J ?l» ?Jl i ''3. rouwen en vrouwenleven v. rouwenoverscnot m JN eaerlana W. H. POSTHUMUS-VAN DER GOOT EEN van de meest raadselachtige aspecten van de verhouding der geslachten doet zich voor op het moment, dat man en vrouw hun allereerste gespartel op het levenspad ondernemen. Allereerste gespartel in den. letterlijken zin des woords, want het gaat hier om het moment, dat hei. kind het levenslicht aanschouwt en door gezwaai van ledematen en gebruik van daadkrachtige longen zijn of haar recht op een plaats te kennen geeft. Deelt men het totaal aantal kinderen op dezen aanvalligen leeftijd in naar het geslacht, dan blijken er ongeveer 106 jongetjes tegen 100 meisjes ge boren te worden. Deze zes jongetjes te veel" komen niet alleen nu, en in Nederland voor, maar treden voor zoover bekend in alle landen en in alle tijden met haast onfeilbare zekerheid op. Alleen in en na oorlogsjaren, als de mannensterfte onnatuurlijke afmetin gen aanneemt, stijgt ook het manlijk geboortecijfer en komt het surplus van zes op acht. Menig meisje, dat zich door het spook van het mannentekort in haar kansen op het vinden van een huwe lijkspartner gehandicapt weet, zal de verzuchting slaken: Bleef het maar zoo l Hoe komt het dat er ten onzen nadeele verandering in deze verhouding ontstaat?" Het ligt buiten mijn bestek om hier de oorzaken van de grootere jongens- en mannensterfte en van de grootere mannenemigratie na te gaan, maar een feit is het, dat juist op het moment, dat een overschot van man nen voor de vrouw een aangename verruiming van haar keuze van een huwelijkspartner zou beteekenen, dit overschot verdwenen is en in het tegendeel is omgeslagen l Ook in latere jaren-is het leven van de vrouw aan minder gevaren blootgesteld en trekt ook het buitenland haar minder aan ongunstige verhouding nog meer ge accentueerd wordt. In de cijfers van de laatste Nederlandsche volkstelling (1930), die hier onder volgen, komt dit duidelijk naar voren. De eerste kolom geeft de ge tallen in hun absolute grootte; in de tweede kolom is berekend hoeveel mannen er op duizend vrouwen zijn in elke leeftijdsgroep. Leeftijds groep 0-20 jaar 20-60 60 jaar en hooger Totaal Vrouwen 1.563.822 2.039.750 389.283 3.992.889 Mannen x. 611.935 1.970.9x8 359.803 3.942.676 Aantal mannen op elke 1 000 vrou wen 103 96.6 92.4 98.7 TN vroeger tijd, vooral in het begin ?*? van de vrouwenemancipatie, was het mannentekort steeds weinig galant vrouwenoverschot genoemd een onderwerp, dat sterk de aandacht trok. Het was in die dagen een probleem van grooter proporties dan nu, vooral in Engeland, het land dat pionierswerk verrichtte op het gebied van de vrouwen beweging. Maar ook in Nederland was het probleem toen urgenter dan thans. s/: i' v IV* Kr' Volgens onze eerste algemeene volks telling gaf het totaal aantal vrouwen vergeleken bij het totaal aantal man nen in 1830 op zooo mannen 1045 vrouwen. Vlak vóór den oorlog was dit getal gedaald tot 1021 en volgens de laatste telling waren er op 1000 man nen '1013 vrouwen. De verandering in deze cijfers is in Nederland tot stand gekomen als gevolg van twee tegenovergestelde invloeden: déafnemende mannendan den man, zoodat de voor haar sterfte en de toenemende mannen emigratie. Volgens het Centraal Bureau voor de statistiek, aan welks publicatie alle in dit artikel gebruikte statistieken ontleend zijn, verminderde de sterfte per xooo mannen van 27.7 voor de periode 1840?1849 tot 10.4 voor de jaren 1921?1930, terwijl de vrouwensterfte voor dezelfde tijdvakken terug liep van 25.7 tot zo.z. De mannensterfte is nu dus bijna gelijk aan die der vrouwen en daar de verhouding bij de geboorte, zooals gezegd, is als 106:100, zou er dus uit dezen hoofde een blijvend mannenoverschot moeten zijn. Hier staat echter tegenover dat de emigratie speciaal voor mannen zeer sterk is toegenomen, vooral in de decaden tusschen z'88o en 1910. Waren al deze mannen niet in hun eentje vet trokken, dan zouden er nu volgens een be rekening van het Centraal Bureau, in plaats van ruim vijftigduizend mannen te weinig, bijna 200.000 te veel zijn l Mogen wij dus binnen enkele tien tallen jaren verwachten, dat er in Nederland tenminste zooveel manhen als vrouwen wonen, heelemaal gelijke huwelijkskeuze zal er ook dan nog niet zijn. Neemt men voor het aangaan van matrintoniale verbintenissen de grenzen van 20 tot 60 jaar, dan komt een veel grootere ongelijkheid naar voren. T"\E omvang van het probleem van ?*-' het vrouwenoverschot, zooals het zich. in de werkelijkheid liet en laat voelen, blijkt uit de onderstaande ge tallen, die alleen personen .tusschen 20 en 60 jaar betreffen. 1830 1909 1930 Alle vrouwen van 20-60 jaar 658.062 1.402.361 ?2.039- 750 Alle mannen van 20-60 Jaar 593-033 I.35X.208 1.970.918 Aantal vrouwen op elke 1000 mannen IZXO 1038 1035 Bovenstaande verhoudingen worden voor de vrouw nog in ongunstigen zin beïnvloed doordat haar echtgenoot gemiddeld eenige jaren ouder is dan ' zij zelve. In 1930 was er dus voor elke , elfde, of misschien wel voor elke tiende vrouw op huwbaren leeftijd geen man aanwezig. De ongehuwde beschaafde vrouw van dien tijd en later zat als een rat gevangen tusschen de muren van het niet bereikbare huwelijk en de voor haar ontoegankelijke maatschappij. Ons hart staat stil als wij denken aan de wanhoop en later aan den moeilijken, in het begin haast hopeloozen strijd van die duizenden vrouwen. Toch is het haar gelukt zich naar n kant vrij baan te breken. Laten wij niet, onder den indruk van .een tijdélijken economischen nood, ook maar n steen bijdragen om dien eindelijk omgestooten muur weer op nieuw op te trekken. Het strijdt tegen een elementair gevoel van rechtvaardigheid, dat het rst van de arbeidsmarkt zouden worden uitgesloten juist zij, die daar het laatst zijn toegelaten. Oudejaarsdag ACH, waarom hebben zoovelen onzer Oudejaarsdag altijd moe ten vieren met andere menschen" en waarom moeten zoovelen dat nog ? Het is zoo'n wonderlijke dag, een der wonderlijkste dagen van het heele jaar l Waarschijnlijk omdat we er aldoor aan denken, dat het een wonderlijke dag is; omdat we een ongewoon teeder oog werpen op de laatste cijfertjes op het maandblokje van de kalender en omdat ook in het nuchterste vrouwengemoed iets sche mert van de sentimenteele allegorische voorstelling van den ouden gebogen man Oudejaar, die dadelijk de laan uitgejaagd zal worden door het blanke kindje Nieuwjaar, dat nog geen aasje kwaad heeft gedaan. Er zweeft ook op geen enkelen dag van alle 365 dagen zooveel oliebollengeur door het huis en in dat wonderlijke mixtum van wijsgeerigétijdsbeschouwing en oliebollenlucht zouden we het liefst'alleen willen zijn. Maar in negen van de tien ge vallen géat het niet. Zelfs in de voor bereidingen voor de viering van den laatsten avond des jaars mengen zich de bazige bemoeiingen van de andere menschen". Denk er om, dat tante Dien niet van onze eigengebakkea bollen en beignets houdt. Er moeten voor haar slagroomsneeuwballen van den banketbakker zijn l" Er is ook altijd wel een oom of neef die het