korte
armpjes, die in de plooien van zijn
overkleed schuil gingen, naar rechts
en naar links en lach-lispelde Lycoris
toe met smeltende teëderheid.
Jou heb ik gezocht l Jou heb ik
noodigl Wie ben je? Neem me niet
kwalijk, dat ik zoo maar mét de deur
in huis val. Jij bent degene die ik zoek l
In levenden lijve zit ze daar voor n: J i
Mijn kuische Suzanna, mijn boet
vaardige Maria Magdalena l Mijn aan-1
staande ster l Voor mijn film-drama l'J]
Qua Vadis l Reuzefilm l Speelt in het
heden en twee duizend jaar later. lic
zal de menschen wat laten zien!
Tempo l Tempo t Rillen zullen ze.
beven en sidderen! Van de ene sen
satie in de, andere l Een schlager rste
klasse. Ik zoek me dol naar ten
Kuische Suzanna, een Eva vóór den
'zondénval en een Eva na den
zondenval I En daar zit ze l Daar zit zél Mijn
Ster l Jupiter zal me gezond laten ? ?
?Maar nu weet ik nog niet hoe u heet,
wie u is...,
Ik heet Lycoris.
Eén ontzaglijk geluksgevoel door
stroomde haar:
Film t ? Het nieuwe wonder t De
nieuwe Kunst. De toekomst, waarin
a! het andere, dans, tooneel, muziek
zou opgaan. Het levende beeldenspel,
dat hoog en laag in zijn ban gevangen
hield . . het nieuwe middel, dat ze voor
h'.ar idealen noodig had,
wereld'avattehd . . . .
Mag ik me even voorstellen. Ik
t n de regisseur-eigenaar van de
Lichtstad aan de Via Appia. Een ge
weldige interpretatie van het moderne
l, /en. Tempo l .Consuls en senatoren,
p actoren en Caesaren loopen mijn
d empel plat l Quo Vadis l Questio van
twee millioenl Romeinsche film,
nat^nale sfeer, internationale
connect:;>nes tot in de landen die- nog ont
dekt zullen worden. Het Romeinsche
K izerrijk omvademt den geheelen
O bis Terrarum, de heele wereld. En
jii mijn Goudmijn, jij zult deel hebben
ac:t de geheele aarde ! En do heele
a. de aan jou I Ik zal je beroemd
n \ken en rijk, nog beroemder dan
0< tavianus. Want jij bent een vrouw,
Eva zelf, Suzanna en Maria Magdalena
in n persoon. En je zult onsterfelijk
zii.i. Je naam?.. . .
Lycoris.
Lycoris, Lycoris ? Wat is Lycoris ?
D.-.t is geen naam voor de heele wereld.
Je zult heeten Lilian Crofprdia, of
M .rcella Diederica, Seréna Garbona
Av.gusta ....
Borgen het tweede middaguur laat
ik je halen. Dan kom je naar mijn
Li..htstad, stel ik je aan mijn
medewt. -kers voor. Beginnen we met het
gfotsche werk.
ieurekal Heurekal Tot morgen t
M rgen l Mijn Goudvischje.
?n een duizel zocht Lycoris haar
woning op. De lichten van het Forum
Rmbrandti schreeuwden en dansten.
Menschen-massa's stroomden de
vermaaks paleizen uit. De metropolis
dacht nog niet aan rusten.
* Statig rees témidden van het gewoel
de donkere toren van den Templum
Monetarium. Langs de stille Fossa
droomden eerwaardig de eeuwen-oude
patriciërswoningen. Lichtstrepen flit
sten over het donkere water.
Rome van toen, het Amster
dam van heden, wat .. is het
onderscheid?
Menschen, altijd dezelfde menschen,
dezelfde droomersl Altijd door is de
zon opgekomen en ondergegaan. 'Ein
deloos groot is het getal der seizoenen.
die elkander zijn opgevolgd.
Home is ondergegaan en weer op
gestaan.
Het nieuwe is oud.
Het oude is nieuw.
En openbaart zich telkens in een
nieuw gewaad. ARN. SAALBORN
DOET UW KINDEREN EEN PIEIIER
IRACIEERf ZE OP
O1IEBO11EN!
DELFTSCHE
S L A O L IE
bekend eli de (ijntie olie voor oliebollen,
sneeuwballen, eppelbelgneti en tnder leeslgebek
CALV E-DE LFT
o»
?r
AMERICAN
HOTEL
AMSTERDAM
LEIDSCHEPLEIN
DINER, LUNCH*1 SOU P ER
LOGIES MET ONTBIJT VAN/F 4.50 AF
ALLE MODERNE COMFORT
i
Lakerol smaakt lekker
en..... beschermt!
Ukkerol laat op de teere adem*
haUogsorgqnen «en beschermend
laagje achter. Daardoor vermin
dert 't gevaar van kouvatten.
Gebruik daarom Lakerol regelma
tig. Juist in dexen tijd van 't Jaar
E A KEUOl
de Wereldberoemde Paiiille.
??'i''l
PAG. IC EN l? DE f KOENE No. 30SS