Historisch Archief 1877-1940
- ? * i,*é+.'M~\l \*m',
* «»A+A*
Croli
W
f
r
y
o.
'JU
?ui
NterUod.Uc
ei Etklopie
MET HET
Wij werken!
Dr. A. Col«co Belmonte
schrijft ons uit Deasié.
ALLERLEI is reeds verteld over
de Nederlandsche ambulance
in Ethiopiëen zelfs hebben we
voor verontruste vaderlanders
telegraphisch moeten mededeelen, dat het
moreel van den troep uitstekend was l
Dat is nóg zoo, maar we missen een
heldere Hollandsche huisvrouw. Zelfs
post van thuis kan dat niet vergoeden.
Geklaagd wordt er echter niet en nooit
zal in druk verschijnen onze lyriek
over het jus-kommetje, dat wij al een
maand gebruiken en waarop nog altijd
een ongeschonden etiketje zit met ver»
melding van prijs en plaats van her
komst. Nochtans zitten mannen van
academische vorming onverdroten ach
ter den kok aan en beginnen onze boys
tot het besef te komen, dat goede op
voeding pas in het graf eindigt.
In de dunne lucht op ons hooge
alpenweitje klinkt geen radiomuziek
en komt niet tweemaal per dag de
krant. De huistelephoon in de woontent
belt drie keer in het etmaal en gezamen
lijk wordt dan ontbeten, geluncht en
gedineerd. Daarbij worden de werk
zaamheden besproken en verdeeld en
verder verricht ieder rustig zijn taak.
De ergste storing veroorzaken
vliegmachines die tusschen half negen en
tien uur 's morgens in de meer of
minder verre omgeving het ijzeren
ontbijt bezorgen. Dan vluchten de
patiënten en zoeken de
ambulanceleden voor alle zekerheid met gasmas
kers, kijkers en kiektoestellen getooid
een heenkomen in de primitieve loop
graven of in de model-abri's, die in den
rotswand uitgehakt worden en die nu
hun voltooiing naderen. Het ochtend
programma vertoont dan wijzigingen
volgens het voorbehouden recht van
de Italiaansche directie en de dag raakt
hopeloos in de war. Zelfs uren later
zijn sommige patiënten nog zoek.
In het hospitaal hebben we hier
practisch slechts ernstige slachtoffers
van bombardementen bijna geen
uit Dessiéondanks herhaalde aan
vallen, bijkans alle uit het Noorden
en in panischen angst klauteren ver
foeilijk verminkten zonder arm of been
de moeilijkste berghellingen af om
een veilig plekje te vinden waar een
beek den rotswand heeft uitgehold.
Toch hebben wij nooit den indruk
gekregen dat wij gevaar liepen. Ge
durende bijna een geheele week zijn
wij zelfs wel eens van bezoek verschoond
gebleven. Wij willen echter best be
kennen, dat het niet prettig is overal
rondom bommen te hooren ontploffen
en het vuur ervan te zien spetten, ter
wijl de machines over ons kamp
kruisen en het afweergeschut in de
bergen dondert. We vergeten dan grif
ons werk, maken mislukte grapjes en
hebben achteraf pas weer praats.
DE patiënten denken er anders over.
Bij hen zit de schrik er in en sinds
de bekende lotgevallen van andere
ambulances voelen zij zich in een
Roode Kruis-omgeving niet meer veilig.
Hoewel werken daardoor bemoeilijkt
wordt voeren wij natuurlijk toch open
lijk ons embleem en op den grond ligt
in ons kamp zelfs een roode-kruisvlag
van tien meter in het vierkant uitge
spreid. Uit voorzichtigheid hebben wij
slechts onze tenten opgeslagen op
geruimen afstand van Dessié, dat een
inlandsch dorp is. Door de Umwertung
aller Werte echter vertrouwen de
patiënten den toestand toch nog niet
en komen sommigen na hun vlucht
zelfs niet terug. Anderen hebben rustig
verklaard liever weg tégaan. Voor een
deel kunnen zij er niet van overtuigd
worden dat hun zienswijze verkeerd
is en verkiezen zij toch te vertrekken.
