?)*? l KLUIT VAN JANTJE Naar mate in Duitschland dank zij ,de doeltreffende maatregelen der regeering het aantal Intelllgenzbestien" afneemt, stijgt het peil der prestaties op cultureel en artistiek gebied, en herhaalt men hier op geestelijk terrein de Erzatz"voorziening der oorlogsjaren. VAM Kort na Paschen, In de bergen tnsschen Dessiéen Addis Abeba HET lied is uit zonder dat de slotaccoorden hebben kunnen klinken. Alles is plotseling af gebroken. Ons kamp ligt verlaten. In den killen ochtend zullen wij niet meer gaan kijken naar patiënten, die ons ook 's nachts nog noodig gehad hebben. En we zullgn ook niet meer 's avonds langs de bedden loopen. Want het lied is uit. Werken in Déssiéwerd steeds moei lijker. De spanning nam toe en werd tot een paniekstemming. Het leger trok terug uit het Noorden. Ongeregelde troepenmassa's werden vooruitgegaan door beschoten boeren. Verlaten van ons kamp was onveilig geworden, zoodat het zelfs raadzaam was niet eens meer vlak er buiten te gaan zwemmen. Patiënten vroegen ontslagen te wor den uit het ziekenhuis of liepen een voudig weg. Vliegmachines cirkelden boven ons kamp en vergrootten de onrust. Zonder kwaad te doen doken zij vlak over ons hospitaalt j e heen of scheerden zij over het terrein. Ten slotte was op Paaschmaandag de orde in het hospitaal nog slechts te hand haven met de revolver op zij. De bedienden kwamen ons gezamen lijk pathetisch vragen wat wij van plan waren te doen en hoe en waar zij dus zouden moeten sterven". De tolk was ??weggeroepen door zijn broer ? reeds op de vlucht geslagen. De met Paschen aan het personeel geschonken os lag geslacht op het veld zonder dat iemand er naar omkeek. De dag was stralend en veertien bombardementsvliegtuigen kwamen statig voorbij. Maar nóg was het macabere Paaschfeest niet ten einde. Van off ideële zijde werden wij van alles onkundig gehouden. Zeer alarmeerend was echter de verbreking van HOTEL DE WITTE" Het beste ter plaatse Amersfoort * Telef. 22 Croix Rouge Néerlandaise Mission en Ethiopi iedere communicatie met Addis Abeba. In audiëntie werd de tolk plotseling weggezonden en werd ons in het geheim verzocht Déssiéte verlaten onder dankzegging voor de diensten aan volk en vorstenhuis bewezen. Voor de gevolgen van blijven in Déssiékon niet worden ingestaan. Het schenden van den ritus van de audiëntie door deze voort te zetten in vlot Fransch en onder slechts vier oogen wees wel op den ernst van den toestand. Besloten werd dus weg te trekken. Het lichten der ankers deed echter pijn. Veel te behandelen viel er niet meer. Talrijke patiënten waren reeds weggeloopen, meerendeels met medene ming van dekens. Anderen eischten, dat hun verbanden werden afgenomen, zelfs bij gebroken beenen. Zij waren niet voor rede vatbaar en dreigden. Afwezigheid van den tolk vergrootte de moeilijkheid. Zij kregen hun zin, ? bleken niet te kunnen loopen, gevoel den pijn en kermden om een nieuw verband. Een man bij wien het schou dergewricht was weggenomen liet overijld door een verlamde zijn ver band afknippen. Hij strompelde weg, terwijl zijn hand pijnlijk opzwol. Een jongen in gipsverband hinkte angstig weg, viel en brak zijn been. 