Historisch Archief 1877-1940
'SC
JP
LEVENSVERZEKERING
MY. ARNHEM
de basis voor een zorgenvrij bestaan.
i
B
ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK
VOOR NEDERLAND J
NYVERZEKERING-NAATSCHAPPIJ
/ OPGERICHT AS 1894.
' ANSTERDAN.C-KEIZERSGRACHT 570.
INBRAAK; BRAND;ONGEVALLEN-EN
WATERLEIDINOSCHADEVERZEKERING.
Optima eitjes
Dit eilje heeft
een verfijnde
praline-vulling.
Jongens
Plusfourpakken. In grijs, beige,
bruin en de nieuwste
modekleuren.
10 jaar ? 9.5(X
\.V. LLIWKHK, <;<>tl>~
E\ ZILV LIUIAADI L
GEUR. ftllEEiV
Xieutventlljlc
Haar l e m m er str. 34
?
RUIME SORTF.EKI1VG
EL.BCTK. KLOKKEX
?
Vert. Zentlta Horloges
?
Reparatie Inrichting voor
IJ T B W BR KEN,
GOUD EN Z1JLVKR
N.V. DE HOLLANDSCHE
VOORSCHOTBANK
KRUISWEG 70 HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
een minimum van ?1000. -op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden, onder borgtocht of zake
lijke zekerheid. Een prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden
Bezoekers aan Amsterdam
Victoria Hotel - Damrak t/p C. Station - noodigt U uit.
Wij verzorgen U in ons hotel tegen matige prijzen.
- U zult tevreden zijn!
Kamers met Holl. ontbijt Lunch Diner*
vanaf f3.50 f l .50 en f2.- f2.-, f3.- en
f4.Dirtctl*
MUNTWEEËN
C. A. Klaasse
DAT de rust op monetair gebied
nog niet is weergekeerd, is op
zichzelf niet zoo verwonderlijk.
De redenen die er enkele jaren geleden
waren om er aan te twijfelen of de
goudlanden het zouden kunnen stellen
zonder muntbesnoeiing, zijn nauwe
lijks veranderd. En dus kunnen wij
niet anders verwachten dan dat perio
diek de angst voor de betrokken valu
ta's het hoofd opsteekt, hetzij voor
alle tegelijk, dan wel voor enkele meer
in het bijzonder. De directe aanleiding
tot zulk een nieuwe golf van vrees voor
muntverval kan zeer verschillend zijn,
maar vaak ligt die toch in de politieke
constellatie. Wanneer acute
budgetmoeilijkhcden rijzen, is het onvermij
delijk, dat althans geruchten van deva
luatie het hoofd opsteken. En wanneer
een regeering moeite heeft met de
vlottende schuld, treedt hetzelfde ge
volg in.
In den jongsten tijd heeft Frankrijk
weer zulk een periode van
munthoogtevrees gehad. Daar was het tegelijk de
credietsituatie van het Rijk en het
budget, die de aandacht weer op zich
vestigden. Toen nu de internationale
toestand deed verwachten dat de de
fensie-uitgaven weer een nieuwen druk
op de verhoudingen zou leggen, ont
stond weer een golf van
kapitaalvlucht. In het teatste jaar is er al heel
wat verplaatsing van kapitaal uit
Frankrijk naar Engeland en Amerika
geregistreerd. De goudvoorraad van de
Banque de France is in een jaar tijds
met 20 milliard of wel rond een kwart
teruggeloopen. En die beweging werd
nu tijdelijk weer even toegespitst. Wij
kunnen in het midden laten of de ge
volgtrekking: angst voor de munt,
logisch was. De budgetpositie is niet
van dien aard dat een verzwaring
daarvan, wanneer die binnen redelijke
grenzen blijft, per se depreciatie van
de valuta in het internationaal verkeer
tengevolge moet hebben. Daarvoor is
heel wat meer noodig. Maar in zulk
een geval plegen nu eenmaal
long-runinvloeden die niet te ontkennen zijn
verdisconteerd te worden.
over devaluatie. Daar was een ^ne«i
andere aanleiding. Van vrees van den
gouden standaard te worden ,,xfgt.
drongen" door goudverliezen ka i bij
deze munt nimmer sprake zijn D,
budgetpositie is voor het koersve loop
van deze munt betrekkelijk onbe^ang.
rijk, temeer, omdat de daarmee indirect
samenhangende ontwikkeling vai het
prijsniveau tot op zekere hoogte los.
gemaakt van den normalen im!o;d
op de betalingsbalans.
HOE dit zij: de angst stak het hoofd
op, en heel wat spaargeld verhuis
de over het water. Ook werd weer goud
opgepot, en merkwaardigerwijze ook
bankpapief. De druk op de contante
markt voor francs was in de afgeloopen
maand heel wat sterker dan uit het
koersverloop en de goudbeweging is
gebleken. Terwijl de Banque de France
maar een paar honderd millioen goud
verloor, dus nog geen procent van den
voorraad, moet toch aangenomen wor
den dat er per saldo rond 3 milliard
francs kapitaalverschuiving heeft plaats
gevonden. Immers, juist in de laatste
maand werd geleidelijk het Engelsche
bankcrediet, dat de Fransche regeering
had opgenomen, overgemaakt. Onder
overigens gelijk blijvende omstandig
heden zou de goudvoorraad met het
bedrag van dat crediet 23/4 milliard
francs zijn gestegen. Nu dat niet
gebeurde moet dus geconcludeerd wor
den, dat uit anderen hoofde dat bedrag
aan francs werd aangeboden. En daar
voor is geen andere verklaring dan
kapitaalbeweging. Trouwens, niet al
leen de contante markt had een groot
francsaanbod te verwerken, de
termijnkoersen gaven evenzeer blijk van een
flink aanbod, zoodat naast de
kapitaalvlucht de speculatie aan het opereeren
was. Thans nog is het disagio op
termijnfrancs zeer hoog, zoodat men
nog geenszins mag zeggen dat de aan
val afgeslagen is, ook al is op de con
tante markt de rust min of meer
weergekeerd. .
Min of meer gelijktijdig was de
Rijksmark slachtoffer van geruchten
E ZIEN de rigide controle var
deVJ viezenverkeer en koersbewe :ing
is in Duitschland de angst voor een
natuurlijke" depreciatie veel mi : der
voor de hand liggend dan elders. Blijft
dus over de tweede angstbron: de kans
op moedwillige devaluatie. Juist in Jen
laatsten tijd deden in dat verband ge.
ruchten de ronde die niet zoo heel erg
gek klonken. Het is waar dat mei. d«
betalingsbalans strak in de hand h-eft
en dat daardoor het ontglippen" an
het koersverloop aan de macht va: de
regeering nauwelijks mogelijk is. M iar
dit systeem involveert volgens 'iet
,,nieuwe plan" een beperking van de
importen tot het niveau dat de expoi 'en
toelaten. Daardoor wordt de gronds
offenvoorziening ernstig belemm rd,
evenals de voedselvoorziening. Dat d, ar
tegen ernstige oppositie rijst, ook in
den boezem der regeering, is begrige
lijk. De bewapening eischt belangr jke
grondstoffenimporten en noodgedwon
gen heeft men ook die invoeren op
rantsoen moeten stellen. En de m
eilijke voedselvoorziening is ook en
sociaal probleem van de eerste o. de.
Geen wonder dus dat de betrok: en
politici zich afvroegen of er geen n
;ddeien waren daarin verbetering te
brengen, waarbij als eenige uitv.eg
gedacht kon worden aan vergroot :ng
van den export omdat dat tenslotte
de eenige bron is om den invoer te Be
talen. En wanneer men dan ziet dat de
Duitsche export sterk belemmerd wc-d t
door concurrentie, onder meer uit lan
den met muntdepreciatie, dan is et
niet onbegrijpelijk dat men tot de i ee
komt: waarom wij ook geen
de'aluatie.
Intusschen schijnt voorloopig g' en
kans te bestaan, dat men die ri,.-ri
ting uitgaat, vooral door de opposi ie
tegen zulk een oplossing door rij'
bank-president Schacht. Bij rustte
beschouwing kan men niet anders en
concludeeren dat deze opvatting !e
juiste is. Indien ooit n land ter wer !d
aan devaluatie weinig zou hebben d in
is het juist Duitschland. Niet omcLit
daardoor de druk der buitenlandse ie
deviezenschulden zou toenemen, waut
daarop betaalt men tóch juist wat -e
betalingsbalans toelaat. En ook m t,
omdat de kosten van den import evt
nredig zouden stijgen met de opbrengst
van den export, want als de export
quantitatief zou kunnen toenem-n,
resteerde er per saldo toch voprdt .1.
Maar juist dat laatste is nauwelijks 'e
verwachten, en toch zou in de verwar
iting van uitvoerstijging de eenige
priickel tot deze manipulatie liggen. Ind: n
het Duitsche prijsniveau te hoog s,
dan wordt de belemmering van et r n
export, die daarvan het gevolg is. te
niet gedaan door het stelsel van Ket
Exportförderungsverfahren, dat f ei
flijk in de plaats treedt van dedevalaa e.
In zooverre is de buitenlandsche schul
denlast voor Duitschland een zegen.
dat de crediteuren aldus de middelen
kunnen verschaffen om het nadeel van
een boven koopkrachtpariteit
liggenden koers op te vangen. Pas wanneer
de bronnen voor dit exportpremiestelsel
Opgedroogd zijn, behoeft men aan de
valuatie ten behoeve van den export
te denken.
18 DE GROENE No, 30; l
CHARIVARIA
Paindeluxe-brood
Dit heugelijke feit verdient in
stoffelij ken vorm te worden gemate
rialiseerd." (Tel)
,,Een bespreking is op dit tijdstip nog
te voorbarig". (Volk). Tijdelijke
spanning weer geweken." (Hbl.) Hij
herhaalde dit nog eens met dezelfde
-legance." (H.D.)
Cosy corner
Voor de vierde maal in successie.
ledere Amsterdammer realiseert dat.
John was nu zeven dagen thuis ge
weest. Deze opmerking mocht irre
levant heeten. Een van de
welbelezendste geesten," (Tel). Vroeger of
later." (H. D.)
Infinitivitis
De oplossing was een boeiend
en vaak schoon gebeuren." (Tel.).
Ieder werkte mede aan het
kunstgebeuren." (Ons Toon.) Hut koor
was aangewezen dit gebeuren te
steunen." (H.D.) Bijzonderheden
over dit droef gebeuren." (Msb)
Ken periode vol van gebeuren."
(Hbl.) Het gebeuren wisselt calei
doscopisch". (N.R.C.) Wij zoeken
den achtergrond van al dit gebeuren."
(Gr.)
Het is een stuk van hoog bedoe
len." (H.D.)
Onze tooneelspèlers
Een groote rol bij dit verzet had
de krachtige actie gespeeld. Natuurlijk
speelt betere of slechtere verlichting
een rol. Ik laat terzijde de rol, die de
alcohol speelt. De loonen spelen een
betrekkelijk geringe rol in de econo
mische moeilijkheden."(\T.K.C.) Het
ministerie speelt een technisch de
coratieve rol." (Hbl.)
Het rolgebeuren
In zijn groote schilderijen speelt
het menschelijk gebeuren voor het
eerst geen hoofdrol." (N.K.C.)
Taal verrijking
B. en W. werden gegangmaakt
door dezen wethouder." (Eindh. Dbl.)
Dit wijde land met zijn vele
strekelijke welstandsmogelijkheden." (Tel.)
Het verbod brengt tijdens de
speruren eenige verbetering." (N.K.C.)
Het geschonken moment
,,üe negus gaf o.e.g.o. te kennen
dat hij hem wilde benoemen. O.e.g.o.
hebben de examinandi een flets in een
lantarenpaal geheschen. VVendel heeft
o.e.g.o. de ontvoering bekend. Wij
zullen o.e.g.o. aan bepaalde regelingen
moeten deelnemen." (Hbl.)
De weermacht kan niet aan haar
doelstelling beantwoorden. Die doel
stelling sluit niet in, enz." (Tel.)
, Vereenigingen met een liefdadige
doelstelling." (M.r.U.Z.) De ge
wijzigde doelstelling van de Maat
schappij." (Hbl.) Zij veranderen
hun eigenlijke wezen en doelstellin
gen." (Gr.) De doelstelling en strijd
middelen zijn aanvaardbaar."
(fiooicn Eeml.)
Met \wlkt' doelstelling gebruiken
ze dit doelstellingloózp maaksel ?
Op de glibberige paden
Nu zal hij den strijd voortzetten,
totdat wellicht ook hem een kogel
den mond snoert." (N K.C.)
Dat is het raam waaromheen alles
wat de film haar eigen karakter geeft,
gebaseerd is." (T"l.)
Het verradelijke woord
De stralen van de
onmeedoogenlooze zon." (Hbl.)
,,Er worden prijzen beschikbaar ge
steld voor de winkeliers, die de meeste
stemmen krijgen." (Hbl.)
Ilooveel ?
Puzzles
jhiiimiiimiHHiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiliiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiii
Prijswinnaars zijn deze week: voor |
het letterraadsel H. J. van Heyst, |
Wijk bij Duurstede; voor de reken- |
puzzle A. G. Bruggeman, v. Law. |
van Pabststraat 60, Arnhem. f
Voor elke puzzle wordt een plastiek |
van Hildo Krop uitgeloofd.Inzendingen =
vóór Dinsdag op een BRIEFKAART; f
op de adreszijde het woord LETTER- |
RAADSEL of VISITEKAARTJE ver- |
melden. =
HimimiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiT
Nieuwe opgaven
Letterraadsel
Uit de onderstaande lettergrepen
moeten 20 woorden worden gevormd,
wier ie letters van boven naar beneden
en 36 letters van beneden naar boven
gelezen, een versregel vormen van
Karel Ópeinde.
a - af - al - an - bre - cier - de - de
de - de - der - dui - e - e - en - er - f i - ge
gel - gen - gen - ger - i - joe - ker
Ie - Ie - len - lings .- lijk - me - mei
ment - mer - moe - ne - ne - neu - o
o - o - of - on - re - ren - ri - rig - roe
rij -. sche - te - ten - tuur - vau - ven
ver - ver - ver - vi - vil - wrij - wijl - ij
ijs - ze - zen.
Omschrijving
i. langs elkaar bewegen, 2. haak,
3 cliënt, 4. getier maken, 5. militaire
rang, 6. Noord Brabantsch landschap,
7- godin van den vrede, 8. een weinig
duister, 9. aan de overzijde gelegen,
10. in groote haast, n. omdat, 12. luch
tig tooneelstuk, 13. op alle plaatsen,
14* zich de maag overladen, 15. op
brengst, zó. verkorting, 17.
zwemvogel, z8. aanstootelijk, 19. halfluid
zingen, 20. jodelen.
tAG. 19 DE GROENE No. 3071
Visitekaartje
SARA COHEX
TOMSK
Welk beroep oefent de/.u dame uit ?
Oplossingen
Letterraadsel
O Heer ! het wordt nu tijd, wellicht,
U aan te roepen. (E. DU PERRON)
i. o n e d e l
2. hèl e n a
3. e l l e n d i g
4. emi n en t ie
5. r o c o c o
6. hohenlohe
7. e s t rade
8. trustee
9. wraken
10. o pa c i t e i t
II. r i n n e n
12. d a t i v u s
13. t i e r e l a n t ij n t j e
14. narekenen
15. u t o pie
16. teeze n
17. ij s p e r i o d e
18. doelen
19. wanen
Reken-puzzle
TEN = 864.
Het getal TENTEN is deelbaar door
ii. Uit het tweede gegeven blijkt, dat
TENTEN ook deelbaar is door 9. Het
getal EERST is dus deelbaar door 9x11
Het verschil tusschen R en S moet
dus 8 of 3 bedragen (8 + R S o of
n), hun som moet 7 of lórijn (20 + R
-f S is een negenvoud). Hier voldoet
alleen R + S = 7, 5 2 = 3. R is
dus s, S is 2.
Schaken
Redacteur: Dr. S. G. TARTAKOWER
De strijd om de nalatenschap.
REKENENDE op een tengevolge
van de eeuwige natuurwet on
vermijdelijke veroudering, ver
starring en ten slotte algeheele ver
dwijning der huidige schaakgeneratie
van grootmeesters, dingen thans reeds
buitengewoon vele jongeren naar de
opvolging, maar voorloopig beschikt
rnen nog niet over voldoende aan
wijzingen om met eenige kans op
zekerheid vast te stellen, wie dezer
veelbelovende meesters zich de primi
intcr paris" zullen toonen.
Zoolang de generati; van oudere
grootmeesters (zooals Aljechin,
Capablanca, Bogoljubow, Spielmann,
Tartakower, Grünfeld en anderen, om van
wereldkampioen Dr. Euwe nog maar
niet te spreken 1) nog steeds flink van
zich afbijt en haar prerogatieven be
schermt, komt de nalatenschap nog
lang niet voor verdeeling in aanmer
king. Toch heeft zich reeds tusschen
de nieuwe schaaksterren" (als Flohr
en Fine, Botwinnik en Ragosin,
Stahlberg en Stolt 2, Eliskases en Pirc, etc.
etc.) een groote rivaliteit ontwik
keld.
Sedert de schaakolympiade te War
schau koestert men groote bewondering
voor den 19- jarigen Estlander Paul
Ker es, die ondanks zijn jeugd aan het
eerste bord speelde en eenige geniale
partijen geleverd heeft. Nu blijkt echter,
dat hij zelfs in zijn kleine vaderland een
volkomen gelijkwaardigen (zoo zelfs
niet sterkeren !) concurrent bezit in
den eveneens 19- jarigen P. Schmidt,
die onlangs het nationale tournooi te
Reval won en hiermede den titel van
kampioen van Estland verkreeg.
In Warschau heeft Schmidt helaas
niet kunnen deelnemen, daar hij toen
ziek was. Nu echter maakt hij aan
spraak op gelijke lauweren als de
schaakwereld zoo spoedig den jongen
Keres schonk ! Er wordt daarom
tusschen deze beide talenten een
match voorbereid, om de verhouding
van hun schaaksterkte te peilen en er
heerscht in de Estlandsche schaak
kringen ten opzichte van deze match
evenveel opwinding, als wanneer er
sprake zou zijn van een match om het
wereldkampioenschap !
De stijl van P. Schmidt is zeer doel
bewust, zooals uit de volgende interes
sante partij blijkt:
Engelschc opening;
(Gespeeld in het tournooi te Revali93Ó)
Wit: Zwart:
P. Schmidt Furn
i. C2 04 c'7-c6
2. Pgi-f3 d7-ds
3. b2-b3 Lc8-g4
Voorzichtiger is 3. .... eó.
4- g2-g3 Dd8-c8
De moderne speelwijze, om door
Lh3 en L x g2 den vijandelijken f
ianchetto-looper onschadelijk te maken,
is op zich zelf genomen degelijk, kost
echter veel tijd, welken de Witspeler
hier op doeltreffende wijze benut.
Beter was daarom 4 d x c.
5. b x c, Pf6. 6. Lg2, go. 7. Lb2, Lg7
enz. met den bekenden stellingstrijd,
waarbij zwart alle toegangen ijverig
controleert.
5. Lfi-g2 Lg4-h3
6. O-O Lh3 x g2
7. Kg i x g2 Pb8-d7
Beter was nu nog 7 d x c of
7.... eó, om de opening van de c-lijn,
die nu volgen zal, te verhinderen.
8. 04 x ds c6 x ds
9. Lci-b2 Pg8-f6
10. Pbi-C3 Dc8-d8
n. Tai-ci Ta8-c8
De bezetting van de c-lijn door zwart
is slechts van voorbijgaanden aard;
deze wordt ten slotte door Wit
beheerscht. Juister ware n aó,
om het vijandelijke damepaard den
toegang tot zijn stelling te ontzeggen.
12. Pc3-bs ! a7-aó
Indien 12 Txci, 13. Dxci
Db8, dan wint Wit de kwaliteit en een
pion: 14. Pc7f, Kd8. iS-PgS ! Dxc7.
16. Pxf7, Kc8. 17. Dxc7f,
Kxc718. Tcif, Kb8. 19. Pxh8, enz.
13. Tci xc8 Dd8xc8
14. Ddi-ci
Zeer energiek gespeeld. Zwart mag
vanzelfsprekend niet antwoorden met
14 Dxci. 15. Txci, axb??
wegens 16. Tc8 mat.
14 Dc8-b8
15. Pbs-C7t Ke8-d8
i6. Pf3-e5
In plaats van de hierboven reeds
uiteengezette manoeuvre 16. Pg5,
vindt Wit een andere, nog elegantere
wending.
16 Pd7 xeS
17. Lbexes Kd8-d7
De zwarte koning tracht zich zelf
te redden. Indien, om de dreiging
18. Peóf benevens 19. L x b8te ontgaan,
17. .... Dc8, dan krijgt Wit tijd, om
met 18. Dc5 zijn druk beslissend te
versterken, b.v. 18. .... e6. 19. Dbó
of 18 Pd7- 19. D x ds of 18
Kd7- 19. Tci enz.
18. Pc7 xds ! !
Dit alles werd door den jongen
Schmidt in grootschen stijl gesmeed".
18 DbSxes
Zwart wil zich de winstvoering laten
bewijzen. Op 18. .. .. De8 of 18
Day zou het nauwkeurigste 19. Dc4
volgen. Nu echter maakt wit er op
krachtige wijze een eind aan.
19. Pds-bóf Kd7-e6
20. Dci-c8f Zwart geeft op.
Er kón nog volgen 20 Pd7
(20.. .. Kdó. 21. Pc4f). 21. Dxd7f
(Op 21. Dc4f volgt vanzelfsprekend
noch 21. .... Kdy. 22. Pc8 mat, noch
21. .... Kf6. 22. Pxd7f, maar
21. ..... Kfs) 21 Kfó. 22. Pdsf,
Kgó (22 KgS. 23. f4t) 23- Pf4t,
Kfó. 24. d4, Dfs- 25. Dxby en zwart
ontkomt slechts den ijzeren greep met
verdere materieele verliezen.
Een imponeerende partij.
HET ARTIKEL VAN DE WEEK
vindt U elke week in De Groene. Neem 'n abonnement! '
Hlerlanfs afknippen
BON
ADMINISTRATIE DE GROENE"
KEIZERSGRACHT 355 - AMSTERDAM
Pottilro 72880 - Gemttnu Giro G 1000 - Telefoon 379M
Ondergeteekende wenscht zich met ingang van heden te
abonneeren op DE GROENE AMSTERDAMMER. De abon
nementsprijs van heden af tot 31 December 1936 bedraagt
f6.75. Abonnementen kunnen slechts op 31 December eindigen
en worden anders stilzwijgend voor een jaar verlengd.
Naam : "..-. :
Straat: ' .'.... ,: , Nr
Woonplaats; -. :..:...:
Handteekening :...
r»' !