1 il »i Henri Valenci: Stierengevecht Musicalisten, dan blijkt dit nieuwe dogmatisme (niet zoo rg nieuw, ove rigens, en een beetje den indruk wek kend van mosterd, die de Provincie na den maaltijd krijgt opgediend) niet veel schoener geloofsbloei voort te bren gen. Er is natuurlijk wel een parallel te trekken tusschen lichtvibratie en klankvibratie, maar men doe het sym bolisch, zooals Rimbaud symbolisch bleef (en poëtisch-beeldend) in zijn ver maard sonnet Voyelles". In de grens gebieden tusschen de kunsten zijn altijd schoone, verfijnde dingen moge lijk en ieder artist, die naar de vervol making van zijn kunstmiddel streeft, zal te eeniger tijd te maken krijgen met de problemen, welke zich daar voordoen. Maar wat is er te verhopen van een regelrechte ,,evolutie der kunst naar de vormen der muziek", gelijk de heer Valensi die voorstaat? Wij gelooven: een uitwissching van alle kunst en in de voorloopige practijk der schilderkunst een groote winst aan serpentines en confetti. De complete picturale kinderkamer ! De beeldende kunst is art d'imitation". Reeds in de getrouwe af beelding van hetgeen de oogen zien, kan zij ongelooflijk veel ervaringen der zintuigen, kan zij ontstellend veel nuances van Sentimenten en harts tochten in beeld brengen. En bovendien kan zij nog uitdrukken, wat de geest heeft gemeend te zien of zou willen zien. De landschappen en de gelaten der verbeelding zijn in de beeldende kunst altijd talrijker geweest dan de werkelijk-geziene. Dit alles is mogelijk, en steeds voor variatie vatbaar, zonder haar grenzen te ontkennen. En dit aannemen is weer niet ontkennen, dat het optreden van Futuristen, Expres sionisten en Cubisten in zekere mate het beeldende middel heeft gereinigd (vooral het Cubisme, dat het probleem der Ruimte opnieuw onderzocht). Maar de goede artisten uit die bewegingen hebben zich de opgedane ervaringen te nutte gemaakt. Realistisch of idealisee rend: zij werken voort aan de picturale veredeling der natuur. De heer Valensi en de zijnen echter denatureeren de beeldende kunst, al was het alleen maar door een allesbehalve schoone sim plificatie van de kleur en wat wij daar omtrent wisten, konden. Eén land schap van Corot is muzikaler" dan hun gansche tentoonstelling. Met meer genoegen bezoekt men de voorste zaal, waar het werk hangt van uitstekende Fransche graphici, waaronder Yves Alix, Anthony Gross en AndréJacquemin uitmunten. Nederlanders en Franschen Tentoonstelling bij H u l nek A Seherjon, Amsterdam HET rivierlandschap van Sisley in den kunsthandel Huinck en Scherjon, dat met de lucht vol windwegen, het waaiende riet, het prachtig geschilderde water, den binnenkant van de boot die vol be schaving is, en over alles het parelgrijze licht van een herfstdag, is een voortreffelijk voorbeeld van het Fran sche ,,moyen". Critici als Meier Graefe en Hausenstein, die zooiets zagen, be grepen direct wat er aan de cultuur van Duitschland haperde: fijnheid in het gewone, dagelijksche. Organisch volzijn van smaak. Het is een der fraaiste Sisleys, mij bekend, en hij is hier grooter dan Pissarro. Er zijn, al naar gewoonte, meerdere goede Fransche schilderijen. De Bergstroom van Daubigny is schier zoo ruig en cosmisch-bewogen als een Courbet; de rotsen, het water en de boomen zijn pastoraal met een groote bewogenheid. Decamps kan men zien in een van zijn curieuze schilderende apen, Fantin Latour in de tegenstelling van een zeer klein stukje met Aard beien en de Prélude de Lohengrin", waarvan men de naïeve mythologie gaarne op den koop toe neemt, wijl de kleur zoo sereen is. Zoo bemint men immers ook Berlioz, ondanks zijn programma". In het Hyde Park van Is. Israëls zijn de groenen een weelde. ,,De Molen" van Jongkind, een vroege, doet direct aan den ouden Schelf hout denken, maar de leerling is al zooveel verder". Het Limburgsche landschap van Willem van Konijnenburg wekt eigen aardige overwegingen. Hoe zuiver was hij, in dien tijd ! En wat zou er gebeurd zijn, als zijn neo-romantiek niet gevolgd ware? - J. E. BOUWKUNST IN H i Ontwikkeling WANNEER wij uit WestEuropa de ontwikkeling en de ontwikkelingsmogelijk heden der bouwkunst in Rusland be schouwen, dan gaan wij onwillekeurig vergelijken hoe de ontwikkeling der bouwkunst in West-Europa is ge weest tegenover die in het nieuwe Rusland, gedurende de laatste tien jaren. Deze gedachtengang zou on juist zijn, want wij kunnen onmogelijk de gebouwen op zich zelf beschouwen zonder rekening te houden met de economische omstandigheden waarin deze gebouwen tot stand kwamen. Dit is in het bizonder het geval bij een land als Rusland waar de economische omstandigheden alsmede het stadium van ontwikkeling van het land zelve zoo'n belangrijken invloed heeft op de tot stand gekomen bouwwerken. Wij moeten daarom bij onze beoordeeling deze omstandigheden van het land steeds in oogenschouw houden. In West- en Middeh-Europa kan van een werkelijke ontwikkeling der bouwkunst en stedenbouw in de laatste jaren nauwelijks sprake zijn, ofschoon wij kunnen constateeren, dat een aantal nuchtere gedachten, welke aan het ,,nieuwe bouwen" ten grondslag liggen, ingang hebben ge vonden. Mede onder den druk der omstandigheden hebben, theoretisch beschouwd, betere, zakelijker en eer lijker opvattingen veld gewonnen, maar het bouwen zelf (een absolute voorwaarde voor een werkelijke ont wikkeling der bouwkunst) ont breekt zóó zeer, dat van een feitelijke ontwikkeling der bouwkunst in WestEuropa nauwelijks gesproken kan worden. In het bizonder is de bouw kunst hier te lande door de slechte maatschappelijke omstandigheden bijna iedere ontwikkelings-mogelijkheid ontnomen en de stedenbouw dreigt een abstrakte wetenschap te worden, die zich in de praktijk slechts met de meest catastrofale verkeers punten bemoeit waarvoor eenig lap werk moet worden verricht. Men denkt wel eens dat de ontwikkeling der kunst zich slecht geestelijk voltrekt, gescheiden van de materieele en economische factoren, maar er dient met nadruk op te worden gewezen dat de kunst opdrachten noodig heeft om zich ten volle te kunnen ontwik kelen. Op technisch gebied ontstaan hier en daar wel enkele nieuwe moge lijkheden, maar de huidige tijd is zóó arm aan opdrachten dat daaruit onmo gelijk een nieuwe stijl kan ontstaan. Er zijn geen opdrachten; er be staat in financieele ' kringen geen interesse om te bouwen. Toch zijn er opgaven genoeg; zelfs meer dan ooit te voren. Er zijn behoeften die van dag tot dag dwingender worden, maar die toch maar steeds verschoven worden naar betere tijden". Er zijn tallqoze opgaven in onze steden, die reeds-lang om een deugdelijke oplos sing vragen. Sinds de crisis is de be drijvigheid, het verkeer en het geheele leven in de stad sterk afgenomen. Maar wanneer er straks een oogenblik komt, waarop de bedrijven weer zou den gaan werken en die handel en be drijvigheid wederom zullen toenemen, hoe zullen dan onze veel te smalle stra ten, onze verworden pleinen en ver keerskruispunten het verkeer kunnen verwerken? Er zijn voor den architect met inzicht en voor den stedenbouwkun dige met een vooruitzienden blik hon derden dringende opgaven, maar er zijn helaas geen opdrachtgevers. En dat staat de ontwikkeling der architectuur hier in West-Europa ernstig in den weg. In de Sovj et-Unie is het in dit opzicht geheel anders. Dit enorme land heeft zich zelf de opdracht geS/s/ey: Hcrfstmorgen geven om een buitengewoon (tanken, dat daartoe eenerzijdi bouwd wordt de metaalindustn NIEUWE RUSLAND mogelijkheden ei staat evenwel verwonderd, dat in opbouwprogramma ui te voer :j aatste jaren een aantal gebouwen durende 10 jaren wordt van j i t stand kwam welke een monumeniaar de industrialiseering sys a, sterk pathetisch en protserig tisch uitgevoerd. Wanneer v irakter dragen. Men zou verwachten t deze paleis-achtige, soms zelfs oikerige, brutale en opschepperige z&men met de ontginning \alltres zouden afstooten en dat men erts- en kolenvoorraden en aniïli zou inzien, dat deze uitdrukkings een zeer uitgebreid net van Armen eventueel begrijpelijk geacht strieën, waar alle gebruiksvoorflïu Jen kunnen worden voor paleizen gemaakt worden, dan moeten v elr handelsondernemingen en grootbeginnen te vermoeden hoe g^Idistrieën, maar geenszins wanneer rijk dit nieuwe Rusland aan cplster om gaat een groot, de eeuwen en opdrachten voor architecte >o: verwaarloosd volk een goed ingenieurs is, daar dit program b i nenschwaardig bestaan te geven; dien den aanleg van wegen, s >eie woningen, scholen, bewaarwegen, kanalen, sluizen, b-u h>len, vereenigingsgebouwen, leesvan gebouwen en van wen J<n, theaters, bioscopen en anderomvat. Bijna overal is nog i n te verschaffen. Men kan zich een belangrijk woningtekort, n veen dat in dit volk geen granieten dair waar gebouwd wordt, gaatlvels noodig zijn met zuilen, ornauit van de grootte en de jaietiten en beelden om het publiek stelling der gezinnen. ir eigen rijkdom en soliditeit te Zoo zijn ook de nieuwe sted< re -tuigen, zooals verzekeringsmaatde nieuwe wijken geen to» v :h ippijen en banken dat misschien conjunctuurverschijnselen als nodig hebben. Men zou ook vergoüdgraverssteden in sommige a a'hten, dat deze uitdrukking van werelddeelen. Ze ontstaan omua sli-ingenomenheid en van zich beter bepaald gebied een opgave toe je i /erheven voelen", welke met het krijgt in de huishouding van h. t iltisachtige onafscheidelijk verbonHet is duidelijk dat in een lu sn is, in het tegenwoordige Rusland Rusland met zijn overstelpend a ee i mogelijkheden tot ontwikkeling nieuwe opgaven voor de architeiou vinden. Men verwacht dat in de een periode is aangebroken met nioi wwerken en in de steden steeds gewone ontwikkelingsmogelijkh D E ontwikkeling der archit ;c in Rusland gaat in de a] jaren tot groote verwondering velen een vreemden kant uit. M> n algemeen geneigd te verondersce dat een zeer redelijke, oprec zakelijke bouwkunst in het aangebroken tijdperk zou ont ie -r het individu in zijn volle waarde it uitdrukking zal komen. Men verat ht uitdrukking van het begrip gemeenschap", van het naast elkander" in plaats van het heerschende karakter, een werkelijke kwaliteit daar waar van te voren uiterlijke pathos was. De uitingen welke we tegenwoordig ontmoeten op het gebied van de architectuur en den stedebouw zijn echter lang niet wat we ervan verwachten; ze zijn lang niet vrij te pleiten van een uiterlijk heid die in de kapitalistische landen door den geest van konkurrentie wordt ingegeven. Wanneer wij hiermee dus een kritiek geven op de ons bekende uitingen op het gebied der bouwkunst in Rusland, zoo is het toch nood zakelijk er op te wijzen dat kennis van de omstandigheden, kennis van de traditie en inzicht in den grooten achterstand op technisch en kultureel gebied die in enkele tientallen jaren overwonnen wordt, er toe dwingt eenig geduld te hebben en te ver trouwen dat spoedig een andere en gezondere ontwikkeling zal inzetten. Voor de kunst op ieder gebied is in Rusland een periode aangebroken met buitengewone ontwikkelingsmoge lijkheden. We moeten en kunnen ver wachten, dat de bouwkunst in Rus land een rijke menschelijke vormen taal zal spreken, eerlijk, open en oprecht, een absolute tegenstelling met den uiterlijken schijn, die een typisch verschijnsel is voor perioden van verval in de ontwikkeling der menschheid. MART._STAM, ARCH. Rechts: Arbeiderswijken bij de au biel fabriek in Gorki (Nisni Nowg >«j (1933). Zoolang deze nieuwe vijl nog geheel bouwplaats waren, ; zij er n/et zeer aantrekkelijk uit dra echter de grasvelden en de be ting in orde zullen zijn, zal hè: zeer bruikbare stadswijk zijn, die den Russischen arbeider belangrijk tst| woon toestanden biedt dan hij vr>t\ kende.. Onder: Het sanatorium in Cagri kasus). Deze eenvoudige en ong k\ stelde vormen dosn de buitenge t aantrekkelijkheid van het landschap meer uitkomen. f y _^ ^. ^_?^ 1*°'' PAG. 10 'KOENE No. 3079 \ Z1NV1Z ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND TUTOROL REDT UW BETONWERK BESCHERMT UW NATUURSTEEN MAAKT WATERDICHT VERHARDT 1O-VOUDIG WERKT VERBLUFFEND NV R Uf P E ft P Uf 11 Q' STEENHOUWERIJ EN FABRIEK .V, U. ffLLULWIJO VAN MARMERWERKEN AMSTERDAM - RAPENBURG 44 - TELEFOON 42662 KOOP EEN LEICA! Neem geen risico's. Waag U niet aan experimenten. De Leica is de beproefde precisie-camera van Leitz: ze is de baanbreekster der kleinbeeldfotografie. Reeds meer dan 10 jaar heeft ze bewezen de beste en meest universeele camera te zijn. ^Prospectus gratis bij eiken fotohandelaar. Hoofdvertegenw. N.V. ODIN - Nijmegen - Tel. 3540 N.V. CIVIELE EN MILITAIRE KLEERMAKERIJ DEKKER & DIJKSTRA voorheen de erven H. van Dijk [Leveranciers van Indische Uitrustingen | UTRECHT, Nieuwe Gracht 6 TELEFOON DOOR HET GEHEELE LAND TE ONTBIEDEN 13416 FEITEN BEWIJZEN dat goede snelblusschers geen overbodige luxe, maar noodzakelijk voor ieder gebouw zijn. Een bewijs uit velen: Attest: Bouwbureau Ver. De Volkswoning" Enschede, 18 Febr. 1929 Hiermede berichtenJwijjjU, dat wij de vorige week met succes gebruik hebben gemaakt van Uw bluschapparaat, bij het ontstaan van een klein brandje in onze timmerfabriek. Doordat alle voorhanden water be vroren was en een felle oosten wind op het gebouw stond, zou, indien het Minimax-apparaat niet direct bij de hand was geweest, vermoedelijk het geheel van hout op getrokken gebouw afgebrand zijn." N.V. IFFA-MINIMAX AMSTERDAM Keizersgracht 179 - Tel. 40411 N.V. UURWERK, GOUD EN ZILVERHANDEL GEBR. BREEN Nienwendijk 172 Haarlemmeratr. 84 RUIME SORTEERING KLOKKEN Vért. Zeilt Ra Horloges * Reparatie Inrichting; voor U UR WERKEN, GOUD EN ZII/VEB HOTEL DE WITTE" Het beste ter plaatse Amersfoort * Telef. 22 Bezoekers aan Amsterdam Victoria Hotel - D a m rak t 0 c. Station - noodigt U uit. Wij verzorgen U in ons hotel tegen matige prijzen. U zult tevreden zijn! Kamers met Holl. ontbijt Lunch Diner vanaf f3.50 f 1.50 en f2.?f2.?, f3.?en f4. O» Dlrtctl» l