m '.<>.: AMERIKA NA DE CRISI De beoovdeelInK van de New Deal. Rotmevelta voorultmichten. EEN van de eerste dingen, die je opmerkt, wanneer je door Amerika reist, is dat men daar over de crisis de depressie, zegt men ginds spreekt als over een afgeloopen tijdvak. De oude welvaart is nog wel niet teruggekeerd, maar men is op weg. De omzetcijfers der productie, de dividenden van industrieele ondernemingen, de wagonladingen, het aantal geregistreerde auto's alles stijgt regelmatig. En de werkloosheid daalt langzaam. Vraagt men nu of deze onmiskenbare vooruitgang te danken is aan de New Deal, aan de tallooze maatregelen van regeeringsingrijpen en aan den prikkel dien het zakenleven ontvangt door de uit voering der vele openbare werken, dan krijgt men de meest tegenstrijdige replieken. Tenminste, wan neer men niet met een achteloos schouderophalen beantwoord wordt. Sommigen geven toe, dat Roose-» velt heel veel gedaan heeft om het zakenleven te stimuleeren. Anderen zeggen, dat ondanks alle dwaze regeeringsbemoeiing de welvaart terugkeert, dat iedere crisis immers de voorwaarden voor her stel in zich bergt en dat men toch niet anders kon verwachten dan dat er op een goeden dag weer een constante opleving in de bedrijven kon komen. Maar dat de crisis tot het verleden behoort, daarover zijn allen het eens. Na eenigen tijd bemerkt men, dat er een scherpe scheidslijn loopt tusschen acceptanten en non acceptanten van Roosevelt's New Deal. Deze scheids lijn heeft heel weinig te maken met politieke partijinzichten. Zij wordt gemarkeerd door beroep, situa tie en levenshouding van den betrokkene. In Europeesche verhoudingen getransponeerd (maar die gelden niet voor Amerika) zou men kunnen zeggen: door iemands stand, door zijn klasse". Vraagt men een kellner, een taxi-chauffeur, een wegwerker, iederen willekeurigen arbeider of middenstander en in Amerika moet men de blanke arbeiders als middenstanders rekenen maar evengoed een onpartijdig journalist, of weten schappelijke werkers zooals universiteitsprofessoren, dan krijgt men de erkenning te hooren, dat inder daad de verbetering voor een groot deel aan Roose velt's maatregelen toegeschreven dient te worden. Vraagt men leiders van groote zaken, dan krijgt men het tegendeel te hooren. En hoe dichter de werkzaamheden van den ge-interviewden zakenman het zuivere gebied van het Kapitaal naderen, hoe meer hij de macht belichaamt die de productie goederen bestuurt, des te grooter is zijn verbittering tegen Roosevelt, des te hardnekkiger zijn ont kenning dat des presidenten sociale en economische fantasieën ook maar iets te maken zouden hebben met het onmiskenbaar herstel. De eerlijkheid gebied mij, te erkennen dat er uitzonderingen op dezen regel voorkomen. Er zijn kapitalisten ik heb er zelfs ontmoet, die in de bankwereld een rol spelen die zeggen dat zij eerlijk moeten erkennen dat Roosevelt hun positie, het bedrijfsleven in het geheele land en het kapitalis tisch stelsel, althans voor eenigen tijd, heeft gered. WAT beteekent dit alles? Het is duidelijk dat deze scheidslijn niet door het toeval geteekend is. En iemand met ook maar een greintje psychologisch onderscheidingsvermogen zal direct begrijpen, dat de non-acceptanten een zeker gevoel van angst verraden. Angst dat hun een zekere controle uit de handen glippen zal boos heid, voor een deel, dat hun al iets van die controle ontfutseld is. Men ziet dit nog beter, wanneer men verder met hen doorpraat. Het gaat inderdaad om een controle, om de ongebreidelde controle over het Kapitaal als productie-middel. En zij zijn hierin grootendeels te goeder trouw. In hun orthodoxie hebben zij geleerd dat staatsingrijpen uit-den-booze is. Er is eenig (o, zoo weinig!) staatsingrijpen geweest. De verbetering kan daar dus nooit het gevolg van zijn. Integendeel: de depressie had veel sneller vanzelf kunnen uitzieken, etc. etc. HUIS TER DUIN PENSION van af f 5.$0 p. dog D«f«lijb* Ork««» l*«tn«m Nieuw: . # Openlucht Rostauront * HtD-Plan 1936 -H- Wiss«l-p«nsion Dariiayond^n Woensdag, Zaterdag, Zc.r>doj NOORDWIJK a/ZEE Om dit goed te begrijpen moet men vooral niet vergeten, dat Amerika tot voor kort nog het do rado is geweest van het ongebreideld particulier ini tiatief. Spreekt men eens wat langer met een Amerikaansch ondernemer", dan bemerkt men hoe ver zijn mentaliteit nog verwijderd is van het sociale bewustzijn, dat West-Europeesche arbeidsverhou dingen kenmerkt en bij ons het denken van onder nemers evenzeer als van arbeiders teekent. Sociale wetgeving, werkloosheidsverzekering, ouderdomspensioen, het verankeren in de wetgeving van den gemeenschapsplicht om den burgers een bestaan te verzekeren, dat klinkt den echten ouderwetschen Amerikaanschen ondernemer als een ketterij in de ooren. Laten ze werken! Laten ze desnoods voor minder loon werken l Deze antwoor den snijden geen hout, maar ze zijn teekenend voor den ouderwetschen Amerikaanschen gedachtengang Amerika heeft immers nooit langdurige werkloos heid gekend I Integendeel, er was een voortdurend gebrek aan arbeidskrachten. Een onontgonnen Vasteland dat in den loop van drie eeuwen door Hollandsche, Fransche en Britsche kolonisten, en sinds het midden van de vorige eeuw door Duitsche en Zuid- en Oost-Europeesche emigranten bevolkt is geworden en waar een voortdurende uitbreiding" plaats vindt met een steeds ruimer worden van de markt, bjedt nu eenmaal het verschijnsel dat er voor het werk dat gedaan moet worden, steeds handen te kort komen. Het opslorpen van arbeidskrachten, door dit reusachtige continent, wordt voor langen tijd een blijvend verschijnsel. Men gaat het als normaal zien. Vandaar dat de sociale ontwikkeling van Amerika geen gelijken tred hield met de politieke en ook de industrieele ontwikkeling. Als cultuuruiting bestaat daar eenvoudig nog geen sociale ont wikkeling. In den vorm van wetgevende maat regelen bestond zij nog slechts embryonaal. Maar, nu is men er plotseling mee begonnen, en dat nog wel in een economische diepte-periode. SOCIALE wetgeving is het zwaartepunt van de New Deal. Men moet in Amerika geweest zijn om dat ten volle te begrijpen. De omstandigheden heb ben het onontkoombaar gemaakt. Wanneer het dieptepunt van de depressie had plaats gehad tijdens een Democratische administratie, dan zou waar schijnlijk een daarop volgende Republikeinsche regeering met sociale maatregelen zijn begonnen en voor een socialistisch of half-bolsjewistisch be wind zijn uitgekreten. De omstandigheden maakten het noodzakelijk hiermee te beginnen, toen de zaken er op z'n aller slechtst voorstonden. Van het vormen van een sociaal verzekeringskapitaal kon dus voorshands geen sprake zijn. Het is duidelijk dat het sociale programma zoodoende een onderdeel werd van, en geheel werd ingeschoven in, het uitgaven-programma. Heeft nu Roosevelt's uitgavenprogramma zijn doeltreffendheid bewezen ? Het is nog veel te vroeg daarover tot een conclusie te komen. Maar bepaalde gevolgtrekkingen kan men toch wel maken. Het blijkt dat, wanneer de staat als opdrachtgever en credietverleener in de plaats komt van zich achterafhoudende particuliere ondernemers, daardoor nog niet automatisch inflatie bedreven wordt. De uit zetting van den geldomloop behoeft daardoor nog niet aanzienlijk vergroot te worden. Evenmin blijken de kosten van levensonderhoud gestegen te zijn. Die zijn in Amerika zelfs gedaald niet alleen in goud, maar ook in dollars. De tendenz tot inflatie bestaat echter wel. Die heeft evenwel andere oorzaken. De (nog zeer draag bare) mate waarin het staatscrediet gebruikt is om de plaats in te nemen van het vroeger ter beschikking gestelde ondernemers-kapitaal heeft daar recht streeks niets mee te maken. Wanneer een bepaald crediet wordt uitgetrokken voor het aanleggen van een of ander openbaar werk, wordt niet de heele geldcirculatie met dit crediet vermeerderd. Een fractie wordt ter beschikking gesteld, circuleert, komt koopkracht en omzet ten goede, tenslotte voor een deel den fiscus in den vorm van belasting, n beschrijft een economischen kringloop die volstrekt niet inflatorisch hoeft te wezen. Wanneer tenslotte een volledig herstel heeft plaats gevonden kan men uitrekenen dat het zoo-en-zooveel gekost heeft. En dan moet de fiscale politiek voor de andere zijde van de rekening zorgen. Dit is nu in Amerika het gevaarlijke punt. De staatsschulden hebben nog altijd niet een hoogte bereikt, die ons, Europeanen, angst aan j aagt. Maar met de fiscale opvoeding van de Amerikanen is het al even treurig gesteld als met de sociale. Zij vinden dat het vanzelf spreekt dat men geen belastingen betaalt. En dat gaat natuurlijk niet l MR. M. KANN PAG. 2 DE GROENE Ne. 3081 imiiiiiiiimiimiiiiiiMiiiiiiiim .?. L Het groeiend Marxisme ?R was eens een tijd, waarin marxismAerikort beleven dat marxistisch" gelijk ? _ _ I.. 4« ?? d Iteekende de leer van Marx en die groep oeveel van deze Marx-vreters zouden meer twee bladzijden van dezen filosoof zelf | socialistische beweging, die zich door die lefgetje het niet eens zijn' bepalen. In de laatste jaren ondergaat dit | echter een duizelingwekkend snelle evol l Via: het prediken van klassenstrijd en via | accepteeren van den klassenstrijd als rea | werd het eerst: alle socialisten en comm | ten; spoedig kwamen de vrijzinnig-democ l T/ iiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiHuiiiimiiiiiHi zullen het nu waarschijnlijk ook hier dt aan: alles waarmee wij en ons kleinste i ben gelezen? en toen alle deelen van het Britsche Wereldrijk, I en de Confessioneele vakbeweging bij; than in zekere kringen allen, die de socialisten _ . _ buiten de wet willen stellen marxist" gewo angeland zelf incluis heeft alleen ZuidIn dezen zin is het Nationaal Jongeren Vet ka geadviseerd tot handhaving van de sancvoör sommige N.S.B.ers reeds marxistisch Vooral generaal Herzog heeft zich zeer wijl omgekeerd het orgaan van dit Verbon uitgelaten. de N.S.B, beticht op een zuiver marxi£n*raal Her: i <* . . f standpunt" te staan, nu ergens in brochure | nationale tegenover de social(istisch)e ged | wordt gesteld. In Duitschland is reeds elk l voor arbeidersbelangen marxistisch". Herzog.... ? Dat wekt herinneTiiiiiiiiniii nriiiiiiii miiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiHiiiiimiiimiii n. En nu begrijpen we ook waarom juist f Afrika hardnekkig vasthoudt aan de inter- \ nale rechtsidee. Waarschijnlijk omdat daar n et besef leeft, wat het beteekent het slacht te zijn van een koloniale veroveringsoorlog. 8 S' 2, ring wordt de regering En dus wachtte de massa, terwijl de sfa/cinj zijn hoogtepunt scheen te bereiken, met spann het ogenblik der geboorte. En daarna cp de dad hun regering. Dit feit drukte van de aanvang d stempel op de regering. Men verlangde geen bel zame overweging, noch breedvoerige beschouw doch slechts daden ! Dit heeft Léon Blum terdi grepen en hij liet, na de regeringsverklarin slechts een herhaling van de verkiezingsbelofte het Volksfront inhield, niet lang op zich wacht Het tempo, dat de regering bij zijn leden kamers hierbij wist op te wekken, is verbazir kend en sluit zich volkomen aan bij haar dra in de commissies onderzocht, in de Chambi Députés behandeld en aangenomen. Intussen reeds een tweede serie (uitvoering grote ui nationalisatie van de oorlogsindustrie, hervo van de Bank van Frankrijk e.a.) ingediend, l de debatten, dank zij de vele wederzijdsche ver van Volksfront en oppositie, dikwijls tot het k stijgen en een rumoer doen ontstaan, dat alle l - ? ? ».'*-? niiiimiiiimmiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiii'iimiiiiiiiiiiii 1GEN jering No. 101 NA Til 1. NI XlL JL JLJJL De Fr< Enige indrukken over het & optreden van het kabinet ^ ELDEN werd onder zoveel rumoer een re( geboren als die van Léon Blum, de leidi het Front Populaire. Tijdens de verkia campagne stapelden de partijen van dit fron beloften, de een al schoner klinkend dan de ai ? ?-? ? ..... v?...._..-. --- ? ----- ??- ??op eender. De communistische overwinnin^treden van de regering. In het Velodrome d'Hilold voor het gehele Volksfront: de komende **? me^ d iïn wordt de regering der massa ! | *' «? Bl? t'kheden, welke zich zullen voordoen, zijn een val bewaren. regering Blum is de regering van de massa. Daarom moet naast het Parlement ook de massa i eer d uorden. Hiervoor blijven de Zondagen i veer d. De eerste bijeenkomst was terstond na de regering. In het Velodrome d'Hidan 20.000 Parijzenaars bijeen om *? <* d« h">? t gen vertrouwen in de Kamers, het vertrouwen ,peuple assemblé" te vragen / volgende Zondag waren het de communisten, die \rote meting belegden om de overwinning te n en men spreekt thans reeds over een geweldig i bij l'Etoile in diepe evolutie is bezig zich te voltrekken. De niseerde massa voelt zich op het ogenblik de ke machtdrager en het gevaar is niet denkbeeldig ? succesvolle en voortdurende stakingen bewijzen - dat de volksmacht uitgroeit boven de wetgevendeuitvoerende macht. eerste phase is voltrokken en het principe van nCliU. C** OtMt* *?**?!» «r ww»-w--«-r- ??- ---,/ ,«* ff ft j ^* * * ? daden ter bevrediging van de massa. In n ^llen heeft overwonnen. Onder de eisen waren werden de eerste serie van 5 wetsontwerpen (zoal wens vele, die logisch en wettelijk zijn, maar lende de 4o-urige arbeidsweek, de collectieve co «wullmg door de crisis werd tegengehouden. ten en devacanties met behoud van loon), ing* "*<** P^se zal thans spoedig aanbreken en het ving te bovengaat, is het een merkwaardig feit,Hanger s zullen hebben. meeste ontwerpen vrijwel unaniem worden aai sen van de economische, sociale- en politieke 'ijkheden, ontstaan ten gevolge van de inwilliging i^chen, omvatten. trst na deze moeilijke periode zal men kunnen oorden op de vraag, die velen zich thans stellen, door de arbeiders verworven voordelen een vercrisis, sluiting van ondernemingen en een ?nitgang van de scheepvaart en de export als men. Slechts voor déinvoering van de 40-w i, beidsweek wenste het grootste deel van de opj geen verantwoordelijkheid te dragen. Hetgeen de huidige omstandigheden volkomen begrijpel In de hamer heeft de voorzitter Herriot, voor gesticulerende leiding de toeschouwer bewon gaat koesteren, het zodoende moeilijker dan derrj -- - . « . *« _ Het nog hechte Volksfront steunt haar uoHco/if'««« zeker niet bolwerken. zij is dus zeker van ieder har er voorstellen. F budgetair evenwicht acht Blum thans buiten-' Het is nog te vroeg om een oordeel uit te sprW» terwijl hij een devaluatie (er bestaat een mate in, bij zijn partijgenoten op matiging vd sociale en economische politiek is niet te schei en de finantiële. Door de verschillende maatzullen de lonen ongeveer 35 pCt. stijgen. nks het feit, dat Blum meent, dat de industrie ei een prijsstijging van 5 pCt. zal kunnen vern, wordt de kostenvermeerdering voor het Rijk milliard francs geraamd. Bovendien zullen de en de exportindustrie het zonder overzich aan voorspellingen te wagen over dehechthe het front en zijn regering. Reeds thans blijkt i dat de communisten een zwak punt vormen steunden zij de totstandkoming van de regen gaven zij toezeggingen voor de toekomst, doch d\ over geen enkele portefeuille beschikken dra% geen regeringsverantwoordelijkheid. Hierdoor b de communistische fractie zich in een machtsp die zoals reeds even bleek bij de appreciatl enkele stakingsfeiten?licht tot conflicten m vaste bodem en de gehele onderneming van gematigde radicaal-socialisten kan leiden. Defering-Blum wordt hierdoor tot een groot expertder communisten, Thorez, spant zich dan ooM imistisch veto!) ten enen male afwijst. Daarver staan de genoemde sterk verhoogde uit' > Ten aanzien van de financiële politiek, in door zijn regering ie volgen, verklaarde de hui' minister-president slechts, dat de basis hiervan ij n: een poging om door het grote crediet, dat nd heeft, te bereiken wat andere landen door de i.itie bereiken". zeer vage finantiële programma biedt wel zeer Het is waarlijk niet te verwonderen, dat een ouwer van de tegenwoordige toestanden en de verlangens en uitingen aan te dringen. De vrcfetélde maatregelen verzuchtte: il faut pour lang deze regering zal standhouden hangt af ifendre ces choses la avoir fait ses tudes. vraag, hoe lang het Volksfront ten aanzien i * 14 Juni 1936. B. W. HAVEMAN WAT ZICH ZN FRANKRIJK AFSPEELT, heeft een diepere beteekenis dan te bespeuren valt in de dagbladberichten, die de gebeurte nissen van den dag weerspiegelen. Stakingen, op heffingen van stakingen, loonsvèrhoogingen, sym bolisch" bezetten van fabrieken en hier en daar zelfs van een gemeentehuis dat is het nieuws" dat de telegrammen ons geven. De commentaren daarbij luiden uiterst pessimistisch. Ondertusschen doet zich het verschijnsel voor, dat Léon Blum bij zijn wetgevende maatregelen de medewerking heeft van vrijwel de voltallige kamer. En het zijn waarlijk geen kleinigheden, waarmee hij komt aandragen I Zijn principieele basis is de stelling dat een begrootings-evenwicht in deze omstandigheden volstrekt niet een eerste vereischte van goede regeerkunst is en allerminst het alpha et omega van con structieve politiek. Daaruit vloeien twee verdere principieele program-punten voort: loonsvèrhoogin gen over de geheele linie en een uitgaven-programma het doen uitvoeren van openbare wer ken op groote schaal. Ten derde: handhaving van den franc. Volgens velen is dat laatste punt, in verband met het voorafgaande, een contradictio in terminis, maar dat is een kwestie waarover men zich in Frankrijk op het oogenblik het h oef d nog niet breekt. Frankrijk luidt een nieuw tijdperk in. Waar het op neer komt, is dit: Léon Blum heeft openlijk gezegd, dat het deflatie-tijdperk afgeloopen was en dat de tijd van re-deflatie begon. Dat de aan passingspolitiek op niets was uitgeloopen en dat de staat door het scheppen van crediet de machine weer op gang zou trachten te krijgen. En het op merkelijke was dat niemand, in de Kamer, zich hiertegen verzette. De rechterzijde had dit gemak kelijk kunnen doen. D.w.z.: het zou haar niet geholpen hebben, gezien de groote meerderheid waarover het Kabinet Léon Blum beschikt, maar de conservatieven zouden dan toch duidelijk de ver antwoordelijkheid voor deze z.g. bankroetierspolitiek van zich af hebben kunnen wentelen. Dat zij dit niet deden, dat dus hél Frankrijk den weg der redeflatie betreedt en bewust betreedt dèt is het belangrijke punt. En de meer behoudende kamer leden wisten dan ook heel goed, wat zij deden. Zij hadden met hun kiezers rekening te houden en die hadden ruimschoots genoeg van de deflatie-politiek. Het mag dan waar zijn, wat sommige geleerde krantenschrijvers beweren, dat reflatie op ban» kroétierspolitiek zou kunnen uitloopen de de flatie-politiek doet dat zeker. BLUM verdedigde het koopkrachtmotief" tegen" voer het aanpassingsmotief". Door het telkens opnieuw besnoeien der salarissen wordt een voort durende onderconsumptie in het leven geroepen, die steeds verder doorvreet, tenslotte nieuwe tekor ten en een nieuw begrootingsdeficit veroorzaakt en den vicieusen cirkel van de depressie als een repeteerend tekort oneindig voortzet. Door dit proces om te keeren dus door eerst meer te laten verdienen, als 't moet door middel van kunstmatig gecreëerd crediet, hoopt de socialistische ministerpresident de staathuishouding er weer bovenop te krijgen. Hij noemt zich hierin een navolger van Roosevelt, en in zeker opzicht is dat ook waar. In ieder geval heeft hij hier een voorbeeld voor oogen, dat het betrekkelijk succes van een programma van reflatie te zien geeft en diegenen het zwijgen oplegt, die dit gelijkstellen met een sprong in den afgrond. Het is natuurlijk de vraag, hoe de Fransche franc zich hieronder houden zal. Psychologische elemen ten spelen hierin óók een rol. Blijft er vertrouwen heerschen, dan is er geen reden om onverhoeds tot devaluatie over te gaan. Reflatie en devaluatie zijn* geen identieke begrippen. . Het is echter steeds een gewaagd iets zulke com plexe politieke gebeurtenissen onder n formule te brengen. Er zijn allerlei neven-verschijnselen, die de hoofdzaak vertroebelen. De stakingen en bezet tingen" zijn het bewijs dat de regeering de toestand niet steeds in de hand heeft. Dat zij daar vergoe lijkend tegenover staat, versterkt haar positie geens zins. En het is dan ook niet zonder bijbedoeling dat Herriot zich afzijdig houdt en tevreden is met het Kamer-voorzitterschap. Hij schept zich zoodoende de mogelijkheid om, wanneer het met deze regeering misloopt, als een tweede Poincaréte voorschijn te komen, als een tweede Redder van Frankrijk. HET LAGBRHUXS-DEBAT luidde ook voor het Britsche Rijk een nieuw tijdperk in. Het gaat voor Engeland om deze keuze: zal het Britsche Rijk nog langer optreden als kampioen voor een PAG. 3 DE GROENE Ne. 3081 nevelachtige Volkenbondspolitiek, of zal het zich duidelijk partij stellen in de Europeesche strijdvragen ? Wij kunhen over de zwenking slechts tevreden zijn. Niet dat wij niet gaarne een krachtige Volken bondspolitiek hadden gezien maar zij bestond niet. Het was slechts schijn. Teleurstellend, maar waar. Te dezer plaatse hebben wij er herhaaldelijk tegen gewaarschuwd in de sanctie-politiek een groot pacifistisch idealisme te zien. Door verschillende (koloniale) omstandigheden was deze quasi-volkenbondspolitiek ditmaal voor Engeland uitgestippeld* Velen in-en-buiten Groot- Brittanniëzullen er ook wel oprecht in hebben geloofd. Maar het ware was het toch niet. En in ieder geval heeft het gefaald. De erkenning van dit feit behoeft op geen enkele wijze mee te brengen, dat wij, of de Volkenbond, nu Mussolini het fascistisch eeresaluut brengen. Verre van dien. De Volkenbond zal nu wel het Stimson-principe gaan toepassen (zoo genoemd naar den vorigen minister van buitenlandsche zaken in de Vereenigde Staten, die de mogendheden er toe wist te bewegen de verovering van Mantsjoerije door Japan niet te erkennen) en de in bezit» neming van Ethiopiëdoor Italiënegeeren. Iets anders zou intusschen zijn: een Volkenbondsman daat dat gemakshalve door Italiëuitgeoefend zou worden. Geen fraaie oplossing, maar dan toch een oplossing. Italiëpingelt. Het dreigt met aansluiting aan de Duitsche politiek. Maar de West-Europeesche groote mogendheden laten zich daardoor niet erg bang maken. De onafhankelijkheid van Oostenrijk vormt nog steeds een hinderpaal voor een oprechte samen werking tusschen Fascisten en Nationaal-Socialisten. En de diplomatieke kabinetten laten zich door geen Ciano angst aanjagen, al confereert deze nieuwe ster aan het Europeesche firmament nog zoo hartelijk met zijn Berüjnsche vrienden. Of men op de onmogelijkheid van een samenwerking wel zoo gerust kan zijn? De diplomatieke kabinettenhebben zich, dit jaar, wel mér vergist. IN BELGIËwordt het Fransche voorbeeld gevolgd en ook daar grijpt nu een hevige stakingsbeweging om zich heen. Het gaat om een loonsverhooging, die de prijsstijging, welke op de devaluatie is gevolgd, moet compenseeren, die begonnen is in het haven gebied maar zich nu ook in Luik en elders bij de in dustrie uitbreidt. Het aantal stakers loopt thans reeds in de honderdduizenden. Maar gelukkig is een eerste accoord bereikt. Het tweede ministerieVan Zeeland zal hieraan de handen vol hebben. De voorteekenen van zijn geboorte waren toch reeds niet zoo gunstig. Bijna was de formatie nog op allerlei klein partijgeknoei (vooral van den kant der liberalen, door den niet heropgenomen Devèze opgestookt) gestrand, maar Van Zeeland heeft toch tenslotte zijn schaapjes bij elkaar kunnen krijgen. IN ZWEDEN zijn er reeds moeilijkheden gerezen tusschen sociaal-democraten en burgerlijke par tijen. Ten gevolge hiervan is tenslotte het ministerie Hansson afgetreden. De grondoorzaak ligt in de Dompel Uw voeten in het heerlijke, bruisende, verkwikkende Trannosan Voetbad, uit 15 mine rale badzouten. Het verjongingsbad, het heilzame bad. T-3&-F Rol voor 6 baden . . . 48 c. Trannosan Bruisend Badgenot