De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1936 26 juni pagina 4

26 juni 1936 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

Minister Eden wacht op antwoord De Necui^heefe'fnjLondcn «lIe bultenlindtche diplomaten op een bespreking (tnoodlcd, behalve de Italiaantche De lakei: Geen uitnoodiging, meneer? Wie kan Ik zeggen dat er is, meneer?" D e o n g e n o o d e g a s t: De fcefzer van Abessyniél" (Birmingham Gazette) DIE,ONDANKS HAAR KinOEftlIJK VERTWOWE» UI HAAR WAAKHOND WAF-WAF. BEZWEEK AAM DE ROMEItlSCrtE Na de opheffing der sancties Modern banditisme (South Wales Echo, Cardlff) IN HET OOG DER WERELD Het lot van den Volkenbond OF men een poging zal aanwenden om voor den Volkenbond althans don schijn te redden, of men wellicht zelfs zal trachten in ruil voor de opheffing der sancties eenige verzachtende maatregelen voor Abessyniëte verkrijgen het blijft af te wachten. Op Baldwin en de meesten van zijn collega's hebben wij weinig hoop, en de arme Eden en de genen in het kabinet die met hem sympathiseeren tellen blijkbaar niet meer mee. Doch er is een zaak die nog ernstiger is dan het lot van Abessynië. Dat is het lot van den Volkenbond, en in laatste instantie het lot van Europa, want sen nog gevaarlijker beerschap staat op de loer in den persoon van Hitler. De Volken bond en het stelsel der collectieve veilig heid hebben een geweldigen klap gekre gen. Doch het is mogelijk het gevallen lichaam nieuw leven in te blazen, indien Engeland bereid is zijn plicht te doen. Uit regeeringskringen en Uit de conser vatieve pers komt een stroom van ge ruchten omtrent een noodzakelijke ,,her vorming" van den Volkenbond tot ons. Doch hervorming" beteekent in dit ver band, voor zoover men er over kan oordeelen, een volledige verzwakking, die ons in staat zou stellen ons aan verplich tingen te onttrekken en verantwoordelijk heid van ons af te werpen. Zulk een politiek zou ons regelrecht naar den afgrond leiden. Een halfslachtig isolatio nisme zou onze eigen veiligheid evenmin verzekeren als die van iemand anders. Het beste middel om een nieuwen oorlog te vermijden is, vastbesloten en eendrach tig alle nationaal-socialistische aanvalszucht te weerstaan, met een ondubbel zinnige waarschuwing aan Hitler voor al van Engeland, dat een sleutelpositie inneemt dat de verbondenen meenen wat zij zeggen. Dit houdt geen onrecht jegens Duitschland in; het is slechts een waarborg dat Duitschland de rechten van anderen zal eerbiedigen. (New Statesman and Nation, Londen) Het Itallaansche Bevaar iu Europa DE Italiaansche kolonisatie in Albaniëzal zich zoo noodig niet tot bet economisch terrein beperken. De pu blieke administratie van Albaniëzal on der leiding worden gesteld van Italiaan sche raadgevers", evenals ook koning Zogoel's leger verrijkt zal worden met een groot aantal Italiaansche officieren. Het hoofd van deze militaire missie zal tegelij kertijd chef van het militaire huis van den koning worden, zoodat zelfs de souverein" zelf niet aan de controle ontsnapt. De Engelsche instructeurs van de garde moeten hun post verlaten en worden door Italianen vervangen Alle Italiaansche scholen, die in 1931 op last van koning Zogoel gesloten zijn, zullen weer geopend moeten worden, evenals het groot seminarie der Jezuïeten te Skoetari en andere katholieke gestich ten. De Albaneesche scholen zullen het Italiaansche leerplan moeten aanvaarden en de studie van het Italiaansch wordt verplicht gesteld. Deze ontwikkeling der dingen is er natuurlijk niet naar om Joegoslaviëen Griekenland aangenaam te zijn. Beide landen zien niet zonder ernstige bezorgd heid hoe Italiëzich in den Balkan