De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1936 29 februari pagina 4

29 februari 1936 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

IIIIIMIIIIIIIIIIIIMIIHIIIIIIMIIUIIIIIIIIIB i liegtuigen, geen verdragend geschut en geen hemische strijdmiddelen waren. In de hoop dat eventueele vijand, voorzien van deze en andere i'oderne wapenen, opnieuw zijn tanden zal :omp bijten op de kracht onzer terreinen" Idspraak van Gen. v. D. v. I.). Wij helpen het wenschen. Maar heelemaal rust zijn wij er toch niet op. endaagsche journalistiek £ schrijver van het Kamer-overzicht van f het Alg. Handelsblad meende zich ter ge??nheid van de Weerfonds-debatten van eenige -istelijke democratische opposanten af te gen n*iken door hen te diskwalificeeren als rs voor het volle of leege ? pond" .onmannelijke principe der absolute ;d". Een naïeve inzender protesteerde ardig, zakelijk gemotiveerd en met van het afwijkende standpunt. In van de Beurspagina werd hij te «i en de Red." kwam daarbij tot dak, dat debatten over deze v haar overtuiging niet in ehooren te worden gevoerd ;den dan ook iedere verdere (te moest afwijzen. *rd mannelijk.... en ridders i niiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiii iiiiHiiiiiniiiir it. Olden spint den draad nog c zich tenslotte met de persoonjhrer bezig, in wien hij niet een (want daarvoor mist deze man eigenschappen), maar slechts een maar die voorloopig nog voortgetr de krachten, die hij zelf ont stelling duidelijk te maken, haalt sche schrijfster Dorothy Thompson «?Sinclair Lewis, die Hitler voor |«r interviewde. Zij schreef: toekomstlgen dictator te zien. In nog Jeze man zal nooit dictator kunnen zijn, .jttlg seconden had Ik noodlg om te begrijpen. oor wien heel de wereld sidderde, totaal leeg zonder houding en zonder uitdrukking; een kraakbeen inplaats van botten; een spons, en zonder eigen gewicht. Het prototype nan. ' lok valt over een nietszeggend wijkend voorschedel, een breed gezicht, uitstekende juk?JS Is '4root maar slecht gevormd en zonder , die spreken van innei lijken strijd en hij niet zonder charme, maar het is die charme die den Oostenrijker eigen is. Gostenrijksch accent. Alleen de oogen 'e grijze, eenigszins uitpuilende oogen. .«king die men wel aantreft bij genieën, ei. an een comedlant. Het is er op geoefend 1 en glad te schijnen of vol rorgelijke ?n oppervlakkige gevoelens tot uitdruk .elijk? De symptomen heeft zij conclusie was onjuist Hitler he\ toch tofto'ictator gebracht. Maar het is chei iba*r, d* £ daarin geen enkele positieve Ie li gt Wie ( ;nkt hier niet aan de onvrucht' voï.eu", wa irvan Heiden in zijn voorrede ' vJ .. weten dat het nationaal -socialisme geen eigen waarde heeft. Net zoo min als zijn stichter. een chimaere; het is een regressie-verschijnsel <. ontwikkelingsgang der menschheid. Maar wij 'n het bestrijden. Het wordt gevaarlijk, als t niek overwinnen. Want doen wij dat niet, ons. «rpersoonlijkte Geweld. Het tot duivelsverhêven Geweld. Terecht zegt Olden dat de ;gel ? Recht ist was dem deutschen Volke le recht opheft. Daaronder bestaat geen eit"; ??ondanks alle pretenties. Hij haalt de woorden aan van Ortega y Gasset, dat de ing tot taak heeft, er voor te zorgen, dat reld slechts een ultima ratio is, een uiterste it en niet een prima ratio. beschouwing wil niet in de plaats treden van noemde boeken. Ik heb maar enkele punten en.de markantste, en die, welke in direct ' met het brandende vraagstuk: oorlog rordt er een critische levensbeschrij>r gepubliceerd, in denzelfden tijd en groote waarde. Wie meer wil wete" ? js naar dHOE VINDT DE POSTDUIF DEN WEG M JAPAN HBBFT BBN GEVAARLIJKE PUTSCH OVERLEEFD, de wettige regeering althans wat daarvan nog over was heeft het heft in handen weten te houden, maar op de gevolgen zijn wij nog niet geheel gerust. Het Japansche chauvinisme is een van de haarden van gevaar voor den vrede. Het gelukken van een, wij zouden zeg gen, fascistischen staatsgreep, zou dien vrede ter stond in gevaar hebben gebracht. Op dit oogenblik kunnen wij nog niets anders zeggen, dan dat het gevaar latent blijft. De beurs heeft altijd een scherpen neus gehad. Misschien berust deze profetische barometer-wer king in 't geheel niet op intuïtie. Het is best mogelijk dat er voor sommige groote firma's, die op het Verre Oosten handel drijven, reden was om tot liquidaties over te gaan. Wellicht waren dat zelfs groote Japan sche firma's als Mitsui. Hoe het ook zij: Amerika gaf reeds sinds eenige dagen koersdalingen te zien, die in de niet ongunstige conjunctuurcijfers geen verklaring konden vinden. Plotseling kwam het bericht dat de telefonische verbinding met Japan verbroken was en dat er een staatsgreep had plaats gehad waarbij de belangrijkste ministers en de vertrouwdste raadgevers van den Mikado waren doodgeschoten. Op den koers van den Yen, die toch al zoo geleden heeft van de extravaganties der Japansche militairen, was dat van noodlottigen invloed. Latere berichten spraken van een herstel van 't wettig gezag, tenminste wanneer andere berichten, die van een compromis met de muiters gewag maken, niets anders beteekenen dan dat men bezig is het eens te worden over de voorwaarden van overgave. Maar de gevolgen van den Putsch zijn dan toch ernstig genoeg om nog lang hun invloed te doen gevoelen in de ontwikkeling van de Japansche poli tiek. De grootste ramp is wel het vermoorden van Takahasji, den een-en-tachtigjarigen minister van financiën, Japan's Grand Old Man. Er is zin in den waanzin, om met Shakespeare te spreken. Takahasji had ernstig gewaarschuwd tegen het doorzetten van de militaire avonturen-politiek. Hij had te kennen gegeven geen verantwoordelijk heid voor de Japansche financiën meer op zich te kunnen nemen, wanneer het zóó verder ging, en hij had er niet voor geschroomd te zeggen dat het heele bedrijfsleven in Japan gebukt ging onder de econo mische ontwikkeling die het steeds maar oorlogje spelen onherroepelijk met zich mee bracht. Hij had bij de jongste begrootingsdebatten kunnen doorzetten dat de militaire uitgaven besnoeid werden echter niet genoeg naar zijn zin. Naar onze poli tieke opvattingen beoordeeld, is het eenigszins vreemd wanneer de meenings-üitwisseling der ministers, die aan de solidariteit van het Kabinet voorafgaat, naar buiten ruchtbaar wordt en het onderwerp uitmaakt van politieke debatten. In Japan staat het met parle mentaire verhoudingen evenwel anders, dan bij ons. En de ministerieele verantwoordelijkheid voor mili taire aangelegenheden is er nog onvolgroeid. Van daar dat wij telkens weer zien hoe het leger de over hand houdt op de politici. Onze medewerker Günthsr Stein heeft hierover uit Tokio al meer dan eens geschreven. Wij hoeven daar nu niet weder op in te gaan. De fascistische staatsgreep van eenige jongere officieren had ten doel om de lastige controle af te schudden en waarschuwende stemmen te ontloopen. De ministerpresident Okada viel ook als slachtoffer van dezen afschuwelijken Putsch, evenals admiraal Saito. Er wordt gezegd dat de jongere militairen angstig waren geworden door de verschuiving die zich bij de jongste verkiezingen had geopenbaard in dégezindheid van de bevolking. Bij vorige gele genheden was het gemakkelijk geweest het volk voor militaire expansie-idealen vlam te doen vatten, maar die stemming bleek , zoo niet omgeslagen, dan toch aanzienlijk in enthousiasme gedaald. Zonder twijfel zal nu de verontwaardiging over de gepleegde wandaden in het aan traditie zoo hechtende Japan, hoog oplaaien. Laat ons hopen, dat dit een nieuwe impuls geeft aan de bezadigdheid als politieke richtsrioer. Dan kan dit alles nog den vrede ten goede komen. Mocht echter het gevolg van dit alles zijn, dat de militaire kliek haar positie tenslotte weet te versterken, dan kan men de toekomst niet zwart genoeg afschilderen. Dan is het zeker, dat wij in internationale zaken de politieke crisis, het moment waarop de onverbiddelijke Historie over de eenige vraag van belang zal beslissen de vraag of er een nieuwe wereldoorlog ontbrandt dan is het zeker, dat wij dat tijdstip dicht genaderd zijn. DE IJ ELKAAR w- -???? 4 der te beraadslagen over de sanctie-politiek. Flandin komt zelf, Eden ook. Tegelijkertijd hebben er ge ruchten geloopen over nieuwe vredesvoorstellen. Wij zijn zoo vrij daarvan niets te gelooven. Het blijkt wel dat het chapiter der petroleumsancties nog steeds niet geheel en al bekeken" is. Men hoort telkens weer de meening verkondigen, dat vanzelf zal blijken dat samenwerking met Ame rika niet onmogelijk is, wanneer de zaak maar ener giek wordt aangepakt. Maar dat is nu iets, dat juist niet gebeurd is, zoodat men zich er toch ook weer niet over verwonderen moet, wanneer het blijkt, dat Amerika zijn belangstelling verloren heeft en Roosevelt en Cordell Huil niet meer zullen trachten het Congres mee te krijgen. Er zijn teekenen Eden's Lagerhuis-speech wees daar reeds op die doen vermoeden, dat men in ieder geval in de sanctie-politiek een stringentere methode wil volgen. Men spreekt ook, als rempla9ant voor het petroleum-embargo, van een los-enlaad-verbod voor schepen. Er ligt een paradox opgesloten in de conclusie dat, politiek gezien, de vrede er waarschijnlijk mee gediend is wanneer een land economisch wordt geblokkeerd, van zijn toevoeren afgesneden en van zelf in het persoontijk en individurei verkeer met anderen wordt gehinderd en in de erkenning dat de vrijheid van het verkeer en de snelheid waarmee wij met vreemde volkeren van gedachte kunnen wisselen een onverbrekelijken internationalen band vormen. Baldwin heeft onlangs gezegd, dat voor zijn part de vliegmachine nooit uitgevonden had hoeven te. worden. Maar wij gelooven dat het feit, dat we op ieder oogenblik in Schiphol kunnen in stappen om twee uur later in iedere Europèesche hoofdstad in de gelegenheid te zijn tot een uitwisse ling van gedachten, meer bijdraagt tot de verbroe dering der menschen, dan alle bedreiging tezamen van imaginaire luchtaanvallen. Onbewust smeedt het moderne verkeer, vooral het zoo verbazend ge makkelijke luchtverkeer dien hechten internatio nalen band iederen dag vaster. Het schijnt absurd om dan tot de conclusie te komen, dat menschelijke eendracht eischt de Internationale van het Ver keer" op