De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1936 18 januari pagina 4

18 januari 1936 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

«en Nederlandsche bankinstelling op dracht had gekregen, een gedeelte van een nieuw Nederlandsen bankbiljet te ontwerpen. Daarvan moest een clich worden gemaakt en zou het clichéaan de eischen voldoen, dan zouden regel matig nieuwe opdrachten komen, op drachten uit het rijke Holland. Het clichémoest natuurlijk kleiner zijn dan de teekening en de heer gaf het formaat op van onze Nederlandsche bankbiljetten van / 200.?. De clichéfabrikant nam de bestelling aan, wat niet zoo vreemd is, als het schijnt, want er zijn staten, die hun bankbiljetten in drukkerijen in het buitenland laten vervaardigen. Het clichéwerd afgeleverd, maar de clichéfabrikant hoorde niets meer en de winstbeloovende opdrachten uit Holland bleven uit. Toen hij bovendien nog in de bladen las,dat bij herhaling valschemunterswerkplaatsen in Duitschland werden ontdekt, waar valsche Nederlandsche bankbiljetten waren ge maakt, werd hij angstig en hij ging naar de politie. Daar werd hem ge vraagd, welken naam de chique heer had opgegeven en zijn antwoord luidde: Karl Michl, wonende te Planegg bij München." ?l De vraag was nu: Waar is Deter? Wij wisten, dat hij in gezelschap was van zijn vrouw en zijn dochtertje Margot en mochten aannemen, dat hij onder valschen naam ergens in ZuidBeieren verblijf hield, hetgeen werd afgeleid uit de plaats, waar de clichés waren vervaardigd en de plaatsen, waar de valsche biljetten waren uit gegeven. Alle pogingen om te weten te komen, waar het gezin zich bevond, faalden echter. Er bleef nog maar een middel: de Pers. De Chef der M nchensche Recherche was er niet voor, gezien de groote kans, dat Deter het bericht zelf ook zou lezen. Hij had daarin stellig gelijk, doch het moest gewaagd worden. U hadden wij dus de fabriek, waar n der clichés was vervaardigd. Een verder te München en omgeving ingesteld onderzoek bracht aan het licht, dat niet minder dan vier andere, absoluut eersterangs en geheel bona fide leiders van grafische inrichtingen op dezelfde wijze door het zelfbewust optreden van den chiquen Karl Michl waren bewogen, de overige clichés te maken, zonder dat die fabrikanten ook maar eenige achterdocht hadden ge kregen. Op die origineele wijze had de zich noemende Karl Michl alle clichés in handen gekregen, noodig, om het volledige biljet van ? 200.?te kunnen drukken. De vraag was nu: Wie is de zich noemende Karl Michl? Want bij onderzoek te Planegg bleek, dat daar niemand van dien naam woonde. Doch het geluk diende ons. Bij een der ge noemde cliché-inrichtingen had de chique man verteld, dat hij nog niet zoo lang geleden ook een opdracht had gekregen van de Roemeensche regee ring tot het maken van een ontwerp voor een nieuwen postzegel, van welk ontwerp hij een clichéhad laten ver vaardigen bij een door hem met name genoemde grafische inrichting te Ber lijn. Een aldaar ingesteld onderzoek bracht aan het licht, dat de brave clichéfabrikant van Roemeensche post zegels niets wist, doch naar aanleiding van de gegevens, welke wij hem ver strekten om zijn geheugen op te frisschen, haalde hij uit zijn archief een afdruk van de achterzijde van een bankbiljet van ? 300.?, waarvoor hij geheel te goeder trouw en op de zelfde wijze als zijn Münchensche collega's het clichéhad ge maakt. Het geluk diende ons dus wederom, want nu waren wij tevens op het spoor van de vervaardigers der valsche bank biljetten van/300.