rouwen en vrouwenleven ARBEID ADELT W. Kynaendts Francken-Dyserinck Dankbaarheid is godsdienst" (Betje Wolff) AANSTAANDEN Maandag zullen er enkelen zijn die den sterfdag herdenken van een vrouw, die een grooten invloed op het leven harer seksegenooten heeft gehad. Maar de groote massa van de arbeidende vrou wen, ook van haar, die onmiddellijk voordeel trekken van de denkbeelden en het doorzetten van een ,,voor loopster", weten nauwelijks haar naam meer. Betsy Perk, de stichtster van Arbeid Adelt, is indirect ook degeen die aan het oprichten van Tesselschade schul dig" is. Twee belangrijke, over ons geheele land werkende stichtingen, die bekendheid en sympathie genieten als weinig andere. Wij kunnen het ons nauwelijks meer voorstellen dat in onzen tijd. nu men onder de gepromo veerden, onder de sociale werksters telkens adellijke, namen tegenkomt, dat niet alleen een hatelijk maar de adel arbeidt niet" achter het opschrift van deze overdenking werd gevoegd, maar dat bovendien het arbeiden voor iedere vrouw, behalve uit de minst bevoorrechte klassen, een onding en een schande werd geacht. Het was in dien tijd dat een stadje als Delft twee vrouwen aan het werk zag, die beiden van dezelfde beginselen uitgingen, beiden haar land ten zege zijn geweest. Mevrouw Storm van der Chijs, aan wie we de industriescholen voor meisjes, de vrouwen bij de P.T.T. en nog zooveel meer danken en Betsy Perk, de stichtster van Arbeid Adelt. Toen het op 26 Maart 1933 honderc1 jaar geleden was dat deze vrouw ge boren werd, heeft geen enkele vrou wenrubriek in Nederland het noodig gevonden haar nagedachtenis nog eens te releveeren. Maar in het buitenland, in Zuid-Afrika en in tal van Frauenbeilagen in de Duitsch sprekende lan den verschenen wél herinneringen aan haar pionierswerk! Nu het derde decennium van haar sterfdag aanstaande is gelooven wij de begane fout te moeten herstellen. BETSY Perk richtte het eerste vrou wenblad Ons Streven" op. Toen dit niet blijvend slaagde, volgde Onze Roeping". Daarin riep zij in 1871 verschillende vrouwen op, die tijdens den Fransch-Duitschen oorlog werk zaam waren geweest om tot een orga nisatie van vrouwenarbeid te komen. Er gaven niet minder dan 400 vrouwen aan haar stem gehoor. Er kwam een voorloopig bestuur tot stand en er werd een circulaire rondgezonden tot nadere toelichting van haar plannen. Koningin Sophie aanvaarde het beschermvrouwschap van Arbeid Adelt". Onder de inzendingen trok al dade lijk het werk van Thérèse Schwartze de aandacht. Daaruit blijkt dat Arbeid Adelt in den opzet iets heel anders is geweest dan het later is geworden. De stichtster hing met haar heele ziel het denkbeeld aan dat in den naam van haar vereeniging werd uitgedrukt, maar dat men toen nog niet begreep. Zij stond er op dat de namen bekend zouden zijn van allen, die werk in zonden. De geest van dien tijd was angstvallig, men wenschte de anonymiteit te bewaren en.... zoo is het bij die beide vereenigingen tot Op heden ge bleven. Want Tesselschade werd op gericht, die de namen der werksters geheim zou houden ? het groote punt in de ruzie destijds en later is ook de oorspronkelijke vereeniging in dit vaarwater verzeild, of moet het met alle respect voor de uitstekende vereenigingen! niet wezen in dit.... slootwater meegegaan. Betsy Perk was een voorbeeld van hard en veelzijdig werken. In de bijna kwart eeuw van 1864 tot 1887 ver schenen tal van boeken met historischen grondslag van haar hand. Met Mina Kruseman waagde juffrouw Perk zich op het gladde ijs van het openbare leven, zooals dat destijds heette en mevrouw Van Calcar vergeleek het ongelijk soortige tweetal met den aarden en den ijzeren pot. Betsy in een stemmig kleedje, klein, bleek en mager van ge stalte, hoekig, wel niet beschroomd, maar toch eenigszins onbeholpen in haar optreden en Mina met haar port de reine" bloeiend, krachtig, elegant in haar groen fluweelen theatercostuum van la Reine de Chypre. Maar het aarden potje bleek sterk, het deed de stad van het beroemde aardewerk zeker geen oneer aan. Met taai geduld, met onbezweken moed en volharding dobberde het lang en hield zich boven water niet alleen, maar werkte en bracht iets voort. Maar hoe in die jaren de vrouwen dachten en werkten zal nimmer geheel bereikbaar voor ons zijn» want zelfs de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en de Uni versiteitsbibliotheek in Amsterdam heb ben geen volledig exemplaar van haar periodieken. Maar we weten dat negen mannen en destijds bekende figuren als Lina Schneider en Cornelia" (het pseudoniem van mevrouw Zwaarde maker Visscher) en Annie Foore, de zoo geliefde romanschrijfster, tot de medewerksters van Betsy Perk's blad behoorden, dat later ook het officieele orgaan van Arbeid Adelt is geworden. Zij heeft beter verdiend dan na dertig jaren door haar land volkomen verge ten te zijn, ook al heeft zij zich jaren lang in Belgiëteruggetrokken. Toen zij weer bij ons terugkeerde, wijdde ze Mc ten, klde* witild hom. '\MAnn-vvvuvia , tt*vi itk «vfeuAit b«kXM (u (u dt, uroo* riJ^ic £* HÖMOVKX. vat» ie,<bf cfcwfcnrvt' WU^$ 4>pA >voa e*» in*u* . J^ Unri» dat u te. 2^ rfX'p. et* Uitf *Ttri tui Het recept van De Groene y ^ET is net zooals ik dacht. Wit A?/ denken en praten het meest ovtt J- ?*? eten? Mannen. Wie nemen dt pen op om bereidwilligheid tot rnedt. werking aan, of critiek op de ree rubriek kenbaar te maken? Mannen] Hun mannenbloed kruipt, waar niet gaan kunnen ! Heeft die meneer, die schreef, da f zijn veau cocotte na twee uur in den wen verdroogd zou zijn, wel matigheid betracht? Of was de zijne misschien slechts een theoretische opmerking, nitt gegrond op eigen aangebrande ervat-ng} Try or try again. Ook mijn vrien uit Parijs, die een vertaling weet voo du recept, kan ik niet veel zeggen. HA Fransch is nu eenmaal zoo'n taal, al spreekt hij het dan misschitn heel goed. Wel neem ik graag zijn recept op, daar dit ook wel eens etn aanduiding kon geven, hoe onze be. chaving-in-blik wat smakelijker en zamer te maken. Xalmcroquctten Open een blikje zalm, zet den alt gedurende tien minuten in koud vate en laat hem vervolgens goed uitlekken. Hierdoor verdwijnt de blikachtige smaak totaal. Haal de graat en het vel van dei zalm, stamp hem en vermeng hem mi wat in melk geweekte broodkruimt 's BI twee eieren, zooals men dat bij g> doet. Rol in croquetvorm en bak. En gij zult er uw vingers van aflikk&\ hetgeen onopgevoed is. JAN HEN DE PARIS, inv. ? <?«?! Voorjaar ia eigen tuin EEN tuinman of -vrouw is schien nooit heelemaal tev-e over den eigen tuin, ma<-r zijn toch momenten, dat die voor| elk verder omhoog streven zoo ge lijke stemming van den jafuini satisfait benaderd wordt. Derg-UJ oogenblikken beleef ik nu en daarover moet ik nu schrijven, want zooah vaklui weten, over een paar kan helaas alles weer heel anders zij groote dorre plekken, waar nog niets te zien is en verder wilde bo crocus-, sneeuwklok- en narcisbLideaj Maar nu.... l De wilde hepatica's, ik wat te diep had gezet, zijn na een altijd riskante verplanting van het vcorj*| wat laat gaan bloeien; hun teere blai wordt nu op prachtige wijze versiert door den uitbundigen sneeuw) Onder de hooge heesters staan dikke plokjes dubbele hepatica's. ui PAG. 12 DE GROENE N*3 EI HET NUT VAN ZICH UITLEVEN in het niittelooze van stofzuigers BETSY PERK zich volijverig aan Toynbeewerk en redigeerde zij het orgaan der Ven-en». ging Kunst en Intellect". Een bewijs dat zij stilzitten uit den booze ac.itte. 3FZU1GERS, stalen meubels f,n i euk-rooklooze aschbakjes tijn nobele uitvindingen. lederclfs een verstokt romantisch i als ik, zal dit moeten toegeven. «ger, toen ik buiten woonde en hee!>' huis met een dierbaar rtje in een haJf uur tijd had uit«1, v.ist ik dat niet. Hier in dit itje, boordevol nette buren boven ? en i tast me heb ik het geleerd. i de Mevrouw van n-hoog. Die is een geweldige Mevrouw. er ' an overtuigd dat ze, als er b i haar geboorte anders ge had, een vrouw was geworden Teen legendarische beroemdheid. die -ene ster was eigengereid, [een p^ ar seconden haar eigen weg i is zt- een Mevrouw van n-hoog [hel temperament van een Maria HoedtP e en de energie van een |au Simonsz Hasselaar. irst zei ze altijd: ,,Dag Mevrouw" c haar op de trap tegenkwam. Maar jen hs .;r daar eens tegengekomen fik ve; geten had mijn cigaret weg en. Nu zegt ze altijd: ,,Dag rr is eci vel. Een dame is hier on_ minder dan een Mevrouw. Ik leprob-.erd het weer goed te maken, re up '-o it, maar ze vliegt er niet in c..i het maar eens huiselijk jen. /.e heeft niet alleen een groot n-1 ar ook een sterk karakter. [van de vrouwen die, als ze eenJa" gezegd hebben zich daar lun hè-Ie leven aan houden. Helaas ze jp bijna alles Neen". Zulke en zijn moeilijk te doorgronden. eft ton soort Walkure-figuur en nanüt-n en voeten zijn geweldig. gezicht is altijd bleek en haar oo? :n kijken altijd vaag-minnd a ; ik haar op de trap tegen en jositief-minachtend als ik op i raat zie. m; n is zeker een hoofd kleiner zij er. heeft een schraal ruggetj e een mager halsje uit opschiet ferdv.int in een veel te grooten jed. /lij is een van die mannetjes alti; i alleen maar van achteren n d;--1 je je toch heelemaal voor steücn. Lichte oogen van een 'ïmt<- kleur die je nooit recht '.n. een neus die alleen maar Jeine verhevenheid in het vale U is on een mond die al excuus vo<-r hij nog wat zegt, enkel hij wat zal gaan zeggen. Een '"'cii-:1 huwelijk misschien? (Er t geer. kinderen.) Ik vermoedde e scènes met het kleine mannetje of urenlang mokkend tegenover elkaar zitten met een krant en een tafel tusschen hen in. En toen, op een morgen, kwam de ontknooping. De bevrijding, het inzicht in deze vrouw die door dat eene eigen zinnige sterretje gedoemd was haar energie en haar temperament uit te leven in een miezerig straatje tusschen miezerige menschen en kleine zorgen van iederen dag. Het was 's morgens negen uur. Van negen tot tien uur mogen hier op straat kleedjes worden geklopt. Waar om dat zoo is is mij altijd duister ge bleven, want het geloei van den stof zuiger is er ook dien dag niet minder om. Het i's zoo. Alles wat huisvrouw is (dienstmeisjes komen in deze straat niet in aanmerking) sjouwt op dat uur kleedjes, matten, loopers, zelfs dekens naar buiten en begint verwoed te kloppen. Het eenige plezierige is, dat kloppen een ander geluid produceert dan zuigen en er dien dag dus op dat gebied eenige afwisseling is; overigens is het óók niet prettig. De hygiëne-wellustelingen waren in volle actie. Aan de stofwolken die op trokken moest ik wel constateeren, dat een stofzuiger ook nog niet ideaal is; het deed me stiekum plezier; roman tiek wil zich ook wel eens wreken. De Mevrouw van n-hoog stond een eindje van de anderen af. Achter haar lag een stapel matten en kleedjes. Voor haar stond een rek en in haar hand (die geweldige, angst-aanjagende hand) hield ze een mattenklopper. Haar gezicht was bleek en strak zooals altijd. Ze begon te kloppen. Hard. Snel. Hoe langer hoe sneller, hoe langer hoe harder. Het was geen mat meer, dat ding over dat rek en geen matten klopper meer, dat ding in haar groote hand. Het was een geesel en de Me vrouw van n-hoog leefde zich uit. Dit was wraak.' Wraak op al de groote daden die ze niet had kunnen volbrengen. Wraak op het versuffende leven in een flatje waar haar groote lichaam verschrompelde. Wraak op de hutsvrouwen die haar nooit zouden begrijpen, nooit kónden begrijpen waarom ze harder en feller klopte dan zij, waarom ze stug en stroef was, nooit eens een praatje maakte. Wraak op het eigenzinnige sterretje dat schuld had aan dit mislukte leven. Nooit heb ik met zooveel plezier een vrouw zien matjes kloppen.... en ook nooit er zooveel van geleerd. Waarmee ik maar zeggen wil dat een stofzuiger toch ock nog niet alles is ! G. J. WERUMEUS BUNIN&-£NSINK okên \ iolet van tint, terwijl aan iet ^ -n een eenigszins natuurlijk stam groeiende rhododendron 't Si:.gel" een veld paarse crocus 'a» di.: de firma van Tubergen mij *n Beleden verkocht, een harus ...menspel opleveren met al jhepa^ca's en boschviooltjes. Nog "" y geven een rij lage veronica is, om een steen geplant. Wr d ik ik, dat zij er geweest zijn, ;jaa: .taan ze plotseling te bloeien. [rtioci jdendrons (praecox) worden fer vi at bleek, maar zij zijn toch p'*f, renais de net uitloopende r Pa irse primula wanda, de lichtmula alpina en de ook al uitbloeide crocus etruscus. te\: eden ben ik ook over mijn gisóe bescherming van de crocus m«: -Is en andere bevriende, maar vernielende vogels. Alles wat ik i tof; geprobeerd had, vogelverkertjes, planten op voor de vogels GROENE No. 3069 gevaarlijke" plekjes, had slechts ten deele mogen baten, totdat mijn vriend en collega Wilgenburgh tegen mij zei: Je moet er een paar zwarte draadjes overheen spannen op wat kleine takjes." En het helpt. Ongestoord kon mijn vol komen uitgegeten plokje gele crocussen zijn tweeden bloei volbrengen. Dat is allemaal reden tot innerlijke satisfactie. Maar als ik kijk naar die roómgele volmaakt gevormde onwaar schijnlijk vroege Tulipa Kaufmannia (gewone soort l), dan groeit dat gevoel uit tot reusachtige burgermans pro porties. Ik kijk er minuten lang naar en denk: die prachtige bloemen, die heb ik in mijn tuin, dat is mijn werk". Totdat een zacht drup j e regen op mijn hand valt en mij herinnert aan de medewerking van de hemelsche mach ten en van de geduldige aarde. Opeens doorstroomt mij dan 'n gevoel van dank baarheid en van respectvoor Hem, die al die bloemen verzonnen heeft. P. V. Wandeltochten in bosch en duin zijn dubbel aangenaam indien men er op gekleed is. Tobralco" de Ideale waschstof met Tootal's volledige garantie is hierbij de aangewezen kleeding. Tobralco is duurzaam, zon-, lucht- en waschecht in nieuwe lichte en donkere, kleine en groote moderne dessins en effen tinten. TOBRAIjCQ Fabrikaat Tootal De ideale wausclisf of naam sieeds op zelfkant. Gemakkelijk te wasschen Moeilijk te verslijten. 70 o.M, brood, 86 ot p. Motor. E TAFELZILVEP EEN BEGRIP UW CENTRALE VERWARMIN8 VERLANGT DE BESTE BRANDSTOF! DAAROM: Brechcokes van KLEMAN-BERGHUYS, SPUI 1. TELEFOON 42211?42186 TOEKOMST BEROEP OPLEIDING WETENSCHAPPELIJKE HUID- EN GELAATSVERZORGING BIJ: GRAGE BEAUTY CULT, optorlcht 1922 In velo l»nd«n. VRAAGT PROSP. P. C. HOOFTSTR. HS, A'DAM. Prettig Paaschfieest! En het zal prettig worden ... Droste's Tractatiemannetje voorspelt het U. Er is weer gezorgd voor een overvloed van verrukkelijke Droste Paascheitjes: tal van nieuwe smaken . . . ongekende trac* taties! Vraag er eens naar. DROSTE ALTIJD WELKOM! Spaart plaatjes voor het album Java l".