Een verhaal van De Groene ONDER SPIEGELEND OPPERVLAK W. Strijt HET blauw is allengs weggevloeid uit den hoogen hemel en het witte licht vergrijst tot schemering. Reeds zonk de zon achter de donkere boomengroep in het Westen en de gloeiende kleuren, die talmen bleven, zullen weldra mat worden en vergaan. Ergens ver weg deint nu de avondzee grauw en machtig onder de eindeloos heid van dezen zelfden, stillen hemel en de golven glijden ruischend over het verlaten strand...... Vanmorgen heb ik gefietst tusschen de bloeiende weiden. Hoog stond het prille gras en glansde met zilverec weerschyn als de lichte wind de halmen deed buigen. De smalle landwegen waren wit door de neergedrupte bloesemblaadje.* en uit de spiege lende slootjes klonk het donkere kwaken van kikvorschen, die zich verscholen hielden tusschen het groen van de waterplanten. In de wijde, zonvervulde ruimten hing stilte; een stilte vol tallooze, kleine natuurgeluiden, welke het oor slechte onder scheidt, als de ziel aandachtig is: de schrille klan ken der krekeitjes, het zoemend voorbijschieten van een bij, of het zingen van een hoog opgestegen leeuwerik, dat klinkt als een van verre keerende echo. Deze vrede legt zich zacht over de innerlijke bewogenheid, zooals 's winters de koelwitte sneeuw zich ontfermend spreidt over de uitgeputte aarde. De zware gewichtigheid van het eigen wezen lijkt vervluchtigd in de geuren der lente en de dwingende machten van het leven hebben hun krachten ver loren. Zelfs de dood schijnt vertrouwd en goed, daar waar de aarde waxm is en de heerlijke hemel van God haar aan alle zijden veilig om sluit. Ik heb lang gelegen in het zachte gras onder een tevreden ritselend berkeboompje; tusschen de glanzende blaadjes door vielen vlokken zonlicht omlaag. Boterbloemen en wilde zuring wiegelden langs mijn hoofd en een stoutmoedig spinnetje deed een onderzoekingstocht over mjn arm, die hem een wondervreèmd land toescheen. En nu, terwijl buiten in den wassenden nacht d roerlooze populieren versomberen tot droef ernstige cypressen, en in mjn kamer» de scherpe omtrekken der dingen wegglijden in de duisternis, is de herin nering verlevendigd aan dien anderen, lang voorbyen zomeravond, toen ik uit een onvermoeide wereld traag en onzeker terugsteeg naar de opper vlakte van het leven. Dat was geweest korten tyd nadat hij gestorven was. Dikwijls was hy by m j koman oploopen, een vroolijke, innemende jongeman, van wien ieder hield. Hy was een vreem de gast. Uren achtereen kon hij mijn kleine vleugel bespelen, het hoofd even gebogen in een verzonkenheid, die my onwillekeurig dwong tot stiller bewegen. Andere dagen bracht hij een stapeltje boeken mee, dikwijls van de meest uiteenloopende schry'vers. Dan las hy mij voor mefc zijn heldere stem. Het was of hij een instrument bespeelde, zoo liefdevoljsprak hy de woorden uit, zoo wisselde zyn kruq brut..;. een 'uor'sfel^yke crmmpcujne stem keer op keer van nuance. By' voorkeur las hy diepzinnige boeken en soms verbaasde my de gre tigheid, waarmee hy de edele gedachten aanvaard de en wegborg by de kostbaarheden, die zy'n geest reeds eerder vergaarde. Het waren goede uren van intens leven. Doch soms gebeurde het, dat hy, opkykend, mijn geboeiden blik ontmoette; dan gleed iets onverklaarbaar etugs over zyn levendig ge zicht en begon hy haastig en druk te spreken over alledaagschheden. Ik vroeg hem nooit naar de reden van deze plotselinge veranderingen: de harde trek rondom zyn mond weerhield mij. ? Hy stierf op een warmen zomerdag in Juni. Terwyl ik door de zonnige p tra ten, waar het stads verkeer belachelijk rumoerde naar hem toe ging, was ik verbaasd, dat hy naar my' gevraagd had. Ik was zooveel ouder dan hy en mijn sympathie voor hem scheen nooit in dezelfde mate beant woord te zyn. Hij was reeds heel bleek en heel stil; de korte, felle ziekte had uitgewoed, geen levens kracht restte. Tien minuten later liep ik weer in de drukte van trams en auto's; het dunne schrift, dat hij my gegeven had, in myn hand. Ik heb het gelezen op dien avond lang geleden, vredig als deze, terwyl als nu de sterren een voor een te schijnen aanvingen in een eenzaamheid, die ons oog niet onderscheiden kan. Het waren maar korte aan teeken Lngen, soms met tusschenpoozen van maanden neergeschreven en samen niet meer dan een twintigtal bladzijden vullend. Ik zag hem weer zitten op zijn geliefd plekje in de ouderwetsche vensterbank, ik als rustig, ouder man degelijk achter myn schryfbureau. Kort geleden had hy er nog gezeten en zijn hand had gestreken langs de klokjes van een bloeiende fuchsia. AJtyd als ik ergens zoo'n plant zie staan," had hy gezegd, moet ik denken aan dat sprookje van Andersen, weet je niet, van dien moordenaar en die pot met witte bloemen, waar het hoofd van zyn slachtoffer in zat." En lachend had ik geantwoord: Graaf dan maar niet onder mijn fuchsia, wie weet wat je mis schien zoudt vinden!" Had hij gedacht aan d dingen, die zijn eigen ziel verborg, toen hij tuurde naar die donkere, gesloten aarde? Hij was geweest een gevangene, gebonden door het kwaad, dat hem te sterk was. Koppig had hij den afmatten den strijd tegen de laagste lusten volgehouden, doch in de uren van verwonnenheid maakte zich een gela ten wanhoop van hem meester en een onaandoenlijkheid doortrok hem als een weldadige flauwte, die den zieke verlost van zy'n lijden. O, die verlei delijke drang om door bewuste overgave aan den gehate de pijnlijke vernedering te voorkomen van telkens weer verslagen te worden l Wat was het toch, dat hem gedwongen had zich te blijven ver weren, zich telkens opnieuw, schoon steeds aarzelender, op te richten na een nederlaag? Op dien vreemden avond, waarop de sterkste zekerheden wankelen gingen en mijn moeizaam verkregen levenswijsheid verpulverde tot waarde loos stof, bleef mij niets over dan een groote verdeemoediging voor de geheimzinnige macht," die Abonnés in Indië: zend ons NU uw abonnementsgeld over 19361 Dan spaart U f 1.75 incasso kosten en vergemakkelijkt ons werk. Adm. DE GROENE. do zielen drijft. In myn ooren herklonk do muziek,l die hy het liefst speelde.... Nu wist ik, dat uren hem bevryden kouden van kwellende gens, die hy vreesde en dat de zuivere klanken verlichting gaven als eens David's harpspel Saul. Ik wist, hoe hij de schoonheid en de kostb,iar.j heid van alle dingen had gezien en liefgehad met] een hartstochtelijke liefde, ie inniger naarmate liet besef van eigen verdorvenheid groeide.... Langen tijd heb ik gemeend, dat ik deze schenziel in haar gespletenheid nu eindelijk volko men doorgrond had, maar vanavond zyn er twiife. lingen in mij gerezen. Kan ooit een ander afdalen in de diepten van stryd en wanhoop van een me. Ieschepsel? Kunnen wij wel ooit begrijpen, een gev->el van vernedering zoo groot, dat het de leden iM verlamt en de oogen schijnt te blinden? Wat zal ik ooit weten van het verlangen naar zuiverheid, dat zich heesch schreeuwde achter het onbewog gelaat van mijn jongen vriend ? Bij het raam, een lagen bak, staan gekweekte anemonen; de] geurloozie kelken gesloten voor den nacht. Welke onzichtbare kracht dwingt de brooze bloemblad "n zich avond aan avond toe te vouwen? En in Ie vochtige aarde doen de teere worteldraden blinde lings hun werk; gedreven.... Baar zijn dingen in het leven verborgen, waar aan zelfs onze teerste vermoedens niet vermogen te raken. Onze blik, die den ander tracht te peilen, schampt af voor hij doordrong tot zijn doel en h 4 meest eigene van 's menschen wezen blijft e<-n geheim tusschen God en zijn schepsel. In de warme lucht buiten is het levendig g??? worden; dicht in de buurt is een radio beginnen : e spelen en de jolige operette-wijzen waaien door <:e geopende ramen mijn kamer binnen. Hoog < n voornaam welft zich de'lichte nachthemel over < e aarde, in de verte boven de kern van de stad han^t een rosse gloed. Daar zijn de nauwe straten MI gevuld met slenterende Zaterdagavondgangers cn voor de helverlichte, lokkende winkelruiten ve ? stillen de voeten tot geduldig wachten. In de oogcu critisch of begeerig?weerkaatst het schele licht der lampen, zoodat ze flonkeren als de tri'lende sterren ver omhoog. En ik herinner my", h< o wij dikwijls een avond doorbrachten op het terras van een café. Uit de blauwdoornevelde zaal droi.£ het geroes van muziek en stemmen tot ons doo ; wij, gemakkelijk geleund in de rieten stoelen, rook ten en luierden. Dan straalde zijn jong gezicht v*- u levensbly'heid en in zyn oogen was de opmerkzaam.heid van wie het leven liefhebben tot in zyn nuch terste verschijningen. Ontelbaar veel facetten slijpt de Schepper-kunsi ? enaar aan de zielen en in elk daarvan breken do lichtstralen van het leven in andere kleuren.... Onze blik vangt slechts de tinten op der naar 01 s heengewende facetten. Uren achtereen kon hij mijn kleine vleugel bespelen PAO. H M GROENE No. ion 1CHEPEN TEGEN TABAK . A. Jxlaasse Itond lén Ing iti E idee van compensatie" heeft in de laatste jaren onder de meest uiteenloopende omstanheden opgang gemaakt. Het doel dat dit soort gekoppeld ruilverkeer" re' beoogd was vaak heel verschilMaar altijd was de diepere oorgelegen in het feit dat het interitioiïale goederen- en dienstenverkeer n of meer ontredderd is, dat daaronevenwichtige verhoudingen onten. En wanneer het natuurlijke uiiibrium faalt, dan zoekt men vanjf naar kunstmatige herstelmiddelen. Jaarvan is de reciprociteitsge.>? wij koopen bij hen die onze d-., t en afnemen. En die gedachte ?T-in op verschillende manier woruitgewerkt; hetzij in den vorm van nd i s verdragen, waarbij, zooals meer P. i;r gebruikelijk wordt, contingenvoor goedereninvoer over en weer reien uitgewisseld, hetzij door comnEc'tieovereenkomsten. Ook de cleas tot op zekere hoogte niet anders n -Ie financieele belichaming van ze idee. Ui" dien gezichtshoek bezien liggen s .'?? begrippen: clearing en compent iieel dicht bij elkaar. Wat opzet 'eekenis betreft is er zelfs een in i -aal klein verschil. Het onder tor ' ligt veeleer in de technische tw rking: clearing en handelsverag ;nït contingentsuitwisseling omhet heele verkeer, bij compen,t'. gaat het steeds om concrete 'f«i:is, die tegenover elkaar gesteld n. Nu bestaan ook bij compentk- weer verschillende uitgangspunn .lis aan het stelsel ten grondslag n en liggen. In landen als Duitsch,mi bv., waar bïj~tijden dit verkeer -en omvang heeft bereikt, is de o; tamste aanleiding gelegen in de :vir zsnschaarschte. Door de sterke mindering van den export en vooral ?eggevallen mogelijkheid om de ngsbalans aan te vullen met ilandsche credieten, moest men iporten aan banden leggen. Er dus aanleiding om een extra-t toe te staan wanneer daaraan n venredige extra-export kon worn gekoppeld. Bij die compensatie dus van primair belang de imr: J.ie men daarmee kon verkrijgen. D >or de wijze waarop dit stelsel r' uitgewerkt werd dit doel niet tiH, meestal zelfs niet, bereikt, omdat et voldoende werd gelet op het itzliche" karakter van den uitMaar het principe was logisch. EN heel andere basis daarentegen iteft de compensatie zooals wij e ;:iet Duitschland kennen, waartoe t initiatief van ons land is uitgegaan. in deze regeling ligt de volgende dachte ten grondslag: onze import t Duitschland is in vergelijking met k< ie jaren geleden sterk gedaald. ;i.door waren wij gedwongen, d>n pcrt naar Duitschland ook aan n-!en te leggen om een tekort in de ing te vermijden. Het zou in hooge tt wenschelijk zijn wanneer onze ?f>rt uit dit land kon toenemen, dat wij daardoor in de gelegenheid uden zijn ook onzen export te doen nemen. Het oog is hier dus in de rste plaats gericht op de kans tot rhooging van den uitvoer. Nog weer heel anders was bv. de i3 voor wijlen onze compensatie met ie, die zuiver financieel georiënteerd De opzet daarvan was slechts, de crteurs in de gelegenheid te stellen het clearingrisico te vermijden, te beveiligen tegen een tekort t van door alleen uit te voeren geppeld aan evenredige importen door chzelf of anderen. Nu heeft de compensatie juist met tas ras lea r"as IS Dl GROENE Ne. 30*2 -?/T Duitschland in den jongsten tijd een belangrijke opleving vertoond. Dit ver keer bestaat nu bijna een jaar en het moet erkend worden dat de omvang daarvan allerminst beantwoord heeft aan de verwachtingen die velen daarvan gekoesterd hebben. Wanneer men destijds zag welk een enorme daling was ingetreden in onze invoeren uit Duitschland in vergelijking tot die uit andere, landen, wanneer men voorts bedacht dat het heelemaal niet gek was om die relatief sterke daling te wijten aan het feit, dat door verschillende omstandigheden het Duitsche prijspeil in vergelijking tot het concurreerende aanbod vooral uit landen met gedeprecieerde munt te hoog was (ondanks exportsubsidies uit hoofde van het Zusatzausfuhrverfahren), dan lag het voor de hand om in compensatie een oplossing te vinden. Immers door de compensatie konden importeurs het prijsverschil tusschen Duitsche en ande re artikelen overbruggen. Het systeem komt feitelijk neer op verlaging van den clearingkoers voor die importeurs die kunnen aantoonen, dat zij bij handhaving van den normalen Duitschen prijs, omgerekend tegen den gewonen clearingkoers, elders zullen moeten koopen. EEN volmaakt logische basis dus van het compensatiestelsel. Des ondanks is de omvang van den extra import die. aldus is binnengekomen binnen zeer enge grenzen gebleven; hij valt althans in het niet bij de enorme daling in de voorgaande jaren. En nu plotseling in enkele weken tijds enkele groote transacties, waartoe de re geering haar bemiddeling verleende, en waarvan de omvang niet veel zal onder doen voor die van alle tot nu toe ges'.oten compensaties bij elkaar! Voor heen was de compensatie geheel over gelaten aan het particulier initiatief. Heeft dat niet bevredigend gewerkt, en kan de regeering, tot omzetvergrooting bijdragen? Men kan zeker niet zeggen, dat het particulier initiatief met betrekking tot de compensatie te weinig heeft ge presteerd. Als de omvang, gering is geweest, dan lag dat aan het feit dat zelfs de geboden prijsoverbrugging niet in staat was de importen uit Duitsch land belangrijk te vergrooten. Dat nu de regeering plotseling een groote transactie kon afsluiten, was t» danken aan het toeval, dat er een groot ob ject zich voordeed. Er worden niet elke dag schepen besteld, en zeker niet aan een buitenlandsche werf. En wanneer zich zulk een geval voordoet is het heel begrijpelijk dat de regeering zulk een object ook als onderhandelings object" wenscht te gebruiken, in het kader van de bovengenoemde reciprocitei s'.dee. Feitelijk is zulk een onder handeling te vergelijken met de perio dieke besprekingen over de vast stelling der betalingscontingenten voor de clearing. Handelspolitieke over wegingen spelen daarbij een primaire rol, en het Voornaamste punt bij de compensatie: de keus van de contra prestatie, van onzen eigen export dus, kan men bezwaarlijk aan geïnteres seerden zelf overlaten. Vooral nu in den laatsten tijd bij de compensatie met Duitschland er een tendenz leek te ontstaan, dat de Nederlandsche expor ten niet altijd in de eerste plaats ge richt waren op ons eigen belang maar op de Duitsche wenschen, is dit be grijpelijk. Dergelijke objecten zijn natuurlijk niet dicht gezaaid, maar in elk geval blijkt dat toch de compensatie-idee een nuttige bijdrage te zijn geweest voor de verlevendiging van onzen handel met Duitschland. 4 BE r.tt Een polis der LEVENSVERZEKERING MY. ARNHEM is de beste geldbelegging. RESIDENTIE HYPOTHEEKBANK N.V. '??GRAVENHAGE - Anna Paulownastrmat 97 Hypotheekbrieven . . f 15 .888.200. f Directie: K. E. ABBING - D. VAN OORDT N.V.DEHMEMSCNE HYPOTHEEKBANK Leden der ^039^ directie: Mr. A. S. MIEDEMA en A. E. THIERRY LB BYE DOLLEMAN Pandbrieven f 39.256.150. Reserves . f 1.056.713' Hypotheken f 39.224.996. N.V VERZEKER ING-MAATSCHAPPIJ / OPGERICHT A2 1694. ' AMSTERDAM .C-KEIZERSGRACHT 570. INBRAAK; BRAND; ONGEVALLEN-EN WATERLEIDINGSCHADEVERZEKERING. r '* .. w N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 - HAARLEM De Bank verstrekt voorschotten met een minimum van/1000.-op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden, onder borgtocht of zake lijke zekerheid. Een prospectus wordt op aanvraag Raarn*toegezonden. VAN RUN S SMOSTERD CARLTON HOTEL AMSTERDAM Zaterdagavond 8 Februari a. s. GRAND DINER DANSANT ter gelegenheid der R. A. I. Tentoonstelling NEVILLE BISHOP en zijn Band CABARET of the CRAZYGANG met beroemde Shownummers TANGO ORKEST TONNY STËEMERS Diner-Dansant: Fl. 3.?, Fl. 4.?/en Fl. 5. Souper-Dansant: Fl. 3. Zaterdag an Zondag Thé-Dansant mat volledig programma: Thé-Compl. Fl 1. n Amsterdam Victoria Hotel - Dam rak Vo C. Station - noodlgt U uit. W(J varzorgen U In on« hotel tegen matige prijzen. i " U «uit tevre)d«n zijn l Kamers met Holl. ontbijt Lunch Diner vanaf f 8.00 f 1.50 en f2. f2.?, f 3. en f 4. Dm Olraelto Gasfornuizen - Gaskachels - Gashaarden G. J. DE KONING & Zn. Opgericht 1739 Amsterdam C. Telefoon 32457 ??Keizersgracht 447