nestelt. En intusschen varen er onophoudelijk Italiaansche schepen door de Adratische zee en voeren enorme hoeveelheden machines en ander verontrustend mate riaal aan, waarmee de Albaneesche havens van Valona, Santi Quaranta en Durazzo worden volgepakt. (Sydsvenska Dagbladet, Malmö) ,' , t. De-stakingen in Belgi VAN Zeeland heeft na drie weken onderhandelen een ministerie ge vormd en hij schijnt op weg te zijn, de stakingscrisis te bezweren. Na de algemeene verkiezingen kondigde Van Zeeland, ondanks den steun dien zijn regeering van alle kanten had gekregen. aan dat hij voornemens was af te treden. Er gingen zelfs geruchten dat hij naar de Nationale Bank terug zou keeren. De leider der socialisten. Vandervelde, slaag de er echter niet in een ministerie te vormen, als gevolg van het feit dat noch de katholieken, noch de liberalen wilden Mussolini Paul van Zeeland deelnemen aan een regeering waarvan de eerste minister niet buiten de partijen stond. Bij een tweede poging vond Van Zeeland de situatie nog steeds moeilijk, daar de socialisten, die nu de sterkste partij in de kamer vormden, een meer vooruitstrevende politiek wenschten te voeren. Voorts wilde Van Zeeland zelf eenige grondwetsherzieningen invoeren, die niet gepubliceerd zijn en waarvan de partijleiders blijkbaar niet hebben willen weten. Ten slotte werd echter een over eenkomst bereikt, en een ministerie werd gevormd met socialistische ministers van financiën en van buitenlandsche zaken. Doch bijna op den zelfden dag waarop het succes van Van Zeeland bekend werd brak er een epidemie van stakingen uit, waardoor in het bij zonder de mijnen en de zware industrie werden getroffen. De directe aanleiding tot deze stakingen is zonder twijfel het succes der Fransche arbeiders geweest. De streken om Luik en Bergen, niet ver van het Fransche industriegebied gelegen, werden het eerst door de beweging aangetast, en de eischen der stakers van een werkweek van 40 uren, vacantie met behoud van loon, collectieve contracten en loonsverhooging waren van denzelfden aard als die der Fransche arbeiders. Doch de stakingsbeweging moet geacht worden haar oorsprong te hebben in den langdurigen druk der deflatie, die tot Maart 1935 op Belgiëeven zwaar rustte als op Frankrijk. Sinds de devaluatie is er in Belgiëeen industrieel herstel gekomen dat vérstrekkende gevolgen heeft gehad, alsmede een aanzienlijke vermindering der werkloosheid. Doch de arbeider die voortdurend werk heeft gehad moet in de afgeloopen vijf jaren zijn geldloon evenzeer hebben zien dalen als zijn Fran sche collega. Ja, daar de kosten van het levensonderhoud het laatste jaar met 10% zijn gestegen, is hij er in werkelijk heid slechter aan toe, hoewel de Belgische arbeidersklasse als geheel tengevolge van de afname der werkloosheid met 50% er op vooruitgegaan is. Onder deze omstan digheden zijn de stakingen begrijpelijk, en het is te hopen dat de nieuwe regeering er in zal slagen aan de eischen der arbei ders tegemoet te komen voor zoover de prijzen daardoor niet dermate verhoogd zouden worden dat het resultaat der devaluatie weer zou worden te niet gedaan. De voorloopige overeenkomst, thans bereikt, houdt in de garantie van een minimum loon, zes dagen vacantie met behoud van loon en de erkenning der vakvereenigingen. Afzonderlijke onder handelingen zullen worden gevoerd met het oog op de invoering van een werk week van 40 uren. Dank zij de devaluatie zullen deze concessies de economische mogelijkheden van Belgiëwaarschijnlijk niet te boven gaan. Zij mogen integendeel worden beschouwd als de sluitsteen van het algemeene economische herstel, door Van Zeeland tot stand gebracht. (New Statesman and Nation, Londen) Voor het minimum van 8& frank per dag ' DE Syndicale Commissie eischt een minimum loon van 32 frank per dag.... Deze eisch, door de geheele arbeiders klasse van Belgiëgesteld, heeft op de openbare meening een enormen indruk gemaakt. Er zijn dus arme lieden die nog geen 32 frank per dag verdienen?" roepen de lieden uit die van den ellendigen toestand van ons industrieproletariaat nooit eenig begrip hebben gehad. W ij antwoorden hun, dat er tienduizen den Belgen zijn die nog geen 30 frank per dag verdienen, en dat er mijnwerkers zijn die een gezin moeten onderhouden van 27 frank per dag. Vóór alles moet aan dezen weerzinwekkenden toestand een einde worden gemaakt. Er zijn vele arbeiders die er zelfs niet aan kunnen denken, hun bloedarmen en rachitischen kinderen het strikt noodige voedsel te verschaffen. Men begrijpe ons dus wél: wij willen een verhooging van alle Iconen, maar er moet eens en voor al een minimum worden vastgesteld, waaronder geen enkele werk gever mag gaan. (Le Peuple, Brussel) PAG. 6 DE GROENE No, 3082 De reportage van de week Het land der beloften HOE MOBILISEERT HET DERDE RIJK? MEN kan veel beloven. Hitler kan meer of minder fraaie redevoeringen houden. Hij kan het Westen 25 jaar vrede en het Oosten non-agressie-pacten beloven. Hij kan spreken over een rustigen, degelijken en vredelievenden opbouw, over menschenwaarde en eergevoel. En er waren er nog, die hem wilden gelooven, die het fair play" vol wilden houden jegens iemand, die geen eerlijk spel speelt. Ondanks den inhoud en geest van Mein Kampf", ondanks de vele publicaties over de taak" van het Duitsche volk, het bedreigde levensrecht" of het Bolsjewisme", ondanks ook den vierdubbelen invoer aan bauxiet (aluminiumerts), de zesvoudige productie van cement, den aanleg op groote schaal van vliegvelden langs de grenzen, en zoo vele andere voorbeelden meer. Ondanks dit alles hechten velen, met name in Engeland, geloof aan de beloften van den Führer". Hij kon den algemeenen dienstplicht invoeren, staats grepen in Oostenrijk ondernemen en het Locarnopact schenden, en zeggen dat het ging om de Gleichberechtigung" van het Duitsche volk. Som migen geloofden hem, hoewel een enkele blik op de kaart van Europa doet inzien, welke fundamenteele beteekenis de bezetting van het Rijnland en het oprichten van fortificaties aldaar heeft voor de aanvalsplannen in Midden-Europa. De overeen komst voor den 25-jarigen vrede, ondersteund door de versterking van het Rijnland, moet Frankrijk voor de hulpverleening uitschakelen; en Hitler heeft vrij spel. Zonder Frankrijks hulp zijn de Midden-Europeesche staten aan de willekeur van het Derde Rijk overgeleverd. Maar deze dingen deelde Hitler niet mede in zijn vele toespraken tot de wereld. Ook niet, dat de rekensommetjes op de lagere scholen militaire vraagstukken zijn, ook niet, dat op het oogenblik jonge menschen in waanzinnig tempo tot vliegeniers worden opgeleid, evenmin dat aan alle Univer siteiten en Hoogescholen verplichte colleges over Kriegswissenschaft" zijn ingelascht. Daarover sprak Hitler niet. Wel sprak hij over de Duitsche eer en den Duitschen" vrede, en zoo vele andere schoone dingen. Dit spel kan gespeeld worden zoolang de stelsel matige voorbereidingen voor den oorlog kunnen worden geïnterpreteerd als noodzakelijke hande lingen ter schraging van het Duitsche eergevoel en als demonstratie van het Duitsche verlangen naar Gleichberechtigung". Zoolang dat mogelijk was, waren er velen, die geloofden wat zij zoo gaarne zouden wenschen. Maar daar was het juist om te doen. Slechts gesteund door althans een deel der openbare meening in het buitenland, met goedgeloovigheid en fair play", was Hitler in staat onder de oogen van de wereld een bewapening tot stand te brengen, zooals de wereldgeschiedenis, hoewel rijk aan dergelijke situaties, ze nog niet ge kend heeft. De toekomst zal leeren, waarvoor deze overweldigende oorlogsmacht gebruikt zal worden, waarvoor de milliarden in dezen tak .van dienst zijn geïnvesteerd. \7OOR HEN, die door het overstelpende aantal * dwingende argumenten er nog altijd niet achter gekomen zijn, welk een spel het nationaalsocialisme met de wereld tracht te spelen, heb ik, van een reis door het Derde Rijk, een zeer bizondere surprise meegebracht. Hierbij moge u aantreffen de fotografische reproducties van den voor-en achter kant van een z.g. Kriegsbeorderung", oorlogs bevel, die op het oogenblik in koortsachtige haast op het Ministerie van Oorlog te Berlijn worden op gemaakt en successievelijk aan alle Duitsche man nen worden uitgereikt. Reeds velen hebben een der gelijk papier in hun zak en het wachten is nog slechts op het sein, waarop zij in wagons, vracht wagens en vliegtuigen over, voor hen en voor ons, onbekende grenzen zullen worden vervoerd om aldaar het Duitsche levensrecht te verdedigen". U kunt zich voorstellen welk een uitwerking deze Kriegsbeorderung" reeds thans heeft, welke ge moedstoestand zich van een volk meester maakt, waarvan de mannen zulke een mobilisatiebevel in hun bezit hebben. Ieder bizonder nieuwsbericht door de radio, iedere aankondiging van een rede van den Führer", ieder geluid van een fabriekssirene, ja zelfs het gebel aan de deur-op een ongewoon uur herinnert de familie met schrik aan het oogenblik waarop de mannelijke leden van het gezin de hunnen moeten verlaten. Bepakt met kookgerei, ransel en wollen deken. Voor langen tijd, wellicht voor eeuwig. Nog verhoogd wordt de heerschende span ning door het feit, dat er niet over gesproken kan worden. De'voorbeelden hoe dergelijke vergrijpen (landverraad!) gestraft worden, heeft het regime hun in alle openhartigheid getoond. Het staat er als punt No. i; sober, ondubbelzinnig: Die Kriegs beorderung ist geheimzuhalten" Kan er nu nog twijfel bestaan omtrent de agres sieve bedoelingen van Hitler's bewapening ? Is er nog een constructie denkbaar, waarin deze Kriegs beorderung", als dienende voor het herstel van de Duitsche eer en Gleichberechtigung", kan worden gewrongen ? Door wie wordt Duitschland bedreigd ? Wien kan men op redelijke gronden agressieve be doelingen jegens Duitschland op het oogenblik toeschrijven? En zoo ja, waarom wordt dat dan niet openlijk aan de wereld medegedeeld, worden in het geheim, met bedreiging van zware straf voor degeen die er over spreekt, de tegenmaatregelen getroffen? Alleen de aanvaller heeft er belang bij een geheime mobilisatie te beginnen. De aange vallene zal trachten de wereld te mobiliseeren. Het is echter nog sterker. Niet alleen, dat de Duitsche mannen gereed worden gehouden voor den grooten sprong in het duister, zij zijn zelfs volgens een weloverwogen plan reeds ingedeeld naar de fronten, waar zij in actie zullen worden gezet. In n dag worden de manschappen naar de plaats hunner bestemming vervoerd. Het is mij bekend, dat op het oogenblik te Berlijn gewerkt wordt aan de oproepingen voor hen, die op den vijfden mobilisatiedag moeten verschijnen. Zou men op dit ministerie niet tevens in weloverwogen plannen be paald hebben hoe en waar de compagnieën, regi menten en legers zullen moeten opereeren ? Stelt u zich voor, dat Duitschland Nederland zou willen bezetten (hetgeen waarschijnlijk is, aangezien het onze levensmiddelen noodig heeft en ze niet kan betalen en voorts ter vermijding van een kennis making met de Ligne Maginot"). U zoudthetpas merken, als de groote steden reeds bezet zijn. Weer stand is dan wel zeer moeilijk, aangezien een Neder* landsche mobilisatie drie dagen voorbereiding noodig heeft l Aldus zal het fascistische Duitschland iederen staat per overrompeling onder den voet loopen, dien het noodig heeft of die hem in den weg staat. O R is voor alles gezorgd. De mobilisatie van de *?"* oorlogsindustrie is niet ten achter gebleven bij die van de manschappen. Er heeft in den laatsten tijd een concentratie plaats gehad van alle takken van oorlogsnijverheid in de omgeving van Berlijn binnen de z.g. Mittelinie", een strook van onge veer 100 km breedte, loopende van Noord naar Zuid, ter weerszijden van de hoofdstad. In zeer korten tijd z^jn daar vele nieuwe fabrieken verrezen en vele andere zijn naar dit gebied overgebracht. In som mige gevallen heeft men daarbij gebruik gemaakt van de jongelieden van het z.g. Arbeitsdienstjahr". Vaak verdwenen zij voor eenige maanden naar een voor hen onbekend gehouden omgeving, streng geïsoleerd van de buitenwereld, om daar, ondergebracht in tenten en barakken, speciale fabrieken te bouwen. Op deze wijze bereikte de regeering, dat er op verschillende plaatsen gifgas fabrieken ontstonden, van welker bestaan slechts enkele ingewijden kennis dragen. Zoo is mij door iemand, die het weten kan, medegedeeld, dat er tusschen Brandenburg a.d. Havel en het plaatsje Premnitz op deze wijze een gif gasfabriek is gebouwd, die.onder de natuurlijke bescherming van een groot bosch volkomen van de buitenwereld is geïsoleerd. Er wordt op het oogenblik niet gewerkt, slechts door twee mannen gewaakt. Deze gifgasfabriek produceert n.l. een gas van zoodanige superieure kwaliteiten, dat het niet mogelijk is deze langen tijd op normale" wijze in gashouders te bewaren ! In zes uur echter kan deze fabriek in volle actie worden gezet. Dat is een voorbeeld uit vele. Alles staat gereed voor den grooten dag. Het spreekt vanzelf, dat de legerleiding geen schakel in den keten zal hebben vergeten. Ook voor betere en nieuwe wegen is ge zorgd. De beroemde Reichsautobahnen" leggen hiervan een ondubbelzinnig getuigenis af. Probeert u eens een ritje te maken met uw auto over zoo'n nieuwen weg. Wanneer u er echter een gangetje achter zet moet u niet schrikken wanneer uw tochtje een einde vindt door een lekken band, zooals velen reeds overkomen is. Wat is n.l. het geval. Men heeft bij de constructie van deze wegen zoo zeer niet de feitelijke bestemming rekening gehouden, dat ze alleen voor zware gevaarten met rupsbanden e.d. geschikt geacht mogen worden. Echter heeft men zich aan de militaire behoeften van het Derde Rijk weten aan te passen. Een groote bandenfabriek adverteert thans nieuwe banden onder de aanbeve ling: bizonder bestendig tegen hitte, voor het be rijden der nieuwe wegen". Duitschland wil den oorlog. De aard van zijn voor bereidingen wijst er ondubbelzinnig op. De Kriegs beorderung" neemt den laatsten twijfel weg, ook al spreekt Hitler nog zoo veel over vrede en opbouw. Hij kan niet aan de ontmaskering ontkomen. J. J. VAN EYCK BIJ DE ILLUSTRATIE Vóór- en keerzijde van een mobilisatiebevel, uitgereikt te Berlijn, waaruit blijkt, dat het Duitsche leger bin nen 24 uur gemobiliseerd kan worden. Het spreekt van zelf, dat zorgvuldig naam en nadere gegevens geschrapt zijn: het zou onzen zegsman een veroordceling'wegens landverraad bezorgen l «***<"? : * ' tt flt«thitm txt i»er ftbmtlMmg «n Dao i(»| imM fcfftimatm, X'** (D Sttifdtfniftl, tooUtne im «Kuift ***

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl