Historisch Archief 1877-1940
Een verhaal van De Groene
VECHTEN ONDER VROUWENOOG
ANTON is veel sterker l" zei
mevrouw Wijers rustig
constateerend, terwijl ze naar haar
dochtertje Lena uitzag, het meisje met
de wit blonde pijpenkrullen. Op
hetzelfde oogenblik tuimelde Murk
Tuinstra over de straat, en Anton, gloeiend
van strijdlust, sprong bovenop hem en
drukte zijn gezicht flink in de modder,
zooals die andere jongens het hém
gedaan hadden, een week geleden. Dat
van mevrouw Wijers had hij heel goed
verstaan, al deed hij net of hij haar
niet herkende, en hij voelde zich nu
al veel zachter gestemd tegen Murk,
die langzaam opstond om zijn pet en
tasch op te rapen. Hij was groot en
blond, zijn gezicht vertoonde een
schichtige trek, wat bangelijk, wat
terneergeslagen; niet voor niets was
hij een week te laat op school gekomen
door de mazelen, en dan deze overval!
In de klas had Anton heelemaal geen
acht op hem geslagen, maar na school
zag hij hem de deur niet uitkomen, of
hij vloog op hem af, aangetrokken als
door een magneet. Dit was een jongen,
dien hij slaan moest. Hij had hem niet
eens goed bekeken Huilde hij nu?
Besluiteloos liep hij naar hem toe:
Welken kant moet jij uit?" Een
nieuwen overval duchtend antwoordde
de ander eerst niet, schetste toen een
vaag gebaar naar eert van de wind
streken. Ineens keek Anton de glim
lachende mevrouw Wijers van zoo
hinderlijk dichtbij in haar gezicht, dat
hij toch maar zijn pet afnam. Maar hij
stond nu ook heel dicht bij Murk. Ga
je mee?" vroeg hij. Ja," zei Murk
Tuinstra. Hoe heet je?" vroeg Anton.
Murk," zei Murk Tuinstra, en iets
haastiger erachter: Tuinstra "
, Anton merkte niet dat zijn eigen
juffrouw, die met de paardentanden, de
school juist verliet; hij had niet het
gevoel iets ondeugends gedaan te
hebben, hij had niet het gevoel, dat hij
gevochten had. Hij was al op weg, en
Murk Tuinstra liep naast hem, op een
pas afstand.
Dit was het begin van een vriend
schap, die zich vooral in den tuin van
Murk Tuinstra openbaarde, waar ze
gewoonlijk speelden zonder ruzie. In
het midden van dien tuin liep een geel
beklinkerd straatje, met een hek aan
weerskanten. Een blauw geschilderde
paal rees vanaf het midden van hét
linker hek schuin omhoog, om te
eindigen bij de duiventil, waar de paal
tevens van kleur veranderde, doof de
duiven. Voor spelletjes of wat daarvoor
doorging opende de paal onbegrensde
mogelijkheden, men kon er zich op
verschillende, manieren aan vasthou
den, of er schrijlings op klimmen, of er
heelemaal los van staan, zooals stoere,
indolente schippers, die het tuig en het
zeil in oogenschouw nemen en verder
niets uitvoeren. Van tijd tot tijd ver
scheen mevrouw Tuinstra, een rechte
dame met een stijf, doch niet onvrien
delijk gezicht, in de tuindeur, met twee
Sinterklaasjes symmetrisch opgeheven
in haar handen. Anton en Murk riepen
dan Ha!" en klommen als gedres
seerde dieren naar beneden om de
koekjes in ontvangst te nemen, die ze
dan weer op de paal opaten, knabbe
lend, harde stukjes uitspuwend, vredig
en eendrachtig. En dan maakten ze
maar weer een touw aan de paal vast,
en speelden een nieuw spel zonder
naam.
Scheen Murk Tuinstra ook heel wat
mans, met hun tweeën, aan de paal,
waar hij doorgaans het grootste woord
had en in het bezit bleek te zijn van
een soort basstem, waarmee hij bulde
rend lachen kon, op school had hij
geen leven meer, sinds ze zijn naam ont
dekt hadden. Het scheldwoord Jurk"
of Val van Urk" als hij eenmaal op
den grond lag, was soms niet van de
lucht, en meermalen kon men hem als
een aangeschoten hert naar huis zien
hollen, met een paar groote jongens of
een bende kleineren op de hielen. Hij
liep dan trappelend, zijn hoofd iets
achterover, een angstig verdwaasd
licht in zijn oogen, net zoo lang tot ze
hem ingehaald hadden en op zijn rug
sprongen. En na een maand
vrisndschap kon Anton den dwang van dit
voorbeeld niet langer weerstaan. Hij
rende mee, hij liep harder dan de
anderen, hij achtervolgde Murk door
een wirwar van steegjes en kwam op
plaatsen waar hij nog nooit eerder was
geweest. Pas bij zijn huis kreeg hij den
vluchteling te pakken; dol van een
vreemde woede, aangehitst door zijn
eigen snelheid, wilde hij hem te lijf,
en zag toen ineens achter de schuine
vitrages een vrouwengestalte. Iets was
er in hem, dat zich mevrouw Wijers
herinnerde. En om het nog beter te
doen dan toen, gebruikte hij nu niet
alleen zijn vuisten, maar ook zijn
voeten en venijnig schopte hij den
schreeuwenden Murk tegen zijn scheen
been en hooger ook, totdat het heftige
getik op het raam en het booze gezicht
er achter hem tot bezinning bracht.
Onmiddellijk maakte hij rechtsomkeert
en glipte een steegje in. Maar nog een
kwartier daarna, en hoewel hij heel
goed wist, dat dat Murk's moeder was
geweest, bleef hij er zich vaag over
verbazen en het leek hem iets van
een barre onrechtvaardigheid waar
om ze niet tegen hem geglimlacht had
en hem aangemoedigd en niet had
geroepen, dat hij de sterkste was van.
de twee. S. VESTDIJK
Links: Griend met zijn kreekenen den poorsen bloei van de Lamsooren
Rechts: Plantengroei op het wondcrcilandjc Griend
Uit de Natuur
Natuurmonumenten
Dr. /AC P. THIJSSE
IN deze dagen, den jubeltijd van de Maar ik zou u de haren te berge ku
Groene, mag ik er wel even aan her- doen rijzen met de opsomming
inneren, dat ons Weekblad een groote minstens evenveel heerlijke en b;
dertig jaren geleden den groei van de rijke landschappen, die thans op
toen zeer jonge Vereeniging tot Be- bloot liggen voor allerlei aanv
houd van Natuurmonumenten heeft verwacht en onverwacht.
bevorderd door haar ledental opeens te Behalve de jaarverslagen bev
verdubbelen. E. Heimans had in de bundel nog veel nuttigs en wel
Groene een paar artikelen geschreven eerste plaats volledige gegevens
over de nieuwe beweging en vele lezers trent de lichamen, die met ons het
reageerden daarop door als lid of doel nastreven: in de eerste plaa
donateur toe te treden. Heimans kwam Staatsboschbeheer en dan de St
ze mij brengen: een sigarenkistje vol gen der Provinciale Landschappen
naamkaartjes, briefkaarten en brieven, is de bundel dan als het wan
een kleine honderd met elkaar en de compendium geworden voor de
ledenlijst zelf telde op dat oogenblik beschermingsbeweging in ons la
tegen de negentig namen. Dat waren Bij wijze van mengelwerk kome
ook nog eenige artikelen van
tische en wetenschappelijke beteel
De meeste terreinen van de Ve
mooie dagen.
De geschiedenis van de Vereeniging
kunt ge thans beknopt nalezen in den
pas verschenen bundel jaarverslagen, ging zijn verworven om hun v» 7*1. En doordat ieder, leek en vak
die ook de feestrede bevat, uitgespro- schappelijk belang en nu komt h in, dergelijke hybrieden nu
langken bij gelegenheid van het vijfen- stellig op aan, dat de Vereeniging <
twintig jarig bestaan, een rede heele- tenschap bevordert en dat de b
naren van de wetenschap, zoowel
ten als leeken, gebruik weten te n
van de zeer bijzondere gelegenh
die de natuurmonumenten hur
den. Daar is al wel reeds mooi
maal zonder bombast, maar met tal
van bemoedigende en nog al pikante
bijzonderheden.
Thans zijn we weer vijfjaar verder en
ik wou om een lief ding, dat we het
ledental nog eens konden verdubbelen, verricht, maar naar mijn zin ni'
9 f M. *. ^.'<__1______fi?.-^?.j.»?t A IK u«. d. M. jk ^* __«22 ' ******** 4*+* v* 4A 4- ?%? «4** en0
Het is nu helaas al jaren achtereen vrij
wel stationnair, dreigt zelfs achteruit
te gaan. Dit is een zeer bedenkelijk ver
schijnsel, vooral nu de behoefte aan
natuurruimte" steeds sterker wordt
gevoeld en tegelijkertijd het
Nederlandsche Landschap overal wordt
benoeg en niet bijtijds.
monding der rivieren en aan den
der zee is jong en aan verlerlei
verandering onderhevig en de
schap heeft een prachtige taak m
bijhouden dier veranderingen.
;t dure! wijze van uitgave, de
liefbber door de tabellen en Latijnsche
n.en kunnen worden afgeschrikt.
Beiden kunnen gerust zijn. Dit
degeboek zit zoo propvol frissche
:eën dat iedere tuinier er zijn voor
ei mee kan doen. En voor den
liefboer-tuinbezitter die het waarlijk
st als een roman van A tot Z
beeit te lezen, met tabellen en all
het een onuitputtelijke bron van
verwerven van de D wingeloosche Heide, eeuw belangrijke dingen gebeurforlichting inzake alles wat zijn tuin
het Buurser Zand, de Rhedensche en slechts ten deele zijn geregistreen treft, een vraagbaak die hij niet
Worth-Rhedensche heiden, de land- staat op het punt van te verdw|hi tevergeefs zal ter hand nemen.
hrijver en uitgevers hebben
tuinieHilverbeek, de Onzalige Bosschen, dévele jaren mee en het is te hope*ui Nederland een grooten dienst
Loonsche en Drunensche duinen, de de wetenschap er nog kan tff*<jzen door dit boek op deze wijze
dreigd met afbraak. De zeven jaar- zij slaagt er nog niet altijd in
verslagen, die de bundel bevat, zijn op natuurmonument Griend, het
deze punten tot mijn groote verveling achtig eilandje tusschen Harling
en diepe beschaming vrijwel stereotyp. Terschelling, glipt om zoo te z
Doch gelukkig bevatten ze naast die tusschen de vingers der onderzo
jammerklachten ook het relaas van het door. Daar zijn in de laatste k
« ^ T^ ? 4 _1_? ^ T_I_ J_ A <*.?.»? l*«%1«M«v«*S2iVA *1«MnrAM rrAnAII fl
Hapertsche heide, Staelbergven en an- wat te grijpen valt. Zoo zou il
dere vennen bij Oisterwijk, een stuk minstens een half dozijn voorbt
Waalenburg en de Aalscholverkooi bij kunnen geven uit de natuur»
Wanneperveen. Niet slecht geboerd en
dat nog al grootendeels in crisistijd.
lit te kort schieten van de
wetenap heeft een vrij nuchtere en liever
uit te spreken oorzaak, maar ik
t het toch maar zeggen:
geldde". In Zwitserland krijgen de
erzoekers niet alleen reis- en
verkosten maar soms zelfs nog.een
lage". Dat alles konden wij tot
toe niet doen.
aar nu vinden we op bladzijde i6a
den Bundel een hoofdje:
BijzonFondsen". Als eerste fonds wordt
oemd het Van
Tienhoven-Studies voor wetenschappelijk werk in
behoeve van
natuurmonumen', gesticht 19 November 1935. Toen
van Tienhoven zestig jaar.
ter hebben we nu een nieuwe
lank. Het belang van
natuurherming komt nu in een veel
sterlicht te staan en ons volk kan nu
er en degelijker ingewijd worden
[het wezen van ons
bewonderensrdig land, waar voor de heele
ld zoo veel te leeren valt.
aar nog eens over verdubbelen
geken. Dit fonds is jong en klein,
ials de Vereeniging dertig jaar
gen. En nu is het werkelijk niet
?delijk, om te verwachten, dat dit nu
ubbeld kan worden. Men kan
storop de Postrekening 32391 van de
eniging tot Behoud van
Natuurnumenten te Amsterdam. Doch
vertet niet al uw kruit, want er zijn nog
bijzondere fondsen" en over n
rvan hoop ik ook nog eens aan het
rd te komen. Het andere, daar mag
net van reppen.
k zal u niet opwekken, om lid te
len van de Vereeniging tot Behoud
Natuurmonumenten, want dat
?tellig wel in orde. Zoo niet,
i spoedig een berichtje aan het
Setariaat, Heerengracht 540,
Amiam. Dan krijgt ge meteen den
oien Bundel en daarin zevenmaal
itereen mijn vermaning om weer
uwe leden te werven.
Ms de Vereeniging honderdduizend
en telde....
Voor tuiniers
CHRIJVEN over een practisch,
\ technisch onderwerp voor vak
lieden en leeken is lastig en
dankbaar werk. Ofwel men blijft
n den populairen kant en dan vindt
-akman er allerlei in dat strikt ge
niën niet heelemaal juist is en schrijft
booze critiek, omdat veel van
zenlijk belang onbesproken is ge
ven; ofwel men streeft naar een
:h altijd maar betrekkelijke
voligheid en zuiverheid en dan vindt
kek het maar een droog en vervelend
merhand wel kent, loopt elk boek
n dien aard tegenwoordig gevaar
eerste oppervlakkige kennismaking
or beiden te worden afgewezen.
tiet zou te betreuren zijn, indien
hn Bergmans' nieuwe boek over
r verzorging l) zulk een lot trof
daarom willen wij er hier
nadrukli.ik de aandacht op vestigen. De
vakOns Nederlandsch Landschap, a u zou anders door de luxueuze
der de menschen te brengen.
F. A. R.
l) John Bergmans: De tuin bij het
menten van onze Vereeniging «f's (Scheltema en Hotkema,
Amvan de aanverwante lichamen.
PAG. 10 DE GROENE N S. M DE GROENE No. 3060
SALZBURGER FESTSPIELE van 25 Juli tot 31 Aug. 1936
W. A. MOZART:
COSI FAN TUTTE
Dirigent: Ftiii v W«ln|»riiwr
29 Juli en 25 Auf ustus
Huoo WOLF:
DER COMREOIDO*
Dirigent: Bram Wilttf
11 «D 21 Auf ustus
W. A. MOZARtT
DON QIOVANNI
Dirigent: Brano Walter
28 Juli. 4, 13 «n 24 Aufustus
OIUSEPPE VERDI:
Dirigent: Arturt Toseanlnl
81 Juli, 10, 20 en 26 Augustus
L. VAN BEETHOVEN:
FIDEUO
Dirigent: Arturo Tatunlnl
25 Juli, 5,16 en 81 Augustus
W. A. MOZART:
FKURO'S HOCHZIIT
Dirigent: Filli v. Wtlngartmr
27 Juli en 29 Augustus
RICHARD WAONER:
M«ISTCRSINQCM
Dirigent: Arturo Teceanlnl
8,14,18 en 22 Augustus
CH. W. OLUCK:
ORPHEUSund EURYDIKE
Dirigent: Bruno Walter
l en 17 Augustus
RICHARD WAONER:
TRISTAN und ISOLDE
Dirigent: Bruno Wilttr
27 Augustus
9 ORKCSrCONCERTEN
der WIENER
PHILHARMONIKER
Dirigenten:
Pltrra MONTEUX
Arthur ROOZIN8KI
Bron* WALTER
F«l!x WEINOARTNER
Arturo 70SCANINI
26 Juli, 2, 6,12,16,19, 21,
23 en 28 Augustus
Huoo VON HOFMANNSTHAL: JEDEftMANN l J. W. OOETHE: FAUST (!? D««l>
(OptnliMMopvMr<MOph«tDompWnt*Siliburt|> l (Opmluoht opvotrlng In d« rotsrijschool)
R«gt«; MAX KEINHARDT
liirtiii in illi inliehtinpin bij di DIBECTIE DER SUZBUR6ER FESTSFIEIE, SALZBUIfi en bij tlli Riiiburnui
Losse nummers van De Groene 20 et. Ouder dan 3 maanden:
60 et. Toezending uitsluitend na ontvangst van het bedrag
HEERENKLEEDING VOOR
VADER EN ZOON
TOT REDELIJKE PRUZEN
ADRIAAN SCHAKEL
HilllGEWEG . TELEFOON 37273
Er kwamen twee heeren uit het Noorden
Toen ze eenmaal van SCHAKEL hoorden
Kochten ze daar een jat
Tegelijk ook een daa
En «choenen en hoeden en boorden
Voor kleine verwondingen: hè» ideale
9-H
vanaf
Verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten
is niet
volmaakt
zonde* een fóho&dyke
>A/aar blijven de voordeelen van een fijn pro
fiel, prachtig haar en mooie oogen.., als
U w tanden leelijk, onaantrekkelijk zijn? Wilt . ,
U dat Uw charme verdwijnt als U lacht? , en eee oma ogaeie
an1 glazuur polijst, door een volstrekt
onschaDat is ook niet noodig. U kunt de hagel- delijk bestanddeel, waardoor Uw tanden
blanke, fraaie tanden hebben, die de natuur glanzen als parels. Draag zorg voor wat de
U had toegedacht. U kunt een glimlach be- Natuur U gaf! Houd Uw tanden blank met
Dit schuim beschermt Uw tanden, reinigt de
mond volkomen, en voorkomt slechte adem.
En ten tweede omdat Colgate het
tandzitten die bewonderd wordt, die charmeert!
Maar tanden-6orsfe/en is daarvoor niet af
doende! Om ze grondig te reinigen, moet U
een speciale tandpasta met dubbele werking
gebruiken: Colgate, die door vele tandartsen
nadrukkelijk wordt aanbevolen. Eerstens
omdat haar aromatisch schuim doordringt
tot in de kleinste hoekjes tusschen de tanden,
Waar gevaarlijke voedselresten achterblijven.
Colgate, en Uw lach zal
Uw adem frisch
ongedwongen,
en zuiver zijn.
VRAAG NAAR COLKEET"!
Tweemaal Uw geld terug!
Als U na het gebruik van n tube Colgate
niet volkomen tevreden bent o ver de resulta
ten, zend dan de leege tube aan COLGATE,
Amsterdam-C. Wij betalen U het dubbele
van de aankoopprijs terug.
l N TUBES
VAN 2 5,
.4065.
COLGATE VERFRISCHT UW MOND!
; f