n plaats den weg te versperren. Aan den anderen kant is het duidelijk dat de Volkenbondslanden in de sanctie-politiek de gelegenheid hebben gekregen hun verlangen nu ook kracht bij te zetten. Wat tot verscherping der sancties dringt, is niet alleen de noodzakelijkheid der sancties met betrek king tot het Italiaansche conflict, maar het exempel tegenover een mogelij ken vredesverstoorder. Dit is het punt, waarop de sanctie-politiek aansluit bij het' multi-laterale pactensysteem, dat men op het oogen blik bezig is op te bouwen. Duitschland wil daar niet aan mee doen. Onder nationaal-socialistisch regiem zou dit ook ondenk baar wezen, want het zou neerkomen op het aan vaarden, op de bezegeling van den vrede. Formeel blijft de mogelijkheid open voor Duitschland om er in opgenomen te worden. En Frankrijk verzet zich fel tegen de van Duitsche zijde geopperde bezwaren. Flandin kondigde aan dat hij eventueele formeele protesten van Hitler naar het Haagsche Hof zou verwijzen. Dat men voor het overige op zijn hoede blijft, blijkt wel uit het feit dat men in Genève ook onder het oog ziet, dat men stelling zal moeten nemen tegen een eventueele inbreuk op de demilitarisatie van het Rijnland. Wijzen de besprekingen van den tusschen Rome en Berlijn heen-en-weer' vliegenden Von Hassel op naderend onheil van Duitsche zijde ? OP DE SYNODE VAN OEYNHAUSEN hebben de radicalen de leiding gekregen in de Belij denisbeweging. Dat wil zeggen: geen compromis meer met de nationaal-socialistische wereldbeschou wing of met kerkminister Kerrl. Diens plan van de zachte gelijkschakeling door de kerkcommissies is dus volledig mislukt, te meer omdat dit zijn eigen geestverwanten reeds téver ging. Er wacht dezen Evangelischen thans een zware tijd, te zwaar der om dat hun internationale", de oecumenische beweging, nog wel niet zulk een druk op Hitler zal kunnen uitoefenen als het Vaticaan nu juist met goed succes heeft gedaan: mgr. Bannasch, de rechterhand van den bisschop van Berlijn, die reeds weken gevangen zat zonder dat zijn chef zelfs de reden waarom was meegedeeld, is vrijgelaten. Zullen de 200 gevangen 'R.K. jeugdleiders volgen? NEDERLAND OVERZEE heeft misschien, dank zij de debatten over de West- en Oost-Indische begrootingen en de c'6ésr.an vooraf en daarmee *.?nde per5 houwiiigen, ook eens ?-<?' - ' AL i stokp ndsch,' :ts. Gene uden, dat| jze te; igenaard :e plaats doch moestt-n l strategen,| .odewijk, ten in n." (d ? strateg boeken i an mor .voering i «geen c .niitiiiiiiiiiiiii streven samen :n enkele | Pacifis »ken van | dan vo ??en ont) laats roor dt| het, Ie sn ni ? en sen on truitiel .waan tell.t machtl laaide! irdeela .e n ven oott chieid jze wij partij ,eld oopenl pe.%: m Sc brecht| arreri iptc ont :n.Dcn| i ven' rweard ing gewe \denl nburgj Hr ij bu de ro onder die zie len tan «r «rewo til. a alle l mervan geeft l Een onopgelost vraagstuk G. de Josselin de Jong HOE vindt een verdwaalde duif den weg naar huis terug? Van welke richtingaanwijzers be dient zich de beroeps"-reisduif, die opgegooid wordt te Brussel, Bordeaux, Toulon, Toulouse, Marseille, Madrid, op 500/1200 K.M. van z'n honk en hok ? Z.g- markante landschapspunten kun nen het niet zijn (wél vlak bij huis, daar hij de buurt kent), want een z.g. convooi, een aantal manden met wed strijdvogels, reist in gesloten wagon en het zou te absurd zijn aan te nemen, dat de in den vreemde aan hun lot over