De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1936 11 januari pagina 2

11 januari 1936 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

Roosevelt's buitenlandsch beleid l r c A it 2O. 21 va 2 2.' ret 22. 23 2425. I. doe; de t 26. ?' 27. M bewi mees het t( zijn» Df 27. om te vt 28. I 29. T 30. P Eet Pxe? stikkii 3°. ., 31. Te Prac Zwa wai. er Dh" n Dh7 Letterri IT+ . ten wie ond regfc boy e - e - e* hoe - in len - li - lifc ner-n*"- tend zah On i.. verw. 6. v nings houd ?_ . "i 13. klein « 14. Moham 15. plaats i maken, 17. De tichatt, ,.Kijk Jan. rots zijn, wo ment . Mr. M. KANN .... Sedert den zomer van 1933 zijn de doeleinden der leiders van eenlge groote JEuropeesche landen niet meer gericht op vrede en goede verstandhouding tusschen de volkeren. Het is zoover gekomen dat het Amerikaansche volk kennis moet nemen van hun groeiende slechte gezindheid, van een agressieven geest, van een bewapening die, bij déheerschende geprikkelde stem ming, een gevaar oplevert voor den vrede,... Deze landen zijn teruggekeerd tot het oude vertrouwen in het recht van den sterkste, tot een fantastisch geloof, dat zij uitverkoren zijn tot een zending in de ?wereld, die hierop neerkomt dat anderen aan hen onderworpen zullen zijn TOEN Roosevelt de hierboven aangehaalde woorden in zijn groote rede voor het Huis van Afgevaardigden sprak, verbrak hij een regel, die in de laatste jaren onder de vooraanstaande politici kracht van wet gekregen scheen te hebben. Hij onderstreepte zijn waar schuwingen aan het adres van vreemde politici zelfs nog nadrukkelijker, toen hij ronduit sprak over autocratische instellingen, die binnens lands een toestand van slavernij en tegenover het buitenland een agressieve bedreiging schep pen". Verder zei hij nog het noodige over de verblinding en misleiding, die volgt uit het overboord zetten van de waarborgen der democratie. Wij hebben de vorige week ,,in het hart" van dit weekblad, naar aanleiding van de ontslag aanvrage van MacDonald, den Hoogen Com missaris voor Duitsche vluchtelingen, reeds de onhoudbaarheid uiteengezet van de fictie dat een verantwoordelijk politicus zich nooit zou mogen inlaten met de interne aangelegenheden van een ander land. Wij wezen er op, dat nu de omstandigheden van dien aard waren, dat het noodig werd met deze gewoonte te breken. Roosevelt heeft dat onomwonden gedaan. Hij zei precies, waar het op aankwam, in het midden latende aan het adres van welke macht hebbers deze woorden gericht waren, maar daar toch aan toevoegende: wie de schoen past, trekke hem aan ! Rechtstreeks op Italië, en op geen ander land dan Italië, sloeg de daaraan voorafgaande passage in zijn Boodschap. Hij kondigde een wei-geordende neutraliteit" aan. Technische veranderingen in de bestaande neutraliteitswetten zullen tenslotte voeren tot een nieuwen vorm van neutraliteit, die nog wel niet zoover zal gaan, dat Amerika daardoor ook formeel meedoet aan een economische Volkenbonds actie tot het afdwingen van vrede maar die toch dit gevolg heeft dat de neutraliteit, die Amerika in acht zal nemen, een dergelijke actie op geen enkele wijze in de wielen rijdt. Integen deel, die actie wordt er door versterkt en versneld. In het kort komt het hierop neer, dat behalve een uitvoerverbod op wapens en munitie, voortaan ook een embargo mogelijk zal zijn op voor den oorlog onontbeerlijke grondstoffen, zooals kolen, katoen en petroleum. Of, indien al geen volstrekt uitvoerverbod, dan toch een uitvoer-contingenteering tot normalen vredesomvang. (Dat hiermee, practisch gesproken, voor Amerika de mogelijkheid tot het meedoen aan een olie-embargo geschapen is, hoeft geen nader betoog.) Verder moet de geordende neu traliteit" kunnen voorzien in opheffing of ver zachting der uitvoer-verboden voor aangevallen staten en in een aanzienlijk minder strikte toepassing van het oude neutraliteits-principe der Vrije Zee. Inderdaad?dit gaat heel ver! R OOSEVELT was tot nog toe buiten de grenzen der Vereenigde Staten allesbehalve een populair President. In Europa had men geen wei-omlijnden indruk van hem. Hij werd hier eigenlijk een beetje gehoond. Ten onrechte, zoóals wij in dit blad meer dan eens opmerkten. Nu schijnt het echter, dat wij hier de Amerikaan sche wijze van waardeering van den President beginnen over te nemen. Hij laat ons niet meer onverschillig. Hij wordt naar aanleiding van zijn jongste rede door sommigen fel becritiseerd, door anderen uitbundig geprezen. Hij heeft N.V. Amtterd. Bo«k- «n S mi zijn Congresboodschap dan ook gebruikt om onbewimpeld tot Europa te zeggen wat hij op 't hart had evengoed als hij dat, wat andere onderwerpen dezer rede betrof, ten opzichte van het binnenland heeft gedaan. Het terrein, dat dit artikel beslaat, laat evenwel niet toe, daar nu verder op in te gaan. Binnenkort hopen wij de gelegenheid te hebben, daar nader op terug te komen. Belangwekkend zijn des Presidenten evoluties zeker ! Wij verwachten dan ook niet anders, of hij zal uit de ongeldigverklaring van de A.A.A., uit de casseering van zijn landbouwcrisiswetgeving door het Hooggerechtshof, munt weten te slaan en graageen zoo smakelijk en kant-en-klaar opgediend verkiezingsprogramma aanvaarden als de twist vraag die zich nu onherroepelijk aankondigt: aan wien de suprematie aan den grijzen rechter of aan de telkens wisselende vertegen woordiging des volks? Maar ter zake. Het buitenlandsch beleid vraagt onzen aandacht. Wanneer wij daarbij de taktiek van den President in het behandelen van deze materie, die het Amerikaansche Congres steeds zoo dwars in de maag ligt, eens nader analyseeren, dan leeren wij meteen de persoonlijkheid beter kennen van den man, die door de "Ups en Downs van zijn New Deal onze aandacht blijft boeien. Wat ons juist bij Roosevelt vóór alles opvalt, dat is zijn taktiek. Hij gaat in werkelijkheid recht op zijn doel af, al neemt hij duizendmaal den schijn aan, dat hij aarzelt of wisselvallig is. De vorm, waarin een samenstel van maat regelen gegoten moet worden, is hem bijzaak. Het doel, door die maatregelen beoogd, is hoofdzaak. Is een bepaald middel niet effectief: dan een ander! Vandaar dat het soms lijkt alsof willekeurig overboord gegooid wordt, wat eerst werd opgebouwd. Deze taktiek heeft soms een zeer slechten indruk gemaakt, o. a. tijdens de Economische Wereldconferentie te Londen in 1933. Intusschen is Roosevelt wel iets kalmer geworden. Hij heeft beter leeren voorzien welke reacties zijn wetgevende maatregelen zouden .uitlokken en de obstakels, die zich dan onver mijdelijk voordoen, tracht hij door een handige formuleering van te voren te overwinnen in plaats van gedwongen te worden telkens halver wege van taktiek te veranderen, zooals hij dat in de uitvoering van zijn herstel-programma heeft moeten doen. Niets bewijst dat duidelijker, dan zijn formu leering: geordende neutraliteit. HET begrip neutraliteit is in de Vereenigde Staten een heilig huisje. Wee den President, die daar al van te voren aan zou gaan tornen ! Roosevelt begreep echter, dat de tegenwoordige tijd andere maatregelen tot beveiliging van den vrede eischt. Positieve maatregelen. Maar hij begreep ook, dat hij nooit zou kunnen aan komen met voorstellen, die indruischen tegen de Amerikaansche tradities van no entanglements". Geen Volkenbondspolitiek, dus. Aan den anderen kant was het duidelijk, en hij wist ook dat kiezers en Congres dat zouden inzien, dat zooveel mogelijk de vrede over de heete wereld krachtig en effectief moest wor den gehandhaafd. Het kon zijn dat anders, wan neer de oorlog eenmaal ergens losbrandde, Ame rika tenslotte toch daarin zou worden meege sleept. Dat moest dus worden voorkomen. En dat zou het eigenlijke doel moeten worden van de traditioneele neutraliteit. Maar dan moest die neutraliteit ook geordend" wor den. Het moet een middel zijn, dat bruikbaar is in de handen van den President, om inderdaad den vrede te bewaren. .Jullie wilt neutraliteit? Jullie wilt je buiten het oor logsgevaar houden? Goed ik zal je een bruikbare neutraliteit geven !"? Dat sloeg in. Weg, alle vrees dat hij een Wilsoniaanschen kant zou uitgaan! Wilsort had gelooft men de neutraliteit willen opofferen; Roosevelt daar entegen wil deze traditie handhaven en haar tegelijkertijd een, aan de omstandigheden aan gepast, nieuw leven inblazen. Zoo moet men he^ zien. En inderdaad in niet meer dan n opzicht is deze neutraliteit, deze wil tot porlogsbedwinging, actief. Namelijk in de mogelijkheid, die de geordende" neutraPAG.2 DE GR: erf E Ne.3058 RESUMEERENDE, kan V en van Ro<r zeggen, dat hij tegelijk» 'ealist is en van de praktijk. Maar hij v\ .. dat te schti Door de gevaren te denuncieeren, die in EJ &$"' ' V 8f» «r - * Dr. Hylander, de moedige leider van het Zweed! Roode Kruis in Abessime, die door een ftofioonf bom ernst/f werd gewond iiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiii liteit geeft, om tot zekere hoogte mee ttl met de sanctie-politiek van den VolkenJ Daar houdt het mee op. Een volwagj " cipeeren aan de sanctie-politiek is het geen! want van eventueele militaire consequij is geen sprake. Het directe gevolg is dus dit: wanned nieuwe neutraliteitswet wordt aangenomeJ dat wordt zij zeker), dan kunnen de Volkenbj staten hun gang gaan met verscherping economische sancties tegen Italië. Zij hebbj garantie, dat zij dat kunnen doen, zonde] zij door de een of andere onwrikbare tradii een lek in Amerika stuiten, waardoor de sai| hun effect verliezen. Had dit gevaar tot niet gedreigd, dan was men al wel eerde J het petroleumembargo begonnen. <dent ROOSEVELT, wiens congresboodschap \rinnen- en buitenland zooveel stof heeft doen opwaaien limiiiiiMiiiiiiiiiliiiuilillliiiliiiiiiiiimmiiiiHiiiiimiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiii on daarbij met een conservatieve c breken, toonde hij zich een idealist. m de denunciatie gaat hij echter niet. ^rhmvt maar verbindt daar voorMI consequenties aan. Daardoor ver| voor het oogenblik althans, dat men kunnen verwijten zich met de interne inheden van andere staten te bemoeien. jiiij zich idealist in een zaak, die nog i.ii accuut stadium is-en vandaag nog Indelend optreden vereischt, in de m den dag is hij zuiver practicus. Dat taktiek waarmee hij den Amerikanen gierde, waardelooze, maar toch zoo ?!c neutraliteit heeft ontfutseld. Hij . "iver gegaan, dat men kan zeggen dat Zee niet meer bestaat. Men kan op - passieve instemming rekenen bij " blokkade van een eventueelen aan filson, die wellicht een grootere figuur -edaan hebben gekregen? Het ge val j /N de Groene Amsterdammer van 7 Decer schreef ik naar aanleiding van het uittrel den Heer Duys uit de sociaal-democratische Kamer fractie en de wijze, waarop hij getrac^ zijn optreden te rechtvaardigen, dat de Heer verklaard had: hij zou gewenscht hebben in zijn eigen slechts n tiende van de rechtszekerheid te mogen genieten, welke op dit oogenblik in D/| land aan de communisten wordt verleend." De Heer Duys toont zich in twee brieven, aan mij gericht heeft, hoogst verontwaardigd schandelijke wijze, waarop ik zijn meenin samengevat. De Heer Duys had namelijk geschf hij zou blij geweest zijn, als hij zelf s mat tiende van de rechtspositie had genoten bij zijn\ partijbestuur, die bijvoorbeeld een Dimitrc heeft genoten bij zijn felste tegenstanders." Wanneer ik die beide teksten met elkander ik had den Heer Duys niet letterlijk aanhalingsteekens geciteerd, maar slechts zijn\ ning in mijn eigen woorden weergegeven da ik openhartig erkennen, dat er in mijn samen» een lichte overdrijving schuilt, omdat ik bij in plaats van van Dimitrof spreek van de nisten. Maar ik zou den Heer Duys in willen vragen, of, wanneer hij mij in dit van overdrijving beschuldigt, hemzelf niet onn lijk het bekende spreekwoord van den splinter^ eigen -oog en den balk in het oog van een binnen schiet? Het geval Korte) Het incident Kortenhorst heef t tot velerlei cc taren aanleiding gegeven. Tenax in het Maandblad schrijft, dat de Heer Kortenhorst ,LLEN daar onmogelijk heeft gemaakt. In n \i ik het daarmede eens. De Heer Korten?ioeten kiezen tusschen zijn functie van : end kamerlid en die van onderhandelaar. in de laatste functie werkzaam was, had n een zoo scherpe, openbare critiek op de Timede hij onderhandelde, moeten onthou[«-Hen hij niet vermocht te zwijgen, had hij onderhandelaar moeten neerleggen. n iet weg, dat ik het met de beweringen van ~<irtenhorst volkomen eens ben. Er zijn omstandigheden, waarin men zelfs de «?* most zeggen. ^bevredigend is echter de houding van de \'-he regeering. tierkt een stem uit de redactie van de \tsche regeer ing heeft den Heer Kortenhorst |i, dat zij er niet voor kan instaan, dat de pers over Dr. Kortenhorst's Kamerrede In een land, waar de pers volkomen \J<? is, klinkt dat vreemd. Het laat maar n toe, n.l. dat het Duitsche goevernement blandschen gedelegeerde tegen aanvallen in jet wilde vrijwaren, en een dergelijke medel, voor wie de verhoudingen van Regeegkiad in Duitschland kent, praktisch een uitnoodiging aan de bladen, den fahen onderhandelaar onaangenaam te ver. Het lijkt op intimidatie als een iter op den anderen^ en intimidatie mag zich nimmer laten welgevallen. [te betreuren, dat van Nederlandsche zijde \punt is gezwegen." voor, dat hier geen speld tusschen is A. C. J. J. IN ABESSYNIE schijnt het den Italianen niet naar den vleeze te gaan. Het is nog wel volle maan. Ieder, die wel eens in de tropen geweest is, beseft wat dat in dit geval beteekent, n.l. lichte nachten. Het was dan ook met volle maan, dat de Italianen hun eerste militaire successen boekten. De Abessyniërs zochten hun kracht in de guerilla. 's Nachts slopen zij door de vijandelijke linies heen en vielen de convooien aan. Soms gingen zij zelfs tot den aanval over. Bij daglicht houden zij zich zooveel mogelijk schuil. De vliegtuigen van den vijand zouden anders de concentratie van hun aanvalstroepen kunnen waarnemen. Nu langzamer hand de bewapening der Abessyniërs op peil ge bracht is, gaan zij vaker tot het initiatief over. Zij bedreigen de Italiaansche stellingen nu dan ook ernstig. Toch zijn de Abessyniërs in artilleristisch opzicht aanzienlijk in het nadeel. De helle nachten omtrent den tijd van volle maan slaan echter telkens een gat in de Abessynische taktiek. Maar nu komt de regen hen te hulp, waardoor de Italiaansche troepen tot afwachten en nietsdoen gedwongen worden. Een maand vóór de dienstregeling dat feitelijk heeft aangekondigd zetten de buien in. En na regen komt malaria.... De Italianen kunnen maar n verstandig ding doen zoo gauw mogelijk naar huis gaan ! Maar zoo wijs zijn de menschen nu eenmaal niet. Dat worden zij slechts door schade en schande. De