Historisch Archief 1877-1940
DE KLEINE KRANT
IIIIIIIMIIIIIIMIIItMIIMIIIMIIIIMHKIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIM
f BERICHT j
| Wegens plaatsgebrek moet deze week I
het Hoofdartikel blijven liggen, f
TiiHiimiiiMiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiHiiiii
Rectificatie
T kwaadaardige zetduiveltje heeft
ons weer eens leelijk parten ge
speeld. Wij willen nog even rechtzetten:
In het politiek overzicht van 28 Mei
1922, ie kolom, ije regel van onder
stond te lezen: ,,De definitieve pacifi
catie van de gehele wereld kan nu niet
lang meer op zich laten wachten."
De welwillende lezer zal natuurlijk
begrepen hebben, dat deze zin moet
luiden: De wereld stort zich in een
toomeloozen bewapeningsren, welks
doel of gevolg een onontkoombare
oorlog is."
Nederlandsen» oorlogsplannen?
QNGEVEER gelijk met de publica
ties van den heer Mowrer in de
Chicago Daily News over den
Nederlandschen angst jegens Duitsche
invalsplannen, behandelde Lai-Lek-Lee
in de Japanese Garden Herald" de
overvalsplannen van ? Nederland op
Duitschland.
Na gewezen te hebben op de groote
ontwikkeling van ons
luchtvaartverkeer in de laatste jaren, op de
oefentochten van onderzeeërs door vijf
werelddeelen en op de groote manoeu
vres van den vorigen zomer, maakt de
heer Lai-Lek met ongerustheid melding
van de groote leeningen die in de
laatste jaren door Nederland zijn
aangegaan.
Dit geeft reeds voldoende reden tot
angst, maar deze wordt nog verergerd
als men bedenkt dat thans overal in
Nederland vaste bruggen en nieuwe
wegen worden aangelegd, in de rich
ting van de Oostgrens! Terwijl een
van onze belangrijkste luchthavens
ligt in.... Twente.
En tenslotte komt dan de
Nederlandsche Regeering bij de Kamers in
dienen het zoogenaamde
Defensie"fonds tot een bedrag van ongeveer
5300 milliard gulden....
Er is" zoo schrijft Lai-Lek, voor
Japan reden om zich tegen deze agres
sieve bewapening te verdedigen door
uitbreiding van zijn
vredelievendheidsweermacht!"
Uniform voor Journalisten
JN de Tweede Kamer is een wets
ontwerp ingediend, dat beoogt voort
aan ook de Nederlandsche journalisten
in uniform te steken.
Er worden drie rangen ingesteld:
verslaggever, redacteur en hoofdre
dacteur. Op de revers van zijn uniform
krijgt de verslaggever een metalen
plaatje, een vulpen voorstellende, de
redacteur een schrijfmachine, de hoofd
redacteur een bureaustoel.
De uniformen zijn als volgt:
Sportjournalisten: plusfour, schiller
hemd, sportief colbert, op de rechter
mouw voetbal of discus.
Journalisten voor politeke artikelen:
suite, hooge hoed of dop; rechter mouw
hol vat of slang.
Kunstrecensenten: C en A costuum,
geen hoed; rechter mouw: notenbalk
of palet.
Persfotografen: regenjas, rechter
mouw: fototoestel.
De onafhankelijk werkende categorie
artikelenschrijvers behoeft geen uni
form te dragen. Wel is verplicht het
duidelijk zichtbaar dragen van de af
beelding van een encyclopedie.
BUITENLAND
IN het Hauptmann-proces zal wel
licht weer een nieuwe wending ko
men doordat senator Hoffmann her
opening van de instructie in het
De wonderen der Journalistiek
WILLEM KESt
Oprichter van het Concert
gebouw-orkest te
Amsterdam.
TE MUNCIIEN_OVERLEDEN.
(Van onzen correspondent.)
MUXCHEN', 21 Febr. In de Uni
versiteitskliniek tb München is heden
avond overleden W i lle m K e s, in den
ouderdom van 79 jaar.
Willem Kes.
Willem Kes was de oprichter van het
Concertgebouw-orkest te Amsterdam.
Voor biografische bijzonderheden van
den overledene zie pag. 2, 56 kolom.
(De Telegraaf van 23 Februati 1934,
Avondblad.)
WILLEM KES
TACHTIG JAAR.
De kunstenaar, die den roem
van het Concertgebouw
orkest vestigde.
PAEDAGOOG VAN GENIALE
HOEDANIGHEDEN.
WILLEM KES wordt morgen tachtig
jaar.
Onverbrekelijk is de haam van den
kunstenaar, die niet alleen als
buitengeWillem Kes.
woon dirigent, maar ook als geniaal
paedagoog op een belangrijke periode van
ons muziekleven den blijvenden invloed
?uitoefende, waarvan de (enz. enz.)
(De Telegraaf van 13 Februari 1936,
Avondblad.)
\ ontvoeringsproces bevolen heeft. Uit
drukkelijk werd er echter bij vermeld
dat hiervoor de executie van
Hauptmann niet zal worden uitgesteld.
Langzaam maar zeker beginnen toch
ook in Amerika de Europeesche denk
beelden omtrent rechtspleging en justi
tie ingang te vinden.
Oormaken en gevolgen
Wat de liefde teweeg kan brengen
nPOEN Senor Juan Pombo de hand
gevraagd had van Senorita Elvira
Rivero, stelde zij als eisch dat hij eerst
een Oceaanvlucht zou volbrengen. Hij
deed het, en thans vormen zij een ge
lukkig paar.
Bij ijvere naspeuringen bleek ons
dat er niet minder dan vier op precies
dezelfde wijze verloopen huwelijks
aanzoeken zijn geweest in Europa,
namelijk:
Een Fransche Monsieur hoorde zich
door zijn aangebeden Demoiselle den
eisch gesteld, eerst faam als escroc"
te verwerven, overal uitgewezen te
worden en daarna een proces te ver
liezen tegen een groot Nederlandsch
Dagblad. Hij deed het voor haar.
Toen een bescheiden Oostenrijksch
schilder naar de hand van zijn Fraulein
dong, deelde zij hem mede, slechts de
vrouw te willen zijn van een dictator
over minstens 70.000.000 zielen. Het
is den armen man niet gelukt. Daarom
probeert hij nog steeds aan te sluiten.
Een juffrouw uit Oss stelde haar
galant den eisch, eerst wegens moord
levenslang te krijgen; als hij dan vrij
was zou ze verder zien;
Tenslotte was er een Signorina die
haar Signor wel accepteerde, doch hem
voorschreef, tenminste n werelddeel
grondig uit te moorden. Hij is er mee
bezig. _____
MISDADIGHEIDSVRAAGBAAK
( Vragen voor deze rubriek te adresseeren
aan Mr. J. Link, Strafgevangenis,
Leeuwarden.)
J. P. te K. Probeert u liever een
kraakje. Met bankbiljetten is wel te
verdienen, maar het wordt meestal
ontdekt.
Klaas". Niet in Oss asjeblieft!
Kidnapping blijft uitzondering; de
meeste orkestleden ontvoeren gén
meisjes.
N. de C. te 's-G. Je komt er altijd
beter af als je dronken achter het stuur
iemand aanrijdt dan wanneer je uit
honger brood steelt.
Frans L. te M. Daar staat maximum
zeven jaar op.
||OU zee !
Hou zse, meneer volksgenoot,!
hou zee i Wat heb ik meneer lan^ niet l
in den winkel gezien l
Een beetje griep gehad. Komt
dat hou-zee-weertje.
Sssst, kameraad volksgenoot [j
Hou-zee-weertje noemt u dit ho".d«nj
weer dat lijkt op landverraac
Is immers ironisch bedoeld, k.i
raad ezel l
Ach juist. Hahaha ! En
kan ik mijn volksgenoot van
zijn?
Geef mij een doosje Van Duy
cigarillos. Er is vanavond een :ilm.|
voorstelling.
U wilt toch niet zeggen dat mijn
Van Duyltjes st.. ..
Niet te harden, volksgenoo . IQ
huis mag ik ze niet meer rooken van
de vrouw. Maar om mee te nemen zijn
ze geschikt. Ze kunnen me fouilleeren..
geen stinkbommet j e zullen ze vinden.
En als ik dan binnen ben, komen mijn
Van Duyltjes voor den dag t Is ie effe
houzee P!
Reuze, volksgenoot, reuze ! Mag
ik even dien jongen kameraad
helpen ? .. .. En ?
Geef maan twintig Mus-ert-1
piraten.
Die zijn uitverkocht tot mijn spijt. |
Ik zal dadelijk het kringhuis opbel' >n...
Hou nou effe zee, hél Zoo.ang
kan ik ommers niet wachten. Geef dan
maar 'n pakkie Miss Noire.
Zeker, alstublieft, volksgeroot.
Hou zee, volksgenoot!
Hou zee.
En, wat ik zeggen wil, me ie«r
kameraad volksgenoot,. hoe is .< lijn
nieuwe merk u bevallen ? U weet .vel,
mijn Burgemeester van Amstenr.-.de"
van acht cent?
Om de waarheid te zeggen, liet
b»st. Nee, de kleur beviel me al d
delijk niet. Te.... hoe moet ik het *
oemen .... te bruin, ziet u. Enhetbim
enwerk lijkt me ook niet puik.
Hoe is het mogelijk, kamer ad.
Anders heel geen klachten gehad ! £en
kranig model en een fijne geur.
Nou, ik houd m» maar bij ; lijn
Van Duyltjes. Daar zit tenminste een
luchtje aan. En wat die rede van o: zen
grooten voorganger bij het graf </an
kameraad Gustloff betreft....
O zoo, meneer volksgenoo , o
zoo ! Ik ga een nieuw merk lancet en.
Ghetto". Zal populair worden, merker!
Succes ermee, kameraad. Hou
zee !
Hou zee, volksgenoot! Tot z ens
en hou u maar zee l Kunt u er uit ko
men? (Nadruk verba en)
THANS: f
IEDER COSMOPOLIET;
Onze billijke populaire tour doo
België, Frankrijk, Zwitserland, Iteli
Oostenrijk en Duitschland.
l N 9 D A G E N
Europa wonderreis per luxe autobus met chauffeur
GIJ BEHOEFT SLECHTS TE ZITTEN!'*
PROGRAMMA
Ie d*g: Amsterdam naar Brussel, alwaar van taal
veranderd wordt.Lof ««ren In de Grot v. Han.
2e dag i Parijs'en de bezienswaardigheden In
haar omjevlrj. Autotocht naar Versallles
met bezoek aan de ruïne van het Verdraf
van Versallles, waarin noj de authentieke
f eest van Locarno. Maaltijd In het Hollandsch
restaurant, 's Avonds bezoek aan de fe
sloten schouwburgen.
3e dag: Langs de Fransche versterkingen naar
Genève. Bezoek aan de Inrichting voor lijders
aan dlplomanle. Gelegenheid tot bezichtiging
der prachtige collectie belangen der
wapenfabrlcage. Rondgang door het
Vólkenbondspaleis met de beroemde Salie des Pacts
Perdus"; daarna om den tuin leiding.
4e'dag: Rome en omstreken: Bij droeg weer
" uitstapje naar Addis Abeba (drinken mee
nemen).
Tocht dóór het antieke Rome van vroeger:
Parlementsgebouw, Koningshuis, Musoleüm,
gedenkteeken van den teruggekeerden sol
daat, hospitaal bezoek, 's Avonds naar de
oorlojscommunlquéi.
50 dag t Rondrit door Trentlno, alwaar men
getuige Is van den onbeschrljfelljken geest
drift dar bevolking om In Afrika voc
Mussollnl te (aan vechten.
60 dag: Over den c e h e e l verlaten Brer
nerpai naar Oostenrijk, alwaar alleen hc
verkeer llnki mag zijn.
7e d»g: Wéenen, De Parel voor de Zwijnen'
Rondleiding wordt verzorgd door bulter
landiehe Illefale organisatie. Lunch naa
keuze In de Habsburgsche Restauratie <-'
In De Kleine Entente.
B* dia: Het Ille Rijk en xljn woeste natuur
Bezoek aan de Olympische Wlntirspelr.
en twee concentratiekampen. Mogelijk
held voor een gedeelte van het gezelscha
om hier achter te blijven. Den nabestaande
kteren wij den vollen prijs van het nic>
meer genoten traject uit l
Dan naar Berlijn: Bezichtiging der macht
hebbers, 's Avonds: Grand Guignel, Op
voeringvan Greuelmirchen.
9e dag: Vetlooze maaltijd. Bijwoning van er
rechtszitting: Elntopf Gericht. Daarna gi.
legenheld tot vluchten. Langs' de volmaakt ?
Forten van den Rijn naar Holland, waarr.
een leder, voor zoover nog aanwezig, ilc'
EN DIT
Adv.
veilig naar huls kan begeven
ALLES VOOR EEN SPOTPRIJS
Slechts ten koste van Europa
PAO. If DE GROENEN* 10*4
[|pt^lf|*J
'?F^'^''" ?&;'&?-?"*
? r
xsw
^«^'??S
ierte vru
ven<
MONICA, Monica, heb je wel
gezien, flat ik van je houd?
Monica, ik houd van je! Ik
wil . r4)d samen met je zijn. Monica,
antv 'ordt my."
M 'iica bleef stil. Ach Hendrik,
wat ;il ik je zeggen? Ik vind je heel
aarcl.r en zoo. Maar van je houden..."