gelaten diertjes een terloops door 'n treinraam gezien panorama later uit den hemel zouden signaleeren en be redeneerd" herkennen als een der tusscher.stations op hun route De oplossing moet u in een andere richting zoeken: dat kompassen" is een aangeboren talent, 'n gave als muzikaliteit, schaak- of taalgevoel. Het is ook geen instinct. Waarom het nit' onder dit alles-opnemend instituut re sorteert is een te omvangrijk dierpsych .'logisch nevenonderwerp om daarop ?n te gaan, trouwens een bevredigen de definitie van het b~grip Instinct begaat nog niet", aldus Dr. A. J. Bierei'5 de Haan, het blijft een basisverstóijnsel, een oerfenomeen in Goetheaanschen zin." Een begrijpelijk iets bij deze, overigens voor ons moeilijk aa:. te voelen, capaciteit is de erf factor. Omdat immers de duivenhouders posi tieve eugénese toepassen, d.w.z. alleen hu.i beste oriënte.erders als fokmateriaal gebruiken, gaat de zich per ge slacht versterkende eigenschap als een ger.eale familietrek machinaal van voorouders op nakomelingschap over. Kleur, grootte, gewicht zijn bijzaak bi' een vliegduif; het is een karakterra-", het omgekeerde van een sier- of tentoonstïllingstype, waar wij geen in'?llect eischen, doch daarentegen een bepaald veerenmotief op een zeker model. Het exterieur van zoo'n werkduif is niet precies weer te geven, evenmn. als de kleur van nutvee. Een postdu ; is zoo forsch van bouw (hoewel de go-iwerkende Luiksche variëteit ge drongen is) en heeft zooveel stroomlijn, da1 hij een vaart kan ontwikkelen van 60 K.M. per uur, welke automobilistiscne norm de duivenmelker uitdrukt in 1000 meter per minuut = 16,5 me ter per seconde. Om den richtingszin bij te staan is het oog bol en vif; de kleur speelt geen rol, waardoor het meerendeel logischerwijze voorkomt in de neutrale natuurkleur van den w; 'len grondvorm, de Rotsduif, Colurr;bia Livia, n.l. blauwband. WORDT een korf Amsterdamsche renvogels dus om 6 uur 's morgt'is in Parijs opgelaten waar zij zich ook werkelijk opgelaten zouden v.'clen zonder hun geheimzinnig ori ntf- ringsbewustzijn dan kunnen zij | dat traject van 420 K.M. n vogelvlucht bf 'loudens tegenwind in zeven uurtjes af'eggen en om ca. 13 uur thuis strij kt M". Bij aankomst wordt de eerstbi menvallende kampipenduif door den b.; as, die nerveus het hemelruim afz:')"kt of-'t-ie-nooit-komt, getoond of atVeklokt, d.w.z. wordt hem het rubberconcoürsringetje van den poot geschov< u en als bewijsstuk, niet ongelijk een n untstuk in een gasmeter, in de controleklok ingebracht. De klok, die dan a-slaat, aldus registreerende hoe laat nr zooveel is gearriveerd, Wordt in het clublokaal met die van de mededingers vergeleken. Meestal is dat een café, waar de wedvluchtcommissie met spanning en pils de resultaten^afwacht. Het postduivenras wordt naar zijn prestaties ingedeeld in: de vitesseklas, die afstanden aflegt van 100/300 K.M., de middenfondsklas, die tot 900 K.M. komt, en de fondsklas, voor vliegroutes boven de 900 K.M. Tot deze topklasse hooren de vogels, die voor de transAlpen of Pyreneeënvluchten worden ingeschreven en getraind. Daarnaast kent men de specifiek Amsterdamsche drachtduiven of opgooiers, die, alhoe wel geen officieele (inlandsche) post duiven maar z.g. hoogvliegers, vereenigingsvluchten" houden van 15/45 K.M. ? Een groot liefhebber van de postduivenhouderij was Koning George V, wiens op Slot Sandringham gehuisveste stam meermalen