's Avonds laat werd een stervende man terug gevonden met opengescheurde versche wond van een buikoperatie. Dysenterie-patiënten liepen weg n zakten in elkaar. Nieuwe gewonden kwamen aan en vroegen gehaast om een ver band vóór zij verder trokken. De koks waren weggeloopen, zoodat het zieken huis geen eten leverde. Rustig werden verbanden gewisseld. Met beklemming werden de kost baarste medicijnen en instrumenten bij elkaar gezocht en werd gepakt. De particuliere bagage werd geschift, tot een minimum beperkt en klaargezet. Met vertrekken zouden wij wachten tot het laatste oogenblik. Dit zou zeer spoedig komen. VOOR het verkrijgen van de noodige paspoorten waren stappen genomen, maar zonder resultaat. Daar om ging n onzer er zelf op uit. Hij kwam bij den secretaris terecht op een hoogen bergpas, waar in onbeschrijfe lijke verwarring duizenden verzameld waren. De exodus was in vollen gang. Niettemin betoogde men, dat er niets bijzonders aan de hand was en dat er geen reden was te vertrekken. Ingeval van blijven kon echter geen bewaking voor het kamp worden gegeven! Uit alles was wel duidelijk geworden, dat de ratten reeds naar den wal zwommen. Onze muildieren bleken te zijn gerequireerd ! Gelukkig kwam op dit kritiekste oogenblik juist n van onze vrachtwagens terug uit Addis Abeba. De andere was in een rivier blijven steken, maar we hadden ten minste weer een vervoermiddel. Ondertusschen was het geheel don ker geworden. Op den terugweg naar het kamp werd aangegaan bij het Amerikaansche missiehospitaal om het gezamenlijke vertrek der Europeanen te regelen. Daar was men reeds in koortsachtige haast aan het pakken bij flakkerend lamplicht. De bevolking verkeerde in de grootste opwinding. Sedert de korte schemering vielen overal schoten. Vóór de Italiaansche troepen uit waren rooverbenden Déssi binnengevallen. Hierdoor was het slechts mogelijk per vrachtauto terug te rijden naar het Hollandsche kamp. Toevallig waren leerlingen der Lazaristenschool aan-. wezig. De kinderen werden schreiend ingeladen en met chauffeur en twee man reed de wagen naar het Roode Kruishospitaal. Kogels floten rondom. Menschen gilden, gewonden kwamen bebloed hulp zoeken bij de auto, die met vol licht langzaam optrok. De drie mannen hielden de revolver in aan slag, terwijl overal uit oude geweren vuurstralen flitsten. Zelfs na het bereiken van het kamp bleven rondom schoten knallen. DE vrachtauto werd opgeladen en in de groote tent werd eenig voedsel genuttigd, alles bij vol licht om vooral naar buiten toe te imponeeren. Toen werd de laatste ronde in het ziekenhuis gedaan. De overgebleven zieken kermden, vroegen weer om verband, vervloekten hun roovende volksgenooten, huilden en lachten, verguisden de bedoelingen der ambulanceleden of kusten hun handen onder bidden voor hun heil. De vrachtauto reed langzaam op met het licht. DéEuropeanen begeleid den loopend in uniform. Alle lichten in de tenten bleven hoog branden. Bij het naar buiten komen werd steeds dreigender geschoten. De wagen met rustige begeleiding maakten zooveel indruk, dat het schieten ophield. Onder beklemmende stilte werd om elf uur . 's avonds in den stikdonkeren nacht het t;rrein verlaten. Het schijnsel van een flash-light speelde onzeker even op het ziekenhuis met het nieuwe tuintje. Stille anjers stonden bloedrood of keken wit verschrikt. Lelies hadden bedachtzaam hun bladen geplooid. C'est bien la pire peine De ne savoir pourquoi, Sans amour et sans haine Mon coeur a tant de peine.... 's Nachts en den volgenden dag werd doorgereden. Na een zwaren tocht werd toen in een veiliger gebied haltgehouden. De wind was koud. De sterren stonden onbewogen. De nacht bleef stil. Vroeg in den ochtend kwam een moeder voor haar zieke kind ons terreintje op. Hulp kon niet geboden worden. In het vijandige land droeg de vrouw op den schouder een zwaren steen als teeken van diepe onder worpenheid. Waarom moest zij juist toen n juist op die wijze komen bij dokters, die zelfs na een nachtwake nog niet met zichzelf in het reine waren? Waarom zullen wij tobben na een lange, mooie dagtaak? Hoog is nooit hoog zonder diepten er naast en waar het licht brandt zullen altijd donkere schaduwen vallen. COLA?o BELMONTE PAG. 16 DE GROENE No. 3075 Psychische geneeswij Naar het Russisch van MICHAEL ZOSTSJENKO GISTEREN zat ik in de wachtkamer van de polikliniek. Het was er vol. Bijna zo vol als in de tram. En het merkwaardige was: de langste rij zat te wachten voor de deur van de zenuwspecialist. Allemaal zenuwzieken. Voor de chirurg was er maar n, een man met een £at in zijn hoofd en een heleboel builen en schrammen. Voor de gynae coloog waren er twee vrouwen en een man. Maar voor de zenuwspecialist zeker wel dertig. Ik zeg tegen mijn buurman: Het verbaast me dat er zoveel zenuwpatiënten zijn. De verhouding is werkelijk abnormaal." ^ Een dikke burger, blijkbaar een gewezen markthandelaar of zo iets, zegt: Och, wat wil je. De mensen willen handel drijven, en kijk nu maar eens hoe het met de handel gaat. Daar ben ik ook ziek van. 't Is zo klaar als een klontje.. .." Een ander, een magere vent met een gele gelaats kleur en een leren jas aan, zegt: Pas maar op dat je met die verkeerde denkbeelden niet te ver gaat. Bah, dat wil ook mens heten ! Wat een tuig loopt er tegenwoordig toch naar de dokters." Een derde, een man van om de vijftig met grijze bakkebaardjes, tracht de twee te kalmeren: Waar om scheld je hem uit? Het komt allemaal door de ne grote afdwaling. De mensen zijn van de natuur afgedwaald. Dat is de oorzaak van alle zenuwziekten. De kuituur, de stad, de trams, de badhuizen daar komt het allemaal van. Toen onze voorouders nog in het stenen tijdperk leefden, dronken ze van alles en nog wat, en hadden zij ooit last van zenuwen ? Ze hadden zelfs geen dokters." De gele man met de leren jas zegt: ,,Zo, dus jij bent tegen de kuituur, tegen de opbouw ? Pas maar op," zegt hij, dat je niet onder de dekmantel der wetenschap burgerlijke denkbeelden propageert." De oude man wendt zich af, en tot het einde van het spreekuur heeft hij zijn dorre lippen niet weer van elkaar gehad. Een dame mét een zomerhoed zegt met een zucht: Het is opvallend dat het meest proletariërs zijn die genezing komen zoeken. Het zenuwgestel van de proletarische klasse is totaal ondermijnd. Van nature zwak erfelijk belast.... alkoholisrne." De gele man met de leren jas antwoordt: Zeg eens even, dat gaat te ver. Zo'n oppervlakkig oordeel.... Als klasse zijn de proletariërs juist erg gezond, en als er hier en daar eens een zenuw patiënt tussen loopt wil dat nog niet zeggen dat zenuwziekten op grote schaal voorkomen." .. Ik zeg; Ik geloof dat het zó is, dat de mensen individueel ziek worden als gevolg van wat hun overkomen is: oorlog, revolutie, hongersnood.... Hoe zal ik het zeggen: de psyche is tegen zoveel ellende niet bestand." De man met het gele gezicht begint weer: Hoor eens, dat "gaat te ver...." Wie volgt," roept de dokter. De gele man met de leren jas houdt midden in de zin op en gaat haastig de spreekkamer in. DAAR begint hij al gauw te giechelen en zegt O I" De dokter beluistert hem met de stethos coop en dat kriebelt. We horen de patiënt zeggen: Ik heb eigenlijk niets bizonders, ik kan alleen maar niet slapen. Ik slaap ellendig slecht. Kunt u me daar niet een poedertje voor geven?" De dokter antwoordt: ,,Ik denk er niet over, u poeders te geven. Die zouden u alleen maar kwaad doen. Ik geloof in de nieuwe methode van behan deling. Ik zal de oorzaak van het kwaad opsporen en die aantasten. Uw zenuwgestel is geschokt. Nu vraag ik u: Wanneer is er met u iets gebeurd dat u diep geschokt heeft? Denk goed na." Eerst begrijpt de patiënt niet waar de dokter het over heeft. Dan mompelt hij iets onverstaanbaars en ten slotte zegt hij heel nadrukkelijk dat niets hem ooit heeft geschokt. Zoek goed na in uw herinnering," zegt de dokter, want het is van het hoogste belang dat de oorzaak van alles wordt opgespoord. We zullen het wel vinden, en als we daarmee afgerekend hebben bent u misschien zó weer beter." De patiënt zegt: D'r is nooit iets geweest." De dokter zegt: Misschien is er dan iets gebeurd dat u zich hebt aangetrokken.... Zware zorgen, moeilijkheden." De patiënt zegt: Ja, ik heb wel eens moeilijk heden gehad, maar dat is lang geleden. Een jaar of tien." Zo, zo, vertel me dat dan maar eens uitvoerig," zegt de dokter. Daar zult u van opknappen. Ziet u, dat heeft u nu tien jaar lang dwars gezeten, en de relativiteitstheorie leert dat u, als u het mij maar eenmaal allemaal hebt verteld, weer beter zult zijn en een geweldige slaap zult krijgen." De patiënt mompelt wat, probeert zich het geval te herinneren en vertelt ten slotte zijn geschiedenis. IK kwam net van het front terug. Van de burger oorlog natuurlijk. In geen half jaar was ik thuis geweest. Ik doe de deur open jawel. Ik ga de trap op en ik voel dat mijn hart bijna blijft stilstaan. Weet u, mijn hart was niet helemaal in orde in die tijd. Ik ben in de wereldoorlog twee maal gegast geweest en na die tijd was het nooit helemaal in orde. Nou, ik loop dus de trap op. Ik zag er natuurlijk nogal smerig uit. Kapotte kleren. Modder. Luizen, met uw permissie. Ik zat er ónder. En zo ging ik naar mijn vrouw, die ik in geen half jaar had gezien. Dat was niet lekker. Ik kom op het portaal, en ik denk, nee, zo moet ik me toch eigenlijk niet vertonen. Ze zal schrikken van m'n smoel. Al m'n tanden waren er namelijk uitgeslagen. Ik was krijgsgevangene geweest van een troep Witten, ziet u. Eerst wouen ze me levend verbranden, maar ten slotte sloegen ze me op m'n gezicht en lieten me lopen. Maar hoe dan ook, ik loop luizig en wel naar boven en ik voel dat m'n benen niet verder willen. M'm lichaam en m'n gedachten willen graag voort, maar m'n benen vertikken het. Heel natuurlijk trouwens, ik had nog maar net typhUs gehad en ik was nog lang niet weer beter. Met grote moeite kom ik thuis. Ik zie een tafel. Daar staan een fles met glazen op en haring. En aan die tafel zit mijn neef Mis j ka en hij heeft zijn poot om mijn vrouw haar hals. Nee, dat trok ik me niet aan. Nee, denk ik, ze is jong, denk ik, waarom zou iemand niet zijn arm om haar hals leggen? Dat is niet iets om je aan te trekken. ,,Toen zien ze me. Misjka pakt de fles van de tafel en zet hem er onder. En mijn vrouw zegt: Goeienavond. Dat trek ik me ook niet aan. Ik wil ook goeienavond zeggen. Maar ik zeg alleenjjmaar: Ti-ti." PAG. 17 DE GROENE No. 3075 Ik stotterde een beetje in die dagen, er waren zo een paar dingen die ik niet goed kon zeggen, dat kwam van de shell-shock. Ik was een paar keer gewond, onder zwaar vuur geweest, en het is heel natuurlijk dat je dan nog niet direkt alle woorden weer goed kunt zeggen. Ik kijk Misjka aan en ik zie dat hij mijn jas aan heeft. Nee, nee, ik ben nooit klein-burgerlijk geweest, 't Is niet om de stof of zo. Maar wat ik niet kan hebben is dat hij zo'n houding aanneemt. Ineens vliegt het me aan en ik word woedend. Misjka zegt: Och, het was maar een grapje, zie je, ik had me voor de grap verkleed." Schurk," zeg ik, trek uit." Ik kan toch niet mijn jas uittrekken als er een d&me bij is?" zegt Misjka. Ik zeg: Al waren er tien dames bij, trek uit zeg ik je, schurk dat je bent." En Misjka pakt de fles en slaat me er mee op m'n hersens." DE dokter valt hem in de rede.. Hij zegt: Juist, juist, nu begrijp ik alles. En van die tijd af hebt u dus niet kunnen slapen? Slaapt u slecht?" Nee," zegt de patiënt, van die tijd af sliep ik puik. Juist van toen af sliep ik als de beste.".... Aha," zegt de dokter. Maar als u er weer aan denkt wat ze u hebben aangedaan, dan kunt u niet slapen, niet waar ? Het is duidelijk dat de herinnering aan dit alles uw rust verstoort." Nou ja, op 't ogenblik.... Maar eigenlijk dacht ik er anders nooit meer aan. Sinds ik van mijn vrouw gescheiden ben heb ik er nooit meer aan gedacht." O, dus u bent gescheiden.. .." Gescheiden, jawel. En met een ander getrouwd. En toen wér met een ander. En later nóg eens met een ander. En slapen dat ik altijd kon als een os. Maar nu is mijn zuster van buiten gekomen en die woont met de kinderen bij ons in, en nu slaap ik geen minuut meer. Stel u maar eens voor: je komt van je werk, je gaat naar bed en je kunt de slaap niet vatten. De kinderen hollen heen en weer, ze spelen, ze trekken je aan je neus.... Dan voel ik dat ik niet kan slapen." En als het nu stil is ? Laten we nu eens aannemen dat het in de kamer hél stil is, wat dan ?" Nee, dan slaap ik nóg niet. Mijn zuster is laatst met de kinderen naar Gatsjino geweest. En net toen ik in slaap zou vallen komt onze buurvrouw, dat varken, er langs met een pan vol gloeiende houts kool. Laat ze me nou toch struikelen en de hele zaak over me heen gooien. Ik wil slapen en ik voel dat ik niet kan slapen: het houtwerk smeult. Bij de buren zit er een op de mandoline te jengelen en mijn benen zijn verbrand.. .." Hoor eens," zegt de dokter, wat drommel, waarvoor kom je eigenlijk hier? Maar goed, ik zal je een poedertje geven." Aan de andere kant van de muur zucht iemand, geeuwt, en even later komt de patiënt met de gele gelaatskleur weer te voorschijn. Wie volgt," zegt de dokter. De dikke man die zich zorgen maakte over de handel staat haastig op. Halfweg de deur wuift hij met de hand en zegt: Niet veel waard, die dokter. Oppervlakkig. Ik geloof niet dat hij me kan helpen." Ik kijk hem aan en ik begrijp dat hij gelijk heeft; Voor hem is geen kruid gewassen. Uw voeten moeten sterk zijn, Smet'loos, blank, gezond en rein, Dan zult U een Optimist zijn En geen Voetpijn-saggerijn. Tegen likdoorns, har de huid en eelt helpt Trannosan Remedy met gratis Voetbad en Garantie . 48 c. Voor vermoeide, pflnIjjke, transpireerende, brandende voeten: Bruisend Trannosan Voetbad. 6 Baden 48 c. Om de voeten zelfs bij de grootste in spanning- perfect in orde te houden: Trannosan Voetpoe der, busje voor vele maanden . . 48 c. T-315-F Neem Trannosan voor Uw voeten, Dan loopt U geheel naar wensch, U gevoelt zich 10 jaar jonger, Kortom een heel ander mensch.