D' jongeman was gebroken. Hij
|draa:ie zich zonder woorden om en
verli : de kamer. Met stekende oogen
trok tij in de garderobe zijn jas aan
i en vTÏiet zwijgend het huis.
O j straat was het lente. De
kastanjebo nen waren in knop, de taxi's
! reek" met open dak. De menschen
waru; ?!den met open jas. Maar Hen
drik norkte het niet. Hij liep en zag
niet 'roe de zon straalde. Wat moest
hij 'oen? Waar moest hy heen?
Alle.s was toch zinloos. Niets kwam
er u. i>r op aan. Zoo liep hij door, tot
bij <' gens ging zitten. Het was een
café<- tras. Hy bestelde moedeloos
iets, en glaasje vermouth. Het kwam
.. het smaakte hem niet eens.
Daa: >m vroeg hij er nog een, dat ging
al !'? ter. En de zon scheen lekker
wanu in zijn haar. En er kwamen
moo;.- vrouwen langs al waren het
niet alle deugdelijke. Maar zoo was
Hen alk. En daarom bestelde hij
nog .-en glas, maar nu Fransche en
Itali ansche door elkaar. Dat is een
heet j k mengsel; dat vond hij ook
en ! larom liet hij het nog eens
ben-, len. Toen vroeg hij een bols.
En l j dronk er twee. En toen draaide
bet aféterras een klein beetje. En
| een iame die naast hem zat aan het
i volg nde tafeltje had eindelijk succes,
na <???!! half uur kijken. En ze dacht:
k- je nu wel, ik voel zoo iete. Als
je h. r maar niet opgeeft, is het nooit
verl. -en moeite." En hu vroeg of
zij i: ?t aan zijn tafeltje wilde komen
k'i. En hij bood haar en hem een
veri> -mth aan.
?' ,
uica was alleen achter gebleven.
De zon scheen door de gordijnen
van haar zitkamer. Ze zat alleen in haar
kam.T en verveelde zich een beetje.
Of -^rvelen kun je dat niet noemen,
iii je weet hoe dat is als het voor
jaar ia. Daarom ging zy naar beneden
«a br-lde haar vriend Pred op. Fred,
vil wandelen, ga je mee?" Maar
Fred had dien avond een afspraak
en had geen zin om dien middag weer
geld en aandacht uit te geven met
Monica; hy zei, dat hij geen tijd had,
en dat wandelen een belachelijk
vooroordeel was en dat zij niet wilde
wandelen maar alleen voor een caf
zitten en dat ze zeker aan de rieten
stoeltjes zou blijven haken met haar
nieuwe mantelpak en dat het alleen
om het mantelpak begonnen was en
dat zij niet moest dwingen.
Toen ging Monica alleen en kwam
voor het caféaangewandeld waar
Hendrik zat, met staaroogen in de
damesoogen, en niets zag. Monica
zag hem al toen zij aangeloopen
kwam en kon toen niet meer omdraai
en en moest het eenige vrye tafeltje
nemen dat er nog was en dat was
naast Hendrik en zijn tafelgenoote,
waar eerst de dame alleen gezeten had.
Hendrik was erg dronken en deed
de dame een huwelijksaanzoek:
Mary", zei hij, Mary, nou moet je
eens luisteren, zeg, heb je wel gezien
dat ik u min, dat ik je min? Zeg? Of
heet je geen Mary, ik houd van je
Marie, zeg, geloof je dat wel, hps.
Je hoeft het niet te gelooven want
het is ook niet waar, ik wil heel wat
anders, zeg. Ik wil altijd met je samen
zijn, Marie, antwoord mij of vin-je mij
alleen maar aardig, heel aardig. Ant
woordt mij, verdomme; zeg maar: Nee!''
De menschen er om heen lachten
en keken geamuseerd of geërgerd toe.
Hendrik zat daar met ordeloos haar.
De zon schoot er lichtjes doorheen.
Zijn da? zat scheef; zijn mouw was
nat van de jenever.
En toen Monica hem zoo zag, woelde
er ineens iets overstelpends in haar op,
iets dat uit haar groeide en waar
zij buiten stond. Er was iets, dat zij
op eens heel zeker wist, positief en
onontkoombaar zeker. En toen Hen
drik weer bazelde: Nou Monica,
nou Marie, nou Harmonica, wil je
de harmonie met mij, zeg?" stond
zy op en ging rustig bij de twee aan
het tafeltje zitten. Ja Hendrik,
ik houd van je," zei zy. Maar praat
wat zachter als je wilt." En tot de
dame: Deze heer is mijn man, wilt u
alstublieft weggaan?" en tot den
keUner: Ach Ober, bestelt u even
een taxi!'' H, B. FORTUIN
Met Jo Spier
Uit en Thuis
WAT zou er van Jo Spier ge
worden zijn als hij toevallig
eens twintig jaar vroeger het
levenslicht had gezien? Dan zou hij
ongetwijfeld óók een knap teekenaar
zijn geworden, want zulk een aanleg
verloochent zich niet. Maar dan zou
hij zijn carrière hebben gekozen in
een tijd toen de kranten het nog zonder
teekenaar meenden te kunnen stellen,
en daardoor zou er een voortreffelijk
reporter aan hem verloren zijn gegaan.
De Maatschappij Nederland heeft
onlangs een album uitgegeven, be
vattende een aantal teekeningen die
Jo Spier op zijn reis naar en door
Nederlandsch Indiëheeft gemaakt. De
meeste van deze teekeningen zijn
indertijd reeds in De Telegraaf ver
schenen, doch hier vindt men ze ge
kleurd. (En, het zij tot eer van de
firma Enschedéen Zonen gezegd:
buitengewoon mooi gereproduceerd.)
En nu blijkt pas wat J o Spier als
reporter met de teekenstift waard is.
Want slechts de allerbeste reportages
verdragen bundeling en heruitgave
in boekvorm.
Jo Spier werkt voor de krant, en
hij heeft een vaste manier van tee
kenen, een procédéwaarvan hij niet
afwijkt. In deze twee dingen ligt een
gevaar. Krantenwerk heeft een vluchtig
bestaan, en de lezer die in vijftig
teekeningen dezelfde hand en dezelfde
manier heeft herkend is maar al te
zeer geneigd het den eenenvijf t igsten
keer wel te gelooven: O ja, dat is Jo
Spier aardig" en hij zou het niet
niet eens merken als het toevallig
namaak was. (Menige
reclameteekenaar weet dit en maakt er dankbaar
en onbescheiden gebruik van.) De
teekenaar deelt hier het lot van zijn
collega met de pen, die ook zijn moeite,
zijn zorg en zijn talent wijdt aan een
product dat na vluchtige kennisname
voor den voddenman wordt bestemd.
Daarom is het zoo te waardeeren dat
in dezen tijd een Nederlandsche onder
neming een album als Uit en thuis"
als propaganda-uitgave durft te
lanceeren. Want nu bekijken wij deze
reisschetsen als reeks, de eene na de
andere, aandachtiger dan destijds in
de krant, en: Welk een reporter l"
zeggen wij.
De kunst van den goeden reporter is:
Jo Spfer: Port Said (Uit
het album Uit en Thuis")
zijn lezer de dingen te laten mee-zien
en mee-beleven, maar hem mér te
laten zien en beleven dan het geval
zou zijn als hij er zelf bij was geweest,
door de hoofdzaken naar voren te
halen, de kern te belichten en van het
bijwerk juist zooveel aan te duiden
als noodig is. Dat is het precies wat
Jo Spier doet. Bekijk met aandacht
een willekeurige teekening van hem:
verbazingwekkend is het wat er alle
maal is weggelaten. Maar wat er op
staat is precies wat noodig is om het
beeld gespannen van leven te maken.
Zie dien eenen dooden rat op straat
in Port Said en die paar stippen om de
koppen van mensch en dier u ruikt
het Oosten, u hóórt het gonzen. En
zie dan verder hoe elk streepje ver
antwoord is, elk detail zijn plaats
heeft; zie de rake typeering der hoofd
figuren, maar zie ook dat kleine
ezeltje heelemaal op den achtergrond,
een ezeltje zooals u ze alleen in Noord
Afrika ziet (tenminste als u met Jo
Spier reist; wie weet wat u anders niét
zou zien). En zooals elke teekening,
zoo is óók de keuze der onderwerpen,
en wie dit album rustig bekeken heeft
is inderdaad uit en thuis geweest: hij
weet meer van een reis naar Indi
dan hij uit een dik boek-in-woorden
had kunnen leeren, hij heeft iets van
Indiëgezien, geproefd en gevoeld.
Misschien heeft dat niets te maken
met Kunst anderen mogen daarover
oordeelen en dan tevens uitmaken
wat meer waard is: voortreffelijke
journalistiek of middelmatige kunst.
Inmiddels zal het publiek zeggen:
Geef mij maar Jo Spier," en het zal
geen ongelijk hebben. F. A. ROELS
Brandwonden
Purolerop
Puro/geneest
Wat Münhardi maaM i» goed
PAG. 17 DE GROENE No. 3064
i l
U