l J ii i A t f !> 'cl A 11 L TWINTIG JAAR LATER.... UIT den luidspreker klinkt een stem Hitler staat voor zijn spreekt gestoelte, speciaal voor hem gemaakt met signaalknoppen voor de schijn werpers en voor de cameramannen. Hij spreekt in de grote hal van de Kruppfabrieken te Essen en zijn rede wordt door dozijnen radio-zendstations over de gehele wereld verbreid. Hij spreekt voor twee soorten auditorium, een binnenlands en een buitenlands. Dat is aan de inhoud van de rede goed te merken. Overigens.... die inhoud merkwaardig, wat kwam me dat alles, bekend voor! Zij herinnerden mij aan een andere rede, die óók in de fabriek van Krupp werd gehouden. Op n September 1918, een paar maanden voordat Duitsland de wereldoorlog verloor. En degene, die haar uitsprak, was op dat ogenblik Keizer van Duitsland. Twee maanden later: vluchteling in Holland. Hitler op 28 Maart 1936 Wilhelm II op 11 Sept. 1918 Er zijn ongetwijfeld mensen, die zeggen: ik zou dit of dat anders gedaan hebben. Jatvel, wellicht is ook niet alles op de beste wijze geschied maar er moest gehandeld worden." Mijn taak is het om de Duitse mens erug te vinden en de kracht van de gehele natie te mobiliseren." Ik heb herhaaldelijk vrede aange boden. Ik heb het leger willen beperken tot 300.000, later tot 200.000 man. Men heeft alles afgewezen. Ik heb een luchtpact aangeboden men heeft het afgewezen." Nu komt men met voorstellen, die vreemde soldaten op Duits grondgebied zouden brengen. Men begrijpt in het buitenland blijkbaar nog niet, wat in Duitsland gebeurd is. Men meent, dat men met Duitschtand kan omspringen als vroeger, het knechten, vernederen." Hier op deze plaats, waar de Duitse kracht en uitvindersgeest gedemon streerd wordt...." Ik heb Duitsland gemaakt tot n volk, wij zijn in drie jaar geworden tot een vlijtige, een fatsoenlijke natie." Wij kennen geen haat tegen andere volkeren. Wij willen met onze naburen in vrede leven. Daarom hebben wij her haaldelijk de vredeshand uitgestrekt." Zondag kunt gij oordelen. Gij zult met uw stem kunnen verklaren of het goed was, dat Duitslands mili taire vrijheid werd hersteld en gij zult ermee kunnen oordelen over mij: heb ik niet mijn best gedaan, ben ik niet vlijtig geweest, heb ik niet gewerkt voor het Duitse volk? Uw antwoord moge de wereld ervan overtuigen, dat in Duits land geen verdeeldheid meer is, dat het gehele Duitse volk eender denkt." Niemand van ons volk moet denken, dat ik de zorgen, de nood en de ellende van het volk niet ken Wat gebeuren kon, is geschied om de last zoveel mogelijk te verdelen en te verzachten. Veel had anders gedaan kunnen worden en dat daarover hier en daar ontstemming heerst, is geen wonder." Een absoluut ongedachte mobilisering, zonder onderscheid van ouderdom en geslacht, is dit geweest, een eis, die wij aan het volk stelden, zoals nog nimmer is gesteld". In December 1016 heb ik een duide lijk en ondubbelzinnig vredesaanbod in naam van het Duitse Rijk en mijn verbondenen aan de vijanden gedaan. Hoon en spot en verachting waren het antwoord. De Heer kent mijn gevoel van verantwoording. Herhaaldelijk hebben gedurende de laatste maanden verant woordelijke leiders der regering op ondubbelzinnige manier ieder, die het wilde begrijpen, te begrijpen gegeven, dat wij ieder ogenblik bereid zijn de hand voor een vrede te reiken." Menigeen zal zich af gevraagd hebben, hoe dat toch allemaal kon gebeuren na veertig jaren vrede. Ik heb daarover lang nagedacht en ben tot het volgende antwoord gekomen: in de wereld strijdt het goede met het kwaad dat is nu eenmaal door Hierboven zo ingericht: het Ja en het Neen. Het Neen van de twijfelaar tegen het Ja van den uit vinder, het Neen van den ongelovige tegen het Ja van den gelovige. Deze oorlog is voortgekomen uit een grote ontkenning de ontkenning van het recht van het bestaan van het Duitse volk, het ontkennen van onze cultuur, de ontkenning van onze prestaties en ons werk. Het Duitse volk was vlijtig, in zichzelf gekeerd, op velerlei gebied deed het uitvindingen het werkte geestelijk en lichamelijk. Toen kwam de nijd." Het is geen tijd meer voor partijen, wij moeten ons thans allen aaneen sluiten tot n blok en dus: wordt hard als staal! Wij zullen volhouden tot het uiterste. Daartoe helpe ons God. En wie dat wil, die antwoorde met Ja! Met dit Ja ga ik thans naar den veld maarschalk. ..." Het is niet om de opvallende gelijkenis van uitdrukkingen in de redevoeringen van ex-keizer Wilhelm en Hitler allén, dat ik deze keizerlijke rede uit het archief heb opgediept. Belangrijker is het, dat door deze beide redevoeringen eenzelfde lijn loopt en dat zij beide op precies dezelfde wijze eindigden. Keizer Wilhelm ging met het Ja van Krupp's arbeiders naar veldmaarschalk von Hindenburg en schoof daarmee de verantwoordelijkheid voor het voortduren van de oorlog op de arbeiders af. Hitler gaat met het Ja der naar de stembus gedrevenen naar Londen. De rest van de geschiedenis behoeft niet absoluut parallel te lopen. Niets wijst er op, dat Hitler twee maanden na het uitspreken van zijn Krupprede evenals keizer Wilhelm de wijk naar het buitenland zal nemen. Maar toch is het voor dictatoren zowel als voor normale stervelingen goed, af en toe eens wat uit de geschiedenis te lezen. Wij vergeten zo vlug en zelfs de geschiedenis van nog geen twintig jaar geleden kan leerzaam zijn. L. J. HOCHLAND /kef ccgutet wexettt ^r <& Von fl/Wenfrop Von Rlbbentrop ver»lm«ei VON Ribbentrop had dadelijk bij zijn eerste ont moeting met Eden te Londen begrepen, dat deze minister van Buitenlandsche za ken een stevige hin derpaal was op den weg van Duitschland. Von Ribbentrop besloot hem omver te werpen, zooals de vrienden van Laval dat in September ook met hem gepro beerd hebben. Maar de aanvallen van de Fransche pers hebben Eden's positie toen versterkt. En de pogingen van Von Ribbentrop hebben hem thans gered. Wanneer Duitschland zich opmaakt voor een sterke propaganda-actie be speurt men nu eenmaal altijd wat er achter zit. De gezant Von Hoesch was handig en veroorzaakte groote verwoes tingen. Von Ribbentrop was lomp en onhandig. Hij was het die de nederlaag leed in de Lagerhuiszitting. Ook Baldwin zelf heeft zich gemeten met de Duitsche onverzoenlijkheid. Hij had gedacht gelukkiger te zullen zijn dan Eden en Von Ribbentrop de belofte, geen versterkingen in het Rijnland te zullen bouwen, te kunnen ontfutselen. Von Ribbentrop weigerde, zich ook maar tot iets te verplichten en verklaringen der deskundigen meldden, dat men reeds begonnen is met de versterkingswerken. Ni het onderhoud met Von Ribbentrop, zeide de premier tot zijn jongen minister van Buitenlandsche Zaken niets anders dan: MGo on!" (Marianne, Parijs) De stem der kleinen EEN van de ongelukkige verschijn selen van de diplomatieke crisis der vorige week was de strekking van een uitsluitende gedachtenwisseling tusschen de Europeesche groote mogendheden. Belgiëalleen werd als mede-aanklager van Frankrijk bij hun besprekingen toe gelaten. Zelfs Italië, dat zoowel door den stroom van zijn eigen daden, als door het wettig vonnis van alle staten die lid zijn van den Volkenbond als aanvaller gebrandmerkt is, werd toegelaten tot de voorrechten van zijn rang om Duitschland te veroordeelen, en werd zelfs door de Engelsche. Fransche en Belgische regeeringen uitgenoodigd om als politie-agent der Europeesche maat schappij op het Duitsche grondgebied te fungeeren ! Bovendien schijnt het remedie van hét Engelsche Witboek, in geval van mis lukking der onderhandelingen een mili tair verbond tusschen de drie Westuropeesche mogendheden en Belgiëte zijn, waarbij de rest van Europa aan zich zelf wordt overgelaten, behalve voorzoover Rusland en de Kleine Entente met hun eigen bondgenootschappen aan Frankrijk verbonden zijn. Dit is alles voor de kleine staten zeer onaangenaam geweest; en een van de opmerkelijke gebeurtenissen in Londen is dan ook een bijeenkomst van de ex-neutralen geweest onder voorzitterschap van den Deenschen minister Munch om te over wegen hoever de Volkenbondsraad mocht gaan met zich te vereenzelvigen met de Locarno-mogendheden (behalve Duitsch land) welke de neiging vertoonen zich om te zetten in een West-Europeesche belangengroep. Tegelijkertijd is van den Poolschen kant ve.rzet gerezen, zoowel door kolonel Beek in Londen als door de pers in Polen zelf. Inderdaad zou Polen in een weinig benijdenswaardige positie komen als de Russisch-Tsjechisch-Fransche omsingeling voltooid werd door de Engelsche en ItaUaansche schakels. Polen zou dan met Duitschland samen in een belegerd fort opgesloten zijn; en het is slechts een schrale troost dat de vijandige gevoelens niet Polen betreffen, wanneer dit gevolgen meebrengt die. maar net n graadje minder onaange naam zijn dan die welke Duitschland zelf bedreigen. Zeer terecht bestrijden de Polen thans de aardrijkskundige beperking van het Locarno-systeem. In Locarno, zoo beweren zij, is een willekeurige scheidingslijn door Europa getrokken met de bedoeling de mogendheden ten westen daarvan een eersterangs veilig heid te geven welke aan de Oost-Europeesche landen, ten oosten daarvan, uit. drukkelijk ontzegd werd. In dit pleidooi voor het trekken \^ een lijn in het Europeesche veiligheid». vraagstuk, spreken de Polen waarlijk goed Europeesch. Want het geografisch onderscheid tusschen Oost- en \Vest. Europa is een strategisch, en dus ecg: politiek, anachronisme geworden C, dijkt | veiligheid voor alle Europees^he staten, Italiëniet uitgezonderd mits het zijg aanval opgeeft, is het doel waar wij allen op aan moeten sturen. (The Economist, Londen) OnBekerheld In Frankrljkf HET is heel moeilijk zich een ourdett te vormen over de Fransche opinie van het oogenblik. Twee oomkej daarvan springen in het oog. De 'crste is gebrek aan voorlichting: het ontbreket van een betrouwbare en onbevooroor deelde pers wordt in Frankrijk duidelijk gevoeld; men zegt dat 90 pCt van de! Parijsche pers slechts 3opCt. van de l openbare meening vertegenwoordigt. EB dit nadeel wordt nog versterkt door dergelijke verhoudingen bij de r.idio.f waarnaar zij die betrouwbaar niewu wenschen, eenvoudig niet luisteren. F ven-1 eens is er behoefte aan een Volkenbond* vereeniging als de Engelsche: in Frankrijk is er niets wat ook maar eenigszins verge-1 leken kan worden met de succesrijke na oorlogsche propaganda der groote en l kleine vredesorganisaties in Engflani In de tweede plaats weet men niet wat het Fransche publiek denkt, omdat er in lang geen gelegenheid is geweest om de proef op de som te nemen. Men wacht op de verkiezingen en een do niemand gerespecteerde regeering aan het bewind, omdat niemand haar zool kort voor de verkiezingen durft opvolgen. Er is door de Petit Journal" een inte ressante enquête gehouden over de der sancties; met als resultaat ongtveei half om half vóór en tegen sancties; maar j de linkerzijde beijvert zich duidelijk tel maken, dat dit in geen enkel opzie ut tel vergelijken is met de Engelsche l'cacel Ballot omdat (gegeven de lezerskring)! uiterst links nauwelijks vertegenwoordigd l was en het totaal aantal te klein voo;| een werkelijke proef. (New Commonwealth, Lot len}\ Wie levert aan Dnltschlantt de "or-| logsffrondstoffon ? MEN heeft zooveel mogelijk de \ aar-, heid verborgen pogen te hovdea| De Temps" is er b.v. in geslaagd eei serie artikelen te geven over den Frarscli Duitschen handel zonder de levering van] ijzererts te vermelden. Maar het is wel een onderwerp, dat de vermelding waard is. Duitschland is rijk| aan steenkool, maar arm aan grond stoffen: vooral ijzer ontbreekt. Duitschland's mijnen worden snel uitgeput In 1934 gaven zij nog slechts 4,68 millioesl ten, terwijl Duitschland op het oogei blikl 17 millioen ton noodig heeft; het modi dus */i invoeren. Deze invoer was lang iil de crisisjaren van voor het bewind va»! Hitler: slechts 3 millioen in 1932; dit isj na 4,5 millioen in 1933 in 1035 12 miliioenj ton geworden. l Behalve uit Frankrijk kan Duitschlandj ook van elders ijzererts krijgen. Vooral! Zweden levert een groote hoeveel! eid:l in 1932: i1/! millioen, welke in J935I geleidelijk tot s1/» millioen was gest genj Maar deze invoer uit Zweden kan niet! meer stijgen. De Zweedsche mijnen! kunnen niet meer produceeren dan ^7. millioen ton en zij hebben nog ande klanten, zooals Engeland. Zelfs ti:den den oorlog van 1914?'18 heeft Zveddj niet voldoende aan Duitschland kunneJJ leveren. Maar het erts dat Duitschland ont breekt wordt door Frankrijk geleverd e»| de cijfers zijn naar boven gegaan metl de Duitsche herbewapening: Eén mülioei| ton in 1933; in'1934' i-66 mülioen; »| 1935: 5 rnillioen ton. Deze geweldig J toeneming is eerst recht belangrijk gewon den in Maart 1935 tegelijk met de op»t] ging van de militaire bepalingen va» het verdrag van Versaüles. l Er zijn menschen die dit alles bed] gewoon vinden, en die beweren, dat wel heel naïef moet zijn, om over d stand van zaken verontwaardigd te zij» (Populaire de MG.4 DE GROfNg WM «een Diktet" HET is goed om in herinnering te htvngen, dat Locarno" het einde beteekende van de Ruhrpolitiek, welke door li'-'t Fransche volk veroordeeld was tjij je verkiezingen van 1924; en Locarno opentK een nieuw en hoopvoller tijd! perk»' de Fransch-Duitsche betrekkingen. Locarw) was niet een vervolg van het verdra-; van Versaüles, maar een reactie gei'. want ,,de geest van Locarno" was <!??? geest van vrede en verzoening. Het i> merkwaardig hoe deze eens zoo rm populaire leuze thans in Engeland volkomen vergeten is. Locarno maakj e een einde aan de mogelijkheid van Krans* 'ie militaire avonturen op Duitsch (gronde bied; en hoewel de Britsche waarb Tg zoowel Frankrijk als Duitsch land beschermde tegen aanvallen, is het toch t, *-'d om in herinnering te brengen. dat hèin 1925 Duitschland (toen tijdelijk Lwakk.r dan Frankrijk) was, waarvoor Locafo het meest ^verheugend was. l Strese;;ian beschouwde' het als zijn meesfterstuk: Wij kregen icopCt. van wat wij wcnschten", zoo schreef hij in zijn mémoires. De gedemilitairiseerde zone j hinde n Ie hem niet. Beveiligd als zij was door de Engelsche garantie (waar Frank rijk nooit de risico van zou willen loopen), l was zij alleen een waardevolle Duitsche bijdrage aan de pacificatie van Europa. l Het niag niet vergeten worden dat JDuitS' hland aan den Rijn strategisch in eenvwl betere positie is dan Frankrijk. l De ditmaal vrijwillig aanvaarde demilitairistvring van deze historische ,,uitIvalspO'trt" was vertrouwenwekkend voor l de Fi nschen en gaf hun hoop op een j betert verhouding tot Duitschland. In 1925 had Duitschland veel meer Ibehoei 'e aan Locarno dan Frankrijk, maar herwiH- van een permanenten vrede Iteekei Ie Frankrijk het verdrag met In 1936 had Frankrijk meer aan Locarno, maar Hitler verscheu- Ie het, te a spijt van zijn belofte in dei v .TI het vorige jaar om deze waarde[volle ! >ijdrage aan den vrede", zooals hij |het noemde, in stand te houden. (Alexander Werth in The New Statesman and Nation, Londen) De krijgshaftige Staat ONVERMIJDE LIJK moest de . , koloniale oorlog ' ' een ingrijpende uit werking hebben op de structuur van den Fascistischen staat, en de eerste teekenen daarvan zijn duide lijk te onderkennen in Mussolini's rede van Maandag voor -ek. Het eerste beginsel, dat hij -Ie en dat door iederen staat aan ban! moet worden, die in de moderne rereh' met succes de rol van aanvaller s( -len, is, dat de natie aaneengeascht moet worden tot een stevig krijgsaftig blok", dat het uiterste moest worfen g.'daan tot het bereiken van het oneik >aar ideaal van den zich zelf voorzie nde! staat, en dat alle belangen onder chikt gemaakt moesten worden aan de >rlog- noodzakelijkheden. Deze leer van len k>;jgshaftigen Staat is gelijk richtlijn leworden voor het fascistische Italië, het latipru al -socialistische Duitschland en let nn'itairistische Japan. Ter bereiking van dit doel kondigde ssoimi twee belangrijke hervormingen ", et ii grondwettelijke en een politieke, weldra 'van kracht zullen worden. De amer van Afgevaardigden, het laatste erbliifsel van het parlementaire sy- ? «m. al was het geheel ondergeschikt ?naakt aan de fascistische partij, zal ?van -en worden door een Fascistische amer van Corporaties, zooals door Nsolini reeds voorspeld werd in zijn v:in November 1933. Echter zijn de oraties niet voor November 1934 uit langdurige bestaan op papier opgeen om deze wijziging mogelijk te «ken De verandering zelf is weinig langrijk, want geen enkel orgaan in uiëheeft werkelijke macht behalve possolini zelf en de Groote Raad van de stische partij, en daar Mussolini het oW.is van alle corporaties en van den oisterraad, zal zijn grondwettige positie veranderen. Maar tezamen met de aankondiging, dat alle groot* DE GROENE Ne. 3070 . Jussollnl «n v meeindustrie, die direct of indirect voor de verdediging van de natie zal werken", onder openlijke controle van den staat zal komen, kan dit een heele stap naar het staatskapitalisme bet eekenen, dat, zoo als Mussolini zelf gezegd heeft, niets anders is dan ,,onderste boven gekeerd staatssocial isme ". (Manchester Guardian) 81 non vero .... HET volgende gebeurde op de school van Romano Mussolini, den jongsten zoon van den Duce: Bezoek van een schoolopziener: en om op te vallen vraagt de meestej aan den kiemen Romano: Wie is de onsterfelijke van Italië?". Zonder aarzeling antwoordt de zoon van den Duce: Maarschalk Balbo." Na een pijnlijke stilte zegt de meester: Waarom denk je dat nu?" En de kleine antwoordt: Omdat mijn vader als hij van maarschalk Balbo hoort praten, altijd bromt: Gaat die man dan nooit dood !" (Evening Standard, Londen) Hongerstaking In Oxford llONDERDVIJFTIG studenten van II Pembroke College" zijn in honger staking gegaan, daarmee hun misnoegen uitende met het materieele voedsel, dat hun door hun geestelijke alma mater" gereikt werd. Maar de staking heeft weldra een einde genomen, daar de bestuurders van de universiteit een onderzoek en verbetering van het voedsel beloofd hebben, terwijl gelijktijdig een prijs verlaging overwogen wordt. Reeds eenigen tijd had Pembroke College den naam, het college te zijn, waar men het slechtst van heel Oxford at. En de gemiddelde prijs van het middag maal in Oxford is 80 cent. Het oordeel in Cambridge is, dat de Oxfordsche studenten een aardige reclametruc" hebben uitgehaald, maar dat het moeilijk zou zijn deze, indien noodig, te Cambridge, waar veel meer studenten zijn, na te volgen. In Trinity College is hun aantal meer dan 800, en een honger staking zou daar wel een zeer opzien barende manifestatie zijn., .Sinds den laatsten roeiwedstrijd hebben wij niet meer zoo om Oxford gelachen", zeggen ze in Cambridge. (Daily Express, Lenden) De koning en het Jongetje BIJ den dood van koning George V hebben vele kranten een foto van den koning gepubliceerd, die in 1917 op een scheepswerf is genomen op een moment, dat de koning vaderlijk met een aardig jongetje staat te praten. Dit jongetje is dezer dagen terugge vonden. Hij heet John Michael Cassidy, hij is al eenige jaren werkloos. Cassidy, door ontbering vroeg verouderd en bijna tandeloos, betreurde, dat de ondersteu ning niet voldoende was om te kunnen trouwen en kinderen te krijgen: Ik houd van kinderen", voegde hij er treurig aan toe, en Koning George hield ook van ze". (Time, New York) Amsterdam In Rljkseenheldsoogen Variatie op het thema standbeeld van Van Heutsz AMSTERDAM! Wat kan men van het roode Amsterdam anders ver wachten ! Amsterdam, dat een door en door pervers-atheïstisch stuk als De Beul" subsidieert en laat vertoonen! Amsterdam, dat in zijn museum een geschilderd portret van een man laat prijken, die een boek heeft geschreven. dat de moraal der vrije huwelijksliefde predikt! Amsterdam, dat het standbeeld van een rooden revolutionnair in zich bergt! Amsterdam, dat.... neen, ik zal niets over den burgemeester of over den gemeenteraad zeggen, omdat mij dat niet lust. We hopen de kentering is immers gaande -, dat de tijd zal komen, waar beide gedenkteekenen, n van de juf frouw met de hondjes" n van den revolutionnairen dominee door het Amsterdamsche volk uit schaamte verpletterd zullen worden, om voor van Heutsz uit dankbaarheid een waardiger gedenkteeken te doen verrijzen, een forschen. klauwenden leeuw als machtig symbool der Rijkseenheidsgedachte en om dat van den rooden revolutionnair voor goed aan de vergetelheid prijs te geven. (Rijkseenheid) (Dagens N/heter, Stockholm) fef Aardig dat u gekomen bent.' Doe alsof u er bij hoorde. Wilt U h/er uw .goed afgeven ?" (Daily_Herald/J.ondenj Verhaaltje zonder woorden (Passing Show, Londen) PEREZ PERZISCHE TAPIJTEN AMSTERDAM G - Singel 480-482 b/h Koningsplem ROTTERDAM - 'B-QRAVENHAGB - UTRECHT etaleert uitstekende kleeden voor de huiskamer. Het Huls Piras valt «b er n Imitatie in buit komt. GEVRAAGD VR. KANTOORBEDIENDE voor lichte kantoorwerkzaamheden en bediening telefoon. Typen en stenogr. opnemen vereischt. Indiensttreding i Mei. Aanvangssalaris fl. 35.?p. maand. Brieven no. 1136 De Groene.