- waarnaar wij even eens reeds ge ruimen tijd zochten. Bovendien had Karl Michl bij den Berlijnschen clichéfabrikant een briefje achtergelaten. En aan de hand van het handschrift en de handschriftenverza meling bij de Berlijnsche politie kon vastgesteld worden, wie de schrijver was, namelijk een oplichter met een groot strafregister, een bekwaam inge nieur, wiens foto eveneens bij de Ber lijnsche politie berustte. Laten we hem Deter noemen. De foto werd aan de Münchensche clichéfabrikanten vertoond en met be slistheid herkend. chompoonc kruq (T C\ ? "^7 ^ C ' *'-? l-t. (Jnnes en Zoon - Ljroruncjcri TN den morgen van 25 Februari 1922 ?*? bevatten alle ochtendbladen van Beieren het verhaal van Deter en zijn wandaden, niet in dorren ambtelijken stijl, maar zoo pakkend mogelijk en onder uitloving van een bedrag van 150.000 Mark belooning, overeen komende met circa ? 1000.?. Dienzelfden morgen zat een oude moeder met haar dochter in haar woning te München. Het moedertje zat de krant te lezen en haar blik viel na tuurlijk op het bericht. Haar ging plotseling een licht op en zij zeide tot, haar dochter: Zeg Else, lees dat eens, zou die vervalscher niet mijnheer Deter kunnen zijn, aan wien wij onze villa in het dorpje Fürstenfeldbruck gemeu beld hebben verhuurd? Die heeft ook een dochtertje Margot van denzelfden leeftijd." De dochter las nu eveneens het be richt. Moeder, dat is beslist mijnheer Deter, wij moeten onmiddellijk de .politie waarschuwen." Else ging direct naar het Hoofd bureau van Politie met den brief, waar in de zich noemende Deter hun villa had gehuurd. Het handschrift liet geen twijfel. Nog geen vijf minuten later reden twee auto's met de noodige politie mannen in pijlsnelle vaart in de rich ting van Fürstenfeldbruck en na een half uur kwam de bewuste villa in zicht. Het eerste, dat wij zagen, was een open vrachtwagen. Uit de villa werden haastig allerlei voorwerpen n koffers op den wagen geladen. De familie was dus reeds bezig te vluchten. Onze auto's hielden voor de villa stil en wij sprongen er uit. De deur stond open en wij spoedden ons naar binnen. Wij troffen nog slechts de vrouw met dochtertje en het dienstmeisje. Waar was Deter ? De vrouw veinsde van niets te weten. Plotseling ging de telefoon en bij intuïtie voelden wij: ,,Dat is de man, die opbelt." Een handige Münchensche rechercheur duwde het dienstmeisje naar de telefoon, ging naast haar staan en gaf haar de microphoon. ,,Hallo !" riep zij. Aan de andere zijde van de telefoon inderdaad de nerveuse stem van haar broodheer. Hij vroeg: Mina, is mijn vrouw nu haast klaar? Ik sta aan het station en over een kwartier gaat de trein." Wij wisten nu genoeg. Onmiddellijk naar het station. Daar liep op het pleintje een heer met een tasch in de . hand. Bij het zien der auto's vluchtte hij over greppels en door weilanden. Wij achtervolgden hem. Hij wierp de tasch weg om nog sneller te kunnen vluchten. Een schot. De politie had geschoten, doch den man niet geraakt. Het schot had echter tot gevolg, dat hij het nuttelooze van zijn vlucht inzag en zich overgaf. In een der greppels werd de tasch gevonden met alle clichés erin. Op den zolder der villa vonden wij de uitstekend ingerichte drukkerij. Het onderzoek had maanden geduurd, maar nu was het succes er dan toch. Eenigen tijd later ver oordeelde de rechtbank te München den ingenieur tot vier en een half jaar gevangenisstraf. Jtihet utene/il IK» ratten cu het zinkende schip BARCEI.ONA. In den Joop van den 7den j.l. heeft de politie op grond van oen aangifte een inval gedaan aan boord van de Italiaauschc paketboot Augustus'' die bezig was onder stoom te gaan en ont dekte daar 35 kilo goud, 7 kilo platina en 1.3 millioen lire in bankbiljetten, die niet gedeclareerd wa ren bij de douane. De schat behoort aan de familie CianoMussolini en was be stemd voor het bankiershuis I.ambruchini te Uarcelona. (Il Nuol'o Avanti, Parijn) toch gedwongen na te denken, u ronde Britten overzee zullen zich \v; schijnlijk niet ophouden met d< zachte ideeën, die de ronde d< Engeland, dat economische sanct... soort van vreedzamen dwang voor- teL welke los te maken is van de aar>vei heid van de gewapende macht ,,<p achtergrond". (New Comniünwcalth, L nrfj Mussollni De Italiaanse hèverliezen HET officieele communiquévan 5 Januari geeft als verliezen voor het geheele jaar 1935 aan troepen 359 dooden en 14 vermisten op. Van de arbeiders ^59 dooden. De groote meerder heid der dooden, zou aan ziekten zijn gestorven, slechts So in gevechten ge vallen. Het communiquévoegt hier aan toe: ,,Deze cijfers omvatten niet de ver liezen aan hiheemschc soldaten". Deze, de Askari's, die onder Mussolini's vanen voor de verbreiding der cultuur in Afrika vechten, gelden in Rome blijkbaar als ..quantitüncgligeable"; het aantal hunner heldendooden is de moeite niet waard oin mede te doelen. Maar in Kome wordt bovendien verzwegen hoe sterk het expe ditieleger door ziekte gehavend is. Eenig licht daarop werpt de statistiek van de Kanaalmaatschappij,- die tegen het einde van het jaar werd gepubliceerd. Volgens deze zijn er tusschen 25 April en 25 December 1935 -46-361 man het Suezkanaal in de richting van de Roode Zee gepasseerd, soldaten en arbeiders samen. In omgekeerde richting, werden in dien zelfden tijd 35.697 zieken en verwonden vervoerd. Dat wil zeegen, dat in het eerste kwartaal van den Abessijnschen veldtocht 15 pCt. van de naar Afrika gezonden soldaten buiten gevecht zijn gesteld. Ken schrikwekkend hoog per centage, vooral wanneer men er rekening mee houdt, dat het gros van dit leger nog niet eens aan het front heeft gestaan ! Want in het treffen, dat tot nu toe met de legers van den Negus heeft plaats ge had, en voor de eerste meest risquante opmarschcn zijn slechts de Askaritroepen gebruikt, welker verliezen de statistiek uit Rome niet geeft. Maar aan de cijfers van de Kan a a 1-maatschappij herkent men waarlijk de gruwe lijkheid" van den Abessijnschen oorlog, waarover de Italiaansche pers het in den laatsten tijd zoo vaak heeft. Alleen: het is niet cle Negus, die den oorlog gewild heeft. (Das Ncuti Tagt-buch, Parijs) En toch .... Mussolini is de architect van den liuropeeschen vrede. thïit, Londen) I>e l>omlniotttt meer Volkenbonds getrouw dan Engeland DE beschuldiging van dubbel spel ten aanzien van de Britsche houding tegenover Italië's kolonialen strooptocht wordt ook weerlegd door den indrukwekkenden steun, dien de politiek van Volkenbondstrouw in de Dominions on dervindt. Noch de Canadeezen, noch de Australiërs hadden e:n schoone fa$ade van Volkenbondstrouw noodig om de verkiezingen te winnen. Maar het was juist de vertegenwoordiger van Canada, die eerst het idee van de oliesanctie aan de orde stelde. W. M. Hughes, de Australische premier ten tijde van de Vredescotiferentie, is in moeilijkheden gekcmen door zijn vol komen juiste bewering in een onlangs gepubliceerd boek, dat sancties alleen effect kunnen hebben voorzoover ,zij ondersteund worden door een gewapende macht. Hij moest aftreden als minister. Maar dit incident heeft de Australiörs Hailie Setassi Britannlu r nies the waves ... KIPLING is thans zeventig. Ma ir, blijvende belangstelling voor ac eele gebeurtenissen uit zich ook i i op merkwaardige wijze. Hij hee ? soort Belisha-baken (door Belish; Minister vao Verkeerswezen, inge> verlichte verkeerspaal, die aangseft \n voetgangers de straat kunnen overs el in zijn tuin gezet; en de afstand dn ir tot zijn huis is precies gelijk aan de en van het mailschip ..Queen Mary". (Evenin* Standard, Lc ;<y (Morning Post. L-j 'dn De vlootconferentie VOLGENS vJ deskundige) g& de huidige si Japan een on twist overwicht het westen va i Stillen Oceaan oordcel \\ ordt t<n<i steund door d peloosheid der i< nd Keizer Hiro Hito mogendheden over de Japans invasie in Mantsjoerije on zijn hu dij opmarsch in Noord-Cbina. Maar > ai denkt er anders over. Het stelt nu ,,gemeenschappelijk m.iximum"" vloten der voornaamste zeemogendl,_ voor, zichzelf inbegrepen. Als dit vo^rsj wordt aangenomen, zou dat niet l ctj kenen, dat iedere mogendheid tot a:mi maximum zou bouwen, maar het principieele gelijkheid beteekenen, ei Japan juridisch toestaan zijn vloot op ie voeren tot het peil van Eng''la en de Vereenigde Staten. Noch het fx'ne, noch het andere la zijn echter bereid op dit punt t. . geven. Maar onderling zijn zij vei k op het punt van qualitatieve bepemi De Vereenigde Staten, die geen \lc. basis hebben in den Stillen Oc ai hebben hun hoop gesteld op het g slagschip, dat zij echter volgens het .. drag van Washington niet mogen bou va alleen groote slagschepen kunnen gt no brandstof mee voeren en hebben voldoen artilleristisch vermogen om den Oc over te steken en met onvcrzwaktr vechtskracht in de Chineesche Zee a; n| komen. En om precies dezelfde redes eischt Japan drastische beperking v dit formaat schepen. Groot-Britta:io dat over voldoende bases in alle ze beschikt, is geneigd het Japansche sta»! punt te ondersteunen. Zijn lange en spreide handelsroutes vragen meer vele, dan om groote oorlogsschepen, daar Engeland nu eenmaal veel schep moet bouwen, is het voor den Engels:h, belastingbetaler beter dat ze zoo klij mogelijk zijn. De Engelsche politiek op de \lc conferentie zal door twee overweging geleid worden: tegen de vermeerder van Japans relatieve kracht, waarbij.. den steun van Amerika en vóór uit l>i ding van een type schepen, kleiner _ de huidige, waarbij het den steun va Japan heeft. Het resultaat van de c JE rentie zal er voor een groot deel afhangen welke van deze beide <vc wegingen de overhand krijgt. Al-, conferentie mislukt, zal Japan tra> ht pariteit met de Vereenigde Staen te reiken. President Roosevelt, die een v stander is van een groote vloot, zal bouwen om de superioriteit te beho i<En Engeland zal, als het zijn positie i eerste vlootmogcndheid wil beho'.idtfl gelijk op moeten bouwen met de V" eenigde Staten. Samen met het pre vervangings-program, dat in ieder y binnenkort uitgevoerd moet w< rde zouden de kosten van zoo'n bewapei.in! wedstrijd enorm zijn. (Reiicu oj Kei-tew, Loi Geld en oorlog HET vaste besluit der V.S. om nei te blijven in den volgenden o< rlo heeft de belangstelling voor de disc> ;! PAG. «DE GROENE NoJ lan , t(i;i".s in Washington plaats vinden Ier d'1 wijze, waarop zij in den vorigen ,t,ok"'n raakte, versterkt. Morgan's ituii;' l's voor ^e Wapcnindustriecoman de senaat zal zeker de gevoen de haute finance" verscherpen. ijk verklaarde hij, dat de Amerie deelname toen niet te wijten eest aan financieelen druk, maar (?Ui .Duitsche beleedigingen en duikA/i.. anvallen". Hij en de zijnen had,?st 'ds gehoopt op een overwinning ,r m llieerden, maar alleen op grond 'hi ii vrees, dat een Duitsche ovcrijnnin, het einde der vrijheidsrechten i- .vereld zou hebben betcekcnd ,n al ? ruïstisch motief, dat minder bejjtb :ir zou zijn als niet bekend gc>rdo was, dat de Morgans als inkoopers idd'-1 gefungeerd voor oorlogsmateriaal ,r l ! ankrij k en Engeland, ten bedrage t -n millioen pond, en hiervoor als ,sie de kleinigheid van 6 millioen £ [ad o tvangen. De enquête toonde aan, ut hi verbod van leeningen in 1915 was rogel' v-en; en Morgan gaf toe, dat onzi! iigheid een regeeringszaak was, ',-aan .-e bankiers niets haddenjte maken''. mat r Nye schijnt zijn aanklacht tegen j t ,' business" te hebben verzwaard, iet (? beschuldiging, dat zij een factor /aren die tot interventie leidde. Het ;an n t uurlij k zijn dat het Amerikaansche ?olk / organ's pose als vrijheidskampioen oor .ilinkende munt opneemt, het is i-ar.r- hijnlijker, dat het aanneemt, dat [inan t'ele belangen Amerika's deelname ian ' ?. n oorlog hebben bevorderd als de >niu redding voor een zeer kostbare .., .ng. On rtusschen is in Engeland de ita.v ommissie voor de partkuliere udustrie op een interessant staliim angïland. Helaas zijn Sir Herbert ,awi nee en Sir Charles Craven er in ^d de commissie te bewegen het ?nverhoor op een paar van de santste punten met gesloten deuren n plaats hebben. Hun sterkste ar;unu t is het bekende, dat particuliere fabri. 'ge export mogelijk maakt en derk'c .-en grootere bewapeningscapaciteit peil houdt, dan overheidsindustrie zou ,unn ;i verdragen. Dit argument past bij Sir Herbert Lawrence's verilari: ;, dat idealen over de heiligheid i -t leven en de onrechtvaardigheid i'an -m oorlog overdreven en scheef;ctr< ken werden. Sir Charles Craven ;af n prachtige verklaring van zijn ?riet an den Heer Spear van de Electric '?ca' ompany (waarin ook de Hollander o- betrokken was, Red. Gr.) bei/f: de zijn vriend de chef van de M.1' 'ng contracten" bij het Ministerie .?an arine. Het is opmerkelijk, dat deze die uitgebreid besproken werd, :oen :j voor het eerst te voorschijn kwam, >ij ? Amerikaansche enquête, niet af?:t is in de Times en nog steeds 'nv, neld is gebleven in de Times, oen hij werd voorgelezen voor de lluiiii t- Engelsche enquête-commissie. Mr C urles Craven lichtte toe, dat hij niet .;i'sd t'ven had in ,,gewone zakehstijl, inaa- in spreektaal, zcoals gebruikelijk is te«--;.,wer persoonlijke vrienden". Nie'iinr .zou ooit verwacht hebben, dat hij yt]i !it zou hebben op zijn invloed bij 'li'< ambtenaar, als hij gedacht zou l"'» n, dat deze brief gepubliceerd zou .Vf,<vi,,n. Satesman and .Yn/jo». Londen) ketir l/elfs i.i "weer-Kerstfeest f. "KRWIJL de officieren en man schappen om den Kerstboom zaten, l'<'' .an de kaarsjes stralend licht verspr- !den, gingen de deuren open van d ka/ nezaal. Een heraut kondigde het i.ot ;cpunt van het feest aan. Onder vreeseli, ? gedonder verscheen een troep enge len , i witte gewaden met lange vleugels ?ian 'e schouders en stalen helmen op het hof>'?'-.? Ze zaten op motorfietsen. In deze cost .ums reed de colonne enkele malen rom om den Kerstboom en hield toen "V<i 'n tusschen de feestvierenden stil. Ter, jl het geraas van de uitlaatpijpen 'an; .tam wegstierf, klonk uit de voorhal een ievig machjnegeweervuur. Op stalen keu ig-ribben schoof een tank van het 'cgei de zaal binnen. Tusschen de loopen van ie machinegeweren werd het gelaat van ? ?.. het Kerstmannetje met een wit ten iiaard zichtbaar. Het mannetje wn -crkleede officier kroop uit /.ijn 7 DE GROENE No. 3059 gepantserd huis om allen officieren een geschenk te overhandigen. De geschenken bestonden uit 15 cm. lange modellen van tanks met volle bewapening. Met zacht gebrom begonnen deze oorlogs-machientjes op de tafels hun kringen te beschrij ven. Ondertusschen pakte een van de staalhelmdragende engelen het Kerst mannetje op de duo van zijn motorrijwiel en ontvoerde hem in den nacht." (Völkische Beobachtcr. Berlijn) Japanschc journalistiek DR. T. T. Li, directeur afdeeling in lichtingen en propaganda van het Chineesche ministerie van Buitenlandsche Zaken, heeft zich naar Japan begeven om er den vooruitgang van de journalistiek te bestudeeren. Bij zijn terugkeer heeft de Nankinsche journalistenvereeniging te zij ner eer een ontvangst georganiseerd, waar hij interessante mededeelingen deed over het onderzoek, dat hij had ingesteld: ,,Er bestaan in geheel Japan", zoo ver telde hij. ,,1179 kranten, waarvan 208 gedrukt worden in Tokio en 90 in Osaka. Vier groote dagbladen publiceeren een avondeditie. De Tokyo Asahi heeft een oplaag van l .100.000 exemplaren.deTokyo Nitsji Nitsji een van cn millioen, de Osaka Asahi Shinbun een van 1.500.000 en de Osaka Maichini van 1.200.000. De voornaamste kranten zijn goed ge outilleerd. De Asahi Shinbun bezit b.v. buiten een ultra-moderne machinerie, 19 vliegmachines, 500 postduiven, twee televisie apparaten en eigen intercommunale tele foonlijnen. Er bestaan twee groote persbureaux in Japan: Rengo en Nippon Dempo. Men spreekt over een te venvachten fusie. ,,Vroeger", zoo voegde dr. Li hier aan toe, oefende de regeering een volledig toe zicht op de pers uit. Maar thans mag deze zich in een groote vrijheid verheugen. De kranten zijn vereenigd in persvereenigingen, journalistenvereenigingen en verscheiden clubs." (De Nationale Chinseschc Revue, Shanghai) Russische pers DAAR i's de Iswestja, de Prawda, de Krasnaja Zweda, de Za Industrialisaziu, een paar provinciale dagbladen. en het eenige satirische weekblad uit geheel Rusland, de Krokodil. De Krokodil heeft een beperkte oplaag en heeft slechts acht kleine pagina's, en het is nauwelijks grappiger dan de hoofdartikelen van de Ptawda. Maar het blad heeft ook geen amusement tot doel; het moet den vreem deling alleen toonen, dat de lach niet geheel uit Rusland is verdwenen. En bovenal is het een nuttige bondgenoot van de politie. Als een hooge ambtenaar de dictatuur mishaagt, wordt zijn bureau aangevallen en worden zijn ondergeschik ten belachelijk gemaakt in de Krokodil. (iedwongen door de spontane critiek, neemt de regeering dan natuurlijk maat regelen. De andere dagbladen lijken heel veel op elkaar en moeten zorgvuldig gele/en worden, wil men hun specialiteit ont dekken. Iswestja is het orgaan, van het Executief Comité, Prawda dat van de Communistische partij. Het verschil is gering. Er is wat meer nieuws in de eerste, wat meer politiek in de tweede. Karl Radek, de eenige Bolsjewistische specialist voor buitenlandsr.he politiek, schrijft voor de Iswestja. Men zegt dat hij onvervangbaar is n dat Stalin, die niet van de o verblijvenden van de Joodsche groep (Trotsky-Zinowjef-Kamenef) houdt, dit zeer betreurt. Na deze twee is de derde in belangrijk heid de Za Industrialisaziu, het blad van de zware industrie. Het is verreweg de somberste en allervervelendste van alle. En het is hysterisch in zijn liefde voor statistiek. Alles bij elkaar is nog hét minst norsche dagblad de Krasnaja Zlvcda, de ,.Roode Ster" het orgaan van het leger. Het is nauwelijks te gelooven, dat het een communistische krant is zoozeer is de politiek uit haar kolommen verbannen. Er is een prijzenswaardige zorg voor de opmaak en de illustratie. Blijk baar is de ,, Roode Ster" bestemd voor een minder beperkt n veeleischender publiek dan de gewone Sovvjetburgers. Dit is zeer belangrijk: er is dus een mili taire kaste in Rusland, die niet verward wenscht téworden met de massa. (Je suis partnut, Pirija) NAAR DE BERESINA 1936 (Marianne, Parijs) 'in. Mussolini: Tijd genoeg. .. strofes komt er nóg wel eens een /redesvoorste/." (Glasgow Bulletin) E NIEUWSTE MODELLEI1 f SPECIALE ARTIKELEN VOORMnEStltKINPtttn ,Natuurlijk mevrouw, pacifisten zijn we allemaal... maar zaken zijn zaken, ziet u. (Low in de Evening Standard. Londen) Lavol: Hoe heerlijk te voeten dot men der. Joponsch onderwijzer: Wijs mij eens de grenzen van ons vaderland aan." gcheclen Volkenbond achter zich heeft!" Leerling: Dat kan ik niet, ik heb het ochtendblad nog niet gelezen." (Le Populaire, Parijs) (Sozlal-Demokraten, Kopenhagen)

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl