binnenlondsche politiek Mr. M. KANN NA de slagen, door het Hooggerechtshof aan Roosevelt toegebracht, verdient het wellicht aanbeveling nog eens terug te komen, alvo rens de geruchtmakende uitspraken zelve nader te beschouwen. Wat was eigenlijk de New Deal ? Zonder op details en op het steeds wisselend personeel van den Brain Trust, de eigenlijke com mando-brug, verder in te gaan, kunnen wij zeggen dat het een complex van wettelijke maatregelen was, waarbij in hoofdzaak drie dingen werden nagestreefd. Ten eerste een uitbouw van de sociale wet geving, en wel in federalen zin. Daarin was Amerika achterlijk. In sommige staten bestond er een eenigszins behoorlijke sociale wetgeving. In andere niet. In het algemeen konden de sociale wetten (regeling van den arbeidsduur, verbod van kinder arbeid, ziekte- en ongevallenverzekering, steunuitkeering, erkenning van en samenwerking met vakorganisaties) de vergelijking met de wetten, die in de West-Europeesche cultuurlanden heerschten, niet doorstaan. Roosevelt en zijn raadgevers gingen uit van de redeneering, dat het inhalen van dezen achterstand niet alleen een billijker verdeeling van het voorhanden zijnde werk over het te groote aantal arbeidskrachten zou meebrengen, maar dat dit ook tot een verhooging van den welstand en vergrooting van de algemeene koopkracht zou leiden. Zij stelden hiervoor een federale, wij zouden zeggen: een rijksregeling in. Ten tweede steun, landbouwsteim, zooals wij die ook kennen. Teeltbeperking, prijsgaranties van regeeringswege en prijsstabilisatie, soms door valorisatie" (opkoop van regeeringswege), meestal door accijnzen, die in een of ander stadium van bewerking geheven werden (bv. de processing-tax van de rijstpellerijen) en die natuurlijk door den consument werden betaald, maar die tenslotte in een speciaal fonds gestort werden en zoo den land bouw ten goede kwamen. Dus precies hetzelfde als onze boter-accijns. Ten derde ??de uitvoering van openbare werken op reusachtige schaal, om werk te scheppen, geld in circulatie te brengen en de vraag naar indus trie-producten te prikkelen. Wij veroorloven ons deze anatomische ontleding in drieën. Maar men zie daar niet meer dan een bij voorbeeld" in. Ongetwijfeld waren de sociale verbeteringen, het waarborgen van behoorlijke prijzen aan den landbouw en het scheppen van arbeidsgelegenheid en industrieelen afzet door openbare werken de drie hoofddoeleinden. Maar in iedere wet, in iedere ,,Act" liepen al deze middelen en doelstellingen min of meer parallel. En omdat in het algemeen n verhooging der engrosprijzen werd nagestreefd, vooral een verhooging van de prijzen van landbouw-producten ten opzichte van die der fabrikaten, nam de New Deal gaarne ieder middel te baat althans: ging men er niet voor uit den weg als het maar prijsstijgend beloofde te werken. Op zichzelf beschouwd was de New Deal veel meer een herstel-actie uit n stuk, dan onze crisis wetgeving dat is, waarin de landbouwsteun met zijn kunstmatig hoog prijsniveau de aanpassing naar-beneden doorkruist en tegenwerkt. De finan ciering ,,op de lat" is echter het nadeel, vooral in de cogen van Wall Street en van Europa, waar men deze politiek en die der inflationisten over n kam schoor. De financiering van dit alles beschouw de men als een vraag van betrekkelijk secundair be lang. Hoe luchtiger er gefinancierd wordt, des te zekerder is immers de prijsstijgende werking. Men B O L S 't Is vreemd, dof men m Nederland Voor Bütertlondsch Likeur i». Terwijl voor Buitenlanders juist Neériandseh «veer superieur n Oe Buitenlanders geven ons Hief een uitstekend lesie Oe heéle wereld kijkt direct. Stoot t* wel BOlS op 't vergat daarbij, dat tenslotte iedere financiering een maal gefundeerd moet worden, en dat op dat oogenblik de prijsontwikkeling ook tot staan komt, of zelfs terug loopt. Evenwicht der begrooting vond men niet een allereerste vereischte. Men zager geen groot bezwaar in de openbare schuld te laten aanzwellen en de munt te laten deprecieeren. Critisch beschouwd was er tegen het eerste in dit geval niet heel veel in te brengen. Zelfs nu is de openbare schuld nog niet zoo heel veel grooter dan die van het aan be volking, grondstoffen en welstand veel minder rijke Engeland. Tegen de tweede consequentie, de devaluatie, was meer aan te voeren. Psychologisch gesproken was dat de reden (en niet het stoutmoedig en sociaal herstel-program), waardoor Roosvelt en zijn New Deal in Europa een zoo bitter slechte pers kregen. Hoe was Roose velt in het vaarwater der inflationisten gekomen? WIJ hebben bij een vorige gelegenheid, toen we in deze kolommen het oog lieten gaan over Roosevelt's buitenlandsche politiek, reeds opge merkt dat de President vóór alles een tacticus was. Hij stelt de praktijk boven de principes. Hij wil een bepaalde richting uit en, als 't kan, zeilt hij op wind n stroom. Hij begint een populaire Recoverycarnpagne en wil Jan en Alleman mee hebben. Maar dan is het ook noodig het Jan en Alleman naar den zin te maken. Het voorjaar van 1933 vindt in het Huis van Afge vaardigden een groote fractie, die vóór den een of anderen vorm van inflatie is. Op de keper beschouwd weten deze heeren zelf niet waarover zij spreken. Het zijn farmers uit het Midden-Westen en zij willen eigenlijk dat, wat Roosevelt ook wil: prijsstijging. Aanpassing van de graanprijzen aan hun hypotheek schulden en aan de prijzen van landbouwwerktuigen en dergelijke zaken, die in verhouding veel minder zijn gedaald. De President zou een held geweest zijn, wanneer hij getracht zou hebben hen te overtuigen dat hij langs een anderen weg hetzelfde wilde. Maar hij ontweek een strijd, dien hij waarschijnlijk zou hebben verloren. Aan het handhaven van de pariteit van den dollar, hetgeen toen nog mogelijk was want de dollar had den storm van de bank crisis en zelfs van een beginnende kapitaalvlucht doorstaan en was nog in een positie die iedere ver dediging mogelijk maakte, mits dat maar gewild werd aan het handhaven van de toenmalige goud-pariteit was Roosevelt minder gelegen dan aan het handhaven van het Democratisch eenheidsfront. In April 1933 behalen de Inflationisten de eerste overwinning. De inwisselbaarheid van bankpapier en de export van goud worden stop gezet. In Mei veroveren de inflationisten een tweede parlementaire loopgraaf: in een wet wordt vast gelegd dat de dollar tot op de helft van zijn goud waarde zou mogen worden gereduceerd. De koers van den dollar is nu aan de speculatie overgelaten. De depreciatie bedraagt echter niet meer dan 18 /0. In Juni vindt de Economische Wereldconferentie in Londen plaats. Roosevelt zendt er niemand minder dan Huil heen, zijn minister van buiten landsche zaken. ,,Economische conferentie" blijkt een veel te wijdsche benaming. Men kan door de boom en het bosch niet zien en is al heel blij, wanneer een Engelsch-Amerikaansche valutastabilisatie in het zicht komt. En nét is men zoover, of Roosevelt die nu in het schuitje der inflationisten zit, geneert zicht niet Huil te desavoueeren en de wereldconfe rentie in 't honderd te laten loopen. Een baisse beweging als gevolg der speculatie had hem tot verder toegeven genoopt. Psychologisch herhaalde zich, wat zich in April had afgespeeld. De President hield niet tegen, maar liep mee. Een kans op eco nomische rust in Europa (geen groote kans, omdat juist Hitler in Duitschland aan de macht gekomen was !) offerde hij op om in eigen land in een breede gesloten colonne op te kunnen marcheeren naar National Recovery. DAAROM hebben wij juist deze episode nog eens opgehaald, omdat hij voor twee belangrijke verschijnselen een zoo illustratieve verklaring geeft. ? In de eerste plaats, van het feit dat Europa zich van Roosevelt afkeert. In de tweede plaats, van de haast opportunistische politiek van den President. Niet opportunistisch in dien zin, dat hij zijn doel telkens anders kiest, wanneer de omstandigheden hem daar aanleiding toe geven. Neen, zijn doel blijft: Recovery. Maar om dat te bereiken, ontziet hij zich niet, de meest verschillende middelen te gebruiken. De zwartste bladzijde is wel die van den zi\ aankoop. (In de Groene van n Januari bèta n in de financieel* rubriek van dit blad.) Dit was meer het overnemen van wellicht betwistbare, n toch te goeder trouw in het algemeen belang doelde politieke voorstellen dit was niets an dan een in de kaart spelen van particuliere belai om toch in 's hemelsnaam aan alle kanten s te hebben! Maar nogmaals, wij stippen dit alleen maa, m om te laten uitkomen dat dit waren: les défatts ses qualités l Het sociale werk, door Roose gepresteerd, is reusachtig geweest. De industri bedrijvigheid heeft zich hersteld. En in het alge r genomen, is er ook op andere gebieden voo gang gekomen. Het aantal werkloozen is fli verminderd, maar het blijft groot. Ontegenzeggelijk heeft Roosevelt veel bere Het herstel dat nog maar betrekkelijk is s in een golvende beweging. En langzamerhand da het enthousiasme voor National Recovery. Na ie golfbeweging werd de critiek luider. Herstelde * het zakenleven ondanks den New Deal, of dank de N.R.A.? Het zal wel het eene, zoowel als andere geweest zijn. En dan is het juist goed, w. het door staatscrediet en overheidsingrijpen pi matig op gang gebrachte bedrijfsleven moet op" gegeven oogenblik weer op zijn eigen beenen kun staan. Roosevelt had dit nooit kunnen bereiken, wan hij als een sociaal hervormer, in werkelijk soci tischen zin, zou zijn opgetreden. Hij is en tacticus. Al het profetische is hem vreemd. Wilsoniaansch hout is hij, naar wij vroeger merkten, niet gesneden. Maar de tactische wijze waarop hij zich met z blij SPREEKVERBOD VOOR ROBERT CECIL f^ROOTE verbazing en verontwaardiging Ir gewekt door het verbod, waarvoor onze Minis van Justitie de verantwoordelijkheid draa Lord Robert Cecil in ons land in het openbaar woord te laten voeren in een protestmeeting tegen werpen van bommen op de Zweedsche ambulance Abessinië. Onze regeering verbiedt aan immigranten de gu vrijheid in ons land te gebruiken tot het voeren i politieke actie. Voor dat verbod valt veel te zegg* Maar die regel wordt tot dwaasheid, wanneer m hetzelfde beginsel gaat toepassen op een staatsn van de reputatie van Lord Robert Cecil, dien men t moeilijk als een immigrant kan beschouwen. Ik beh persoontijk niet tot de bewonderaars van dezen cons. vatieven Lord, die op het gebied der buitenlandse politiek denkbeelden voorstaat, die men in het al[ meen niet pleegt aan te treffen bij conservatieve staa lieden. Maar zelfs al zou de Minister van Justitie c opvatting deelen, dan zou dat nog geen geldig mot, zijn voor het uitgevaardigde verbod. Wanneer men gist naar de motieven, dan ligt voor de hand, dat de Minister als criterium h.., genomen niet den spreker, niet het onderwerp waar over hij het woord zal voeren, maar de organisati* die hem heeftuitgenoodigd. Curatoren van de Technische Hoogeschool pleg een gelijksoortigen maatstaf aan te leggen voor i afstaan van de lokalen dier hoogeschool voor lezing georganiseerd door vereenigingen ten behoeve i studenten. Verleden jaar werd voor lezingen van hoogleeraren Bonger en Tinbergen een lokaal j,. .weigerd. De socialistische pers deze beide ftopg leeraren zijn socialist was over die weigering hoogi verontwaardigd. Zij meende, dat deze weiger in speciaal socialisten gold. Die opvatting is volkomen onjuist. Een jaar t voren had de Belgische socialist Hendrik de M'ir thans Minister van Publieke Werken in België, i. de grootste collegezaal van de Technische Hoogesckw drie voordrachten gehouden voor een zeer talrijk gehior Men pleegt in Delft namelijk de lokalen van i hoogeschool niet af te staan voor lezingen op ton gezet door politieke vereenigingen. Het komt /?») volkomen juist voor, dat men in een dergelijk geval in de eerste plaats niet vraagt naar den spreker, noch naar zijn onderwerp, maar naar het karakter van de vereeniging, die de lezing organiseert. Dat mag in enkele gevallen tot eenigszins zonderlinge consequenties leiden, een groot voordeel van dezen maatstaf is, dat men niet vervalt in een censuur, die de qualiteiten van den spreker, zijn onderwerp en zijn methode <'a" behandeling zou moeten beoordeelen. Maar zulk een maatstaf aan te leggen, waar het niet gaat om het afstaan van een lokaliteit, maar om het\ toelaten van een redenaar en in het bijzonder, w-_ het geldt een staatsman van de reputatie van L«T Robert Cecil, voert tot een absurditeit, die niet allee; in ons land, maar ook in het buitenland groote en tevredenheid heef t gewekt. A. C. J. J PAG. 2 DE GROENE Ne. 3059 ie en economische herstelwetten zijn weg verftj heeft, heeft hem toch ook het groeiend verzet , gespaard. Hij heeft het zoover gebracht, dat m zeggen: ik heb mijn doel, het weer op gang jgen van 't bedrijfsleven, bereikt. Nu wordt hem er het verzet te machtig, want de Big Business ijpt wel dat Roosevelt haar nooit meer op zoo ebreideld Amerikaansche wijze haar gang zal , gaan, als voorheen. ,jt is, althans uiterlijk, nog geen politiek verzet. l loopt de republikeinsche partij, de Grand Old y, veer met opgeheven borst rond, wel ,,glim,t zt fs Hoover weer", maar het verzet komt r|0oj ig van een andere richting. l staatsinstellingen van de Vereenigde Staten huldigen het toetsingsrecht van den rechter. rechter mag daar uitmaken of een wet al of niet trijd is met de Grondwet. Bij ons niet. Wanneer ons een wet strijdt met de Grondwet, dan geldt net. De wet wordt dan opgevat, geïnterpreteerd, een beperking van de constitutioneele voorriften- Wij vertrouwen voldoende op de ernstige htso\ ertuiging, die in ons parlement tot uitcin^ behoort te komen, om aan te nemen dat 6v'er wetten zullen worden gemaakt, die inischen tegen den geest van de Grondwet. och schept juist een materie als de crisisweting (en hetzelfde hebben wij in de oorlogsjaren ien) de noodzakelijkheid om hier en daar, en elijk, maar natuurlijk nooit^principieel, over mdwttelijk gewaarborgde rechten heen te ppen. Met die noodzaak houdt onze Constitutie GO*, veelal rekening door de formule: behou (Slot pag. 4, fe kolom onderaan) NATIONAAL EERHERSTEL £ \N INGE, de vermaarde ex-deken van .:. Paui's, heeft onlangs in de Evening Standard een beschouwing gepubliceerd, waarij Nederland en de Scandinavische landen grooteiïmeende te prijzen door ze te kwalificeeren als m ouse van gezond verstand en onderlinge vriendlap >n een verdwaasde wereld", en meer in het :om«r het bestond ons vaderland aan de rest van ld ten voorbeeld te stellen, omdat het, nu een \w t leden, de afscheiding van Belgiëzich zou ,?;: laten voltrekken zonder bloedvergieten. )p r';-ze ergerlijke aanranding van onze nationale hit/t tot haar schande de Nederlandsche pers *wïiijks gereageerd en zelfs is ons niet gebleken van lige emoeienis van den Regeeringspersdienst, die ;h s; eciaal in het leven is geroepen om dergelijke iig: .erende legende-vormingen actief te bestrijden hi±r een schoone gelegenheid had zijn, wel eens tu)ij:'eld, nut te bewijzen. Alleen het Algemeen i Huisblad heef t in dezen zijn plicht begrepen en in >rt Geding den lasterenden Dean gevonnist. In .?.>?: verontwaardiging constateerde het dat: Van -..,?.. de Citadel van Antwerpen en de Tien-'?;: 'ie Veldtocht" den Dean blijkbaqr zijn ont(n l loe kan een man au sérieux genomen worden, '-.<?' weet dat van Spëyck Dat nooit" zei, en dat A derlanders van onze liefde voor het buitenleven :k . -ven niet door onze vlakke weiden met tulpen hij inthen1', maar door onze steden met ontelbare ? V m landhuisjesstij l te versieren ? ??'»*.?: j kan het Handelsblad slechts dankbaar zijn ?e waardige wijze waarop heiden ouden Engel dwaas op zijn nummer zette. Hetfrischte daarms geheugen op ten aanzien van de roemrijkste r -; :>? feiten onzer vaderlandsche geschiedenis van de put* te eeuwen, die maar al te zeer in het vergeeiboek |'v, <n te raken, en zuiverde tegelijkertijd ons volk :en blaam, dat het zich van de andere beschaafde van Europa zou onderscheiden bijaldien het ? erigens door geen verstandig mensch ooit be"eu, .ie liquidatie van een karakteristieke diplomaten&?'.:,? zonder bloedvergieten zou hebben gedoogd: Een nif.der kan slechts bevorderlijk zijn aan de instandouu ng van een gezond nationaal gevoel en de beirijiüng van het défaitistisch streven van hen, die >ns t'achten diets te maken, dat ons volk geen eeralter taak zou zijn beschoren, dan op te treden als ornfioen voor de geweldlooze beslechting van interaticiale geschillen. H ? is intusschen de vraag of wij hiermede kunnen ?an en het om ons internationale prestige te taven niet noodig zal zijn, dat wij op korten ter. de een of andere aanleiding zoeken om onder w-wring van Generaal Duymaer van Twist hier 'd,,ar weer eens wat bloed te gaan vergieten en daar?"; een afdoend bewijs van zelfrespect te geven. D. ?nc MET DE VLOOTCONFERENTIE is het gedaan. Feitelijk was dat al het geval, voordat zij geopend werd. Geen verstandig mensch heeft ooit kunnen aannemen, dat de conferentie succes zou kunnen hebben. De Japanners waren vast besloten pariteit te eischen. Engeland en Amerika wilden dat niet. De eenige formule, waarin de Ja panners eventueel zouden hebben willen toestem men, zou zijn geweest: een gelijk tonnage-maximum voor allen met vrijheid voor een ieder, de scheepstypen en de verdeeling tusschen kleine en groote gevechtseenheden te kiezen, zooals hij dat wilde. Japan heeft n enkel eilanden-rijk te verdedigen. Amerika twee kusten van een continent. Engeland een wereldrijk. Het is duidelijk dat deze oplossing Japan de onbedreigde hegemonie in den Stillen Oceaan zou hebben gebracht een zóó twijfel achtige beveiliging van den wereldvrede, gezien de houding van het militaire Japan in de laatste jaren, dat men het verstandiger vond om dan maar iedere begrenzing-naar-boven der maritieme machtsmid delen te laten varen. Men heeft over en weer nog wat doorgepraat, maar evenwel nochtans en desal niettemin, het leven was er uit en kwam er niet meer in. De Japanners nemen nu met een zeer doorzichtigen schijn van recht de houding aan' alsof de mislukking der conferentie aan de anderen te wijten zou zijn. Men gunne hun dat pleizier. Van den admiraal Nagano, die als waarnemer bij het napleiten blijft auditeeren, verwacht niemand meer eenig initiatief, zelfs geen ondershandsche poging, om tot een oplossing te kunnen geraken. Een ander verschiet dan de herleefde bewape ningswedloop schijnt er niet te zijn. Daarbij is er n gelukkige kans, n.l. dat Japan zich in econo misch opzicht niet met Engeland en Amerika meten kan en daarbij nog rekening heeft te houden met een Engelsch-Amerikaansch samengaan. Wij zien m dit geval weinig reden om a priori aan te nemen, dat deze wedstrijd tot oorlog zal leiden. Veeleer tot economische uitputting, een uitputting waaronder Japan zeer zeker het meeste te lijden zal hebben voorzoover het dezen lijdensweg ten minste niet reeds terdege heeft betreden. IN ABESSYNIE schijnen de Italianen er voor. loopig in te slagen zich staande te houden. Zij weren zich met heldenmoed, of liever de Askari's, de Italiaansche inlandsche troepen, doen dat. De cijfers van de geringe verliezen der Italianen (het is blijkbaar niet de moeite waard de gesneuvelde Askari's te vermelden) bewijzen dat. Maar hoe dan ook, zij slagen er vooralsnog in hun stellingen te behouden. Makaléie, althans op het uur dat wij dit schrijven, nog niet gevallen. Er is eenige opklaring tusschen de regenbuien geko men, die ook de Italiaansche vliegers in staat stelt van hun activiteit tédoen blijken. Ook ditmaal zijn zij niet doof gebleven voor de roepstem der cultuur. Het bombardement van een Roode Kruisafdeeling ten N. van Dessiébewijst hun cultureele zending, zdoals de heele veldtocht die bewijst. Generaal Graziani tracht den druk op het Itali aansche Noorderleger te verlichten, door in het Zuiden de Abessiniërs bezig te houden. Dit kan voor eenigen tijd helpen. Niet voor lang. Want wanneer de Abessyniërs de Italianen op dit oogenblik in het Noorden werkelijk niet meer terug kun nen dringen, dan zal de regen ze wègregenen. Generaal Badoglio zal dan nog wel eens gelegenheid hebben, in zijn correspondentie met Rome te ver wijzen naar de ernstige waarschuwing, die hij als chef van den staf indertijd gegeven heeft, om niet dit hopelooze avontuur te beginnen. Of beteekenen de berichten, dat zijn gezondheid hem binnenkort tot terugkeer zal nopen, reeds dat hij de verant woordelijkheid niet langer wenscht te dragen? Of zal voordat de toestand in den deprimeerenden en hoogst ongezonden regentijd voor de Italianen ?heelemaal hopeloos wordt, de pressie van Genève zoo groot zijn geworden, dat Mussolini beide handen omhoog steekt? Wij be twijfelen dat het zoo gauw zal gaan, maar we kun nen niets met zekerheid zeggen. Maandag komen de heeren bij elkaar; en het is afwachten, wat er besloten zal worden. VIER NEDERLANDSCHE MINISTERS zijn thans buitenslands: Colijn, De Wilde, Gelissen | en Deckers. De rust en ontspanning daarvan zij hun van harte gegund, want het ministerschap is een zware post in onze dagen, waarvan de bezetting respect afdwingt, ook bij hem, die tegen de PAG. 3 DE GROENE Ne. 3059 strategie en tactiek der verdediging meer dan n bezwaar heeft. Bovendien, de reis van de excellenties Deckers en Gelissen is een studie- en zakenreis, geen vacantie. De heeren zijn thans in Polen, terwijl onze minister van Landbouw vooraf in Denemarken is geweest. In Polen zullen misschien de gunstigste besprekingen voor handelsbetrek kingen zijn gehouden, maar wij hopen, dat wat de heeren daar met eigen oogen hebben kunnen zien hen zal weerhouden van de leer van een mede werker schrijft ons" in de N.R.C., die in Polen zijn ideaal van de aanpassingspolitiek benaderd ziet. Inderdaad daar is ,,aangepast": de loonen zijn er een derde van die in ons land, het algemeene levenspeil de helft. Maar de bevolking leeft er dan ook op een peil, dat in ons land, dat al meer dan twintig maal zoolang in vrijheid zijn welvaart heeft kunnen nastreven ondenkbaar zou zijn; tot een zeepverbruik-per'-hoofd van een zestiende van ons land, tot afstand doen van eigen waterleiding, van lectuur en zooveel andere kenmerken van be schaving is ons volk goddank niet meer te krijgen. Veeleer zal het de weg kiezen van Denemarken waar de crisismaatregelen niet alleen veel eenvou diger en rationeeler hebben kunnen zijn, omdat de regeering daar planmatige economische politiek niet alleen als crisismaatregel accepteert, maar ^ dank zij de reeds tientallen jaren arbeidende volkshoogescholen (een eerbiedige groet zij gewijd aan den deze week overleden ex-minister van onderwijs Borgbjerg) en coöperaties de plattelands bevolking ontwikkelder en sociaal-economisch gedisciplineerder is dan in ons land. Onze crisismaatregelen en -instellingen zijn daar entegen maar noodstaketsels, opgetrokken volgens de factoren van dringendste noodzaak en minste weerstand, niet planmatig, omdat zij toch zoo spoedig mogelijk weer moeten verdwijnen. DAT DE DEENSCHE METHODE van crisisbestrijding die trouwens ook veel beter aansluit bij ons nationaal karakter in breede lagen van ons volk wordt verkozen boven de Poolsche, is massaal gedemonstreerd in Amsterdam. Een propaganda vergadering van de S.D.A.P. voor het Plan van den Arbeid in de Markthallen trok niet minder dan 45.000 toehoorders en demonstran ten. Neurenberg en Moskou hebben het ons echter verleerd te veel te kijken naar groote getallen en daarom is voor ons nog veel belangrijker het feit, dat tal van kleine groepen uit de arbeidersbeweging en elders serieuse studie maken van het Plan"; en ook de inhoud van Vorrink's rede, waarin hooge eischen werden gesteld aan de politieke en ecomische scholing der socialistische arbeiders beweging, die duidelijk aanstuurde op samenwer king in plaats van concurrentie met de Protestante en Roomsche arbeidersbeweging in den huidigen nood, waarin hij de geestelijke differentiatie van ons volk positief waardeerde en hij de opmerkelijke erkenning van het Christendom als basis van de Westersche cultuur uit zijn Kerstrede herhaalde. Hoezeer door deze motieven gedragen constructief socialisme in andere kringen gewaardeerd wordt, bleek ook treffend bij het heengaan van mr. Gerritsz, wethouder van Haarlem en secretaris van de werkoosheidsraad. ZELFS ONZE BUITENLANDSCHE POLITIEK wordt door de N.S.B, gebruikt als agitatie middel tegen de regeering. Maar het gebruik, dat mr. Van Vessem had willen maken van Nederlands verzet tegen het Hoare-Laval-plan, is door minister de Graeff tusschen de regels door gekenschetst als een onnationale en op den duur voor den vrede van Europa uiterst gevaarlijke houding. Het is ook wel merkwaardig: in de toelichting op het N.S.B. program wordt de Volkenbond bespot als een troep blatende schapen en nu deze blijkt wat mans te zijn, is het ook weer niet goed. Maar, Mussert heeft ook zooveel aan den Duce te danken.. .. Het andere geliefde strijdmiddel is de speculatie op laag-bij-de-grondsche afgunst. Een relletje als