schade daarmee zijn de Italianen al een heel eind! Feitelijk hebben zij niets anders kunnen bereiken, dan dat zij de Noordelijke grenssteden, die zij in het begin van den oorlog bezet hebben, hebben kunnen behouden. Verder schijnen ze nog min of meer vasten voet te hebben in Makalé, zoo lang als 't duurt. In het Zuiden daarentegen zijn zij om zoo te zeggen geen meter vooruit gekomen sinds de dagen van het gevecht om Wal-Wal, nog voordat de oorlog begon. De schande de stelselmatige aanvallen op het Roode Kruis, zal den Italianen in militair opzicht niet baten, daarentegen in politiek opzicht kwaad doen. Het is te hopen dat de Nederlandsche Roode Kruis-missie, waarvoor minister De Graeff de be scherming van den Franschen gezant te Addis Abeba heeft ingeroepen, gespaard zal blijven. De laatste aanval, op het Egyptische hospitaal, brengt de Egyptische publieke opinie den Engelschen weer wat naderbij. Tegelijkertijd beginnen te Cairo nieuwe Engelsch-Egyptische onderhandelingen. Waarlijk, de Italianen zullen daar geen zij bij spinnen ! GENEVE WACHT DE DINGEN AF, die komen zullen. Zal men tot een petroleum-embargo be sluiten of niet ? Amerika heeft daartoe nu de practische mogelijkheid geschapen. Maar dat wil nog niet zeggen, dat het ook gebeurt. Wat de sancties be treft, gaat het om het politieke maximum, een term die wij naar analogie aan de techniek ontleenen. Ieder, die van techniek een klein beetje begrip heeft, weet wat het begrip economisch maximum betee kent, bijvoorbeeld wat het rendement van een machine beteekent, n.l. het grootst mogelijk nuttig effect bij het relatief laagst gebruik aan brand-, stoffen. Men kan soms wel nog meer uit de machine halen, maar dat kost dan onvergelijkelijk mér aan brandstoffen. Zoo is het ook in de politiek Over de noodzake lijkheid van een olie-embargo is men het nog lang niet eens. Niet uit hoofde van een bij de betrokkenen gansch verschillend gloeienden Volkenbonds-ijver. Volstrekt niet, want aan de noodzakelijkheid van een collectief optreden twijfelt niemand meer. Maar er zijn er, die de risico's groot achten en de verhoo ging van het nuttig effect" in verhouding klein. Het blijkt immers dat de sancties-van-den-eerstengraad onverwacht stipt worden nageleefd, en dat hun uitwerking inderdaad reeds nijpend is. Men is er nooit over in twijfel geweest, dat die uitwerking pas op den duur merkbaar zou worden. Maar men blijkt dien termijn eerder te lang geschat te hebben, dan te kort. Voeg daar nog bij den uitermate onpleizierigen toestand, waarin Italiëzich in militair op zicht bevindt (een toestand die op zich zelf al een straf is en aan afschrikwekkende werking" voor geen enkele sanctie onderdoet), dan moet men werkelijk toegeven, dat er nog wel eens dubbel en dwars over dient te worden nagedacht, alvorens men besluit om de sancties nog te verscherpen. Wanneer het niet strikt noodig is, wanneer er aan den collectieven wil voldoende uitdrukking is ge PAG. 3 DE GRO" f AG. S Dk geven, zelfs op een wijze die effectiever is dan men ooit had kunnen denken, waarom dan de risico's, die daar toch steeds aan verbonden zijn, ver groot? Noodeloos zal men dat zeker niet doen. Er is nog drie weken tijd. Dat men eerst nog eens wil probeeren of men den Italianen niet tot een eervollen aftocht uit dit avontuur kan bepraten, lijkt alles zins waarschijnlijk. Of roem en waardigheid van den heer Mussolini daarbij op het spel staan, is een zaak van minder belang. Het Italiaansche volk is er in ieder geval te goed voor, uitgeput te worden in een wanhopig koloniaal avontuur. DE VOLK-EN-VADERLAND-redactie is er bij de Utrechtsche rechtbank genadig afgekomen: n matige boete en