huzarenslaadje van na twaalven niet verdragen kan; voor hem dan maar toastjes met een stukje tong ? En zullen ze héusch weer willen kaarten, om den avond door te komen....?" Oudejaarsdag l Je stond voor het raam van een koud opkamertje en ' schreef op de bewasemde ruit met onbeholpen kindercijfers want het was je rste jaar op school 1906 ! Ook toen oliebollenJucht in huis en andere menschen", ooms, tantes,nicht en neven, die het huis binnengedrongen waren na achten, die whist wilden spelen tot twaalf uur (van bridge had toen niemand nog gehoord) en die zich geweldig nijdig op elkander maakten, zelfs dwars-heen door de sterke koffie met dunne sneedjes cake, die vóór de oliebollen en de punch kwamen. J* , had je troef moeten uitspelen.... i" Je had die dame bij je moeten hou den... ." Je hebt mijn kaart ver knoeid ...." Booze, luide stemmen, waar je als kind bang naar luisterde. Meenden ze het cht zoo? Op'Oude jaarsavond? En je voelde dat er iets niet klopte. Die andere menschen"? Heimelijk vroeg je jezelf af, wat ze in je huis deden l Er waren tantes of nichten bij, met wie het heele jaar door zoo'n beetje stilletjes-aan geruzied w^s over ditten en datten, maar die van avond komen moesten, omdat je nu vergevensgezind had te zijn. Stond het niet ongeveer zóó in grootmoeders en moeders conventJeboek?.... O, die vreugd van later, als je Oude jaarsdag heelemaal voor jezelf hield, heelemaal besloten in je eigen gezin t Óók oliebollenlucht, óók schuine oogjes naar het 31 Decmber" van de kalender, óók vage allegorische, voor stellingen van den gebogen baardm&n en het pasgeboren kindje. Maar: tante Dien's slagroomsneeuwballen-pretenties waren weggevaagd, bestonden een voudig niet. Wel kwam er soms iemand bij om de stilte met je te deelen, 's avonds als de haard rood stond en de Kerstboom nog'eens voor de laatste maal werd aangestoken. Maar wie zóó kwam, om mee stil te zijn en straks mee te luisteren naar de eerste ge luiden van het Nieuwe Jaar, dat nog blank was en geen kwaad gedaan had, die hoorde niet bij de andere menPAG. 12 Dt GROENE No.305* schen", die alleen maar Oudejaars avond kunnen vieren met kaarten en kwade woorden dwars door sigarenrook en koffiegeur heen. En op die Oudejaarsavonden van later was de kamer stil en de Kerst boom brandde stil en zoo liep het oude jaar leeg als een ballon, waarin een gaatje is geprikt. Als de groote wijzer naar twaalven kroop, begon er in de verte ietst te fluiten en een klok ging ergens beieren en soms knalde een voetzoeker. Hier is het blad met de glazen dampende donkerroode bisschop l Veel heil en zegen l ERICA Kamerplanten Begon la's DE meeste kamerplanten, die u hl bloei of in knop koopt, komen uit warme kassen, waar ze .getrokken" z^jn. Hoe meer hitte de plant heeft gehad, hoe eerder verkoop baar, doch hoe sterker de overgang naar uw kamer. Voor een groot ge deelte is dat niet erg: Azalea, Clivia o.a. kunt u overhouden en het vol gende jaar weer in bloei trachten te brengen, voor de Begonia echter is liet fataal. Koop dus een plant óf direct van een goeden kweeker, die met gematigde warmte" heeft gewerkt, uf laat in het jaar. De plaats in de kamer kiest u nauwkeurig uit. In tegenstelling met vele andere vraagt de Begonia een warm vertrek, een .koele kamer is slecht. Daar is het afvallen der bloe metjes zeker. In de warme kamer zal liet slechts kort duren (door den overgang). Het beste achter een venster op Oosten en Zuid-Oosten, in < Ik geval zoo licht mogelijk. In koude : ijden gaat u de plant 's avonds schermen (b.v. achter dik gordijn). Overdag echter geen gordtfn tusschen plant en venster. De plant wordt matig vochtig gehouden, mag dus i*iet kletsnat of droog zijn. Heel goed w den onderkant der bladeren te be sproeien, doch ook weer niet met koud water l Voor den groei vraagt de Hegonia van ttfd tot ttfd wat kamerkunstmest (weer opgelost in lauw water I) maar dan die voor bloeiende l lanten. Laat u vooral een merk ? vcrkoopen, dat n voor blad-planten «'?a voor bloeiende planten een apart toort heeft en nooit iets aan laten praten l Vele wederverkoopers ztfn geneigd u wtfs te maken, dat hun merk het allerbeste ia. TJ moet in dit geval hebben: kamerkunstmëst voor Moeiende planten. Wilt u een plant koopen, ziet u dan t-je, dat het blad er geheel gezond uit ?<et. Als het teekenen vertoont of het bevroren geweest was,'dan sluimert ??r een ziekte in, die uw plant in korten tjjd te gronde kan richten. Een der oudste variëteiten is wel do Gloire de Loraine. Veel zien we ook do witte, vooral in December. De nieuwere soorten zijn alle veel sterker. Onder hen noem ik de donkerrose Kge'a Favourite, die wel de sterkste is en die ik u gerust kan aanbevelen. ? O. P. BRONKHORST JU dt foto De mode van morgen Wij willen fut Nieuwejaar feestelijk binnengaan «venalt het drietal op bij gaande afbeelding. Links wordt over een blfëkrose japon een granaatroode flutuet/èit cape gedragen, omzoomd met iobelbont. . In het midden een grijs satijnen toilet, over de corsage en aan de taille geheel ingehaald. Rechts een rose satij nen zeer jeugdige japon, geheel zonder rug en met groote poufmouwen. Een ctriserood flumeelen ceintuur om het middel. ' 'AG. |) Dl GROENE No. MM Handboeken voor de vrouw ripWEE raadgevers vragen speJ[ ciaal de aandacht van de vrouw: het zijn de forsche Encyclo paedie voor moeders", een handboek voor ouders en opvoeders onder redac tie van mevr. J. Riemens-Reurslag (Schellens en Giltay, Amsterdam) en het bescheidener Goede raad", een geïllustreerde vraagbaak voor het huis gezin (De Haan, Utrecht). Om met het laatste te beginnen: dit goedkoope boekje is rondweg voortreffelijk te noemen. Het bevat de practische din gen die ieder mensch weten moet (maar niet altijd weet) van voeding en opvoe ding, huis en hof, etiquette en recht en tal van andere zaken; het is vlot ge schreven, zakelijk, degelijk en in den goeden zin modern. Als eerste stuk in de huishouding voor ieder jong gezin aan te bevelen. Tegen de Encydopaedie voor Moe ders hebben wij n bezwaar: de titel is fout. Aan een encyclopaedie zou men andere eischen moeten stellen. In een encyclopaedie zou het artikel Het jonge meisje" (om een willekeurig voorbeeld te noemen) geen samenvat* ting mogen zijn van n boek van n buitenlandeen auteur, met aan het slot als eentge literatuuropgaaf.. .. het zelfde boek. Doch als bundel populaire artikelen over vrijwel alles wat kinder verzorging en -opvoeding betreft ver» dient dit dikke boek waarvan de prijs verrassend laag is alle waar deering. (Wij hadden dan ook aan een systematische indeeling de voorkeur gegeven boven de nu gevolgde alfabe tische.) Bedenkingen die men tegen populaire schrifturen over een onder werp als dit natuurlijk altijd heeft vallen weg bij de overweging, hoe nood zakelijk een voorlichting is als hier in aangenamen vorm door bevoegde medewerkers voor ieder is samen gebracht. ' Kalenders EEN van de meest frappante uit gaven van dit jaar is de /o Spierkalender (uitg. Contact, Am sterdam). Het is altijd een verheugenis, werk van dezen teekenaar in kleur te zien, en hij toont zich hier op zijn best. Het cijferwerk van het maandblok is typografisch af. Maar het is er op berekend, op een afstand te worden gezien, en de teekéningen moet men van vlak bij bekijken om er ten volle van te genieten. Een volkomen een heid werd hier dus niet bereikt, wat niet wegneemt dat deze kalender voor de vrienden van J o Spier's werk n begeerenswaard bezit is. De eenheid bleef bewaard in den kalender van Leo Visser (uitg. F. P. Abrahamson, Amsterdam): frisch, kleurig en sierlijk als elk jaar. Het blok Is wat vaag, wat echter voor een salonkalender als deze niet zoo'n bezwaar is. Bij denzelfden uitgever verschenen een Natuurkalender met foto's van Jan P. Strijbos en een Stad en Land-kalender met foto's van R. H. Hérwig, bescheiden van formaat, rustig en goed van uitvoering; voor minnaars van natuur en landschap een plaatsje op of boven de schrijftafel waard, H. Verstijnen maakte in de hem eigen techniek voor den naar hem genoemden kalender zes mooie dier» teekéningen, die een beetje benauwd in het kader zitten boven een onrustig blok. Wat koel, maar fraai en voornaam is de Buckland Wright-kalender (uitg. Boucher, Den Haag): vier goede houtsneden, elk boven een blok van drie maanden dat in lk geval het voordeel heeft duidelijk en niet storend te zijn. Kalendercompositie schijnt een moeilijk vak te zijn, -maar het'is toch ook een dankbaar vak. Wie maakt voor 1937 eens iets waar we met onverdeeld genoegen een jaar lang naar willen kijken? Rs Allén dejordel La Néa", wettig f «dep., volgens Dr. Fx. Glénard geconstrueerd tot leniging en voorkoming van de door hem ontdekt* ziekte, de entéroptose, heeft door zijn samenstelling uit een elastisch weefsel van drie verschillende krachtzönes, van onder naar boven afnemend, die uitwerking, alsof bij het dragen ervan de bulk met de handen wordt opgehouden. Deze eigenschap. noodzakelijk voor eiken steungordel, Is bij La Néa", van blijvenden aard (zet zich niet naar het lichaam). La Néa" Is dus de gordel voor dlegenen, die lijden aan verzakking van organen In de buikholte, ook Is hij een voorbehoed middel tegen vermoeienis bij langdurig staan of gaan, of bij beoefenen van sport. Hij zit gemakkelijk en kleedt slank. Hij .herstelt het figuur bij uitzetting na het kraambed. La Néa", Is bij de meeste H.H. Medici bekend. Raadpleegt daarom Uw Huisarts of speciaal-Arts, omtrent dezen gordel. La Néa", Is voor handen In rose en beige: Breedte 20 c.M. 25 cM. 30 c.M, F. 1O.5O 13.50 MnTENAM: Iilrantmt 138, Liidtehistnit 71, Rmnincht 60. is.- OTIECIT - IUME6EI ? MAILEN . IIEDA - TILBURG i» i» Helaas ben 'k nu eenmaal geen duit rijk, maar als 'k aan een film een prijs uitrijk, dan zeg ik: Die gaat naar RENËCLAIR's LAAT STE MILLIARDAIR in DE UITKIJK!" BADEN; GEYSERS EN WASCHTAFELS G. J. DE KONING & Zn. Opgericht 1739 . Amsterdam C. Telefoon 32457 Keizersgracht 447 de chocolade voor de fijnst ontwik* kelde smaak. VAN RIJN S SMOSTERD HOU. UILKEHI Zwitserse Horloges Anker, 15 stenen, HO.Dames ...... Heren... 39 Reguliersbreestr. Goede boeken zijn goede vrienden Vrienden die U niet kunt missen. Maar mér dan een vriend is DE GROENE, die trouw elke week tot U komt om U op prettige wijze te vertellen wat gezaghebbende menschen te zeggen hebben, niet alleen over boeken, maar over honderd andere onderwerpen waarvan U als ontwikkeld Nederlander graag op de hoogte wilt blijven. Wie niet zonder boeken kan, kan zeker niet zonder DE GROENE ABONNEMENTSPRIJS f 10.?PER JAAR ZIE DEN BON OP PAG. 20 j