Historisch Archief 1877-1940
socialisme «n het Plan van den Arbeid.
Wat het eerste betreft gaf de
langnamige graaf zeer slecht portuur aan
een stortvloed van puntige opmerkingen
en pijnlijke vragen; tegen het tweetle
viel vooral in het oog de scherpe
critiek van prof. Diepenhorst, gese
condeerd door de heeren Gelderman,
Lohmarf en Van Embden. Deze laatste
critiseerde echter evenals trouwens,
in lichtere mate, de Katholiek Van
Lanschot , vooral het crisisprogram;
maar hij heeft Het Volk" erg boos
gemaakt door te spreken van gevaren
voor de democratie. Toch zitten er in
het Plan nog heel wat onbekende
factoren van economischen, maar
vooral ook van psychologischen aard,
die gezameüjk nog wel een behoorlijk
risico voor een mislukking in zich
bergen. En dat daarna niet de conser
vatieve, maar de
nationaal-socialistische richting een kans zou krijgen
is een gevaar, dat niet licht gesteld
mag worden. Waarmee natuurlijk
niet gezegd wil wezen dat de huidige
regeeringspolitiek ook geen ernstige
risico's meebrengt.
Eén daarvan is het staatssocialis
me", dat minister Colijn het grootste
bezwaar tegen het Plan achtte, maar
dat aan de huidige crLisdiensten niet
minder aankleeft, en te knellender
omdat alles a l'improviste in elkaar
gezet moest worden, terwijl bij een
meer definitieve ordening, als het Plan
beoogt, veel meer van de bestaande
organisaties zelf uit opgebouwd kan
worden.
EEN JUBILEERENDE
VEREENIGING: het Verbond van
Nederlandsche Werkgevers.
Hel is een tienjarig jubileum, maar
in werkelijkheid is het een twintig-jarig
feest. Want het Verbond is ontstaan
uit een fusie van de oude Vereeniging,
met het Verbond van
Fabrikanten-vereenigingen. Deze concentratie
dagteekent uit de oorlogsjaren en de eerste
jaren daarna.
Men zocht uit de toenmalige moei
lijkheden een uitweg door ,,Bedrijfs
organisatie", zooals men nu, na een
tijd van overproductie en groote werk
loosheid, bij de ordeningsgedachte zijn
troost zoekt.
Het Verbond Van Nederlandsche
Werkgevers is in de jaren van zijn
bestaan tot een hechte organisatie
gegroeid, die veel voor zijn leden, voor
het contact tusschen bedrijfsleven en
overheid en voor de ontwikkeling van
het economisch leven van Nederland
heeft gedaan. Hoe meer het verschijn
sel toeneemt, dat de functie van
bedrijfsleider en kapitaalgever geschei
den worden, des te meer zullen de
werkgevers gaan behooren tot die
waardevolle buffergroep van menschen
in onze maatschappij, die in de botsing
van belangen pal staan voor de werke
lijk waardevolle elementen onzer be
schaving en des te meer zal ook hun
beteekenis als groep voor het sociale
leven, naast het economische, toe
nemen, welke bij een vorige generatie
meer verbonden was aan een aantal
zeer onbaatzuchtige persoonlijkheden
dan aan de groep als geheel.
/^SRDENING in het taxi-bedrijf, door
\J den bioscoopbond, bij de
marktventers, bij de ijsfabrikanten: aldus
de oogst van ordeningspogingen van
veertien dagen Het is duideijk, dat de
bonafide middenstand in dezen crisis
tijd niet blootgesteld mag worden aan
beunhazende ndagsspeculatie, die
net de winstmarge, waarvan men leven
moet, weghaalt. Omgekeerd is er na
tuurlijk altijd het gevaar dat de groep,
die er eenmaal zit", alle concurrentie
van jong bloed" zal pogen te weren.
Daarom is een duchtig overheidstoe
zicht, dat voorloopig nog hét eenige
orgaan is voor het consumenten
belang, bij al deze pogingen gewenscht.
Men doet goed naar de liberale
critiek op de ordening téluisteren, al
maakt zij door haar negativisme dit
den meer-ïn-heden-levenden
ordenirigsvoorstanders wel eens moeilijk.
PAG. 4 DE GROENE N». 30*1
DE ..FABIANS" EN HET RUSSISCHE COMMUNISME l ONBEHAAGLIJK AVONTUUR
DE Webbs, die veertig jaar ge
leden al een rol speelden met
hun Fabian Society, predikers
van een wetenschappelijk en bureau
cratisch socialisme, die toen achter de
schermen op leidende conservatieve en
liberale staatslieden grooten invloed
oefenden, die in den loop der jaren een
twintigtal dikke, degelijke boeken over
plaatselijk bestuur,
vakvereenigingswezen, armenzorg enzoovoorts ge
schreven hebben, terwijl Sidney, Lord
Passfield geworden, in MacDonald's
Tweede Labour-regeering minister van
koloniën geweest is, de Webbs
hebben nu, de tachtig nabij, de vrucht
van eenige jaren noeste studie over het
Russische communisme in een werk
van 1200 bladzijden neergelegd, i)
Het is een eerbiedwekkende prestatie.
Hun jongste boek geeft een verbazend
veelzijdig en toch samenhangend en
daarbij levend beeld van die vreemde,
nieuwe, gedurig nog veranderende
samenleving. Dat wil niet zeggen in
alle opzichten aannemelijk. Maar ook
wie de verschijnselen en tendenties in
het land van de Sovjets heel anders
zou willen waardeeren, kan uit deze
rustige beschrijving veel leeren.
HET eerste deel behandelt de con
stitutie. Men krijgt er een uiteen
zetting van het stelsel der Sovjets van
onder tot boven, met hun groepeering
in oblasts", van de federale verhou
ding tusschen de verschillende repu
blieken en van de autonome gemeen
schappen die nog binnen de grootste
van alle, de Russische Socialistische
Federale Sovjet Republiek, bestaan;
nauwkeurige beschrijving van ver
kiezingsmethoden en van administra
tieve inrichtingen, mst de commissaris
sen bovenaan. Hierbij hoort vervolgens
de economische inrichting, eerst van
de bewoners als voortbrengers,
vakvereenigingen en -coöperatieve
vereenigingen en collectieve boerderijen;
dan van de bswoners als verbruikers.
Eindelijk behoort hierbij ook de partij,
met haar groepen en cellen (nu niet
i) Sidney and Beatrice Webb i Soviet
Communism, 2 deelen; Londen, Long
mans, Green & Co.
Pro/. Dr. P. Geyl
meer zoo geheeten), haar conferenties
en congressen en centraal bestuur.
In het tweede deel komt de maat
schappelijke ontwikkeling, de eigen
lijke menschelijke beteekenis van het
groote experiment, aan de beurt. De
liquidatie" van grondbezitter en kapi
talist een woord van gruwzame be
teekenis, en te erger door de verschil
lende plotselinge zwenkingen, waaraan
de economische politi:k sedert de
(evolutie onderhevig geweest is, de
Nieuwe Economische Politiek na de
eerste, alomvattende communistische
poging vervolgens ook weer stuk voor
stuk afgebroken; de planmatige pro
ductie; de drijfveeren van wedijver,
eer en schande in plaats van winst
bejag; en de algemeene ethische op
vattingen en doelstellingen,
wetenschapsvergoding, anti-godsdienst-ijver,
sexueele moraal, enzoovoorts.
DE Webbs verbloemen de schaduw
zijden niet, en zij oefenen veel en
soms scherpe kritiek. Maar zij zijn
geen ideologen. Efficiency" is
hun afgod. Zij zijn van het Russische
schouwspel diep onder den indruk, en
over 't geheel is hun boek en is hun
conclusie aanvaardend.
Vrijheid? Daaromtrent maken zij in
de eerste plaats de bekende opmerking,
dat in onze maatschappij de econo
misch zwakke geen werkelijke vrijheid
bezit. En zij beschouwen de commu
nistische geestesatmosfeer in het
dagelijksch leven alles tot n peil
teruggebracht (en opgeheven ?) en een
toezicht van allen op iedereen, niet
enkel op het werk, maar op levens
omstandigheden en levenswijs, en dat,
na de eerste bandeloosheid, in meer en
meer puriteinschen" geest met
groote gelijkmoedigheid. Zeker, voor
den onsocialen rijkaard en voor den
individualistischen intellectueel of
artiest zou die atmosfeer onverdraaglijk
zijn. Maar voor de groote menigte
gelden andere factoren. Wat deel
nemen aan de politieke en economische
gemeenschap betreft, is volgens de
Webbs Rusland veeleer een democratie
dan een dictatuur te noemen. Zi
wijzen op de wijdvertakte organisatie
van discussie, elndelooze discussie, ei
aan den top nog weer colleges in plaats
van eenlingen, zoodat het heele stelsel
eer aan een teveel van uitwisseling van
meeningen en compromis dan aan h
onvoorwaardelijke bevelen van eei
heerscher lijdt. Zonder twijfel zijn
heele groepen aan deelneming aan di
discussie uitgesloten. Zonder twijfe
wordt zij in alle stadiën beheerscht doo
de vastaaneengesloten, volgens be
paalde beginselen bewegende partij,
die overal met haar geschoolde minder
heden de leiding heeft. Die ook allo
openbare meeningsuiting en in hè:
bijzonder natuurlijk de pers beheerscht.
En die, hoe dan ook, op het geestelijk
leven een druk oefent waar geen ont.
komen aan is. De zucht tot marxis
tische orthodoxie, de demagogisch'
kunsten van opwekken van volks
geestdrift, van heldenvereering, va-,
haat ook, van haat tegen bourgeois en
vreemdelingen, dat alles schatten d
Webbs naar mijn gevoel in hun beel i
van het geheel te gering, maar zij
merken het wel op, en beschrijven het
meesterlijk.
Het vervallen van winstbejag, ht t
scheppen van economische veilighei i
voor de massa dat zijn naar hu i
oordeel de groote, onderscheidene;
trekken van die nieuwe gemeenscha;.
Een belangrijke factor is de
econcmische en cultureele achterlijkhei i
van de breede massa der Russisch >
bevolking op het oogenblik van d.>
revolutie; een tweede factor is de om
zaglijke ethnische en sociale ve ?
scheidenheid, die zelfs binnen ht t
raam van de achterlijkheid nog bestaa .
Het beste werk doen de Sovjets zekt r
onder de vele barbaarsche volken ii
het wijde gebied van het oude rij)..
De soepelheid van hun federalisme
komt daarbij wonderwel te pas. Ov«
rigens moet men wel bedenken, d; t
het toelaten van autonomie en van h< t
gebruik van andere talen alleen c. p
locale zaken betrekking heeft. H--t
vindt zijn plaats in een stelsel, dat v? n
Moskou uit tegelijkertijd uiterma e
stevig gecentraliseerd is, en waar a
alleen het Russisch tot zijn recht kotr:.
OOK TOEN UITVOERMOEILIJKHEDEN!
HET NEDERLANDSCHE VEE IN DUITSCHLAND TOEGELATEN
Wilhelm: Laat de heeren binnen, Bethmann l Wij zijn verzoend.'"
(Toktnlng vin Joh. Brttkenilek in De Grotne v»n 6_Octobtr '912)
die
sle
m<
va
va
hi:
de
m<
al
VAN het begin der
vijandelijkheden af
hebben de Italianen
aangevallen in Tigre, de
Diinkali-woestijn en de
Sc: lali-woestijn.
Den tweeden aanval
hè>ben ze moeten opgeven.
De -oortocht door een dor
re woestijn waar een
tempe -." tuur heerscht die geen
nu-schelijk organisme
ka' verdragen leverde te
ve<.' moeilijkheden op.
. \ an het noordelijk front
in Tigre zijn zij aan
vat.«elijk snel opgetrokken. Dit werd hun gemakke
lijk gemaakt door de Abessijnsche tactiek, die er in
be.- ond den vijand het binnenland.in te lokken. Na
eei paar weken heeft het front zich langzamerhand
ge abiliseerd en op het oogenblik vertoont het groote
ov ; eenkomst met een Europeesch oorlogsfront.
;)och deze vergelijking gaat niet geheel óp. Het
fr- 't is gesloten voor de Italianen, maar niet voor
de Abessijnen. Er zitten enorme gaten in, waarvan
de iaatsten gebruik maken. Vandaar dat men ver
ac ;ter de Italiaansche linies gewapende Abessijnen
vii .lt, die een voortdurende bedreiging vormen voor
den invaller. Want zoodra in een geschikte streek
eer eenigszins belangrijke troep zich heeft kunnen
ve? amelen, vallen zij onverwacht aan, en wel op
zo. korten afstand dat verdedigingswerken en
art lerie vrijwel nutteloos zijn.
: '_it dit mogelijk is komt door het buitengewoon
bei .achtige terrein, waarin de Abessijnsche
soldar n zich volkomen thuis gevoelen. Zij kennen er
elk. schuilplaats, elke mogelijkheid om voedsel en
?r te vinden. De invaller daarentegen beschikt
.ts over kaarten die naar luchtfoto's zijn ge
it, en deze geven slechts een algemeen beeld
het land, niet van zijn hulpbronnen.
? het noorden vinden dan ook geregeld gevechten
man tot man plaats hoewel de Italianen
jij geen gebruik kunnen maken van hun
moe wapenen, waarop juist hun overwicht zou
ten berusten, zoodat zij dergelijke gevechten
het eenigszins kan zullen vermijden.
lier komt bij dat de bewapening der Abessijnen
rt het uitbreken der vijandelijkheden belangrijk
ijzigd is. Zij beschikken thans over voldoende
iiinegeweren en raken dagelijks beter met dit
en vertrouwd. Het machinegeweer speelt in dit
;te land een veel grootere rol dan het zware
get of zelfs het vliegtuig. Men vergist zich als men
.t dat dit hier veel zou kunnen uitrichten.
heel anders is het aan het zuidelijk front
ge. Dit is onmetelijk groot en daardoor uiterst
eglijk. Zoo kon dadelijk na het begin der
idelijkheden een Italiaansch leger honderden
neters ver Ogaden in trekken.
!?" et omsingeling bedreigd, moest generaal Graziani
eer. crachtig offensief in de richting der groote meren
on" /ikkelen. In enkele dagen kon hij meer dan 300
krr iprukken. Doch juist door deze snelheid is zulk
eei. 'ooruitgang moeilijk te bevestigen. Als het
regehsei. oen aanbreekt wordt heel deze streek weldra n
moeras, en een groot leger in zulk een gebied
ravitaii'-eren is geen kleinigheid.
er onlangs hebben de Italianen zich na bloe
dig gevechten meester gemaakt van het dorp
La .maschilindi, 64 km ten noorden van Dolo. Dit
bei kent dat Graziani nu zijn manschappen in
vange strook van enkele tientallen kilometers
i en honderden kilometers lang in het vijande
and heeft staan.
?chts een snel en geslaagd offensief kan het
uit deze onbehaaglijke positie redden. Dit zou
dan waarschijnlijk op Harar gericht zijn, welks
hoc dstad men wil innemen. De Italiaansche staf
nee -t aan dat zij door het bezatten van deze
provin :e den invoer van wapenen, hetzij door Britsch
Son. ililand, hetzij via den Fransen-Abessijnschen
spet T weg, zou kunnen beletten. Bovendien hoopt zij
dat sulk een overwinning een aantal Rassen afvallig
zou maken van den Negus.
/' '"gezien van het feit dat deze operatie niet zoo
nee' eenvoudig is, lijkt het mij onwaarschijnlijk dat
zij > i ooten invloed zou hebben op de binnenlandsche
poH iek van Abessynië. Men beweert wel dat de
taraansche propaganda zoo doeltreffend is, maar
«et eenige resultaat is tot dusver geweest het
overjooj;en van Ras Gugsa, een jongeman van weinig
invloed, die er niet in slaagde zijn voormalig leger
~e« te nemen.
Bovendien zullen Engeland en Frankrijk er wel
«?? genoegen mee nemen dat hun bezittingen
worHiHiiiiiiiiiimiiiiiiiiMM o*ri afgesneden van het
* binnenland, zonder
hetartikel Speciaal VOOr De ! welk zij vrijwel waardeloos
5 kjroene schreef» is een Fransch \ ""' *" ""%"l~"
i strateeg die Abessiniëdoor en |
I door kent. Aan zijn commentaren f
op den huldigen oorlog pleegt de |
| wereldpers groote aandacht te |
| schenken. In onderstaand artikel f
een overzicht van de l
{ situatie op dit o ogenblik.
iNiiiiiiiiiimmiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHmmiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiT
se
gem.
Wc
wc
sci:
de
(
Ste!
bev,
vijV
kii
bre
lijk
leg"
'
» ? l / ?
? « ».
W ?'
Maar wat dan ? zal men
vragen. Verder doordrin
gen in het noorden
gesteld dat dit mogelijk
zou blijken te zijn zou
enorme verliezen kosten.
Voortgang in het zuiden
zou den internationalen
toestand nog moeilijker
maken dan hij reeds is.
Wat dan wel?
Er is geen redelijke
oplossing voor een onredelijke onderneming, en
de scheeve oplossing die tenslotte gevonden zal
moeten worden zal in elk geval niet door Itali
kunnen worden gedicteerd. Al is de positie der
Italiaansche troepen niet ongunstig te noemen,
di» van hun tegenstanders is zeker niet slechter,
en er is geen sprake van dat Italiëooit zijn wil aan
Abessyniëzou kunnen opleggen.
De oplossing zal slechts gevonden kunnen worden
als Italiëzijn vergissing wil inzien en zijn wezenlijke
expansiebehoefte niet meer verwart met zijn be
hoefte aan prestige. Bovendien moet deze oplossing
de volledige goedkeuring van Abessyniëwegdragen.
Men zal dus in de eerste plaats rekening moetsn
houden met den goeden wil van dit land. En dan
zal men er op moeten rekenen dat de geestes
gesteldheid der Abessijnen bij de komende onder
handelingen bepaald ongunstig zal zijn. Het zou
dwaas zijn iets anders te verwachten. Men kan moei
lijk veronderstellen dat lieden die kort te voren her
haaldelijk en krachtdadig gebombardeerd zijn, waar
bij hun vrouwen en kinderen niet gespaard zijn ge
bleven, glimlachend de hand zullen reiken aan een
meedoogenloozen vijand. Men kan moeilijk ver
onderstellen dat de Abessijnen, die met recht trotsch
zijn op hun oude beschaving, zich zullen haasten
deze te verruilen voor een beschaving waarmee zij
zoojuist op zoo pijnlijke wijze hebben kennis ge
maakt. Men kan moeilijk veronderstellen dat de
Abessijnsche boer maar dadelijk zonder meer vriend
schap zal willen sluiten met den Italiaanschen
vliegenier, die gisteren nog zijn land bewerkt" heeft op
een eenigszins eigenaardige manier.
Onze foto's geven een goed beeld van het
NoordAbbessijnsehe landschap. Men krijgt een 'indruk
van de moeilijkheden waarmee de Italiaansche
troepen te kampen hebben bij het optrekken langs
ongebaande wegen (boven), het bouwen van ver
sterkingen (midden) tegen een vijand die net
terrein door en door kent en bij den zoo nood'
zakelijken aanleg van wegen die geschikt zijn
voor zwaar vervoer (onder).
S Dt GROENE No 3063
f ^,>1>.
T
,-M
M*.
??£.*''
Srtfea
l '