^^^^^^ Ij j Tooneel u ii ?*vv ' MEDE*. TREURSPEL m EURIPIDES HET succes van Electra deed de directie van het Amsterdamsch Tooneel naar een dergelijk werk uitzien. Zij vond Medea" van Euripides, maar gaf dit zonder een Boutens, Diepenbrock en het Concertge bouw orkest. Medea is wellicht een begrijpelijker vrouwenfiguur dan Elec tra. In deze opvoering misten wij ech ter alle muziek: geen orkest en geen dramatisch gedicht. De omzetting is zeer weinig dichterlijk, en beelden als Blijft hij, als klimop aan een loovertak, vastkleven aan een sluier", en Ziet, hoe het oude vleesch hem van de beenderen scheurt" zijn niet geluk kig of schoon te noemen. Zoo blijft alleen de handeling over. De opvatting van Medea leek ons geheel onaanvaardbaar. De rol werd volkomen uiterlijk gespeeld, wat te betreuren valt, omdat de zelfde actrice deze figuur waarschijnlijk zeer goed had kunnen uitbeelden. Zij beschikt over de concentratie, de energie, de felheid en de persoonlijkheid, die deze rol behoeft en had plastisch (zonder cothurnen) ook het naar liefde smach tende lichaam kunnen weergeven. Meer radeloosheid, verdriet, voorge wende hoogmoed en minder heerschzucht en berekening, had de rol doen slagen. Medea is een vrouw uit een barbaarsch rijk; zij heeft hartstochtelijk en primitief lief, en offert familie, land, eer en geweten aan haar geliefde. Deze man, Jason, verlaat haar voor een prinses, en Medea, die alles gaf in liefde, alles verkreeg in liefde, en nog slechts n waardemeter in het leven kent: liefde", begrijpt niets van Jason's beweegredenen, en verliest door zijn daad ieder houvast in het leven. Deze ongeciviliseerde uitheemsche vrouw heeft nooit eenig waarachtig geestelijk contact met Jason gekend, en als hij haar verstoot bindt zij, van haar eenzaamheid uit, een wanhopigen strijd aan tegen datgene, wat in het beschaafde Korinthe in Jason's geest gegroeid is, en dat hem van haar scheidt. Zij vermoordt de prinses en den vorst Creon, en voelt zich daarna ge noodzaakt de beide kinderen van haar en Jason te dooden; zij ontziet niemand of niets behalve het lichaam van den man, dien zij onder haar haat nog al tijd lief heeft, met alle felheid van haar barbaarschheid. Die ondergrond van een dergelijke liefde geeft de figuur van Medea haar reden van bestaan, geeft het dramatisch gebeuren zijn licht en donker in de gevoeldsschakeering, en de kunstuiting haar waarde. Het was alsof de regisseur de geheele vertooning met een grijs licht besche nen had, alles was ,,felle haat", ner Eduard Verkade gens een gevoelstegenstelling, een gevoelsondergrond. Dit maakte niet al leen de voorstelling buitengemeen een tonig, maar tevens de hoofdfiguur tot een onbelangrijke, misdadige misge boorte, in plaats van een door innerlijk lijden verteerde halfgodin. Deze Medea had nooit lief gehad. Het decor mist grootheid, zuidelijke atmosfeer en visie, en blijkt voor het slagen van de opvoering een voort durende belemmering, in plaats van een hulpmiddel. Het speelvlak bestaat uit een soort klein droog bassin, om geven door cirkelvormige trappen, waarop en waarlangs de meest onge motiveerde klauterpartijen worden on dernomen door spelers en koor. De hoofdmidden-ingang is gedrukt door een overbodige galerij, hinderlijk te meer, daar het gezicht op de onderste helft van deze poort voor het publiek afgesneden is door den cirkel van tre den. Het gevolg is, dat men van de spelers (allen behalve Medea kwamen door dezen ingang op) eerst uitsluitend het bovenlijf ziet; acteurs klimmen dan een achttal treden op en dan over den afsluitdijk" evenveel treden om laag, voor zij het eigenlijk speelvlak bereiken. Dit bederft technisch ieder entree, en dat, terwijl haast alle per sonen in een heftige gemoedsgesteld heid moeten opkomen. En dit enkel terwille van een bedachten eenige ma len herhaalden loop heen en weer van Medea in het begin, en haar plaatsing op het einde. De regie bestaat uit kleine vondsten, bedenksels, en een mise-en-scène met vreemde achterommetjes, door niets gemotiveerd. Het koor werkt onrustig, grijpt bij de handeling in, ook als dit niet bedoeld is. Niettemin, Willy Haak en Nel Knoop zeiden krachtig en be heerscht haar onschoonen tekst. Kreon miste tengevolge van de mise-en-scène waardigheid, werd zoo een booze buur man in plaats van een machtig, mild vorst, bezorgd om het geluk zijner doch ter. Alting, als Aegius, werkte overtui gend. De bode van van Dijk was krachtig en technisch beheerscht; maar had hij niet grooter effect nog bereikt door meer ontzetting" over het door hem aanschouwde, en wat minder ver wijt" in toon en houding tegenover Medea? Jason werd meer aannemelijk ge speeld in deze voorstelling dan Medea; maar zooals van zelf spreekt was het nog een te zware opgave voor Royaards. Zijn slotscène mislukte, mede door de fatale mise-en-scène. Waarom, als Medea dan op een galerij moest staan, Jason niet recht in de zaal laten tieren en klagen en Medea van verre uit de halfgoden-wereld, voor hem ongezien, laten antwoorden? Nu bleek noch uit haar plaatsing op de galerij, noch uit haar spel haar half-godinnendom, en vroeg men zich slechts af: waarom gaat Jason niet achter deze Medea aan ergens een trap op naar boven, of zoekt hij een ladder? De zware regieopgaaf bleek boven de technische ervaring van Defresne te gaan, en wanneer wij overwegen, dat hij toch als regisseur dit alles zelf, gedurende de instudeering had moeten ontdekken, waarschijnlijk ook buiten en boven zijn talent. Elisabem - Else Al a u lis ANDRÉJosset heeft een typisch Fransche opvatting gemaakt van het vraagstuk Koningin Elisabeth". Het Engelsche koninginneprobleem moet via Freud het Fransche hart bereikt hebben, et voile. En waar om zou deze opvatting niet even goed kunnen gelden, als die volgens welke Elisabeth een man geweest zou zijn? Het Masker gaf een aantrekkelijk spel, dat dank zij Else Mauhs een evenement werd. Prof. Rosse had voor een uitstekenden achtergrond gezorgd, die het milieu aanduidde, en die zich nergens op drong, waar de spelers het dramatische beeld voor zich vermochten op te eischen. De spelers hadden vaak iets sterker belicht kunnen zijn. Onder Arnoldi's consciëntieuse lei ding werd het een gave" opvoering. Het spel der mannen willen wij niet vergelijken met dat van Else Mauhs, omdat zij, zonder eenige ongeoorloofde ster-allure, volkomen domineerde. Wij hadden gaarne Essex minder Fransch in wijze van dictie gewenscht, al was zijn spreken gebaseerd op eerlijk ge voel, en gaf Gobau physiek Essex veel allure en aplomb; niettemin was deze rol, indien meer gespeeld als een vitaal Engelschman", interessanter gewor den. Cruys Voorberg speelde beschei den, maar ietwat week", waardoor het scherpe onoverwinlijke intellect van dezen staatsman niet genoeg aan nemelijk werd. Gimberg speelde zijn niet groote rol goed afgestemd op de overigen en werkte daardoor meer overtuigend, dan wij hem sedert zijn Ulrich Erende!", in Rosmersholm. lang geleden zagen. Arnoldi had de sterkste mannenrol, maakte deze waar, behalve in de momenten waarin groo ter geestelijke spankracht geëischt wordt cm een ommekeer in het ge moed van de vereenzaamde Elisabeth verklaarbaar te maken, zooals b.v. op > ve voor haar besluit" Essex offeren. Cecil is de aanbidder, die physieke minderwaardigheid Elisabeth kan naderen, als aan een beminden man als E s, ex \ overgeven. Uit het samensi.el duidelijker kunnen blijken, dat steeds Cecil is, die het tijdstip a<.nto waarop het voor Elisabeth nood lijk wordt, zich van een minnaar"ontdoen. Zóó immers gelukt :,et zijn plaats naast haar te ha- dh als minnend dienaar, iets waan n k ander faalt. En Bacon kan ziji alleen verkrijgen en innemen hij de plaats van minnaar" r aast ( koningin niet begeert, wat VOM Eli$ beth even onduldbaar is, als te begeerd te worden door de haar gevende edelen. Maar al deze factoren we; t Mauhs te overbruggen door haai g en grootsch-gespeelde scènes. Zi< be de haar zware rol geheel bewust i n te nisch beheerscht uit, terwijl stembuiging door eerlijke en vcdie innerlijkheid levend werd. Z:> onze aandacht vrijwel aanhouc »nd i spannen en vast te houden, en voo haar groote scènes in het derde --. a yjj| de bedrijf waren een triomph van wa achtig tooneelspel. Dat zij er :n eerste en tweede bedrijf niet steeds j slaagde zóó te boeien, was groot' nde* te wijten aan een niet altijd gel mise-en-scène of liever onci'. rlin plaatsing der spelers. Haar z chb intonaties zijn alle verantwoord moeten dan ook rechtstreeks <">? kunnen bereiken. Ook in haf. r spel is deze Elisabeth zóó z. er dramatisch gebeuren, dat wij, v. at de anderen spreken, naar haar wil] blijven kijken en haar expressu ziq Want Else Mauhs is de eenige, die i romantischen stijl voor een dcrgelj stuk volkomen beheerscht. heerscht de beste oud- Rottere^ :r school van Le Gras en Haspels, goede invloeden van de daarco vol gende poques heeft ze ondergaa-i en j kenmerken er van zich eigen ge Zij is een zelfstandige, verfijnde pcrso lijkheid, die logisch een rol, d.-. past van het begin tot het einde, i bouwt en, spelend, steeds o/mie doorleeft. Het was een vreugde onde: de omstandigheden, op een Zaterd g zóó vollen schouwburg aan te -reffc en opnieuw bewezen te zien, cat publiek intuïtief zér goed wc- 1 het verlangt of niet verlangt, wat dankbaar aanvaardt, en wat h> t ziij eenvoudig niet laat opdringen ond welke leuze dan ook. E.. l van het geheele stuk. Film De grote tweeslnj( Litvak: ] (Albambra, Amst- <?' T 'EQUIPAGE naar ee. j j. nario van Kessel, regio Litvak is een oork ,sfU Een beeld van het leven van de v liege aan het franse front. Een beet d heldenmoed en kameraadschap laatste verstoord wordt door de voor een vrouw. Merkwaardig is hierbij de sp< ni die niet slechts in de film maar voor ons ontstaat. Is dit perse onlijl conflict hoe brandend ook voor betrokkenen nog wel be'anj tegen de achtergrond van de were oorlog? Of overheerst ten slotte conflict in de wereldoorlog evenj als overal elders ? Wij zouden de film geslaagd kunr aangedaan, en toen wij bovenschrok ik. Ik had rechtsomi'willen maken, maar zij hield mij t. mijn mouw, en vroeg mij of n aardig gebouw was? Het was oig gebouw, met al die bloeme|0p <le tafels, maar dat heb ik pas .,raf gezien, toen Paulien al aan [kijk "n was, want wat ik het rst waren vrouwen, niets dan vrou... of, eigenlijk, dames, met vosen hoeden, en taschjes, en alles floi; verder bij een echte dame Eigenlijk leken zij allemaal op jien die het wel goed bekeken l me1 haar vos, maar zij vond dat : niei., want zij vroeg mij tot drie rtot', of ik niet vond dat Mevrouw na u er alleraardigst uitzag in dat jasje van geschoren bont? Ik tf» /rouw Wijsman nog niet eens n, maar zij had gén vos! ai dat had ik eigenlijk niet willen Ie:u Óók niet, dat ik de eenige v, as temidden van een wolk nj,d parfum, behalve dan de chef, achterdochtig stond te kijken, at madame naar mij toekwam, om j beleefd maar dringend te vragen, [zij 'nij niet eens had ontmoet bij Adolphe in Brussel, en dat het moest begrijpen, en haar de gissmg maar niet kwalijk nemen, ,e kon niet voorzichtig genoeg i tegenwoordig met al die afkijkers, ;waren immers allemaal origineele ell n Dat alles in het Fransch, l het >egin, en toen in gebroken Holsch.... Paulien keek wat zuur, v roeg mij om een sigaret, hoewel j anders nooit rookt na de koffie, en hte -?rg lief.... Mevrouw Wijsman har r zuster keken ? ? ? ? en keken weer weg, want een meisje aan edeut riep Rivoli", en er kwam iets nen in lichtblauwe wol. Iedereen «k c ? naar, óók Paulien, maar toen :* kreeg ik de schrik van mijn en, want Rivoli was Suzy.... van verleden jaar in Schevengen, ik zag het hél duidelijk. En zag ik niet veel anders meer. Paulien.. .. Paulien zag alleen Uvoü". maar verbeeldje, dat zij Suzy zien ? Het waren natuurlijk de els geweest, met die warmte toen. r. ooiets begrijpt Paulien nooit.... UZ 7 kwam nog vaak terug. Het Ie k wel duizend keeren-.-- Zij am als Pont des Soupirs" en als oin' de Venise", als Royal Club" ais Duchess of Kent", in het , m het blauw, in het groen, in wit, en in het weet ik wat nog ieer.. .. zij zag er allerliefst uit, en ulkn zag niets. Allén de modelLn Hoe lijkt je dat voor mij, 'ritsje ?", en Wat denk je hiervan?", Moet je daar zóó slank voor zijn?" waren nog veel andere Suzy's. r k zag alleen de chte. En tegen kNZE medewerker Eduard V-T! draagt Woensdag 15 April n Stadsschouwburg een reeks aan geschakelde fragmenten uit ,,Haml< voor, die tezamen een overzicht ge«fcrer, toe~ ik het angstzweet afin arelt;es op mijn voorhoofd voelde ban. zag Paulien haar óók.... en zei ,Chér," ! Chéri", zei ze, rg lief, dat niet dat kind van verleden «ne; ? ? ?" En toen (Suzy was net als .Frai: e fondue", met een bloote rug) : ; raise avondjapon.... nét wat inds jaren heb gezocht! Nét iets i:iij, hè, Chéri? Jij zit er óók al r-aar te kijken !" .... Ik hing ! hi g voor een fraise avondjapon >r h onderdvijfentwintig gulden, maar v bleef erg lief: Zaken zijn en zij weet, dat vóór wat wat irt Madame kwam hem zélf aan ta.eitje laten kijken, over haar arm, ^uzy hem uit had, en zei iets van 3 tegen de chef, wat* later hon? jfentwintig bleek te beteekenen. zijn toen al heel gauw wegge, vóórdat de show heelemaal was slcopen. Over Suzy werd niet meer 'roken. Paulien is per slot van sning een lady.... Zij vindt hem f'eeldje, en heelemaal niet duur. Igende week wordt hij thuisbezorgd met de rekening.. HUSBAND Uit: L'équipagt (Alhambra, Amsterdam) 13 DE GROENE No.3071 nationale TAFELZIL N BE FA F. SINEMUS 20 Leldschestraat 22 AMSTERDAM C GEKL OVERHEMDEN NAAR MAAT VANAF. .. . . v ,. Fl. 6. PRIMA COUPE EN AFWERKING BELANGRIJKE PRIJSVERLAGING TERRY ZADELS Teneinde te kunnen voldoen aan de grootere vraag naar de or i gineele Terry Zadels tegen een prijs die meer is aangepast aan de tegenwoordige tijdsomstandigheden, heb benwij bij grootere productie en meer rationeele productie-methode den prijs aanzienlijk kunnen verlagen. Vanaf heden is de prijs teruggebracht tot fl. 3.75 PER STUK Dit geldt zoowel voor heeren- als dames zadels tot een draagvermogen van 90 Kg. HET EERSTE EN HET BESTE! HERBERT TERRY & SONS LTD. HOLLAND DEPARTMENT, DIR. A. BRONKHORST 478-480 LAAN VAN MEERDERVOORT, DEN HAAG TELEFOON 3922121 . TEiEGRAM-ADRES: TERRY" BOEKVERKOQPING TE s'-GRAVENHAGE Door VAN STOCKUWS ANTIQUARIAAT (J. B. J. KERLING) zal vah 18-^25 April een veiling van Boeken gehouden worden, waarbij o.m. de Bibliotheken van wijlen de H.H. C. H. A. R. Schuurman, Gep. Lt. Kol. d. Artillerie; Mr. Dr. A. Slotemaker, Aerdenhout; E. E. B. Lacomblé, Leeraar in de Fransche taal te Arnhem, en het 2e ged. der Bibliotheek van Dr. N. J. Beversen, Oud-Rector v. h. Gymnasium te Leiden. Kijkdagen 15?17 April De catalogus van ruim 2600 nos. is F 0.50 te bekomen. (Giro 5154) UILKEMA Grootste Horloge Mag. Zwitsers anker werk 15 stenen Chroom . . . f l 10. Goud . . . . f l 22. 39 REGULIER5BREESTRAAT JONGEMAN zoekt in de oude stad, liefst aan een der grachten WOONRUIMTE met str. w., gebruik van bad of douche. Opgave van bijzon derheden en prijs met bediening of voll. pension onder No. 1300, Bur. De Groene. E*-''