geen Ihemische strijdrr > eventueele vtjaj oderne. wapene lomp bijten op Idspraak van l Wij helpen h [rust zijn wij er ;ndaagsche schrijver iftet Alg. Ha iheid van de stelijke dern ken [.onmaj M". E Jr hel fodh ar, ie likt W [voi|e>, l weten da irde h leen chim ontwikk het bf It erw Iverheve gel tó eiTM Ide wooi ing'tot eld slet NOGMAALS: HET NIEUWE RAADHUIS /N de vorige architectuur-rubriek van De Groene, (i Febr. j.l.) schreven we, dat de onduidelijke berichten over de procedure te volgen bij het verkrijgen van een project voor het nieuwe raadhuis van Amsterdam geen aanleiding mogen zijn om hieruit voor barige conclusies te trekken. Einde Februari zijn er nog geen positieve mededeelingen waaruit men op kan maken, welken weg men denkt in te slaan, door bevoegde autoriteiten gepubliceerd. Met eenige woorden maakten we in het vorige artikel reeds melding van het feit, dat bij de architecteno"ganisaties in deze geen verschil van inzicht bestaat; praktisch alle architectenvereenigingen hebben zich voor een openbare prijsvraag uitgesproken. Het Bouwkundig Weekblad Architec tura wijdde zelfs een geheel nummer aan deze kwestie, waaruit bleek dat zoowel de B.N. A. als A. et A. vóór een open bare prijsvraag zijn, terwijl in dat nummer terecht vermeld wordt dat de vereeniging architectengroep de 8", zich reeds eerder in gelijken zin heeft uitgesproken. Wij meenden dan ook tegenover verwarde persberichten over de houding der gemeente, of het gemeentebestuur, een duidelijke uitspraak van de zijde der architecten te moeten publiceeren. Wij hebben ons gewend tot verschillen de architecten, van wie mag worden aan genomen dat hun uitspraak typeerend is voor de meening welke onder de architecten van verschillende richting leeft. Aan deze architecten hebben wij de volgende vier vragen voorgelegd: i. Acht U het mogelijk, dat onder de huidige architecten-generatie een bouwmeester wordt gevonden, die in staat is een ontwerp voor een cul tureel zoo belangrijk bouwwerk als een raadhuis voor de hoofdstad des lands te concipieeren? 2. Indien U de eerste vraag beves tigend beantwoordt, welke methode acht U dan het verkieslijkst om bedoelden architect aan te wijzen (b. v. enkelvoudige prijsvraag; ideeënprijsvraag, gevolgd door een besloten prijsvraag naar aanlei ding van de resultaten van de ideeën-prijsvraag; een enkelvou dige besloten prijsvraag; een meer voudige opdracht; een enkelvoudige opdracht, enz.) 3. Acht U wellicht onder de huidige architecten-generatie een figuur aanwezig, die onbetwist de aange wezen man zou zijn om voor deze opdracht in aanmerking te komen ? 4. Indien U bij de beantwoording van de 2e vraag de oplossing suggereert in de richting van een prijsvraag, acht U het dan mogelijk, dat er een Jury samengesteld wordt, die tot een vruchtbare en karakter volte uitspraak in staat is P De beantwoording, voor zoover deze bij het ter perse gaan van dit nummer in ons bezit is, drukken we hieronder af. Deze beantwoording laat aan duide lijkheid niets te wenschen, zoodot wij er niets aan toe behoeven te voegen. Het is te wenschen dat wij binnenkort van een even duidelijke uitspraak, hoe die op zich zelf ook zijn moge, van de zijde van het gemeentebestuur kunnen melding maken, want daar heeft ieder Nederlander recht op l B. MERKELBACH, architect Openbare prijsvraag ER is m.i. geen architect aan te wijzen, die onbetwistbaar primus inter pares is, en wien de opdracht tot het ontwerpen van het nieuwe raad huis voetstoots gegeven zou kunnen worden. Een besloten prijsvraag of een op dracht aan eenige gerenommeerde ar chitecten heeft soms zin, maar zou in dit geval niet juist zijn. Men zou kiezen onder de vooraanstaanden en zoo'n keuze houdt een zekere wille keur in. Vrijwel gelijkwaardigen worden uitgesloten en wat belangrijker is anderen wordt verhinderd naar voren te treden. Er worde geen beroep gedaan op enkelen, maar op allen. Een nationale, openbare prijsvraag biedt de grootste kans op het vinden van den architect, in staat Amsterdam een nieuw raadhuis te bouwen. Het lijkt mij lang niet onwaar schijnlijk, dat hij er is, en dat een open kamp om deze inspireerende, hooge opgave dit zal doen blijken. Men mag zijn verwachtingen op groote kunst in dezen tijd niet hoog spannen Amsterdam en ons land waren in de 176 eeuw een krachtiger voedingsbodem dan nu ! maar er is bekwaamheid en idealisme, en dat kan groote dingen doen. De 8", de B. N. A. (Bond van Nederl. architecten), Architectura et Amicitia" en het Bouwk. Weekblad Architectura hebben zich eensgezind uitgesproken voor een openbare prijsvraag. Hun motiveering verschilt, maar tusschen de regels leest mee hetzelfde: Wij haken ernaar aan dit gegeven onze krachten te beproeven en te meten: onthoudt ons deze kans niet!" Waar zoo'n geestdrift blijkt, mag men verwachtingen koesteren en dus dient men m.i. een openbare prijsvraag uit te schrijven. Om geen kans te missen. WIEGER BRUIN Besloten prijsvraag TER voldoening aan uw verzoek wil ik, als voorzitter van het Nederlandsch Instituut van Architecten gaarne de door U gestelde vragen be antwoorden. i. Hoewel in de huidige tijdsperiode van economische depressie slechts en kele architecten in de gelegenheid zijn van hun kundigheden blijk te geven, zijn er daarnaast nog ettelijken, die zeker in staat zijn een uitstekend ont werp voor een raadhuis te Amsterdam te maken. 2. Een ideeën-prijsvraag, gevolgd door een besloten prijsvraag lijkt mij de eenige en juiste oplossing, ten einde de bekwaamsten onder de Nederlandsche architecten een eerlijke kans te geven om aangezocht te kunnen worden dit bij uitstek representatief bouwwerk van nationale beteekenis te ontwerpen. 3. Neen. 4. Alleen een jury, bestaande uit personen wier onbevooroordeeldheid buiten eenigen twijfel staat, zal tot een bevredigende uitspraak kunnen komen. Het wil mij voorkomen, dat daarbij behalve de burgemeester van Am sterdam de jury uitsluitend moet bestaan uit architecten, die niet aan de samenstelling van het prijsvraag programma hebben medegewerkt. Prof. Ir. R. L. A. SCHOENMAKER Gén ideeën-prijsvraag In antwoord op de vier vragen het volgende: DIE mogelijkheid bestaat, zooals al tijd, ofschoon de kans niet groot is, omdat wij na Cuypers in een periode van architectonisch verval zijn geraakt, waarbij primaire eischen voor een cultu reel zoo belangrijk bouwwerk, n.l. het beschikken over capaciteiten voor stedebouwkundige plastiek en tot het geven van een grootsche, beschaafde, doel matige en tot de volksverbeelding breed sprekende ruimteplastiek verdWenen zijn. 2. Een open prijsvraag met een zeer uitvoerig en zeer reëel programma van eischen. Vooral geen ideeënprijsvraag. De goedkoopte" der ideeën, en dus hun gevaar, blijkt het best wanneer men hen dwingt zich concreet en uit voerig uit te spreken in reëele programma-eischen. Lidmaatschap van jury's heeft mij getoond, dat in open prijsvragen onbekenden naar voren treden. 3. Zie antwoord op vraag I. 4. Ja. Het jurylidmaatschap werkt stimuleerend voor het beschikken over een breed en onpartijdig oordeel. Men Aanschouwelijke les in de gevol gen van f/ntbebouwing. Links een stukje Amsteloever op Amstcrdamsch grondgebied (strenge voor schriften/J ; rechts de ongeregfementeerc'e bebouwing in ; Amstelveen, even buiten net gebied der hoofdstad. zij echter zeer behoedzaam i^ der samenstelling en vet partijgangers, die nimmer l van inzicht in het streven dan hun eigen richting. M bij de samenstelling, dat de jmJ scheppend werk verricht, uder juryleden blijve gering,^ Men consqlideere de raad van overleg m aes de uitwerking en de \ ...^ bouwplannen en vuile haaT periode aan met de betrokken) autoriteiten, die in aesthcticis( gevende stem verkrijgen. Ir. S. VAN Meervoudige o) MIJN antwoord op vraag i een langer artikel nat duidelijker voor iedereen maar ik neem aan dat ook ia bestek mijn bedoeling begrijp, i. Ja. Maar zij zijn niet tij waar de groote men" hen; _ kunst is gemeenschapskunst i draagt het niet, privé-inting uitzonderlijken geest te zijn. een breeder grondslag dan persoonlijke opvatting. In onzen tijd liggen het de hand architectonische gebaseerd op verwezenlijking] hoeften, hetzij door vormhe binnen de grens der besiaa ambachten, hetzij door vo aan nieuwe materialen en Het een sluit het ander trou uit. Desniettemin werkt, te t. on zeer als in het buitenland, en J evenzeer als in de ipe e-mw, | soonlijke-stijlen-cultuur lusty] Een opdracht aan een of sneer i hangers hiervan waarborgt evenzeer een uit den tijd bouwstijl, als alle i?e eeuv/scüt] pe" bouwmeesters, prijswin architectuurstamboeknummen l hebben nagelaten. In fünf-ig Jj] alles vorbei. 2. Een meervoudige opdra ervaren architecten. Een gro huisbouw is geen taak, die kan volbrengen, wanneer veel ander werk als zelfsiandijj tect heeft uitgevoerd. 3. Onbetwist zeker niet. bij i digen chaos van meeningen, alleen zij den boventoon kunnen^ die over den grootsten org aanhang kunnen beschikken. 4. Hierin schuilt misschien dtj ste moeilijkheid. Die alleen te l komen is, wanneer het vast de inzenders zich tegenover hal tueel ten laste gelegd wordenèf onjuistheden genoegzaam kun dedigen. Men leze hierover het j van C. Veth in het Haag>chel blad van i Februari. A. J. OUWINGSPROBLEMEN «Of ?$ PAO."! j jaar en dag wordt er een ?oeden strijd gevochten om planmatige bebouwing in enten en voor het behoud hoonheid van ons land. [M eeuw is er ontzettend veel (gegaan van wat ons land aan [bezat. Onze steden, die tot intact waren gebleven, [onherstelbaar verminkt en wcrd leeggeplunderd door [,dsche kunstverzamelaars. eeuw echter beter dan die j I Men is niet alleen door: het op groote schaal ver ban de steden, maar men heeft ap onherstelbaar verwoest nbesch.'ving en de bandeloos te zoste eeuw culmineeren [{bebouwing. De popularisee] de fie-s en de sterke uitbreimotorverkeer heeft de «ng mogelijk gemaakt. Eigegronden langs bestaande t.n plotseling kans, hun voorekkelijk waardeloozen culom te zetten in kostbare einen. en kn gen sliertvormige aandorpen die vroeger uren elkander waren gelegen, or de afzichtelijkste huizenlaan elkaar geregen. De voor| liggen voor het grijpen. Ik i weg van Haarlem naar den bij een dorp als ? Alphen aan is dn Rijksstraatweg langs i over een afstand van 7 K.M. Enzovoort. de lintbebouwing niet ai t, zal Nederland binnen en Jij'-i n streekdorp wormeuwe auto-snelwegen, enen kosten, zullen dan Weer zijn. Over twintig jaar > daar weer overal bordjes zien ^bouwo"kom,snelheid3oK.M." raag? tuk van de lintbebou ng wordt gekenmerkt door Ijdigheki van belangen. ! eene iijde staan de belangen isch.ip, aan de andere de toevallige belangen van de naren. Deze loopen zoo scherp men het voor heeft laten at di' een questie was van gen het particuliere eigendom. is de zaak vertroebeld. ucht dat het vraagstuk zoo inis! Wanneer men echter ronduit erkende, dat niet jid van nature bestemd is om ein te worden, zou het vraag;niet zoo ingewikkeld blijken. Vast staat, dat de gemeenschap er onherstelbare schade door lijdt en ook, dat door strenge bebouwingsvoorschrif ten eigenaren met goede trouw gedu peerd zullen worden. Maar indien de gemeenten bij de wet gedwongen worden tot concentrischen uitleg, zul len er ook eigenaren zijn die daarvan op ongedachte wijze profiteeren. Wel nu, laten zij die profiteeren betterment-tax betalen voor de waardever meerdering van hun grond en hiermee de gedupeerden schadeloos stellen. Mr. E. H. von Baumhauer stelde dit voor op een anti-lintbebouwingsvergadering en wees er daarbij op, dat in Engeland dit systeem gevolgd wordt. M. i. is er geen eenvoudiger oplossing denkbaar l Wanneer hierbij dan tevens over het geheele land streekplannen worden vastgesteld, is alles slechts een kwestie van een overgangsperiode. Aan de streekplannen, daar hapert het echter op 't oogenblik aan. Gemeen ten boven de 10.000 inwoners en die, welker bevolking in de laatste 5 jaar met meer dan 20% vermeerderd is, zijn bij de Woningwet gedwongen om uitbreidingsplannen te maken. Voor kleinere gemeenten bestaat die bepaling dus niet. Dit is de kernfout van de wet. Gedeputeerde Staten hebben weliswaar bevoegdheid die gemeenten te verplich ten eveneens uitbreidingsplannen vast te stellen, doch zij maken er slechts een zeer sporadisch gebruik van. De wet is geheel onvoldoende, zij bezit te veel leemten die de gemeen schap afhankelijk maakt van het toe vallige inzicht der autoriteiten. Zoo moest Dudok bij het geschil om het uitbreidingsplan van Hilversum scherpe woorden zeggen. Over een advies dat de Hoofdinspecteur van de Volksgezondheid te dezer zake uit bracht, zegt hij: dat deze adviseur zich geheel stelt op het standpunt van den grondeigenaar en den bouwspecu lant en dat in zijn rapport niet tot gelding komen algemeen aanvaarde inzichten die op ordening en coördi natie van belangen zijn gericht. Dit verwerpelijk eenzijdig dienen van het toevallige belang van enkele particu lieren geeft stad en land aan vernieti ging prijs." Gelukkig heeft hier het zelfstandig optreden, met terzijdelegging van de adviezen van den Raad van State en Gedeputeerde Staten, van den toenmaligen Minister van Sociale Zaken, Prof. Slotemaker de Bruine, d gemeen' te Hilversum voor een ramp behoed. Een geheel andere houding blijkt de nieuwe Minister bij geschillen van stede bouwkundigen aard te zullen aannemen. Aan het uitbreidingsplan van de Gemeente Heerlen is n.l. de koninklijke goedkeuring geweigerd, met vernieti ging van de besluiten van den Gemeen teraad en Gedeputeerde Staten. Tegen dit plan hadden enkele grondeigenaren, wier gronden in dit plan tot cultuur grond waren bestemd en die zich daar door benadeeld achtten, bezwaar gemaakt.De Minister achtte deze bezwa ren gegrond, overwegende dat de strekking der Woningwet zich niet zou verdragen met de bestemming tot cultuurgrond omdat in déwet hier over met geen woord wordt gerept. In het midden latende wie in dit incidenteele geval gelijk heeft, de Minister of de gemeente, is het toch wel zeer bedenkelijk dat het mogelijk is om een beroep op de considerans der wet te doen tegen haar stelligen inhoud. De wet dient zoo gewijzigd te worden, dat niemand zich meer het hoofd hoeft te breken over haar considerans. Bij het beoordeelen van de aange kondigde nieuwe wet op de lintbebou wing zal men de gebreken der woning wet ter dege voor oogen moeten hou den I K. L. SIJMONS WIST U dat U elk begin van brand met een MINIMAXSNELBLUSSCHER onmiddellijk kunt onder drukken ? dat daarom reeds 3 millioen Minimax-apparaten in gebruik zijn? dat Minimax 186 menschen het leven heeft gered ? Beschermt Uw leven, Uw huis, Uw zaak met den betrouwbaren en duurzamer» Minimax-Snelblusscher. Vraagt kosteloos Inlichtingen bij de N.V. IFFA-MINIMAX Amsterdam - Keizersgracht 179 DUIZEND GULDEN BELOONING wie net echtpaar helpt aan vaste betrekkingals CONCIËRGE OF I. D. Contintt bitillng. Zttr gotdt git. Br. onder No. 866 aan Boek h. fa. Wed. O. Feenstra, te Franeker PARKETVLOEREN BETERE PARKETVLOEREN! uitvoeringen: EIKEN - JARMAH TEAK MAHONIE BMUINHART «nx. WASSENAAR TEL. 717664 - 779597 f 10.000 PROVISIE Promotor gezocht voor verkoop van BOSCH COMPLEX (flOO.OOO) Brieven No. 988 bureau van dit blad. K.V.T tapijten en loepen voor ieder inkomen l«mit« r d t m ? » ? R 11 r ««?r b«t r«lnlg«n van all««n Inneve" f t N.V. KONINKLIJKE ROTTERDAMSCHE BETON- EN AANNEMING MAATSCHAPPIJ 5 VAN WANING & CE ROTTERDAM BETONBOUW - COMPLETE BOUWWERKEN ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND TUTOROL REDT UW BETONWERK BESCHERMT UW NATUURSTEEN M AA KT W A T E R D l CHT VERHARDT 10-VOUDIG WERKT VERBLUFfE N D uu Yl Uf t P IS P UU II Q' STEENHOUWERIJ EN FABRIEK N.V. U. WW C L U L fff IJ Q VAN M A R M E R W ER KEN AMSTERDAM - RAPENBURG 44 - TELEFOON 42662 TEQLIN EM TEOFLUX WAGEMAKEPS BREDA