Historisch Archief 1877-1940
Hiegtuigen, geen
jhetnische strijdrr
> eventueele vija:
Moderne wapene
|omp bijten op
ildspraak van
| Wij helpen h
ast zijn wij er
:ndaagseh
schrijver
i net Alg. Ha
nheid van de
stelijke dem
d.
VOO
tlonmai
i". E
l van
i van
STRAATIEIIIIGEIIS EN DOODGRAVERS
Dr* K. Kuiper
DIRECTEUR ROTTERDAMSCHEJDIERQAARDE
DIEREN hebben een heel ver
schillende mate van aanpas
singsvermogen met betrekking
tot hun voedselvoorziening. Er zijn er,
die zoo gespecialiseerd zijn, dat het bij
voorbeeld in gevangenschap de groot
ste moeite kost hen tot het eten van
iets anders te brengen dan wat zij
gewoon zijn. Als voorbeeld zou ik
kunnen noemen de slankapen, die
bijna uitsluitend bladeters zijn en
zonder overwegend gedeelte groenvoer
ook nagenoeg niet in het leven zijn te
houden, en de schubdieren, die even
afhankelijk zijn van een menu, voor
namelijk bestaande uit mieren en
termieten. Diametraal daartegenover
staan de dieren, die nu letterlijk
niets versmaden wat hun eetbaar
voorkomt, die, zooals de bruine rat,
plantenkost eten, aas niet versma
den en zich niet ontzien zoo moge
lijk ook als roofdier op te treden. En
daartusschen bewegen zich dan de
groote massa der dieren, die herbivoren
zijn, maar minder kieskeurig dan de
slankapen, of carnivoren maar het niet
uitsluitend op insecten gemunt hebben,
of omnivoren doch niet zoo onbehaag
lijk vraatzuchtig als de rat.
Het spreekt vanzelf, dat dieren met
een groot aanpassingsvermogen wat
hun voedsel betreft het meest geschikt
zijn voor de aanraking met de
menschelijke samenleving. Natuurlijk komen
er nog wel andere factoren bij, die
invloed hebben op deze geschiktheid,
maar veel vogels, die vroeger^ nooit
in grooten getale in de nabijheid van
menschelijke woningen en vooral niet
in steden werden aangetroffen, ziet
men daar nu op sommige tijden bij
massa's, omdat ze er voedsel vinden.
Daar heb je bijvoorbeeld de kokmeeu
wen. In dezen tijd van het jaar leven
ze als het ware onder ons menschen
en ze snappen overal alles weg, wat
aan eetbaars weggegooid wordt. In
het bijzonder vindt men ze natuurlijk
daar waar vischresten te vinden zijn,
als bij een vischafslag, maar feitelijk
overal langs de kaden van een haven
stad en zelfs wel verder in het binnen
land, 's Zomers voeden ze zich met
slakjes, kleine schaaldieren, insecten en
hun larven, kleine vischjes en zelfs
met vogeleieren en nestjongen. Bij
winterdag nemen ze wat de mensch
hun laat en ze varen er wel bij.
DOOR dit opruimen van afval kun
nen allerlei dieren, zoogdieren zoo
goed als vogels en ongewervelde dieren,
zich onwillens en onwetens zeer nuttig
-maken tegenover de menschelijke
samenleving. Op onze breedte neemt
dat nut nog niet zoodanige afmetingen
aan, dat men alleen daarom de dieren
zou moeten beschermen, maar in
warmere streken en vooral waar geen
geordende toestanden bestaan met be
trekking tot rioleering en straat
reiniging, kunnen de aasetende dieren
een rol gaan spelen, die hen vrijwel
onmisbaar maakt voor den mensch.
Wat in geringe mate hier door de
meeuwen wordt gedaan, dat knappen
in de tropen en subtropen de gieren
en de maraboes volledig op en zij
genieten van den mensch dan ook
bescherming. Zij zijn er werkelijk
voor een goed deel de plaatsvervangers
van den straatreiniger en ze werken
snel en afdoende. Het is een merk
waardig ding, dat de gieren, die tot
de roofvogels behooren en de mara
boes, die ooievaars zijn, beide een
vrijwel kale kop en hals bezitten.
Ziehier een heerlijk' argument voor
de aanhangers van de lamarckistische
aanpassingsleer: bij het wroeten in de
ingewanden van de cadavers zouden
de veeren veel te veel met bloed en
vuil besmeurd worden en dus.... Met
hun statige passen wandelen de mara
boes ongehinderd door de inwoners
langs de straten der steden en dorpen
en verorberen alle soorten van afval
tot zelfs doode katten toe. Een enorme
krop, die bij tijden bovenmatig vol
kan zijn, laat zich door het
onbevederde vel van den hals raden. Dikwijls
kan men ze, de kale kop en sterke
snavel tusschen de schouders inge
trokken, uren lang zien staan, schijn
baar in diepzinnig gepeins verzonken.
Vroeger, toen de dames nog veerenboas
om den hals droegen die van de
buikveeren van de maraboe gemaakt
plachten te worden, bestond er nog
reden om ze te jagen, nu niet meer.
De gieren houden zich meer in den
omtrek der menschelijke vestigingen
op. Ze behooren ongetwijfeld tot de
vogels met de best ontwikkelde
gezichts-zintuigen, want ze bespeuren,
op een hoogen uitkijkboom gezeten,
mijlen ver in den omtrek alle bewe
gingen van soortgenooten, die op eenig
aas neerstrijken en in een oogwenk
tijds bevinden zich tientallen exempla
ren ter plaatse, zoodat in korten tijd
van het grootste dier niets dan wat
perfect afgekloven botten over is.
In meer ,,landelijke streken", zooals
Abessiniëen andere deelen van Afrika,
wordt het opruimingswerk ook door
hyaena's en jakhalzen verricht. Deze
aasvretende roofdieren zijn trouwens
ook, ten deele zelfs voornamelijk,
's nachts werkzaam. Het lachend
gehuil van de hyaena's is een van de
geluiden, waar de reiziger in Afrika het
eerst aan moet wennen.
Tot zekere hoogte zijn veel dieren
aaseters, al is het maar bij gebrek aan
beter. Zelfs de leeuw onthoudt zich
niet van een cadaver, als de omstandig
heden er toe leiden. En van wolven,
Wilde zwijnen en gordeldieren is het
zelfde bekend.
Dieren, die hun prooi naar een hol
sleepen, zooals ratten vaak doen, of
die met vereende krachten het cadaver
onder den grond werken, zooals som
mige kevers, verrichten voor den
mensch het werk eens doodgravers.
Vandaar dat een keversoort dan ook
algemeen onder dien naam bekend is.
Maar bij deze diersoort hebben we te
doen met zeer weinig door omstandig
heden te beïnvloeden instincthande
lingen. Het doodgraverswerk maakt
deel uit van een constant verloopende
reeks van handelingen, die met het
leggen van eieren in het lichaam van
het begraven doode dier eindigt. ;
Voor den mensch zijn de dierlijke
straatreinigers stellig van veel meer
belang dan de dierlijke doodgravers.
Maraboe schijnbaar in gepeins ver
zonken
HERHAALDELIJK is
beeld al ter sprake
vliegtuigen zonder
draadloos bestuurd van <^
een schip af, of desnoods
ander vliegtuig uit, die
stijgen, manoeuvreren en .,
gens de wens van de man"
knopjes drukt. Het zou nati
aardig zijn als meneer
naar New-York kon bt...
rustig op Schiphol blijven
een koptelefoon over zijn oren;
dat lijkt voorlopig nog een
Verne-achtig. En eigenlijk
kort die hele draadloze
geheimzinnig, wat niemand*,
wonderen die weet dat men i
weer elke technische voor.,
de eerste plaats dienstbaar
maken aan militaire be_.
eerste succesvolle openbare u,
tie van draadloos vliegen had]
plaats tijdens de engelse
van verleden najaar, ten
van de militaire attachés vaal
bevriende mogendheden....
tuurlijk op veilige afstand va
heimzinnige vliegtuig werd,
den. In de kist, een gewone
Tiger Moth, zat luitenant
van de Royal Air Force rnetl
orders om zijn handen thuis ttl
want hij zat er alleen omdat]
zonder bemanning boven
plaatsen in Engeland verboden]
toestel werd gestart van eeni
het steeg op, maakte wen
duikvluchten en landde na _
keurig op de afgesproken plaat)
dat de zegels van de besturiti
verbroken waren. Het v ra (
het draadloos vliegen was
opgelost.
DIT vraagstuk was tweeledJ
eerste plaats had men te]
dat het vliegtuig automatisch)
wicht bleef, dat elke onv
afwijking van de gestuurde l
ten gevolge van een remoi
blikkelijk werd gecom.er
daarna kon men aan de dra
sturing beginnen.
Het evenwicht word r au
gehandhaafd met beh.tlp
gyroscoop. Wanneer een
lichaam snel om zijn as dn
deze as de neiging een een
kregen stand te behouden.
gyroscopische werking is oor
een tol in evenwicht is 200
draait en dat u op uw fiets
zitten zo lang deze no;/. een|
snelheid heeft. De krachten
optreden zijn niet gering. Ui
gelegenheid eens het gede
voorwiel van een fiets in beide|
nemen, de as horizontaal ho
dan het wiel snel laten dra
dan met aanzienlijke kraciitsin
zult u er in slagen de as een and
te. geven. Van deze eigenschap]
maakt men nu gebruik. In het T
wordt een gyroscoop gemon
verbonden is met de besturing
bij de minste wijziging ir. de '?
het vliegtuig (en dus in do stand]
gyroscoopas) treden er in de i
tegengesteld gerichte kra< hteno
stellen de besturingsorganen in'
en zo keert het toestel in -'«ju
kelijke stand terug.
In werkelijkheid is bet
iets minder eenvoudig. Neem i
uw fietswiel ter hand e:; h»
verticaal. Probeer hem nu
zetten. Niet alleen dat dit veel J
ning kost, er gebeurt ook
anders: de as wil een andere J
loodrecht op de richting, waariaj
tracht te krijgen. Door dezelfde»
gaat een draaiende tol, als u I
neerzet, een zodanige bewegfofj
dat zijn as een kegel beschrijr
beweging heet praecessie, en '?
zou ook in onze
vliegtuigoptreden als er krachten
..lts op de as kwamen te
De gyroscoop regelt daarom
gr middel van een relais de
ran gecomprimeerde lucht in
cilinders, waarin zuigers
belie de besturingsorganen in
[stellen. Maar dit is
eentechonderheid die het principe
niet raakt.
? rijde gyroscoop kan het
vliegL onder alle omstandigheden
[blijven vliegen. Nu komt aan
wat men met een verkeerd
utomatische besturing noemt
werkelijkheid slechts bestu
rfstand is. Hiertoe is het
toeerust met een
korte-golf? die ingericht is voor zes ver
golflengten. Laten we ze
ge? A, 31 C enz. noemen. De
van golflengte A heeft tot
at het zij roer links uitslaat, bij
bet in de nulstand staan, bij C
; naar rechts uit. Op
overeenwijze wordt met de andere
(flengten het hoogteroer be
de grond bevindt zich een
(waarmee men elk der zes
en kan uitzenden. Een druk
F maakt dat golflengte F
[itgezonden en het ontvangen
engte F doet het toestel stijgen.
iiger kan het niet.
practijk komen er natuurlijk
een paar kleinigheden bij
De gyioscoop wordt
aangedoor Ten windmolentje dat
or de snelheid van het toestel
daar dat dit gestart wordt met
va.i een catapult. Zoodra het
| wel is opgestegen wordt
auto: d'! antenne uitgedraaid; eerst
het vliegtuig gereed voor
beBij de landing laat men de
ken tot de antenne de grond
jitheeft tot gevolg dat de motor
jfgezet en het toestel horizon
gen. Door de verminderende
zakt het langzaam door en
en keurde landing. Tenminste
de man aan het schakelbord
| op tijd op zijn knopjes heeft
, wat niet zo heel gemakkelijk
|te zijn.
enge' 3e marine worden op 't
iblik draadloos bestuurde
vliegsbruik: als schietschijven bij
Ken met luchtafweergeschut.
sft hierbij de ervaring
opgeit de af weerkanonnen tegen
raadlo,:e luchtmonsters heel
konden beginnen. Alleen in een
[van mitrailleurvuur waren ze
. wanneer ze tenminste
sr vk-gen dan enkele
honderrs.
iber ah ze lijkt is deze situatie
it de practische tóepassing der
besturing is voorlopig "nog
tot korte afstanden,
het^meie is kwetsbaar en raakt
ge[ijk vati streek en storing door
? zender lijkt bovendien
wwdie. Maar met dat al is het
'Pen u in toch maar weer een
schrikwekkender geworden, en
l zal kunnen beweren dat draad
vliegtuigen een bij
.uitwapen zijn .....??
j was rok weer het verhaal van
«leerling? Hij stelde krachten
t die hij niet wist te beheersen
[hem dreigden te vernietigen.
Thaal is nog altijd leerzaam.
Dr. B. HILMAN
DANSEN
EEN BESCHAAFD BEHOEBEN
mits In
TANZ KLAUSE
Manlntr. k/k UIMCHEPIEM
Maak Uw
tanden
Het is niet meer noodig de nadeelen
van onaantrekkelijke, leelijke tanden
te ondervinden. Welke charmes U overi
gens ook bezit, de Natuur wil dat U
tevens gul en vrijmoedig lacht, waarbij ge
zonde, hagelblanke tanden te zien komen.
Colgate's Tandpasta, de speciale pasta
nadrukkelijk aanbevolen door vele tand
artsen, geeft U in weinige weken deze
bizondere charme! Want het is niet af
doende Uw tanden alleen te borstelen.
Wilt U ze grondig reinigen dan moet U
Tweemaal Uw geld terug!
Als U na het gebruik van n tube
Colgate's Tandpasta niet volkomen
tevreden bent over de resultaten, zend
dan de leege tube aan COLGATE,
Amsterdam-C., en wij betalen U het
dubbele van de aankoop
prijs terug!
Laat Uw laoh Innemend
zijn..., en aantrekkelijk!
gebruik maken van Colgate, de speciale
tandpasta met dubbele werking!
Ten eerste omdat haar aromatisch schuim
doordringt tot in de kleinste hoekjes tus
schen de tanden, waar gevaarlijke
voedselresten achterblijven. Dit schuim reinigt
de mond volkomen; het beschermt Uw
tanden en voorkomt slechte adem. En ten
tweede omdat Colgate's Tandpasta het
tandglazuur polijst door een feilloos doch
volstrekt onschadelijk bestanddeel, dat
Uw tanden hagel-blank maakt.
Draag zorg voor wat de Natuur U gaf.
Houd Uw tanden blank met Colgate's
Tandpasta en Uw lach zal ongedwon
gen, Uw adem frisch en zuiver zijn.
VRAAG NAAR COLKEET" l
Voor kleine verwondingen: hef ideale
Reeds
vond
fISct.
HEERENKLEEDING VOOR
VADER EN ZOON
TOT REDELIJKE PRIJZEN
ADRIAAN SCHAKEL
HEIUGEWEG - TELEFOON 37273
Een dame woonachtig In Assen
Die wilde haar man eens verrassen
Z(J reisde per spoor
Naar Qroot-Mokum daarvoor
En kocht toen bU SCHAKEL z\}n dassen
Verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten
*** MOSKOU,
LENINGRAD ««.
? ORANOIOSK OPTOCHTEN
? DAGVERBLIJF MET RONDLEIDINGEN
vanaf Fl.
6«? O«niw*lr. prmptctvum «n oaniMldtng M
ALLE REISBUREAUX
IN KV, EXPOftTCHU» JNTOURIST--MFOIMATIUUMAU
AMSTIIDAM.IUID ? STADHOVDIISKAOI 134