De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1936 12 juni pagina 3

12 juni 1936 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

WEENEN OOSTENRIJK HOTEL BRISTOL esesBE-=s^»~sBs^=9=^ Prijzen naar de tijden ? alle comfort Tel. Adres: Brlstolhotel GRAND HOTEL Ie Rangs Hotel 360 kamen 200 Privébaden RESTAURANT VAN INTERNATIONALE BEKENDHEID MATIGE PRIJZEN HOTEL IMPERIAL Kar n t ner ring 16 Ie Rangs Hotel, grootste comfort PRIJZEN NAAR DE TIJOEN ? TEL ADRES: IM PERIALHOTEL INNSBRUCK HOTEL KREID Voornaam famlllehotel met all* modern comfort. VLAK BIJ HET STATION Prljnn nur de tljrfm T.ltfoon 37 - T«l. Adrw: KREIOHOTEL KITZBÜHEL 800 Meter STRANDBAD SCHWARZSEE 22?26°C. Centrum voor AUTOTOCHTEN In het mooiste gletscher- en meerengebied van de Oost Alpen. Hahnenkamm Kabelbaan 1700 Meter. MODDERBAD KUREN LUCHT KUREN w mimmm Hthntnkamm 1800 M»t»r. It Rinp Heul. All* mod«m comfort. International* keuken. P«nilonprljz«n v»n * 11.- tf. KLEIN NATUUR MODDERBAD 80-23°C. BADGASTEIN S A LZ BURG 1083 Meter BADGASTEIN Prospectussen bij de Kurkommission het sedert 500 jaren best beproefde mine raalbad voor zenuw-, gewricht*- en ouderdoms ziekten 6 IGLS - T i rol - 900 Meter GOLFHOTEL IGLERIOF Hal Gezelschapszaal Bar Weensch orkest Dans Uitgestrekte wouden Meer. en zonnebaden Eigen golf links T«nn/$ Het leidende huls In de mooiste bergstreek. Alle modern comfort. GERLOSPLATTE BIJ KRIMML Sporthotel Gerlosplatte .700 M Centrale verwarming Stromend water Wandelingen en auto-tochten, Boschrijke omgeving Van Juli af nieuwe autoweg tot hotel. Penslonprijzen van os. 7.?af. Prospectus bij den eigenaar K. WALTL, Oosten rijksch Verkeersbureau LECH a/ARLBERG WTMEBGERHOF Alle comfort 100 bedden. American Bar ? Zwembad. PenilonprIJs 6s VORARLBERG linn A Dl D r DS* 'n het heerlijke Alpenland VUKAKLDtKu in het Westen van Oostenrijk Inlichtingen en Prospectussen: OSTERREICHISCHE VERKEHRSWERBUNG, Utrecht, Stationsplein 22. Tel. 14470. Fremdenverkehrsverband, Bregfnz/Yorarlbtrg PENSIONPRIJZEN 8-14 SCHILLING Vraagt prospectus en prijsopgaaf B0n parel der OotteDiQkMlie AlpenTHet 1700 M. hoog ge legen KÖRBF.RSEE-HOTEL (? bet comfortabel Famlllehotel met 80 bedden. Strand, bosch. jacht en vischgelegenheld. Mei de hotelauto van BregenzFeldMrch en van Langen aan den Arlberg. Eigenaar: P. X. STROLZ PAIIJS IMPOSSIBLE, monsieur lesénateur, vïngt Utres seulement pour les parlementaires l Mais.... je suis ancien sous secrétaire d'Etat! J'dis pas non, mais j'ai pas d'ordre pour les anciens, monsieur Ie sénateur I.... Deze en andere toneeltjes speelden ? * ? ,? j. - -» waren de doeleinden, welke beoogd werden, van socialen aard. ON Blum heeft zich aan zijn r _.. ..?... -w zin zoals de arbeiders wensten. De lonen zullen 7?15 pCt. verhoogd en in collectieve contracten opgenomen worden. In deze contracten zullen tevens minimum lonen worden vastl l L, woord gehouden. Reeds Zondag middag vond er onder zijn presidium een grote conferentie plaats tussen de Regering, de Confédération Générale ..,._., de la Production franc.aise, welk zich tijdens het laatste weekend veel- lichaam de werkgevers van de ganse vuldig af in Parijs en omgeving. Franse industrie en handel vertegenDoor het afsnijden van de benzine- woordigt, en het ComitéGeneral du toevoer werd een distributie terstond Travail, het verbond dat de arbeidersnoodzakelijk. In de banlieu gaven de syndicaten omvat en de leiding van de pompen slechts zoveel als strikt nood- stakingsbeweging op zich nam. zakelijk was om Parijs te bereiken. In Men werd het eens over de voor de stad zelf werd de toestand van naamste geschilpunten en wel in de Vrijdag tot Zondag bij het uur erger. ' Files van tenminste vijftig wagens vormden zich bij de pompen en wacht ten rustig op hun gelimiteerde hoeveel heid brandstof. Zondag was het aantal .?..?. .w,.. T«IVtaxi's tot de helft beperkt, terwijl ook gesteld en zal de vrijheid van organide overige auto's voor een groot deel satie aan de arbeiders verzekerd worin de garage bleven. Het stadsbeeld van den. Ook zullen deze contracten een Parijs was hierdoor merkwaardig stil. dwingend voorgeschreven arbeidersNog een tweetal andere stakingen vertegenwoordiging in ondernemingen spraken sterk tot het publiek. Vooral met meer dan 10 arbeiders regelen. die bij de Messageries Hachette, welk Bovendien gaven de werkgevers ter bedrijf de distributie van bijna alle conferentie bij voorbaat verzekering Parijse bladen in handen heeft. Twee van hun medewerking aan de wetten dagen lang moest Parijs zijn couranten welke de Regering Dinsdag daarna in missen en geen van de bekende kreten, het Parlement zou brengen en die, 'die de sixième, dernière dition van de zoals men weet, een vacantieregeling Paris-Soir en de andere boulevardbla- met behoud van loon, de 40-urige den aankondigen, weerklonk. Slechts arbeidsweek en een wet op de collecLa Populaire en l'Humanité, de orga- tieve arbeidsovereenkomsten omvatten. nen van de voornaamste partijen van Het bekend worden van het resultaat het Volksfront, maakten hierop een van deze conferentie bracht Maandaguitzondering, morgen een grote ontspanning teweeg. Intussen dromden de voorbijgangers Eerst langzamerhand drong het in de samen voor de grote warenhuizen, provincies door, maar in de loop van waarbinnen de stakers zo goed mo- deze week zal in geheel Frankrijk het gelijk huisden. Op elke hoek en voor grootste deel van de stakingen tot het elke ingang vormden zich levendige verleden behoren. In enkele gevallen parlementen, waarin de toestand be- zullen stakingen over niet geregelde sproken werd. Over het algemeen punten nog enige tijd voortduren. hield het publiek zich zeer rustig, het leefde sterk met de stakers mede, maar de boulevard-parlementen gin gen rustig uiteen. VOOR de arbeiders is het resultaat niet onbevredigend te noemen. Maar het blijft een grote vraag of zij, met het uitzicht op de huidige regering, DE bijzondere wijze van staken, hetzelfde niet op soepeler wijze verhet blijven in de werkplaatsen in kregen konden hebben. Thans is het plaats van het voorheen gebruikelijke Franse leven gedurende vrij lange tijd wegblijven, is uitgevonden zo ver- ernstig ontwricht geweest. Iets wat zekerde mij een Frans ingenieur zijn sporen moet nalaten. in de sterk gerationaliseerde, weinig Een aantal ondernemingen, welke arbeids-intensieve bedrijven, waar voor 2eer zwak stonden, moesten hun poorde normale productie weinig gesehool- ten voorgoed sluiten. Weliswaar zal de de arbeiders nodig zijn om de nood- invoering van de 40-urige arbeidsweek zakelijke handgrepen uit te voeren, de werkloosheid doen afnemen, maar ~~ het blijft voorlopig een open vraag hoe de toonregeling bij de invoering van deze arbeidsweek zal zijn. Behoud van hetzelfde loon lijkt ondragelijk na de laatste algemene loonsverhoging van plm. 12 pCt. Wordt het oude uurloon gehandhaafd, dan gaat de zojuist door .«.«?* Door het blijven vertoeven bij. de machines werd door de stakers voor komen, dat anderen hun plaatsen innamen. Volgens het Franse recht is deze wijze van staken, zo goed als bij ons, in strijd met de wet. Ook Léon Blum aarzelde niet dit, in antwoord op een .... ^?^.?VAS, r^nvivcu wmai weer te vraag in de Chambre des Députés, te niet. Een feit waarin zij moeilijk zullen verklaren. Een antwoord overigens, berusten. dat, wat vorm en inkleding betreft, een Met dat al heeft Parijs merkwaardige staaltje was van grot: parlementaire dagen beleefd. Maar Parijs zou de ervaring en redenaarskunst, De dui- hoofdstad van Frankrijk niet zijn, als zenden stakers waren immers de kie- u-i * * ' ' ' zers die het hem mogelijk maakten te regeren. Hij voegde aan deze verklaring _*_ « * ?**?? de arbeiders verworven winst weer te dan ook toe, dat hij geen reden zag om tot een gewelddadige ontruiming vau de werkplaatsen over te gaan, en f?_- f.., het hoewel eerst verwonderd over de omvang der gebeurtenissen de toe stand niet als een natuurlijke ont wikkeling der dingen beschouwde en er al spoedig volkomen mee vertrouwd was. zeker niet zo lang de werkgevers er Nu de stakingen door succes hun zelf niet om vroegen. Veeleer zag hij de kracht hebben verloren, wordt de aanzaak van de Regering gelegen in J--*^ ' ~ " arbitrage en pogingen tot verzoe ning van de partijen. De stakingen droegen immers alle het karakter van een meer of minder impulsieve reactie op de crisistoestand, die voortdurend verdergaan de loonsverlagingen veroor. zaakte. Hoewel de uitslag van de verkiezingen natuur lijk van grote invloed was op de stakingen en de morele stemming der stakers, toch dacht van den Parijzenaar in dubbele mate gericht op de daden van de nieuwe Regering. En deze zullen, naar het zich laat aanzien, vele zijn. Parijs, o Juni. B. W. HAVEMAN Bij Examens blijft men kalm en helder, indien men vooraf M IJ n hard f» Zenuwtabletten gebruikt. Koker 75 et. Bij Apotheekrs en Drogisten. rr V '11 ? v Thorbecke's huis aan de Garenmarkt te Leiden Thorbecke en zijn vrouw in hun Leidsche jaren THORBECKE'S HUIS Bedevaart naar de Garenmarkt HET is Zaterdagavond en 'Hervormingsdag (31 October) van het jaar 1835 en reeds laat op den avond, als de 37-jarige professor Thorbecke op zijn stille studeerkamer aan den Bree(de)straat te Leiden voor de tweede maal zijn ganzenveer in de inkt doopt tot het schrijven van een brief aan zijn jonge verloofde in het verre Saksen. Toen hij de pen juist voor de eerste maal had ingedoopt, was hij opgeschrikt door belgelui en het onverwachte bezoek van zijn oud-leerling mr. Gordon uit Den Bosch, en Thorbecke was zoo goed niet of hij moest voor den gast thee zetten en een lang gesprek beginnen. Eerst laat is de gast weg gegaan en nu schrijft de pen in het Duitsch: Hij was een van mijn beste toehoorders en ik mag hem zeer graag, maar nu kwam hij mij ongelegen, en ik heb hem mijn verstrooidheid bij het gesprek nauwlijks kunnen verbergen". Wat maakte den jongen geleerde zoo verstrooid? Er is een dubbele reden, die hem verlangend maakt dezen avond nog aan zijn Adelheid te schrijven: Ten eerste is er dien morgen na een dagenlangen rit door de diligence een brief uit Dresden gekomen van de liefste hand", die een wereld van geluk voor hem heeft opgebouwd en waaraan hij in een wederwoord uiting moet geven. De tweede reden is, dat hij als gevolmach tigd minister" een belangrijken stap voor hun beider toekomst heeft gedaan: hij heeft het huis bezichtigd. waarin zij zullen wonen en staat op het punt het te koopen: De eigenaarwil het nietverhuren enikkan niet besluiten het te laten gaan, omdat ik denk, dat jij er plezier in zult hebben". Hij wil nu verslag doen, hoe het huis er uitziet en minutieus beschrijft hij alle kamers en zet telkens achter den Duitschen, den Hollandschen naam voor elk vertrek. Bij de beschrij ving van den tuin wordt hij lyrisch: Dieser Garten, nach dem Hause von einer Reihe Linden begranzt, und ferner fast zu dicht mit den köstlichsten Obstbaumen besètzt, ist wohl der grösste von Leyden, und nicht leicht wird man im inneren einer grossen Stadt ein ansehnlicheren finden. Da gibtszu arbeiten, anzulegen, zu ordnen und zu verschöneren für ein langes Leberi Nun* was sagst du, mein Madchen?" Hij schrijft dan verder, dat hij het huis voor /7ooo kan koopen; het is veel en zou het veel liever huren: maar de tuin is allzuhübsch und erquicklich" en de woning zoo geknipt voor de aan staande vrouw des huizes, het geheel ein so stiller, behaglicher, heimischer Sitz des Glückes, was du mir bringst," dat hij den roekeloozen stap van den aankoop maar zal doen. Het huis is gekocht en Thorbecke en Adelheid hebben het na hun huwelijk, dat het volgend jaar in Juli gesloten werd, betrokken en hebben er bijna 14 gelukkige huwlijksjaren gewoond. Hier worden de beroemde colleges gepraepareérd, van hier rijdt hij uit om in 1941. zijn rectorale rede te houden over Mr. W. VERKADE Van Slingelandts pogingen om den staat te her vormen' ' en daarmee tegelijk zijn eigen hervormings plannen aan te kondigen voor de goede verstaanders; en daarheen keerde hij dienzelfden Ssten Februari 1841 terug, terwijl in zijn hoofd nog de woorden, waarmee de ouden drieman van 1813, Van der Duyn van Maasdam, hem heeft tosgedronken, naklinken; de aansporing om niet te rusten maar voort te gaan, want het land voor zijn toekomst rekent op hem". Het is dit huis ook, dat al zijn kinderen worden geboren: Jetje, Rudolph, Herman, Wiwietje" (Willem, de latere landsadvocaat), Merrijtje en de kleine Frederik, die twee maanden na zijn geboorte is gestorven, de eenige schaduw op al deze gelukkige levensjaren. HET is dus dit huis op de Garenmarkt, dat ieder die zich in Thorbecke verdiept heeft en de nu onlangs verschenen briefwisseling tusschen Thor becke en Madonnaatje" (zooals hij zijn vrouw daarin steeds noemt) heeft gelezen i) moet trekken. En in de gelegenheid het te bezoeken door vriende lijke toestemming van de huidige eigenaren, de familie van der Heyden, stapten wij dezer dagen ter bedevaart voor de woning Garenmarkt 9 af. Door de beschrijving, die Johan Rudolph aan zijn ver loofde gaf, zijn wij dadelijk thuis. Ja, hier rechts is het zijkamertje dadelijk bij de voordeur en verderop in de gang rechts de binnenkamer en links de keuken. Hier springt dus reeds het huis uit achter het perceel no. n. Maar waar is de trap gebleven die tusschen zijen binnenkamer in moest zijn?" vragen wij den huidigen zoon des huizes, die architect is. Wij hebben ons niet vergist, hier was inderdaad vroeger een trap, die thans weggebroken is en waar een berghok is overgebleven. ,,De trap is overgebracht naar het vroegere binnenplaats j e dat teruggebracht is tot een lichtgat van nauwlijks een meter breedte l" Achterin het huis treffen wij dan aan weerszijden de tuinkamer en de zaal" aan, vooral deze zaal is het die allerlei herinnering aan Thorbecke oproept. Is het de meubileering, Biedermayer-stijl, die Ons zoozeer in den tijd verplaatst, dat het huis door het jonge professorengezin werd bewoond? Is het het merkwaardige plafond, waarvan de vlakverdeeling er op wijst dat er vermoedelijk zolderschilderingen in hebben gezeten ? Of is het de nauwkeurige beschrij ving in bovengenoemden brief mit vier hohen und i) Thorbecke, brieoen aan zijn verloofde en aan zijn vrouw. Serie: Brieven van groote Nederlanders onder redactie van Dr. N. Japikse. Uitg< Meulenhoff, Amsterdam. Vele bijzonderheden in dit artikel zijn aan dit alleraardigste boek ontleend. PAG, 5 DE GROENE Thorbecke's collegezaal" in zijn tuin te Leiden breiten Fenstern seiner ganzen Lange nach, ebensfalls die Aussicht auf den Garten". De naam zaal" is inderdaad niet overdreven: het oppervlakte schatten wij op 6 bij 15 M. Hier hebben de Thorbeckes groote partijen en ontvangsten kunnen organiseeren; hoeveel studenten er ook kwamen thee slaan", er was hier altijd voldoende ruimte. Hier zal ook de kerstboom gestaan hebben die Thorbecke altijd zelf versierde; een kunst waarop hij een weinig ijdel was. Dat was hij ook op het maken van den bowl, die op mooie zomeravonden in den tuin gedronken werd. Van dien tuin heeft de romantische minnaar niets te veel gezegd: het is de grootste en een der mooiste van de geheele Leidsche binnenstad: zeker vijftig meter diep en achterin waar Thorbecke de helft van den aangrenzenden tuin bij kocht slechts weinig minder breed. Van de vruchtboomen staan daar nog altijd vele, en van allerlei soorten, niet alleen appels en peren, maar ook noten, druiven en vijgen. Van de andere hoornen zijn de linden verdwenen, maar nog wel groeien er accasia's, die er honderd jaar geleden al moeten hebben gestaan. Achter in den tuin staat een prachtige, bruine beuk, die reeds meer dan een eeuw oud geweest moet zijn, toen zijn schaduw op zonnige zomerdagen het gezin Thor becke beschutte. ACHTER in den tuin, dicht bij het poortje naar de St. Jacobsgracht staat een oudsteenen tuinhuisje, het wordt nu als werkplaats gebruikt en voor het opbergen van oude rommel. Dit donkere hok was eenmaal.... Thorbecke's collegezaal, geheel volgens de gewoonte dier dagen, waarin de hoogleeraren zelf voor hun lokaliteiten moesten zorgen en dergelijke hokken overal in de stad voor dit doel dienst deden. In dit vervallen schuurtje is dus het beroemde-college over de grondwet gegeven dat in boekvorm als De Aanteekening" uit gegeven, op het politiek-slappe Nederland als een schot in een slapend woud werkte en dat de richting aangaf voor de Grondwetsherziening, die in 1848 den grondslag legde voor onzen modernen staat. Hier zaten dus de jongelui in grooten getale (hoewel dit onderwerp geen examen-vak was) in gespannen aandacht te luisteren, hier werd dus het geslacht gevormd dat later de groote steun voor de nieuwe grondwettige orde zou zijn. En nu een schuurtje .. I Zoo vergaat 's werelds glorie. Maar het huis waar Thorbecke met zijn Adelheid de door en door gelukkige 14 eerste jaren van zijn huwelijk leefde staat nog vrijwel ongeschonden, en wordt, met piëteit voor de groote voorgangers, bewoond. Zoolang Nederland belangstelling heeft voor zijn historie zal dit huis niet vergeten worden. Zorg tijdig: bruin te zijn! Want een blanke huid wordt rood en pijnlijk door de zon. Gebruik daarom tijdig AMILDAzonnebruincrême, die Uw huid beschermt tegen vervellen en zonnebrand en U tevens snel mooi bruint, óók bij weinig of geen zon. Flacan 90 et. Tube 60 et, Doos 50 en 25 et.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl