ttonele mens met zijn verlangen naar een beetje geluk, die botst tegen de harde werkelijkheid van een harde wereld. De politie en de maatschappij zijn nu eenmaal altijd tegen wie hon ger heeft, zij houden geen rekening met goede bedoelingen en hun slagen raken vaak de verkeerde. Charlie heeft zich in zijn films altijd partij gesteld voor de zwakke, die de slagen krijgt, en hij doet dit in deze film wederom. Dat enkele uiterlijke vormen zijn gewijzigd in deze Modern Times" betekent nog geen principiële wijziging in Chaplins verhouding tot de maatschappij. De mens iets in de mens kwam altijd in botsing met de politie en de mens komt tussen de raderen van Modern Times". Chaplin spreekt niet aan vanuit een bepaalde theorie. Hij spreekt aan, omdat hij zo intens menselijk is en daarbij zo eerlijk. Hij dagdroomt van een huisje, waar de rijpe druiven langs het deur kozijn hangen en waar de koe zich vriendelijk komt laten melken, om deze idylle meteen om te zetten in de wer kelijkheid van het meest bouwvallige hutje dat er bestaan kan. Maar ook in dit bouwvallige hutje blijft de idylle intact, omdat die in hem is. Dit is de grote tegenstelling tussen het werk van Chaplin en die andere, valse, dromen van rijkdom en geluk, die men ons op de film zo gaarne voorzet. Het is de tegenstelling tussen de fantasie die de waarheid ver draagt en de leugen. Een pricipiële verandering ten op zichte van vroegere films van Chaplin zouden wij hoogstens kunnen vinden in het slot. Charlie gaat ditmaal niet allén weg, maar met het vriendinnetje dat hij als altijd in de ellende vond. En n van de schaarse titels van deze zwijgende film luidt: ons zullen ze er niet onder krijgen." Is dit de reden, waarom deze film in Duitsland verboden is omdat de mens dit zegt en zich daarmede tegen de maatschappij keert? Ook ditmaal bleef Chaplin trouw aan de stomme" film. De eeiste maal dat wij zijn stem horen is dit geen ver rassing. Ook daar blijft de mimiek hoofdzaak. De woorden zijn slechts klanken ter begeleiding van deze mimiek en zij kunnen dan ook zonder betekenis zijn. Want Charlie kan een liedje zingen zonder woorden, zoals ook de Pilgrim zonder woorden preken kon. Cmdat hij regelrecht spreekt tot ons hart en daardoor ook door ieder wordt verstaan. D. C. VAN OER POEL NOMANDA eitjes hebben een fijne vulling van gemalen noot en amandel. Heden kan ook bij U brand uitbreken. Koop daarom nog een Ml N l M A X-A PA R A AT Hiermede wordt elk begin van brand vlug onderdrukt N.V. IFFA-MINIMAX Amsterdam - Keizersgracht 179 Losse nummers van De Groene: 20 et. Ouder dan 3 maanden: 60 et. Toezending uitsluitend na ontvangst van het bedrag. De Koningin der Portables ! UITERST BILLIJKE PRIJS ;! N V. M. LINOENBAUM & Co's SCHRIJFMACHINErlANDEL Keizersgracht 239 - Amsterdam - Telefoon 30239 TEOLIN EM TEOFLUX VAN WAGEMAKEPS BPEDA ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND Het nieuwe fcLiiwe Onze RaadhuisenJte IN het nummer van ,,de Groene" van 7 Maart j.l. publiceerden wij de eerste groep der antwoorden, binnen gekomen op de door ons ingestelde enquête over de procedure, te volgen bij den bouw van het nieuwe raadhuis te Amsterdam. Hieronder drukken we de laatste groep der ingekomen antwoorden af. De heeren Hulshoff, GranpréMolière en Dudok berichtten dat zij tot hun spijt niet hun meening over deze kwestie kunnen publiceeren, terwijl de heer Dudok hieraan toevoegde ,,dat een dergelijke behandeling de publieke meening over deze architecturale kwes tie niet verheldert." De heer Staal antwoordde in het geheel niet. In het Bouwkundig Weekblad Architectura van 14 Maart j.l. schrijft Ir. A. J. v. d. Steur naar aanleiding van deze enquête o.m.: De Groene Amsterdammer" heeft nog iets anders gedaan, en het blad verdient daarvoor onzen dank. Het heeft, begrijpende hoezeer deze aange legenheid tot het denkende deel van de Amsterdamsche bevolking moet spreken en hoe noodig het is, dat het wordt voorgelicht, zich met een aantal vragen gewend tot een aantal vooraan staande architecten." Hieruit moge blijken dat niet alle architecten er over denken als de heer Dudok. Meent de heer Dudok misschien dat stilzwijgen van de zijde van de be voegde autoriteiten ten stadhuize ver helderend werkt ? Laten B. en W. toch eindelijk eens in klare taal mededeelen hetgeen zij in dezen doen, gedaan heb ben of denken te doen ! Dat zou veel kunnen verhelderen. B. MERKELBACH, architect L Geef onzen architecten de gelegenheid MET verklaarbare belangstelling hebben alle architecten en alle belangstellenden in de bouwkunst in ons land de besprekingen ge volgd die de stichting van een raad huis voor Amsterdam betroffen. En zeker niet minder zullen de Amster dammers zelf zich interesseeren voor de wijze waarop straks het Gemeente bestuur zich voorstelt de groote taak te verwezenlijken van den bouw van een huis der Gemeente". De schrik zal hun om het hart zijn geslagen toen zij voor eenigen tijd een berichtje in de couranten lazen, waaruit zou blijken dat het Gemeentebestuur het voor nemen had aan een commissie het ontwerpen en de uitvoering van het plan op te dragen. Dit is toch wel de slechtste Vorm dien men zou kunnen kiezen en blijkbaar een gevolg van het feit dat men geen persoon kan aan wijzen die onbetwist als de aangewezen man kan worden beschouwd. Ik zou dien persoon ook niet kunnen aan geven. ? Maar onder de oudere en jongere architecten zijn er in ons land zeker krachten te vinden die aesthetisch en technisch bekwaam zijn zulk een op dracht uit te voeren. Men geve hun de gelegenheid te toonen welke denk beelden in onze architectenwereld léven door een ideeënprijsvraag uit te schrij ven waarbij niet meer gevraagd wordt dan het op duidelijke en eenvoudige wijze formuleeren van een hoofdge dachte en late deze prijsvraag volgen door een tweede, tusschen eenigen van de besten, gekozen uit de eerste vraag. En er zijn zeker in ons bekwame en onafhankelijke meesters genoeg te vinden die m zijn uit de vele te verwachten pi oj« een goede keuze te doen. J. A. G. VAN DEK Sr Alleen door vergelijking kan het beste ontwerp worden gevonden DE vraag of in deze fel richtingloozen tijd een kunste de bezieling krijgen kan, die voor schepping van een waardig stadhuis? de hoofdstad des lands vereischi wo kan naar mijn meening slecht: pn ondervindelijk beantwoord wort!TI.) weten en begrijpen ook, dat in dezen t de opgaven voor administrati. geb wen, verenigingsgebouwen, sporo bouwen, groote utiliteitswerke i e," tot belangrijke uitingen onzer hed daagsche architectuur hebben geleid] maar wij missen m. i. voldoen» e wijzingen of n onzer bouwn in staat zal zijn de beteeke: <s Amsterdam in een gaven vorm iot ujt] drukking te brengen. Voor deze opgi van ongemeene beteekenis m iet los van iedere andere overweg .ne getracht worden naast het doeln atig ook het schoonste ontwerp te en dat kan alleen door vergeJjkin De beste vorm is ongetwijidd openbare ideeënprijsvraag, waai bij gaat om den greep", ook uit sted bouwkundig oogpunt, en waa -ia beste 5 a 10 inzenders met verci ?r gewerkte projecten om de ee ep zullen moeten strijden. Een jury is zoo men wil noodzakelijk kwaad, maar in el! ge noodzakelijk. Want deskundige oeoor] deeling moet er zijn, ook bij een enk voudige opdracht. Dat hebben vij het Leidsche stadhuis in de eerst- rond gezien, waar de publieke opinüzii bij gebrek aan erkend bevoegde vocj lichting, van het geval meester m. Wanneer men bedenkt, dat de juryleden volstrekt niet de groot talenten onder de architecten behoev te zijn, alsook, dat er onder onze irchi| tecten verschillende zijn aan te v. ijz die niet kunnen of zullen meedoen! die het vertrouwen van de gro meerderheid der collega's hebben, kan de vorming van een jury niet i een steekhoudend argument tegen prijsvraag worden aangevoerd. Of een jury tot vruchtbaren arb en een karaktervolle uitspraak in sta is, hangt m. i. in hoofdzaak af van J kwaliteit van de inzendingen. Is er < werkelijk superieur ontwerp en alleen toch moeten wij hebben dan worden deskundigen het we een Al kan men, als bij ieder werk. IR. J. DE BIE LEUVEUNG TJ Zullen de beste krachten wel aan een prijsvraag deelnemen? HET meeste voel ik voor een op dra direct aan een bepaald are hiteet Nu uit déberichten in de pers gebleken is, dat daarover nVoeilijH overeenstemming te verkrijgen zal zjjft| lijkt mij de aangewezen weg architecten opdracht te geven voor' deeën-ontwerp. Op grond van iesultaat daarvan kan dan opdracht[ PAG. 10 EN II even worden tot het maken van een nitief plan. openbare prijsvraag zie ik j voordeel, daar men geen zekerheid t, dat de het eerst in aanmerking de krachten ook deelnemen. onbekende talenten daardoor ltdekt" zouden worden, lijkt me jfelachtig. Deze zijn gewoonlijk al door kleiner werk. Iglijnen en Duiker, genoemd als rbeelden van zulke ontdekkingen, en reeds bekend vóór de Acad mieen plotseling opduikend, tot nu toe end. talent zou de practische ring missen, welke dwingend verht is voor een zoo groot werk. erinner ik me goed, dan had de .opdracht aan Berlage ook emd als voorbeeld voor de wenilijkheid van een openbare prijs; maar weinig te doen met zijn lir-bekroning, die reeds van [jaar eerder stamde. _ OUD i gensaal ontwerp kan pr ee>! prijsvraag ont|ct worden het algemeen is de recht streekse opdracht aan een bebouwmeester de beste manier tot p-'n goed gebouw te komen. | vele vraagstukken die zich bij het cipier a van een gebouw voordoen |welke vaak slechts door een comnis knnner. worden opgelost, eisen durend contact met den opdracht ihet niet mogelijk voor een bepaaliracht aanstonds de aangewezen lee ter te vinden, of worden, i dit i net het nieuwe raadhuis voor erdam het geval is, hoge archinisct e eisen gesteld, dan kan een goede dienst bewijzen om |ten a chitectenkeuze te komen. r. -ker acht ik dat onder d p*e ai :hitecten-generatie in NederI/met zijn goede reputatie op archiimrgelned, een bouwmeester te in staat, een voor Amsterwaardig raadhuis te ontwerpen. et zou mij echter gemakkelijker een tiental namen te noemen architecten, wier kunnen boven Igemic'delde uitsteekt, dan n die pwist aangewezen zou zijn, voor opdracht in aanmerking te i. «t is echter zeer goed mogelijk, dat de meer bekende architecten in [Und krachten aanwezig zijn, van geniaal ontwerp voor een huis d is Amsterdam dit behoeft te hten j-j. [itzou alleen bekend kunnen worden 'middel van een prijsvraag, en bij eur aoor een samengestelde, n.l. [openbare ideeënprijsvraag, gevolgd hesloten eindwedstrijd. ?deigelijke prijsvraag zou door 'ergrote deel der Nederlandse tótecteu dan ook zeer worden toel'cht. i jui y acht ik voor deze prijsvraag ' -e vinden, waarbij bedacht moet dat er verschil is tussen be ien en scheppende werkzaamheid. [scheppend kunstenaar is dan ook zeer ongeschikt jurylid. Verder |trnog vele eerste klas deskundigen or hun positie niet voor deelname *n prijsvraag in aanmerking HARDEVELD. Arch. B.N.A. 'No.3070 ? ??"'^"'-?;^&;;.^^^ tjjfcl^il r . >* HERSTELDE... EN TE HERSTELLEN FOUTEN IN een blok woningen aan de Amst«llaan te Amsterdam-Zuid zijn nieu we ramen gezet. Een blok middenstandswoningen, gebouwd door een bouwondernemer, nu misschien vijf tien jaar geleden, met voorgevels naar ontwerp van wijlen architect M. de Klerk, den grootmeester der Amster damsche school, kreeg nieuwe ramen, niet omdat de oude versleten of verrot waren, maar omdat ze versleten van afmeting zijn. In dezen tijd, waarin het aanbod de vraag overtreft, althans in de middenstandswoningen, gaan de bewoners hoogere eischen stellen, en namen zij blijkbaar geen genoegen met de klein ingedeelde ramen met een hooge borst wering. Men kan niet zeggen dat deze aan passing op piëteitsvolle wijze is tot stand gebracht, en men vraagt zich af of er onder de collega's die eens deze architectuur zoo hoog hebben geprezen niemand te vinden is geweest die, zoo noodig belangeloos, deze veranderingen heeft willen ontwerpen op een wijze die meer in den geest van den ongetwijfeld fijngevoeligen de Klerk was. Men acht het zelfs toelaatbaar de verminking zoover door te voeren dat de verandering in het eene huis wordt aangebracht, terwijl in het aangren zende huis (waarschijnlijk van een anderen bouwondernemer) de toestand ongewijzigd blijft. De volgelingen van de Amsterdam sche school, die vaak in hun arbeid zoo sterk bevrucht zijn geweest door De Klerk, hadden hier zeker een eere schuld in télossen. Het heeft niet mogen zijn, een van de meest typische uitingen uit dien tijd is thans veranderd op niet genoeg te laken wijze. Het is natuurlijk volkomen logisch dat de bouwondernemer deze wijzi gingen liet aanbrengen, de meerdere behoefte aan onbelemmerd uitzicht en licht in de woning is een eisch van dezen tijd, en als voorstander van het Nieuwe Bouwen zal ik de eerste zijn om dezen eisch als juist te erkennen. Men had echter moeten toezien dat deze wijzigingen werden aangebracht op een wijze die in overeenstemming was met de geestelijke standing van het werk van de Klerk. Het is nooit een schande om een fout te herstellen; de wijze waarop men hét doet kan echter wel schandalig zijn. DE meerdere behoefte aan licht en lucht wordt thans duidelijker on derscheiden, en aan de systematische bestudeering hiervan is het te danken de het z.g. georiënteerd en open bouwblok werd ontworpen. In afwij king van het tot nog toe gebruikelijke gesloten bouwblok, d.w.z. een aan vier zijden ombouwd binnenterrein (met dus de woningen zoowel op het Noor den, Oosten, Zuiden als Westen) propageeren de voorstanders van het Nieuwe Bouwen een verkavelings systeem waarbij de Noord- en Zuidzijde van het terrein onbebouwd blijven en de woningen dus alleen op het Westen en Oosten georiënteerd worden, terwijl men dan bij voorkeur de woonkamers aan de Westzijde legt en de slaap kamers op het Oosten. De dienst van stadsontwikkeling van Amsterdam, de juistheid van dit systeem erkennende, ontwierp de nieu we uitbreiding op Bosch en Lommer" geheel volgens dit systeem, terwijl zij reeds op enkele plaatsen, aansluitende bij de bestaande bebouwing, deze ver kavelingsmethode volgde. .Zoo ook in Amsterdam Zuid: de eerste blokken in open bebouwing zijn zoo juist gereed gekomen. Stedebouw kundig gezien is dit alleszins verheu gend en in zekeren zin een triomf voor de voorstanders van het Nieuwe Bouwen. De eischen, te stellen aan de archi tecten die geroepen worden tot het ontwerpen van woningen die volgens deze methode van open verkaveling gebouwd zullen worden, zijn hooger dan men blijkbaar thans goed vindt. Niet alleen aan de architecten dient men hoogere eischen te stellen, ook en in de eerste plaats aan de woningen zelf. In het open bouwblok past alleen een volledige woning. Het begrip vooren achtergevel heeft afgedaan. Men kan niet langer het waschgoed op wille keurige plaatsen laten wapperen. Het behoort tot de taak van den architect, te voorzien in een mogelijkheid voor het doen en het drogen van de wasch op een wijze die gedoogt dat men het niet van den publieken rijweg aan schouwt. De Amsterdamsche school heeft misschien fouten begaan, de voor standers van het Nieuwe Bouwen hebben toe te zien, dat een ondoor dacht doorvoeren van hun principes niet tot grootere fouten leidt. Ramen zijn per slot nog te veran deren, nimmer zal men geheel nieuwe achtergevels aanbrengen. En eigenlijk zou dit bij dit blok, dat slechts enkele maanden gereed is, al moeten ge beuren ! B. MERKELBACH, architect E «m BIJ DE ILLUSTRATIES Boven: Oe eerste open bouwblokken te Amsterdam. Op de afbeelding heeft men overz/cnt van het open blok. Eenerzijds kan men hieraan de belangrijke ruimtewerking constateeren, anderzijds ziet men ook, dat er geen voor- en achter geve/ meer mag bestaan : de tegenstelling tusschen den, overigens ook onbeduidenden, gevel aan de straat en den gevel aan de tuinzijde is ontoelaatbaar. Bij de beschouwing van de tuinzijde van het open blok ziet men dat het balcon het dichtst bij de straat nog verzorgd is". De balcons verderop zijn de onvervalscht Amsterdamsche veranda's". Deze foto is op een Donderdag genomen. Men kan zich voorstellen hoe het er direct na den waschdag uit zat zien. Men stelle in de toekomst hoogere eischen.'-'-' Onder: Nieuwe ramen in het blok woningen van wijlen architect M. de Klerk. Links ziet men de bestaande ramen; rechts de aansluiting met de nieuwe ramen. TUTOROL REDT UW BETONWERK BESCHERMT UW NATUURSTEEN M A A KT WATERDICHT VERHARDT 10 ? V O U D l G WERKT VERBLUFFEND M V T) W F F ft F W II Q' STEENHOUWERIJ EN FABRIEK H.ff. U. fff C C U C W IJ O VAN MARMERWERKEN AMSTERDAM - RAPENBURG 44 - TELEFOON 42662 ;; W-:: 't \ t r