drie vrijspraken. De commu nistische pers, die bloed" had willen zien, zal nu wel van klassejustitie spreken, doch wij maken ons sterk, dat er bij dit vonnis geenszins sympathie met de beklaagden heeft meegesproken, noch met hen persoonlijk zij hebben weinig heroïsch staan draaien bij de zitting noch met hun staatkundig streven"; doch dat men deze uitspraak heeft te beschouwen als een trouwbetuiging aan de vaderlandsche traditie (omgekeerd aan die van het Ame rikaansche Staatsgerechtshof) van het zooveel mo gelijk uit den rechtszaal houden van den politieken strijd. De Nederlandsche justitie laat zich niet graag beïnvloeden door wenschen uit Den Haag", en is in dergelijke gevallen extra critisch ten opzichte van de aanklacht. Inderdaad hebben er heel wat erger dingen in VoVa" gestaan, dan uitlatingen waarom hier nu juist werd vervolgd. En de pers vrijheid en de eigen verantwoordelijkheid der redac teuren is een groot goed. Bij de vervolging van het R.K. kamerlid De Bruyn, die formeel even krasse termen tegen de N.S.B, heeft gebruikt, zal men ten aanzien van den achtergrond van dit lichte vonnis de proef op de som kunnen nemen. Het is ook onze meening, dat dergelijke bestrij ding tegen een psychisch complex als het nationaalsocialisme telkens weer blijkt te zijn, weinig zin heeft. Als men al te erg over de schreef gaat, be gint het in eigen kring te stormen en bederft men de zaak in de oogen der brave burgers. Dat bleek wel op de Nieuwjaarsmeeting der N.S. B. op 8 Januari: De beruchte passage, dat er goddank in ons land nog geen Arische vrouw te vinden was geweest voor den obscenen dans in De Beul", moest ds. Van Duyl nu wijzigen in een onschuldige critiek, dat de be doeling van den schrijver om hier een Germaansche te laten optreden niet was gevolgd. Maar het stormachtig applaus, dat deze uitspraak had ge oogst, was in den nieuwen uitleg toch niet zoo heel aannemelijk. Een veel doeltreffender middel tegen het fascisme dan rechtstreeks optreden, dat dadelijk als kwaad willigheid wordt opgevat, ligt voor de overheid in het wegnemen van zooveel mogelijk voedingsbo dem, door zeer gestreng optreden van Regeeringswege tegen alle misstanden, die een schijn van recht kunnen geven aan de fascistische propaganda In dit verband is het te betreuren, dat de regeering, die alles gelegen moest zijn aan een vertrouwen in de onkrëukbaarheid der crisisdiensten, de leiding over het vrij groote aantal ambtenaren bij het Landbouwcrisisbureau had opgedragen aan een vroeger wegens verduistering veroordeeld advocaat. Zoo iemand kan bij zijn ondergeschikten onmoge lijk groot gezag hebben. En de regeering kan for meel in haar recht zijn, de rebellie van de vier jonge juristen niet op een dringende reden" gegrond te achten, een dergelijke gebeurtenis was toch alles zins verklaarbaar en het is goed, dat deze ambtenaar nu althans verplaatst zal worden naar een nietleidende functie, mag men verwachten. En de meeste wind in de zeilen van het fascistische schuitje zal wel de slapheid zijn van het cumulatie-wetje, waarin alle verkregen rechten (in tegenstelling tot die bij de Indische pensioenen) zorgvuldig gespaard zijn. Dit was echter nog geen reden voor de N.S.B.-ers om als eenige tegenstemmers in de Eerste Kamer te fungeeren. Het wetje was voor hen op afbetaling" volkomen aanvaardbaar. Nu wekten zij haast den indruk dit propagandakluifje maar al te graag te willen behouden. DE WEERMACHT als een nachtslot' de veiligheid van den staat is eet symboliek bij alle bewai een klein niet-agressiej voor Hrotlon pacifiquc": Japanschëko/on,i.,.i orr/veeren in Noord-Chfno

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl