Historisch Archief 1877-1940
oudste kerk van Chicago
IRGENDWO wird doch immer
eine Kirchenspitze den Hünmel
zeigen." Dit is een ongeveer
woordelijke aanhaling uit Karl Barth's
Römerbrief", zijn genialen commen
taar op den brief van den Apostel
Paulus aan de Romeinen. Hij wil
hiermede zeggen, dat ondanks alle
gerechtvaardigde kritiek op of hoog
hartigheid en onverschilligheid jegens
de kerk, deze toch niet kan of mag
worden weggedacht van de aarde en
dat iedere enkeling daaruit de conse
quenties te trekken heeft. In datzelfde
werk Spreekt hij ook van den
Wahnsinn unaerer St&dte" tegenover den
Stumpfeinn unserer Dörfer".
Hoe actueel en juist Barth deze
duigen gezien heeft, blijkt als men de
foto beschouwt van de
skyscraperkerk der Methodisten te Chicago. In
het jaar 1828, toen Chicago nog een
dorp was, preekte daar de eerste Me
thodistenpredikant Jesse Walker. In
het jaar 1831 werd de eerste Metho
distengemeente gevormd en werden
de godsdienstoefeningen gehouden in
het blokhuis van een hoefsmid. Daar
uit heeft zich langzamerhand de hui
dige wolkenkrabber ontwikkeld, ge
bouwd in 1922, waarin délegio kan
toorruimten verhuurd worden, terwijl
een deel van de huuropbrengst ge
bruikt wordt voor den bouw van
andere Methodistenkerken in het
land. ? .
De eigenlijke kerkruimte in > het
Chicago-Temple"-gebouw bevindt
zich benedengronds en heeft geen
vensters. Op het gebouw echter staat
een kerktoren. Er zrjn er, die deze
wijze van doen afkeuren. Doch het
valt niet te ontkennen, dat hier pi
teit tegenover de historische plek en
het aanvaarden van den gigantische»
groei van een wereldstad
dooreengestrengeld liggen. De kerk, de plaats,
waar zij zoo lang gestaan had, geheel
laten ontruimen, wilde men niet; haar
alleen laten staan op zoo duren grond
meende men niet te kunnen verant
woorden. Vandaar de oplossing: onder
den grond een rustige kerkruimte
(denk aan het oorverdoovende mo
derne straatlawaai), daarboven kan
toren en daarboven toch een kerk
toren. Zrjn wij in Europa heusch zoo
veel wijzer? P. H.
Als iemand verre reizen doet
Zon, zee en Vlaanderen ERS EN REFERENDUM
VAN oudsher heeft de Noord
zeekust op de bewoners van
West- en Centraal-Europa een
onontkoombare aantrekkingskracht
uitgeoefend. Dat was reeds ten tijde
van de volksverhuizingen, en dat is
nog zoo! Sinds die grijze oudheid
is het strand der zee zelfs nog attrac
tiever geworden. Neem eens de
Belgische kust. Geen Kaninefaat,
Frank, of Cherusk met vacantie zal
er zich een voorstelling van hebben
kunnen maken, hoe, op de plaats
waar hij zijn vrijwel nog
praehistorische ledematen in het behagelijke
zand koesterde of zijn door jacht ver
moeide lichaam in de bruisende
baren koelde, eenige duizenden jaren
later de met permanent, lippenstift en
grammofoon geciviliseerde
strandnymphen in een veranderde wereld
precies de zelfde aangename sensaties
zouden ondervinden. Waarbij het nog
te bezien valt, of dit moderne liefelijke
wezen niet den vacantiegast van voor
duizenden jaren zou verkiezen boven
den slanken, sigaretten-verslindenden
jongeling met de geplakte haren, die
thans naast haar in het warme zand
zich uitstrekt.
Hoe merkwaardig het ook lijkt: de
zee is in dien tijd niet veranderd en
evenmin het zand.
Eigenlijk is die zee langs de geheele
Belgische kust gelijk; hoewel het
lijkt, of zij overal weer anders is.
Want elk strand, van de Panne tot
aan Zoute, heeft een eigen accent,
waarbij de zee niet aanpast.
Hier ligt b.v. een paradijs voor
sportsmen en -women, en vlak daar
naast, nauwelijks twee passen verder,
vindt men het domein van het kind;
en als je dan weinig kilometers het
achterland ingaat, kom je in het
stoere, grijze Vlaamsche land, waar
het verleden tot je spreekt door de
oude huisjes, de kanalen en de kunst
schatten van Brugge en andere,
kleinere stadjes, en waar de bevolking
nog onaangeroerd is door het mon
daine gedoe aan de kust.
Het is nog niet zoo lang geleden,
dat de bewoners van den zeekant in
dszelfde middeleeuwsche sfeer leefden
als hun vrienden dieper het land in.
In enkele jaren heeft de toevoer van
touristen en vacantiegangers aan die
onberoerde duinenrij nieuwe plaatsjes
doen ontstaan en de reeds bestaande
snel doen groeien. Kleine badplaatsjes
kwamen schuchter te voorschijn,
vatten moed, kregen zelfs vertrouwen
en werden jeugdige centra met een
eigen cachet. Langzamerhand pasten
zij zich aan bij de eisenen van het
moderne tourisme, zoodat zij het
alle gasten naar den zin konden maken.
Zoo is het gegaan met Coxyde, dat
ik nog gekend heb als een verwaaid
klein dorpje, dat schilderachtig op en
tusschen de duinen gestrooid lag.
Nu is het een gezocht recreatieoord,
dat met het aangrenzende St.
Idesbaldus talrijke hotels, pensions en
villa's heeft.
Toen ik het vorige jaar in Coxyde
logeerde was een geliefkoosd wande
lingetje het kwartiertje naar West
end», dat vooral het verblijf voor ver
schillende buitenlanders is, die zich
daar vermeien in een sportief leven
van golf, tennis, zoetwaterzwemmen,
midgetgolf, het drinken van alco
holica en dansen, waardoor deze
plaats mondain heet. Op den weg
naar postende ligt dan nog, behalve
wat klein grut, het familiecentrum
Wenduyne, dat zich den laatsten
tijd zeer ontwikkeld heeft.
DIJ deze kleinere plaatsen, waar
*J zon, zee en strand primair zijn,
telt de Belgische kust ook de andere.
waar deze grootheden in vele
vallen de rol van decor vervul
Oostende is daarvan het oudste
meest typische voorbeeld. Het is
hoofdstad van de kust, daarbij
plaats en Kurort met warme brom
Knocke-Zoute heeft weer de ch;
van jeugdigheid. Het is nog niet
geleden, dat ik met eenvoudige
schers mijn Wielemans Ceupens
noot in een verscholen kroegje,
als ik mij wel herinner, heette: ,
chez la mère Cathérine". Sim';
heeft het vreemdelingenbedrijf
(Et Referendum Vrede WeU
vaart Staatsorde") dat op ons
initiatief als jubÜeumgeichenk
^geschreven* heeft volop weert
gevonden in de Nederlandsche
\-, One knipselboek dat wij over het
er^ndum aanlegden beslaat reeds
kallen bladzijden. Allereerst heeft
[geheele dagbladpers van eenige
ortantie bij de aankondiging Van
referendum lange artikelen g
c.
dni nUrnrner een dag of eh in
U beginnen ook de beschouwingen,
! i de redacties hun meening over
ftl^^P» * fti^V T »^^*ttU^****£^llW^\**4Jl JH - *
uitgebreid tot 350 hotels en pensilfete"ndum z«*gen, lo
en 2000 villa's. De schoonheden,
mij reeds in mijn jeugdiger jaren
oord deden zoeken, n.l. een com
natie van zee, bouwland en bosch
nog steeds aanwezig. Een jonger
slacht voegde daar sport aan toe.
thans worden er internationale
(elk 18 holes) en op de tennisban
Het stoomtrammetje uit de oudi
is aangevuld met betere trein'
binding en een vliegdienst. Het n
dan sneller gaan, het is zeker mi:
emotioneel!
Een concurrent van het nieu
Knocke is Blankenberghe, dat ei
wel mag zijn. Vooral de jeugd h
er zich op. Dit komt door de pi ij
die hier zeker niet hoog zijn
Blankenberghe bereikt het begrip
dijk" zijn hoogtepunt. Dit
waaraan de badplaatsen als
geregen zijn (de zin is uit een pi
pectus) vertoont hier n.l. extra fn
exemplaren: de caféterrassen
kleine strandwinkeltjes zijn mr
zoo gezellig, zoo vol leven als
De nieuwe pier, die reeds drie j
bestaat, heeft aan dat leven \
afbreuk kunnen doen. Het vorige j
werd het nieuwe casino, ,,trot
zich verheffend in het hart van i
dijk" (ik citeer) met feestelijkhei
ingewijd. Het is dan ook weikd
een indrukwekkend bouwwerk
twee monumentale halls, twee d!
cings, een zeer mooie feestzaal
luxueuze speelzalen. En als je 's
gens zoo tegen twaalf uur o i
groote terras zit, en je wendt j
af van het zeetafereel over het la
dat zich achter de duinenrij uitstre
geniet je een uitzicht tot di:p
Vlaanderenland, dat daar doe r
zon beschenen ligt. En je verheugt
over dit geheel van zon, zee
Vlaanderen. COERT !'T
tg.,- daarvan willen wij onzen lezers
onthouden, te minder omdat wij
bij dan ook de gelegenheid hebben
ge misverstanden recht te zetten
bezwaren te Weer leggen»
Maasbode" en de Limburger"
***VU«0 VT W* MVA* %** ******* 4<tWk«**WA*VMC U^H r *: (l i
ches gespeeld op de drie golftemi, t! Uetett In hUrt overzicht reeds
Prijsvrcn
MET ingang van heden
nen wij naast
onzepuz.-liletterraadselrubriek et n*
den vorm van denksport, die zie: i Ai
in van de tot nog toe door ons %
opgaven onderscheidt, dat zij
feitenkennis en combinatie-ver
ook hooge eischen stelt aan de f on
van onze lezers en hun vermogtn
in anderen in te denken.
Voorzoover de plaatsruimte
toelaat, zullen deze opgaven
veertien dagen gesteld worden
beste oplossingen worden gt
ceerd.
Als eerste prijs worden
ter waarde van ? 5.?, als b
wordt een plastiek van Hildi
beschikbaar gesteld.
De antwoorden moeten in
den worden vóór Maandag & J'
Op de enveloppe vermelde
het woord: PRIJSVRAAG.
De opgave van deze week it
volgende:
et Itische noot hóoren :
Merkwaardig genoeg echter, maak*
e Ie enquête-commissie ten aanzien
?ar. den tegeeringsvorm slechts
onderleid tusschen den parlementairen
den autoritairen regeeringsvorm.
tr vijl toch evident is. dat de
sollda' i ische opbouw der maatschappij
op staatkundig terrein zijn
weeripi 'geling zal virtden in een stelsel,
t noch parlementair, ridch
autorl:ai' is In de gewone bet eekenis van
iet woord.'1
ie* op zouden wij kunnen
antwoorcat er ongetwijfeld vele vormen
corporatieve organisatie bestaan,
tusschen het zuiver autoritaire en
r parlementaire stelsel inliggen:
'and bestaan al meerdere organen
het Parlement heel wat werk uit
nemen en die geen verkozen
.en zijn. Omgekeerd is er onder
mtoritaire stelsels dat der Sowjets,
eer direct gekozen Parlement schijnt
ulijn krijgen. De verschillende
tusen/ormen zijn zoo ontelbaar en de
iiejwingen er over vaak nog zoo
lat r, dat het ondoenlijk was een
ooiiijke tusschenvraag te
formuen Bovendien was het er ons voor
in te doen te weten, welk een
per; Nederlanders ten slotte het
entaire stelsel (met een onder
van welk een aantal
doelgens happen en dergelijke nieuwe
men" ook) aanvaardde en welke
aitoritaire gezag, dat
noodzakeroijs moet optreden wanneer
n de aan elkaar tegengestelde
ng ngroepen geen enkele vorm
n de week
tn u in, dat over ongeveer een
dior het Koninklijk
Meteoroch Instituut in de Bilt bekend
uk', wordt, dat binnen enkele
'in een nieuwe ijstijd in
'i-West Europa te verwachten
nn ook 's zomers de
tempeniet meer boven het
vrieszc/ stijgen en op den duur het
ir onze streken onmogelijk zal
:preekt vanzelf dat aan deze
".rende angstaanjagende
mein de geheele
NederlandP-<rs hoofdartikelen worden
de mededingers wordt nu
ge, &nfragment van ten hoogste
den te schrijven van zulk
ifdartikel, dat karakteristiek
sen van de volgende bladen:
'?uwe Rotterdamsche Courant,
Telegraaf, De Standaard, De
Het Volk, Hei Zoeklicht,
l en Vaderland of De Tribune.
Vort direct gekozen Volksvertegen
woordiging wordt gesteld, aanneme»
lijk achtten.
In het religieus-socialistische blad
Tijd en fao/c" schrijft ds. J.*A.
Bruinsi
Het oordeel der bestuurders van
vakorganisaties laat men mee wegen,
gelukkig) omdat juist *ij veel over
deze vraagstukken nagedacht hebben,
feh fer velen onder hen zijn die met
grböte inspanning hoofdzakelijk door
zelfstudie veei onder de pet'' ge
kregen hebben.;;;
De vragen zijn over het algemeen
goed gekozen en scherp gesteld.
tenslotte maakt De Tijd de op
merking, dat de selectie en de toe
lichting door artikelen niet op een
groot vertrouwen in de competentie
der groote massa wijzerï.
Het hoofdartikel in ons blad van
deze week en het artikel van dr. Note
boom in het referendum-nummer,
toonen aan dat democratische
gedachtenvorming een geheel ander pro
ces is, dan dat Jan-en-alleman zijn
meening doet gelden. Wij mogen
daarheen wel verwijzen. Voorts maakt
hetzelfde blad er bezwaar tegen, dat
buiten het solidarisme geen der
toelichtende deskundigen
roomschkatholiek was. Terecht erkent het,
dat hierbij geen opzet in het spel is<
Mogen wij een gissing wagen naar
de oorzaak van dit toeval i" Het blad
dpreekt zelf met eenigetl trots óver de
eenheid der katholieke groep. Maar
een gevolg van de staatkundige een*
heid is dat wanneer de staatkundige
gedachten uit deze groep naar buiten
komen zij vaak reeds een compromis
met anderer gedachten in die groep
hebben gesloten en daardoor niet
meer die scherpe formuleering hebben,
die noodig is als men verschillende
mogelijkheden naast elkaar wil stellen.
Op een opmerking uit het
VrijzinnigChristelijke weekblad Opbouw" en de
Dagbladen van Noord-Brabant en Zee
land, het oordeel van de Nederlander
en eventueele verdere commentaren
komen wij de volgende week nog terug.
W. V.
Het graf van J. P, Coen
(Slot van pag.*S)
duister is geworden als te voren. Toch
is dat niet het geval. Want al moge van
Coen's skelet niets teruggevonden zijn,
de plaats, waar zijn stoffelijk Overschot
eenmaal werd bijgezet, is op enkele me
ters na nauwkeurig aan te geven. Nu
het middenvierkant van de oude kerk
in het terrein is teruggevonden, kan
men, de kwestie van de nummering der
graven een oogenblik onbeslist latend,
hoogstens zes grafkelders aanwijzen,
die het nummer 163 kunnen hebben
gehad. Al deze zes kelders bevinden
zich binnen een ruimte van 8 bij g meter
zoodat met zekerheid kan worden ver
klaard, dat een der kelders binnen die
ruimte het stoffelijk overschot van
Coen heeft bevat.
Is dat laatste eigenlijk niet voldoen
de? Wij behoeven ons om het gebeente
van den grooten Gouverneur-Generaal
niet te bekreunen, als wij maar weten
waar hij rust en tevens -?nog belang
rijker die rustplaats in een behoor
lijken toestand brengen. Want n
ding is zeker: met de wetenschappe
lijke vaststelling van de historische
plek is men er niet. Het Nederlandsche
volk mag niet dulden, dat na het
onderzoek de graven eenvoudig worden
gedicht ten einde de goederenloods
weder in den oorspronkelijken toe
stand aan de eigenaars terug te geven.
Er moet hier een monument komen
waarmee Nederland den grondlegger
van ons gezag in Oost-Indiëeert.
DR. I. J. BRUGMANS
ZONDER DEVALUATIE GEEN
VERMINDERING VAN DE
WERKLOOSHEID
? ?
STEUNT HET COMITÉVOOR
DEVALUATIE MET GELDEN
EN BLIJKEN VAN INSTEMMING
*
Secretariaat:
Nassau Ouwerkerkstraat 3 Den Haag
BELANGRIJKE MUNT- EN PENIM l NQVEIL.I NQ
9 en 10 JUNI 1936 Directie Firma J. SCHULMAN
KEIZERSGRACHT 448 AMSTERDAM
NKDIRLANDSCHE MUNTEN EN PENNINGEN - BUITENLANDSCHE MUNTEN
?CLANQRIJKE SERIE GOUDEN MUNTEN - NUMIftMATISCHC BOEKEN ETC.
Bezichtiging Zaterdag, 6 Juni, van 10-16 uur.
CATALOGUS met 10 platen afbeeldingen ad f2.?verkrijgbaar bij de Directie.
DE
Ml.
ROEPT SOLLICITANTEN
OP VOOR DE FUNCTIE VAN
HOOFDLEIDER
IN DE PERMANENTE 8.WECKSE
KAMPEN VOOR JEUGDIGE WERKLOZEN
Leeftijd niet onder de 25 jaar; Vrljz. Protestant, aanvang
eerste kamp ongeveer half «Juli. Sollicitatie! alleerf schrif
telijk en met prima, referenties: Ni«UW« Gracht 27, Utreeht.
Vermelden:
Ie«It|]d, werkkring, g«huwd[of ongehuwd, kerkgenootschap.
OOSTENRIJK:
IGLS - Tirol - 900 Meter
GOLFHOTELKIEHtf
Hal Gezelschapszaa! Bar Weensch orkest Dans
Uitgestrekte wouden Meer- en zonnebaden Eigen golf links Tennis
Het leidende huis in de
mooiste bergstreek.
Alle modern comfort.
GERLOSPLATTE BIJ KRIMML
m.
Sporthotel Gerlosplatte
Centrale verwarming Stromend water Wandelingen en auto-tochten,
Boschrijke omgeving Van Juli af nieuwe autoweg tot hotel. Pensionprijzen van
os. 7.?af. Prospectus bij den eigenaar K. WALTL, Ooscenrijksch Verkeersbureau
BADGASTEIN SALZBURG 1083 Meter
BADGASTEIN
Prospectussen bij de Kurkommission |||
het sedert 500 jaren
best beproefde mine
raalbad voor zenuw-,
gewrichts- en
ouderdoms ziekten ?
Z WITSERL AIVD
PONTRESINA 1800 Meter boven zee
IN HET MOOISTE GE
DEELTE VAN HET
HOOGGEBERGTE
Pension van Frs. II.?af Sport en ontspanning Lift Garage met Boxen
Prospectus bij den Directeur l. WALTHER
HOTEL mmmm
KLOSTERS 1200 Meter boven zee
w soemumus
Ie Rangs 200 bedden.
Pension prijs van Frs. 13.- af.
Strandbad 18-20°C.
Hotel WEiSSIffillZ-BELVEDtllE
Voornaam Hult, mod. comfort.
Pension van Frs. II.- af.
WEISSKREUZ.
B. HEIBUTOG.
HOTEL mm
Ie rangs 200 Bedden
Pensionprijs van Frs. 13.?af.
Alle zomarsporttn * Zwimbad
m