Met zeer ernstige etterende wonden,
met zware verminkingen, practisch
zonder kleeren verlaten zij ons in den
killen ochtend langs de ongebaande
wegen van het onherbergzame land.
Niemand zal verder zorgen voor een
invalide, voor een man, die geen geweer
X (fff.'* &$? C h <&?:&& f*: 'T, C
J ?
i-Tof zwaard meer dragen zal. Gieren en
arenden cirkelen daags om ons heen
en 's nachts komen de hyena's tot zelfs
op het terrein van ons kamp.
De patiënten die ons zoo verlaten
worden tegen advies ontslagen" en
ik ben in de gelegenheid u hiervan een
uniek document te toonen, dat uit een
zakboekje gescheurd is en waarvan
ik de woordelijke vertaling van den
tekst bijvoeg. Onderaan staan de
duimafdrukken van de analphabeten wier
naam door den tolk is bijgeschreven.
Slechts een enkele maal vernemen
wij van deze patiënten nog iets. Zoo
is een man met een hoog afgezet
bovenbeen en met een etterende
schouderwond teruggekomen nadat hij zich
's morgens om zes uur op een muildier
had laten laden. Tegen den avond lag
hij weer op zaal in den donkersten hoek,
bang te zullen worden weggejaagd.
De dienstdoende dokter zag hem na
tuurlijk dadelijk, maar ontdekte hem
pas twee dagen later. Er bestaan vele
grapjes over tact. Hier is over dit geval
niet verder gesproken....
Voor ons allen is het een onver
wachte vreugde geweest te onder
vinden dat de patiënten vertrouwen
stellen in behandeling en verpleging,
ondanks vreemde taal, onbekende
methoden en blanke huid. Zij vinden
alles goed, schikken zich, stellen geen
eischen. Ontwaakt uit de narcose na
groote ingrepen, weer op verhaal ge
komen na een pijnlijke behandeling,
verkwikt na een diepen
morphineslaap noemen zij den dokter hun vader,
wat wonderwel past bij hun gezichten
uit het Oude Testament.
Ieder van ons slaat zoo wel eens een
goede beurt en soms 's morgens kakelt
dan plotseling een geschonken kip
voor den ingang van de tent of glijden
eieren in de zakken van de witte jassen.
En op den grond in de eettent liggen
meloenen, zoo hard en veerkrachtig
dat n onzer ze bewaren zal om er
na onzen terugkeer in het vaderland
den eerstvolgenden interland
footballmatch mee te laten spelen.
NU wij hier reeds zoo lang" ge
vestigd zijn en geregeld polikliniek
houden, breidt de practijk zich sterk
uit en maken de vreemdsoortigste
patiënten verre tochten om ons te raad
plegen. Wij zien heroïsch gedragen
lijden naast het kinderachtigste, hy
sterische gedrag. Een volkomen
uit- VERTALING VAN HET BRIEFJE:
Wij allen, de patiënten die gekomen
zijn van Woldia, wij willen het zieken
huis verlaten omdat wij bang zijn voor de
bommen, maar het is zonder de toestem
ming van de dokters, dat wij vertrekken.
Geteekend" door Todoge, Wo/de
MichoeJ, Housein, Irgatee en (onderaan)
Wolleta Masco/.
ft A r* *i **fJn- ?
. '/>*?>?/); &,?+?). -?
? 'én ttfiïi «f
Bescheidenheid verbiedt ons te zeggen wi.
hier de hooge kookkunst beoefent
geputte tuberculeuze jongen kan urei
lang in de zon staan wachten om ee:
blinde buurvrouw weer naar haa
toucoul te geleiden. In dien tijd huil
binnen een baardige generaal van angs
voor een inspuiting.
Soms oogst de ambulance grootei.
lof. Gisteren werd na een bombarde
ment het slachtoffer binnengebracht
Het was een muildier met scherfver
wondingen. Pas toen het beest op de
grond vastgebonden lag dorst een dt
dokters met paardenmiddelen hulp t'
verleenen, terwijl een ander staa .
moest op den nijdig slaanden staar
Van morgen stond het dier vroolij :
hinnekend voor de polikliniek t
midden van door elkaar krioelend
patiënten.
Niet altijd blijven ons teleurstellinge ;
bespaard. Sommige gevallen zijn t
ernstig. Aan den anderen kant hebbe
wij niet altijd gelegenheid de stellig
successen waar te nemen, want vet
mannen zijn op den doortocht naar hè.
Noorden en komen alleen even bij or
Winckelen. Vaak niet eens in uniforrr
met bloote voeten, het vuile hemd on
den middel ingesnoerd door een dub
beien gordej met geweerpatronen var
allerlei kaliber en met een sjamma i;
breede plooien omgehangen, maket
zij een bonten indruk. Door de leven
dige gebaren, het bruine gelaat me
de rollende oogen en de gorgelend'
spraak wordt het geheel nog boeiender
De hooggeplaatsen hebben iemand bi
zich om het geweer te dragen, vaak
nog een lachend kind van misschien
slechts tien jaar. Zij zelf kijken diep
zinnig van onder hun ijsmuts en zij
dragen een lang, zeer sterk gekromc
zwaard, dat wel veel swing" za.'
hebben, maar dat bij iedere beweging
hinderen moet. Voor ernstige afwij
kingen kunnen zij zich slechts n
keer laten inspuiten, want Marlborough
s'en va-t-en guerre....
Februari 1936.
Patiënten vluchten uit vrees voor bommen: facsimile van
een verklaring, door den tofk van de ambulance opgeschreven
htioH
Het kamp van déNeder/andsche ambulance te Dessié, op een
alpenweitje, met bergtoppen in den nevel op den achtergrond
BENZINEVERBRUIK
De illusie van n op zooveel"
OP bijna, geen enkel gebied wordt,
geloof ik, meer gebeunhaasd.
De fantasie van den
automobi Iverkoper is onbegrensd, zoo
spoedi hij over dit chapitre begint. De
k t-stie is, dat carosserie-afmetingen,
gr 'lakkelijk zitten achter het stuur,
v ,'enbelasting en zo, zeer concrete
d< .gen zijn. De toekomstige eigenaar
k, i dat allemaal zelf constateren, er
v.i t niet veel over te praten. Iemand,
d i niet gemakkelijk achter het stuur
7,i . kun je nu eenmaal niet aan zijn
v -stand brengen, dat hij zich
verg' '?
laarbij komt, dat het merendeel
d automobilisten een overdreven
\v trde hecht aan dat
benzineverl> ik. Zij eischen een definitief getal
r klampen zich daaraan vast. Mijn
\\ "^en loopt n op tien" hoor je
gei eld verkondigen en niemand, die
e; aan denkt, dat hier de grootste onzin
\\ ii-dt verkocht. Want het
benzinev bruik is afhankelijk van zoveel
i' toren, dat het onmogelijk is een
v <te waarde te noemen.
Hoogstens zou men kunnen spreken
vu», een gemiddeld verbruik en dat
]: t steeds belangrijk hoger dan het
\ bruik onder de gunstigste
omstan(1 heden. Immers, iemand, die veel
i i -en drukke stad rijdt, waar hij
ger dd zal moeten stoppen en weer
\v ^rijden, zal vrij veel benzine
verb> liken. Bijdt men van Amsterdam
n r Groningen in recordtijd, dan zal
d motor ook veel verbruiken. Het
r i l en over slechte wegen met veel kui
lt , waardoor de achterwielen steeds
u -rden opgegooid, zal een nadelige
ir loed hebben. Een
plattelandsii fcter, die geregeld door zandwegen
ir >et ploeteren op een lage
versnel1 u;, zal een hoge benzinerekening
l bben. Het rijden in bergachtig
terr. .n geeft andere uitkomsten dan het
i len over vlakke wegen. Iemand.
<i steeds plotseling gas geeft, geeft
i lere keer zijn motor een flinke
ben?/ o-injectie en hij zal niet zuinig
i 'len. Manier van rijden, toestand
< i- wegen, conditie van motor en
i assis, terreingesteldheid, het heeft
;> os een invloed op dat beruchte
ben/. icverbruik.
Degene, die dit niet beseft, holt om
( haverklap naar zijn reparateur
? ??>.. laat, meestal volkomen onnodig,
x n. motor nazien. Voelt zich zwaar
l 'drogen. En dan komt het laatste
: (middel, de fles. Zoo'n fles kan
i '"ostal een liter benzine bevatten en
\ '.»rdt met een slangetje aan de
( tburator gekoppeld. Er wordt dan
f.?-,reden tot de fles leeg is en de
r.'ütor stopt. Afgezien van het feit,
' t maar al te dikwijls carburator en
l 'ding nog vol benzine zijn, als met
< ze proef" wordt begonnen en de
? H komst dus reeds daarom geen
waar< heeft, zal de wagen bij die
gelegen1 id steeds gereden worden op de
v --est economische snelheid en zal de
l stuurder ook steeds heel voorzichtig
f * geven en over het algemeen zich
/ dragen alsof hij met porselein
om- 'ig. De uitkomsten van zo'n proef
> n dan ook steeds onverdeeld gunstig
? ?; de automobilist, die de proef zelf
' rhaalt, om zeker te zijn, dat hij niet
>rdt bedrogen, zal als regel minder
instige resultaten behalen, omdat
i i j nu eenmaal niet over de handigheid
1 ;i de routine van een professional
^schikt. Het gunstige resultaat is
"hter voor zijn ogen behaald en hij
il niete» kunnen zeggen. Doch de
roef heeft allén laten zien, wat
beKUNSTZAAL VAN LIER
ROKIN 126 ? AMSTERDAM
Doorloopend Tentoonstellingen
reikt kan worden onder zér gunstige
omstandigheden; enige praktische
waarde is aan deze demonstratie niet
toe te kennen, tenzij de wagen ook
werkelijk zo gereden wordt als mee
normaal rijdt.
Daarom, alvorens to jammeren over
hoog benzineverbruik, gaat u eerst
eens uw rijtechniek na. Misschien is
daaraan nog wel iets te verbeteren.
En bedenkt u verder, dat hard rijden
benzine kost. Wat het gegarandeer
de" benzineverbruik betreft: de ver
koper heeft u werkehj'k niets wijs
gemaakt. U wilde een wagen hebben
met een abnormaal laag benzinever
bruik, en dat héft uw wagen....
als u abnormaal omzichtig rijdt. Het
moet nu eenmaal altijd ergens van
daan komen; is het niet uit de lengte,
dan uit de breedte.
C. VAX STEENBEKEN JR.
il/ "T C/""* . OP* EN AANMERKINGEN
l IX 2LtvJ l UIT ONZEN LEZERSKRING
Spin or a en Heidelberg
Mijnheer de Hoofdredacteur,
HET zij mij vergund, naar aan
leiding van Uw artikel
Spinoza en de Universiteit van Hei
delberg", verschenen in ,,De Groene"
van 14 Maart 1.1., U het volgende te
schrijven.
Ik ben het met U eens, dat het niet
geduld kan worden, ,,dat bepaalde per
sonen om hun godsdienst of hun ras
uit den kring der wetenschap worden
gebannen", met deze beperking echter,
dat het slechts binnen de grenzen van
Nederland geldt. Wat daarbuiten ge
schiedt kunnen wij betreuren en af
keuren, echter behooren wij er ons
voor te wachten een dergelijke
onduldzame houding aan te nemen, als U wel
zoudt wensen.
Laten wij ons beperken tot een af
keurend oordeel binnen onze grenzen.
Laten wij er echter geen veroordeling
van maken, die ten uitvoer gelegd moet
worden buiten onze grenzen om een
souvereine staat te straffen. Want daar
zou de onthouding van Nederlandse
vertegenwoordiging op het feest der
Heidelbergse Universiteit toch wel op
neer komen!
Bovendien, wat voor goeds verwacht
U van de door U voorgestelde houding?
Denkt U, dat dit ertoe zal bijdragen, om
verbetering in de internationale re
laties te brengen? Integendeel: het zal
in Duitsland nog meer wrok en ver
bittering doen ontstaan. En ook onze
eigen gevoelens ten opzichte van
Duitsland zullen door deze vijandige
houding nog meer opgezweept inplaats
van verzacht worden, terwijl helaas
dit laatste bij de meesten van ons op
dit ogenblik toch wel veel noodzake
lijker is!
Anderzijds: wat kan meer tot in
deze tijd zozeer gewenste?toenadering
leiden dan persoonlijk contact? Van
een mondelinge gedachtenwisseling
tussen Duitse en Nederlandse hoog
leraren mag men toch ongetwijfeld
veel -goeds verwachten. En deze voor
delen wilt U gaarne verwerpen, -en
bovengeschetste nadelen accepteren,
alleen om Uw principes ook in Duits
land te doen gelden?
* A. G. PLATE-LICHTENBELT
Naschrift
WANNEER het ging om een we
tenschappelijk congres, waar
de vrijheid van het woord was gegaran
deerd, zou ik zeggen, dat de Neder
landers moesten deelnemen. Waar het
echter gaat om een huldebetooging,
die onvermijdelijk medebrengt een be
tuiging van instemming, moeten dunkt
mij de Nederlanders zich onthouden,
desnoods zonder eenige critiek of mo
tiveering. A. C. J. J.
Vrouwen aan het roer
NAAR aanleiding van het
Donderkopje" getiteld vrouwelijke
bemanning", voorkomende in
het nummer van 14 Maart van ,,De
Groene Amsterdammer", haast ik mij
de aandacht van Uw medewerker er op
te vestigen, dat hij hier een
doodonschuldig schapenwolkje voor een
donderkopje heeft aangezien.
Ons bezwaar gaat immers niet zozeer
tegen vrouwelijke arbeid in het alge
meen, dan wel tegen het feit, dat in
de kleine handelsvaart de vrouw (doch
ter) van den kapitein-eigenaar veelal
mede wordt aangemonsterd teneinde
aan het in de Schepenwet voorgeschre
ven aantal der opvarenden te voldoen.
De eisen, die met betrekking hiertoe in
deze wet zijn gesteld, zijn immer zeer
mild geweest, zo mild, dat ingewijden
het erover eens zijn, dat op schepen,
waar het aantal en de hoedanigheid
der bemanning deze eisen niet te boven
gaan, van de veiligheid in geval van
nood weinig terecht komt.
Daarnaast zit er nog een econo
mische kant aan deze kwestie. De
arbeidsvoorwaarden op de
hierbesproken scheepjes zijn veelal der twintigste
eeuw onwaardig, en wanneer hier
vrouwen (dochters) worden aange
monsterd, wordt dit in den regel gedaan
om nog meer op de factor loon te
kunnen bezuinigen.
Vereeniging van Ned. gezag
voerders en stuurlieden ter
koopvaardij,
P. DE VRIES, secretaris
Naschrift
HET blijft niet meer bij
zoetwatersche donderkoppen, maar het
wordt nu een geval van storm op zee.
Gelukkig, dat de vereenigde kapiteins
niet zoozeer tegen vrouwenarbeid"
zijn. Wij hadden ook al eens eerder
gehoord, dat stewardessen aan boord
in hoog aanzien stonden! Overigens
nemen wij van het bovenstaande
gaarne nota. RED.
Goedkope herdrukken"
Geachte Redactie,
TERWIJL de uitgevers van goed
kope boekenseries als de Sala
mander en de Karavaan voor
zichtig hun reeksen uitbreiden, slaagt
een collega er in, ineens een serie van
veertig goedkope romans op de markt
te werpen, in formaat en uitvoering niet
te onderscheiden van het normale",
veel duurdere boek. Elk deel draagt de
vermelding: ,,Eerste uitgave 19..;
2de druk 1936". Nauwkeurige beschou
wing leert evenwel dat alleen het titel
blad nieuw gedrukt is; het is los
ingeplakt en het boek zelf schijnt dus af
komstig te zijn uit de (incourante?)
voorraad van de krakende zolders der
uitgeverij.
Een dergelijke handelwijze zal wel
buiten de opruimingswet vallen en
ontsnappen aan de tucht van de Uitge
versbond. Maar het publiek, dat on
redelijke eisen gaat stellen, wordt in
laatste instantie de dupe van zulke
schijn-handelingen en het leek mij daar
om nuttig, er hier op te wijzen.
G. A. v. D. VOORT
CHARIVARIA
Verrassende mededeelingen
De slokans (goten) onder de
privaten stegen schrikbarend."
(Alg. Ind. Dbl.)
Hij was als een artisjok, die
steeds tot de kern der dingen wist
door te dringen." (Sum. Pos')
Paindeluxe-brood
,,Er is misschien aanleiding, de
toepassing van de sancties voorloopig
op te schorten." (Hbl.) Tijden van
groot tooneelspel brengen ook van
zelf groot tooneelwerk met zich mee."
(N. R. C.) Beide tegenstanders
hebben elkaar in een doodelijken
greep." (Alg. Ind. Dbl.)
wacht worden. Ze spreekt Fransch
n. met een accent." (N. R. C.)
De ware spontaneïteit
,,Spr. verzocht een driewerf Hoezee
uit te brengen, waaraan spontaan
gevolg werd gegeven. Daarom ver
zocht spr. den roep aan te heffen.
die allen bezielt ; hieraan werd
spontaan gevolg gegeven." (Hbl.)
Brengers
Men weet hoe voortreffelijk het
Centraal Tooneel zulk werk brengt.
Met hoeveel expressie brengt zij haar
lied. Daar wordt inderdaad Cabaret
gebracht." (Tel.) Charlotte Kohier
bracht den dialoog suggestief. Henk
Bakker bracht dezen kerel met diabo
lische verve." (Hbl.)
Het juiste woord op de juiste
plaats
Daarna was het woord aan Willem
Andriessen om vier stukken van
Chopin te spelen." (N. R. C.) Deze
maatregelen worden in zijn eigen
bestwil genomen." (Gr.) Dit is maar
al te waar bevestigd." (d'Oriënt)
Er werd goede notie van genomen."
(Hbl.) Het verdrag is de verzegeling
van de Fransch-Russische samen
werking." (Alg. Ind. Dbl.)
Ommers
Het probleem waarvoor de
Duitschers gesteld Zijn is niet om te kiezen.
De Raad beveelt aan om stappen te
doen. Van Zeeland vraagt om de
schending te constateeren en om de
verplichtingen van kracht te doen
worden. De Raad besluit om
Duitschland uit te noodigen. Duitschland
weigert om dezen weg te betreden.
Het verdrag machtigt haar om maat
regelen te nemen. Men is besloten
om hem te helpen. Het komt bij
niemand op om een tekortschieten
daarmee gelijk te stellen. Het is
Linnaeus' verdienste geweest om
alle levende wezens in groepen in te
deden." (Handelsblad)
Ons geheugenstreepje
De weigering van Sarraut om
niet te onderhandelen. De wet
houder waarschuwde er tegen
geen posten te verhoogen. Zij heb
ben zich bereid verklaard tie func
ties te willen aanvaarden. Ik
geef den' wensch te kennen regel
recht op de Gebi te willen aan
rijden. HU heeft willen voorkomen
dat Gertha niet in verkeerde
handen komt." (Telegraaf)
Optimisme
De electrische installatie bleef
gelukkig intact, zoodat voortdurend
seinen konden gegeven worden,
welke signalen echter niet opge
merkt schijnen te zijn." (Tel.)
Nauwelijks Hollandsen
Zijn toon was ernstig, nauwelijks
bitter. Hij zou n. uit een ander land
dan Holland kunnen zijn. Dienten
gevolge kon n. eensgezindheid
verOngewensche
privaatdocenten
Dr. O. Visser, Privaat-docent
in de Economische Bestrijding der
Nijverheid in Nederland."
(In- en Uüv.)
PAG, IS DE G HOEN E N* 3069
i
?: ,?