werd ingeschreven voor de Duiven-Derby; uit zijn slag (hok) gingen vele kostbare exemplaren over in andere handen, zonder onder scheid van rang of stand bij die collegaduivenamateurs. WIJ willen echter niet volstaan met de mededeeling, dat het zich-kunnen-oriënteeren een geërfd kenmerk is. Alle dieren alsook natuur volken bezitten dien migratieaanleg. Denkt u maar eens aan alle trekvogels, zangers, steltloopers, meeuwen e.d. die landenver wegtrekken en hun broedgebied telkens weervinden. Zalmen trekken jaarlijks de rivieren op, wier toch minieme monding zij van de on metelijke zeeën uit weten op te sporen, om in zoet Water kuit te schieten. Bijen zwermen zoemend een doodvreemde hei op, zwerven binnen hun actieradius van 4-5 K.M. rond en zijn tegen zonsondergang weer in haar korf. Purperreigers, door Artis aan de Vereeniging voor Natuurmonumenten ge schonken om op Callandtsoog uit te zetten, waren 's avonds, als hadden zij een retourtje genomen, weer boven op hun volière in Amsterdam; Carolinaeendjes, door een Londensch park aan gekocht, gingen oogenblikkelijk op de wieken en spurtten linea recta overzee weerom naar hun vijver in *... Boe dapest. In de postduif is deze oergave in deze duivengroep nóg onderstreept door fokkeus en fokkunst. Het ori nteeringsgevoel der duiven is dus waar lijk geen unicum, in tegendeel een nor maal natuurwapen tegen afdwalen van de kolonie. Wanneer u uw koppel duiven ver van huis de vrijheid geeft, beginnen zij met hoog op te vliegen en ergens daar boven hun ontvangertje in werking te zetten, dat uiterst sensitieve en selec tieve apparaat, waarmee zij de stem van het nest hooren", een ontastbaar orgaan, dat wel in de hersenen zal zete len, waarmee de stralen opgevangen kunnen worden, die van hun woon streek voor hun hypergevoelig reageerend richting-opsporend toestel uit gaan. Tevens ziet u hoe sommigen lang in kringen toeren" alvorens zij ineens t beet hebben, hoe anderen terstond den geest krijgen en zoo uit den transportkorf rechttoe-rechtaan op huis aankoersen, terwijl weer anderen hun ontvangertje niet op dreef kunnen krijgen, geen gehoor" krijgen, niet kunnen afstemmen op het vibraties uitzendende vaderland, tot zij ten slot te stuurloos met vreemden meevliegen of verdwijnen auf Nimmerwiedersshen. Dat het inderdaad radioactieve stra len zijn moge hieruit blijken, dat dui ven, opgelaten van een werkenden zender, nist of moeilijk de richting naar het home weten te preciseeren, terwijl zij bij een niet-uitzendend station nor maliter hun koers vinden. Al beschikken onze duifjes dus niet over bovennatuurlijke gaven, slechts over een oertalent, dat men in diverse vormen bij vele diersoorten weervindt, biophilosophisch blijft het iets wonderbaarlijks, vooral voor ons, blanke zoste eeuwers, die die nee plus ultra korte golfjes met problematische trillingen niet kunnen opvangen jammer ge noeg, vooral als we eens ergens terecht komen waar geen A.N.W.B.-K.N.A.C. borden staan.. ? ? -BIJ DE FOTO'SVóór elke vlucht worden de slagfiennen van de duif zorgvuldig gecontroleerd (boven). Tegen dot de duiven terug ver wacht worden staat elke mededinger met het voederbakje in de hand op den uit kijk, de contrdleklok naast zich (midden). De echte du/venme/ker zit den heelen Zondag op zijn p/otje, hoog boven het stadsgewoel (onder). PAG. 5 DE GROENE Ne. 3065 lle\e L** . tl' k

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl