De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1936 15 februari pagina 3

15 februari 1936 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

socialisme «n het Plan van den Arbeid. Wat het eerste betreft gaf de langnamige graaf zeer slecht portuur aan een stortvloed van puntige opmerkingen en pijnlijke vragen; tegen het tweetle viel vooral in het oog de scherpe critiek van prof. Diepenhorst, gese condeerd door de heeren Gelderman, Lohmarf en Van Embden. Deze laatste critiseerde echter evenals trouwens, in lichtere mate, de Katholiek Van Lanschot , vooral het crisisprogram; maar hij heeft Het Volk" erg boos gemaakt door te spreken van gevaren voor de democratie. Toch zitten er in het Plan nog heel wat onbekende factoren van economischen, maar vooral ook van psychologischen aard, die gezameüjk nog wel een behoorlijk risico voor een mislukking in zich bergen. En dat daarna niet de conser vatieve, maar de nationaal-socialistische richting een kans zou krijgen is een gevaar, dat niet licht gesteld mag worden. Waarmee natuurlijk niet gezegd wil wezen dat de huidige regeeringspolitiek ook geen ernstige risico's meebrengt. Eén daarvan is het staatssocialis me", dat minister Colijn het grootste bezwaar tegen het Plan achtte, maar dat aan de huidige crLisdiensten niet minder aankleeft, en te knellender omdat alles a l'improviste in elkaar gezet moest worden, terwijl bij een meer definitieve ordening, als het Plan beoogt, veel meer van de bestaande organisaties zelf uit opgebouwd kan worden. EEN JUBILEERENDE VEREENIGING: het Verbond van Nederlandsche Werkgevers. Hel is een tienjarig jubileum, maar in werkelijkheid is het een twintig-jarig feest. Want het Verbond is ontstaan uit een fusie van de oude Vereeniging, met het Verbond van Fabrikanten-vereenigingen. Deze concentratie dagteekent uit de oorlogsjaren en de eerste jaren daarna. Men zocht uit de toenmalige moei lijkheden een uitweg door ,,Bedrijfs organisatie", zooals men nu, na een tijd van overproductie en groote werk loosheid, bij de ordeningsgedachte zijn troost zoekt. Het Verbond Van Nederlandsche Werkgevers is in de jaren van zijn bestaan tot een hechte organisatie gegroeid, die veel voor zijn leden, voor het contact tusschen bedrijfsleven en overheid en voor de ontwikkeling van het economisch leven van Nederland heeft gedaan. Hoe meer het verschijn sel toeneemt, dat de functie van bedrijfsleider en kapitaalgever geschei den worden, des te meer zullen de werkgevers gaan behooren tot die waardevolle buffergroep van menschen in onze maatschappij, die in de botsing van belangen pal staan voor de werke lijk waardevolle elementen onzer be schaving en des te meer zal ook hun beteekenis als groep voor het sociale leven, naast het economische, toe nemen, welke bij een vorige generatie meer verbonden was aan een aantal zeer onbaatzuchtige persoonlijkheden dan aan de groep als geheel. /^SRDENING in het taxi-bedrijf, door \J den bioscoopbond, bij de marktventers, bij de ijsfabrikanten: aldus de oogst van ordeningspogingen van veertien dagen Het is duideijk, dat de bonafide middenstand in dezen crisis tijd niet blootgesteld mag worden aan beunhazende ndagsspeculatie, die net de winstmarge, waarvan men leven moet, weghaalt. Omgekeerd is er na tuurlijk altijd het gevaar dat de groep, die er eenmaal zit", alle concurrentie van jong bloed" zal pogen te weren. Daarom is een duchtig overheidstoe zicht, dat voorloopig nog hét eenige orgaan is voor het consumenten belang, bij al deze pogingen gewenscht. Men doet goed naar de liberale critiek op de ordening téluisteren, al maakt zij door haar negativisme dit den meer-ïn-heden-levenden ordenirigsvoorstanders wel eens moeilijk. PAG. 4 DE GROENE N». 30*1 DE ..FABIANS" EN HET RUSSISCHE COMMUNISME l ONBEHAAGLIJK AVONTUUR DE Webbs, die veertig jaar ge leden al een rol speelden met hun Fabian Society, predikers van een wetenschappelijk en bureau cratisch socialisme, die toen achter de schermen op leidende conservatieve en liberale staatslieden grooten invloed oefenden, die in den loop der jaren een twintigtal dikke, degelijke boeken over plaatselijk bestuur, vakvereenigingswezen, armenzorg enzoovoorts ge schreven hebben, terwijl Sidney, Lord Passfield geworden, in MacDonald's Tweede Labour-regeering minister van koloniën geweest is, de Webbs hebben nu, de tachtig nabij, de vrucht van eenige jaren noeste studie over het Russische communisme in een werk van 1200 bladzijden neergelegd, i) Het is een eerbiedwekkende prestatie. Hun jongste boek geeft een verbazend veelzijdig en toch samenhangend en daarbij levend beeld van die vreemde, nieuwe, gedurig nog veranderende samenleving. Dat wil niet zeggen in alle opzichten aannemelijk. Maar ook wie de verschijnselen en tendenties in het land van de Sovjets heel anders zou willen waardeeren, kan uit deze rustige beschrijving veel leeren. HET eerste deel behandelt de con stitutie. Men krijgt er een uiteen zetting van het stelsel der Sovjets van onder tot boven, met hun groepeering in oblasts", van de federale verhou ding tusschen de verschillende repu blieken en van de autonome gemeen schappen die nog binnen de grootste van alle, de Russische Socialistische Federale Sovjet Republiek, bestaan; nauwkeurige beschrijving van ver kiezingsmethoden en van administra tieve inrichtingen, mst de commissaris sen bovenaan. Hierbij hoort vervolgens de economische inrichting, eerst van de bewoners als voortbrengers, vakvereenigingen en -coöperatieve vereenigingen en collectieve boerderijen; dan van de bswoners als verbruikers. Eindelijk behoort hierbij ook de partij, met haar groepen en cellen (nu niet i) Sidney and Beatrice Webb i Soviet Communism, 2 deelen; Londen, Long mans, Green & Co. Pro/. Dr. P. Geyl meer zoo geheeten), haar conferenties en congressen en centraal bestuur. In het tweede deel komt de maat schappelijke ontwikkeling, de eigen lijke menschelijke beteekenis van het groote experiment, aan de beurt. De liquidatie" van grondbezitter en kapi talist een woord van gruwzame be teekenis, en te erger door de verschil lende plotselinge zwenkingen, waaraan de economische politi:k sedert de (evolutie onderhevig geweest is, de Nieuwe Economische Politiek na de eerste, alomvattende communistische poging vervolgens ook weer stuk voor stuk afgebroken; de planmatige pro ductie; de drijfveeren van wedijver, eer en schande in plaats van winst bejag; en de algemeene ethische op vattingen en doelstellingen, wetenschapsvergoding, anti-godsdienst-ijver, sexueele moraal, enzoovoorts. DE Webbs verbloemen de schaduw zijden niet, en zij oefenen veel en soms scherpe kritiek. Maar zij zijn geen ideologen. Efficiency" is hun afgod. Zij zijn van het Russische schouwspel diep onder den indruk, en over 't geheel is hun boek en is hun conclusie aanvaardend. Vrijheid? Daaromtrent maken zij in de eerste plaats de bekende opmerking, dat in onze maatschappij de econo misch zwakke geen werkelijke vrijheid bezit. En zij beschouwen de commu nistische geestesatmosfeer in het dagelijksch leven alles tot n peil teruggebracht (en opgeheven ?) en een toezicht van allen op iedereen, niet enkel op het werk, maar op levens omstandigheden en levenswijs, en dat, na de eerste bandeloosheid, in meer en meer puriteinschen" geest met groote gelijkmoedigheid. Zeker, voor den onsocialen rijkaard en voor den individualistischen intellectueel of artiest zou die atmosfeer onverdraaglijk zijn. Maar voor de groote menigte gelden andere factoren. Wat deel nemen aan de politieke en economische gemeenschap betreft, is volgens de Webbs Rusland veeleer een democratie dan een dictatuur te noemen. Zi wijzen op de wijdvertakte organisatie van discussie, elndelooze discussie, ei aan den top nog weer colleges in plaats van eenlingen, zoodat het heele stelsel eer aan een teveel van uitwisseling van meeningen en compromis dan aan h onvoorwaardelijke bevelen van eei heerscher lijdt. Zonder twijfel zijn heele groepen aan deelneming aan di discussie uitgesloten. Zonder twijfe wordt zij in alle stadiën beheerscht doo de vastaaneengesloten, volgens be paalde beginselen bewegende partij, die overal met haar geschoolde minder heden de leiding heeft. Die ook allo openbare meeningsuiting en in hè: bijzonder natuurlijk de pers beheerscht. En die, hoe dan ook, op het geestelijk leven een druk oefent waar geen ont. komen aan is. De zucht tot marxis tische orthodoxie, de demagogisch' kunsten van opwekken van volks geestdrift, van heldenvereering, va-, haat ook, van haat tegen bourgeois en vreemdelingen, dat alles schatten d Webbs naar mijn gevoel in hun beel i van het geheel te gering, maar zij merken het wel op, en beschrijven het meesterlijk. Het vervallen van winstbejag, ht t scheppen van economische veilighei i voor de massa dat zijn naar hu i oordeel de groote, onderscheidene; trekken van die nieuwe gemeenscha;. Een belangrijke factor is de econcmische en cultureele achterlijkhei i van de breede massa der Russisch > bevolking op het oogenblik van d.> revolutie; een tweede factor is de om zaglijke ethnische en sociale ve ? scheidenheid, die zelfs binnen ht t raam van de achterlijkheid nog bestaa . Het beste werk doen de Sovjets zekt r onder de vele barbaarsche volken ii het wijde gebied van het oude rij).. De soepelheid van hun federalisme komt daarbij wonderwel te pas. Ov« rigens moet men wel bedenken, d; t het toelaten van autonomie en van h< t gebruik van andere talen alleen c. p locale zaken betrekking heeft. H--t vindt zijn plaats in een stelsel, dat v? n Moskou uit tegelijkertijd uiterma e stevig gecentraliseerd is, en waar a alleen het Russisch tot zijn recht kotr:. OOK TOEN UITVOERMOEILIJKHEDEN! HET NEDERLANDSCHE VEE IN DUITSCHLAND TOEGELATEN Wilhelm: Laat de heeren binnen, Bethmann l Wij zijn verzoend.'" (Toktnlng vin Joh. Brttkenilek in De Grotne v»n 6_Octobtr '912) die sle m< va va hi: de m< al VAN het begin der vijandelijkheden af hebben de Italianen aangevallen in Tigre, de Diinkali-woestijn en de Sc: lali-woestijn. Den tweeden aanval hè>ben ze moeten opgeven. De -oortocht door een dor re woestijn waar een tempe -." tuur heerscht die geen nu-schelijk organisme ka' verdragen leverde te ve<.' moeilijkheden op. . \ an het noordelijk front in Tigre zijn zij aan vat.«elijk snel opgetrokken. Dit werd hun gemakke lijk gemaakt door de Abessijnsche tactiek, die er in be.- ond den vijand het binnenland.in te lokken. Na eei paar weken heeft het front zich langzamerhand ge abiliseerd en op het oogenblik vertoont het groote ov ; eenkomst met een Europeesch oorlogsfront. ;)och deze vergelijking gaat niet geheel óp. Het fr- 't is gesloten voor de Italianen, maar niet voor de Abessijnen. Er zitten enorme gaten in, waarvan de iaatsten gebruik maken. Vandaar dat men ver ac ;ter de Italiaansche linies gewapende Abessijnen vii .lt, die een voortdurende bedreiging vormen voor den invaller. Want zoodra in een geschikte streek eer eenigszins belangrijke troep zich heeft kunnen ve? amelen, vallen zij onverwacht aan, en wel op zo. korten afstand dat verdedigingswerken en art lerie vrijwel nutteloos zijn. : '_it dit mogelijk is komt door het buitengewoon bei .achtige terrein, waarin de Abessijnsche soldar n zich volkomen thuis gevoelen. Zij kennen er elk. schuilplaats, elke mogelijkheid om voedsel en ?r te vinden. De invaller daarentegen beschikt .ts over kaarten die naar luchtfoto's zijn ge it, en deze geven slechts een algemeen beeld het land, niet van zijn hulpbronnen. ? het noorden vinden dan ook geregeld gevechten man tot man plaats hoewel de Italianen jij geen gebruik kunnen maken van hun moe wapenen, waarop juist hun overwicht zou ten berusten, zoodat zij dergelijke gevechten het eenigszins kan zullen vermijden. lier komt bij dat de bewapening der Abessijnen rt het uitbreken der vijandelijkheden belangrijk ijzigd is. Zij beschikken thans over voldoende iiinegeweren en raken dagelijks beter met dit en vertrouwd. Het machinegeweer speelt in dit ;te land een veel grootere rol dan het zware get of zelfs het vliegtuig. Men vergist zich als men .t dat dit hier veel zou kunnen uitrichten. heel anders is het aan het zuidelijk front ge. Dit is onmetelijk groot en daardoor uiterst eglijk. Zoo kon dadelijk na het begin der idelijkheden een Italiaansch leger honderden neters ver Ogaden in trekken. !?" et omsingeling bedreigd, moest generaal Graziani eer. crachtig offensief in de richting der groote meren on" /ikkelen. In enkele dagen kon hij meer dan 300 krr iprukken. Doch juist door deze snelheid is zulk eei. 'ooruitgang moeilijk te bevestigen. Als het regehsei. oen aanbreekt wordt heel deze streek weldra n moeras, en een groot leger in zulk een gebied ravitaii'-eren is geen kleinigheid. er onlangs hebben de Italianen zich na bloe dig gevechten meester gemaakt van het dorp La .maschilindi, 64 km ten noorden van Dolo. Dit bei kent dat Graziani nu zijn manschappen in vange strook van enkele tientallen kilometers i en honderden kilometers lang in het vijande and heeft staan. ?chts een snel en geslaagd offensief kan het uit deze onbehaaglijke positie redden. Dit zou dan waarschijnlijk op Harar gericht zijn, welks hoc dstad men wil innemen. De Italiaansche staf nee -t aan dat zij door het bezatten van deze provin :e den invoer van wapenen, hetzij door Britsch Son. ililand, hetzij via den Fransen-Abessijnschen spet T weg, zou kunnen beletten. Bovendien hoopt zij dat sulk een overwinning een aantal Rassen afvallig zou maken van den Negus. /' '"gezien van het feit dat deze operatie niet zoo nee' eenvoudig is, lijkt het mij onwaarschijnlijk dat zij > i ooten invloed zou hebben op de binnenlandsche poH iek van Abessynië. Men beweert wel dat de taraansche propaganda zoo doeltreffend is, maar «et eenige resultaat is tot dusver geweest het overjooj;en van Ras Gugsa, een jongeman van weinig invloed, die er niet in slaagde zijn voormalig leger ~e« te nemen. Bovendien zullen Engeland en Frankrijk er wel «?? genoegen mee nemen dat hun bezittingen worHiHiiiiiiiiiimiiiiiiiiMM o*ri afgesneden van het * binnenland, zonder hetartikel Speciaal VOOr De ! welk zij vrijwel waardeloos 5 kjroene schreef» is een Fransch \ ""' *" ""%"l~" i strateeg die Abessiniëdoor en | I door kent. Aan zijn commentaren f op den huldigen oorlog pleegt de | | wereldpers groote aandacht te | | schenken. In onderstaand artikel f een overzicht van de l { situatie op dit o ogenblik. iNiiiiiiiiiimmiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHmmiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiT se gem. Wc wc sci: de ( Ste! bev, vijV kii bre lijk leg" ' » ? l / ? ? « ». W ?' Maar wat dan ? zal men vragen. Verder doordrin gen in het noorden gesteld dat dit mogelijk zou blijken te zijn zou enorme verliezen kosten. Voortgang in het zuiden zou den internationalen toestand nog moeilijker maken dan hij reeds is. Wat dan wel? Er is geen redelijke oplossing voor een onredelijke onderneming, en de scheeve oplossing die tenslotte gevonden zal moeten worden zal in elk geval niet door Itali kunnen worden gedicteerd. Al is de positie der Italiaansche troepen niet ongunstig te noemen, di» van hun tegenstanders is zeker niet slechter, en er is geen sprake van dat Italiëooit zijn wil aan Abessyniëzou kunnen opleggen. De oplossing zal slechts gevonden kunnen worden als Italiëzijn vergissing wil inzien en zijn wezenlijke expansiebehoefte niet meer verwart met zijn be hoefte aan prestige. Bovendien moet deze oplossing de volledige goedkeuring van Abessyniëwegdragen. Men zal dus in de eerste plaats rekening moetsn houden met den goeden wil van dit land. En dan zal men er op moeten rekenen dat de geestes gesteldheid der Abessijnen bij de komende onder handelingen bepaald ongunstig zal zijn. Het zou dwaas zijn iets anders te verwachten. Men kan moei lijk veronderstellen dat lieden die kort te voren her haaldelijk en krachtdadig gebombardeerd zijn, waar bij hun vrouwen en kinderen niet gespaard zijn ge bleven, glimlachend de hand zullen reiken aan een meedoogenloozen vijand. Men kan moeilijk ver onderstellen dat de Abessijnen, die met recht trotsch zijn op hun oude beschaving, zich zullen haasten deze te verruilen voor een beschaving waarmee zij zoojuist op zoo pijnlijke wijze hebben kennis ge maakt. Men kan moeilijk veronderstellen dat de Abessijnsche boer maar dadelijk zonder meer vriend schap zal willen sluiten met den Italiaanschen vliegenier, die gisteren nog zijn land bewerkt" heeft op een eenigszins eigenaardige manier. Onze foto's geven een goed beeld van het NoordAbbessijnsehe landschap. Men krijgt een 'indruk van de moeilijkheden waarmee de Italiaansche troepen te kampen hebben bij het optrekken langs ongebaande wegen (boven), het bouwen van ver sterkingen (midden) tegen een vijand die net terrein door en door kent en bij den zoo nood' zakelijken aanleg van wegen die geschikt zijn voor zwaar vervoer (onder). S Dt GROENE No 3063 f ^,>1>. T ,-M M*. ??£.*'' Srtfea l '

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl