Historisch Archief 1877-1940
Minister Eden wacht op antwoord
De Necui^heefe'fnjLondcn «lIe bultenlindtche diplomaten op een bespreking (tnoodlcd, behalve de Italiaantche
De lakei: Geen uitnoodiging, meneer? Wie kan Ik zeggen dat er is, meneer?"
D e o n g e n o o d e g a s t: De fcefzer van Abessyniél" (Birmingham Gazette)
DIE,ONDANKS HAAR
KinOEftlIJK VERTWOWE»
UI HAAR WAAKHOND
WAF-WAF. BEZWEEK AAM
DE ROMEItlSCrtE
Na de opheffing der sancties
Modern banditisme
(South Wales Echo, Cardlff)
IN HET OOG DER WERELD
Het lot van den Volkenbond
OF men een poging zal aanwenden
om voor den Volkenbond althans
don schijn te redden, of men
wellicht zelfs zal trachten in ruil voor de
opheffing der sancties eenige verzachtende
maatregelen voor Abessyniëte verkrijgen
het blijft af te wachten. Op Baldwin
en de meesten van zijn collega's hebben
wij weinig hoop, en de arme Eden en de
genen in het kabinet die met hem
sympathiseeren tellen blijkbaar niet meer
mee. Doch er is een zaak die nog ernstiger
is dan het lot van Abessynië. Dat is het
lot van den Volkenbond, en in laatste
instantie het lot van Europa, want sen
nog gevaarlijker beerschap staat op de
loer in den persoon van Hitler. De Volken
bond en het stelsel der collectieve veilig
heid hebben een geweldigen klap gekre
gen. Doch het is mogelijk het gevallen
lichaam nieuw leven in te blazen, indien
Engeland bereid is zijn plicht te doen.
Uit regeeringskringen en Uit de conser
vatieve pers komt een stroom van ge
ruchten omtrent een noodzakelijke ,,her
vorming" van den Volkenbond tot ons.
Doch hervorming" beteekent in dit ver
band, voor zoover men er over kan
oordeelen, een volledige verzwakking, die
ons in staat zou stellen ons aan verplich
tingen te onttrekken en verantwoordelijk
heid van ons af te werpen. Zulk een
politiek zou ons regelrecht naar den
afgrond leiden. Een halfslachtig isolatio
nisme zou onze eigen veiligheid evenmin
verzekeren als die van iemand anders.
Het beste middel om een nieuwen oorlog
te vermijden is, vastbesloten en eendrach
tig alle nationaal-socialistische
aanvalszucht te weerstaan, met een ondubbel
zinnige waarschuwing aan Hitler voor
al van Engeland, dat een sleutelpositie
inneemt dat de verbondenen meenen
wat zij zeggen. Dit houdt geen onrecht
jegens Duitschland in; het is slechts een
waarborg dat Duitschland de rechten
van anderen zal eerbiedigen.
(New Statesman and Nation, Londen)
Het Itallaansche Bevaar iu Europa
DE Italiaansche
kolonisatie in
Albaniëzal zich zoo
noodig niet tot bet
economisch terrein
beperken. De pu
blieke administratie
van Albaniëzal on
der leiding worden
gesteld van Italiaan
sche raadgevers",
evenals ook koning
Zogoel's leger verrijkt zal worden met een
groot aantal Italiaansche officieren. Het
hoofd van deze militaire missie zal tegelij
kertijd chef van het militaire huis van
den koning worden, zoodat zelfs de
souverein" zelf niet aan de controle
ontsnapt. De Engelsche instructeurs van
de garde moeten hun post verlaten en
worden door Italianen vervangen
Alle Italiaansche scholen, die in 1931
op last van koning Zogoel gesloten zijn,
zullen weer geopend moeten worden,
evenals het groot seminarie der Jezuïeten
te Skoetari en andere katholieke gestich
ten. De Albaneesche scholen zullen het
Italiaansche leerplan moeten aanvaarden
en de studie van het Italiaansch wordt
verplicht gesteld.
Deze ontwikkeling der dingen is er
natuurlijk niet naar om Joegoslaviëen
Griekenland aangenaam te zijn. Beide
landen zien niet zonder ernstige bezorgd
heid hoe Italiëzich in den Balkan nestelt.
En intusschen varen er onophoudelijk
Italiaansche schepen door de Adratische
zee en voeren enorme hoeveelheden
machines en ander verontrustend mate
riaal aan, waarmee de Albaneesche
havens van Valona, Santi Quaranta en
Durazzo worden volgepakt.
(Sydsvenska Dagbladet, Malmö)
,' , t.
De-stakingen in Belgi
VAN Zeeland heeft na drie weken
onderhandelen een ministerie ge
vormd en hij schijnt op weg te zijn, de
stakingscrisis te bezweren. Na de
algemeene verkiezingen kondigde Van
Zeeland, ondanks den steun dien zijn
regeering van alle kanten had gekregen.
aan dat hij voornemens was af te treden.
Er gingen zelfs geruchten dat hij naar de
Nationale Bank terug zou keeren. De
leider der socialisten. Vandervelde, slaag
de er echter niet in een ministerie te
vormen, als gevolg van het feit dat noch
de katholieken, noch de liberalen wilden
Mussolini
Paul van Zeeland
deelnemen aan een regeering waarvan
de eerste minister niet buiten de partijen
stond. Bij een tweede poging vond Van
Zeeland de situatie nog steeds moeilijk,
daar de socialisten, die nu de sterkste
partij in de kamer vormden, een meer
vooruitstrevende politiek wenschten te
voeren. Voorts wilde Van Zeeland zelf
eenige grondwetsherzieningen invoeren,
die niet gepubliceerd zijn en waarvan de
partijleiders blijkbaar niet hebben willen
weten. Ten slotte werd echter een over
eenkomst bereikt, en een ministerie werd
gevormd met socialistische ministers van
financiën en van buitenlandsche zaken.
Doch bijna op den
zelfden dag waarop
het succes van Van
Zeeland bekend werd
brak er een epidemie
van stakingen uit,
waardoor in het bij
zonder de mijnen en
de zware industrie
werden getroffen. De
directe aanleiding
tot deze stakingen is
zonder twijfel het succes der Fransche
arbeiders geweest. De streken om Luik
en Bergen, niet ver van het Fransche
industriegebied gelegen, werden het eerst
door de beweging aangetast, en de
eischen der stakers van een werkweek
van 40 uren, vacantie met behoud van
loon, collectieve contracten en
loonsverhooging waren van denzelfden aard
als die der Fransche arbeiders. Doch de
stakingsbeweging moet geacht worden
haar oorsprong te hebben in den
langdurigen druk der deflatie, die tot Maart
1935 op Belgiëeven zwaar rustte als op
Frankrijk. Sinds de devaluatie is er in
Belgiëeen industrieel herstel gekomen
dat vérstrekkende gevolgen heeft gehad,
alsmede een aanzienlijke vermindering
der werkloosheid. Doch de arbeider die
voortdurend werk heeft gehad moet in
de afgeloopen vijf jaren zijn geldloon
evenzeer hebben zien dalen als zijn Fran
sche collega. Ja, daar de kosten van het
levensonderhoud het laatste jaar met
10% zijn gestegen, is hij er in werkelijk
heid slechter aan toe, hoewel de Belgische
arbeidersklasse als geheel tengevolge van
de afname der werkloosheid met 50% er
op vooruitgegaan is. Onder deze omstan
digheden zijn de stakingen begrijpelijk,
en het is te hopen dat de nieuwe regeering
er in zal slagen aan de eischen der arbei
ders tegemoet te komen voor zoover de
prijzen daardoor niet dermate verhoogd
zouden worden dat het resultaat der
devaluatie weer zou worden te niet
gedaan. De voorloopige overeenkomst,
thans bereikt, houdt in de garantie van
een minimum loon, zes dagen vacantie
met behoud van loon en de erkenning der
vakvereenigingen. Afzonderlijke onder
handelingen zullen worden gevoerd met
het oog op de invoering van een werk
week van 40 uren. Dank zij de devaluatie
zullen deze concessies de economische
mogelijkheden van Belgiëwaarschijnlijk
niet te boven gaan. Zij mogen integendeel
worden beschouwd als de sluitsteen van
het algemeene economische herstel, door
Van Zeeland tot stand gebracht.
(New Statesman and Nation, Londen)
Voor het minimum van 8& frank
per dag '
DE Syndicale Commissie eischt een
minimum loon van 32 frank per
dag....
Deze eisch, door de geheele arbeiders
klasse van Belgiëgesteld, heeft op de
openbare meening een enormen indruk
gemaakt.
Er zijn dus arme lieden die nog geen
32 frank per dag verdienen?" roepen de
lieden uit die van den ellendigen toestand
van ons industrieproletariaat nooit eenig
begrip hebben gehad.
W ij antwoorden hun, dat er tienduizen
den Belgen zijn die nog geen 30 frank per
dag verdienen, en dat er mijnwerkers
zijn die een gezin moeten onderhouden
van 27 frank per dag.
Vóór alles moet aan dezen
weerzinwekkenden toestand een einde worden
gemaakt.
Er zijn vele arbeiders die er zelfs niet
aan kunnen denken, hun bloedarmen en
rachitischen kinderen het strikt noodige
voedsel te verschaffen.
Men begrijpe ons dus wél: wij willen
een verhooging van alle Iconen, maar er
moet eens en voor al een minimum worden
vastgesteld, waaronder geen enkele werk
gever mag gaan. (Le Peuple, Brussel)
PAG. 6 DE GROENE No, 3082
De reportage van de week
Het land der beloften
HOE MOBILISEERT HET DERDE RIJK?
MEN kan veel beloven. Hitler kan meer of
minder fraaie redevoeringen houden. Hij
kan het Westen 25 jaar vrede en het Oosten
non-agressie-pacten beloven. Hij kan spreken over
een rustigen, degelijken en vredelievenden opbouw,
over menschenwaarde en eergevoel. En er waren
er nog, die hem wilden gelooven, die het fair play"
vol wilden houden jegens iemand, die geen eerlijk
spel speelt. Ondanks den inhoud en geest van Mein
Kampf", ondanks de vele publicaties over de taak"
van het Duitsche volk, het bedreigde levensrecht"
of het Bolsjewisme", ondanks ook den vierdubbelen
invoer aan bauxiet (aluminiumerts), de zesvoudige
productie van cement, den aanleg op groote schaal
van vliegvelden langs de grenzen, en zoo vele andere
voorbeelden meer.
Ondanks dit alles hechten velen, met name in
Engeland, geloof aan de beloften van den Führer".
Hij kon den algemeenen dienstplicht invoeren, staats
grepen in Oostenrijk ondernemen en het
Locarnopact schenden, en zeggen dat het ging om de
Gleichberechtigung" van het Duitsche volk. Som
migen geloofden hem, hoewel een enkele blik op de
kaart van Europa doet inzien, welke fundamenteele
beteekenis de bezetting van het Rijnland en het
oprichten van fortificaties aldaar heeft voor de
aanvalsplannen in Midden-Europa. De overeen
komst voor den 25-jarigen vrede, ondersteund door
de versterking van het Rijnland, moet Frankrijk
voor de hulpverleening uitschakelen; en Hitler
heeft vrij spel. Zonder Frankrijks hulp zijn de
Midden-Europeesche staten aan de willekeur van
het Derde Rijk overgeleverd.
Maar deze dingen deelde Hitler niet mede in zijn
vele toespraken tot de wereld. Ook niet, dat de
rekensommetjes op de lagere scholen militaire
vraagstukken zijn, ook niet, dat op het oogenblik
jonge menschen in waanzinnig tempo tot
vliegeniers worden opgeleid, evenmin dat aan alle Univer
siteiten en Hoogescholen verplichte colleges over
Kriegswissenschaft" zijn ingelascht. Daarover
sprak Hitler niet. Wel sprak hij over de Duitsche
eer en den Duitschen" vrede, en zoo vele andere
schoone dingen.
Dit spel kan gespeeld worden zoolang de stelsel
matige voorbereidingen voor den oorlog kunnen
worden geïnterpreteerd als noodzakelijke hande
lingen ter schraging van het Duitsche eergevoel
en als demonstratie van het Duitsche verlangen
naar Gleichberechtigung". Zoolang dat mogelijk
was, waren er velen, die geloofden wat zij zoo
gaarne zouden wenschen. Maar daar was het juist
om te doen. Slechts gesteund door althans een deel
der openbare meening in het buitenland, met
goedgeloovigheid en fair play", was Hitler in staat
onder de oogen van de wereld een bewapening tot
stand te brengen, zooals de wereldgeschiedenis,
hoewel rijk aan dergelijke situaties, ze nog niet ge
kend heeft. De toekomst zal leeren, waarvoor deze
overweldigende oorlogsmacht gebruikt zal worden,
waarvoor de milliarden in dezen tak .van dienst
zijn geïnvesteerd.
\7OOR HEN, die door het overstelpende aantal
* dwingende argumenten er nog altijd niet
achter gekomen zijn, welk een spel het
nationaalsocialisme met de wereld tracht te spelen, heb ik,
van een reis door het Derde Rijk, een zeer bizondere
surprise meegebracht. Hierbij moge u aantreffen
de fotografische reproducties van den voor-en achter
kant van een z.g. Kriegsbeorderung", oorlogs
bevel, die op het oogenblik in koortsachtige haast
op het Ministerie van Oorlog te Berlijn worden op
gemaakt en successievelijk aan alle Duitsche man
nen worden uitgereikt. Reeds velen hebben een der
gelijk papier in hun zak en het wachten is nog
slechts op het sein, waarop zij in wagons, vracht
wagens en vliegtuigen over, voor hen en voor ons,
onbekende grenzen zullen worden vervoerd om
aldaar het Duitsche levensrecht te verdedigen".
U kunt zich voorstellen welk een uitwerking deze
Kriegsbeorderung" reeds thans heeft, welke ge
moedstoestand zich van een volk meester maakt,
waarvan de mannen zulke een mobilisatiebevel in
hun bezit hebben. Ieder bizonder nieuwsbericht door
de radio, iedere aankondiging van een rede van den
Führer", ieder geluid van een fabriekssirene, ja
zelfs het gebel aan de deur-op een ongewoon uur
herinnert de familie met schrik aan het oogenblik
waarop de mannelijke leden van het gezin de hunnen
moeten verlaten. Bepakt met kookgerei, ransel en
wollen deken. Voor langen tijd, wellicht voor
eeuwig. Nog verhoogd wordt de heerschende span
ning door het feit, dat er niet over gesproken kan
worden. De'voorbeelden hoe dergelijke vergrijpen
(landverraad!) gestraft worden, heeft het regime
hun in alle openhartigheid getoond. Het staat er als
punt No. i; sober, ondubbelzinnig: Die Kriegs
beorderung ist geheimzuhalten"
Kan er nu nog twijfel bestaan omtrent de agres
sieve bedoelingen van Hitler's bewapening ? Is er
nog een constructie denkbaar, waarin deze Kriegs
beorderung", als dienende voor het herstel van de
Duitsche eer en Gleichberechtigung", kan worden
gewrongen ? Door wie wordt Duitschland bedreigd ?
Wien kan men op redelijke gronden agressieve be
doelingen jegens Duitschland op het oogenblik
toeschrijven? En zoo ja, waarom wordt dat dan
niet openlijk aan de wereld medegedeeld, worden in
het geheim, met bedreiging van zware straf voor
degeen die er over spreekt, de tegenmaatregelen
getroffen? Alleen de aanvaller heeft er belang bij
een geheime mobilisatie te beginnen. De aange
vallene zal trachten de wereld te mobiliseeren.
Het is echter nog sterker. Niet alleen, dat de
Duitsche mannen gereed worden gehouden voor den
grooten sprong in het duister, zij zijn zelfs volgens
een weloverwogen plan reeds ingedeeld naar de
fronten, waar zij in actie zullen worden gezet. In
n dag worden de manschappen naar de plaats
hunner bestemming vervoerd. Het is mij bekend,
dat op het oogenblik te Berlijn gewerkt wordt aan
de oproepingen voor hen, die op den vijfden
mobilisatiedag moeten verschijnen. Zou men op dit
ministerie niet tevens in weloverwogen plannen be
paald hebben hoe en waar de compagnieën, regi
menten en legers zullen moeten opereeren ? Stelt
u zich voor, dat Duitschland Nederland zou willen
bezetten (hetgeen waarschijnlijk is, aangezien het
onze levensmiddelen noodig heeft en ze niet kan
betalen en voorts ter vermijding van een kennis
making met de Ligne Maginot"). U zoudthetpas
merken, als de groote steden reeds bezet zijn. Weer
stand is dan wel zeer moeilijk, aangezien een Neder*
landsche mobilisatie drie dagen voorbereiding noodig
heeft l Aldus zal het fascistische Duitschland iederen
staat per overrompeling onder den voet loopen,
dien het noodig heeft of die hem in den weg staat.
O R is voor alles gezorgd. De mobilisatie van de
*?"* oorlogsindustrie is niet ten achter gebleven bij
die van de manschappen. Er heeft in den laatsten
tijd een concentratie plaats gehad van alle takken
van oorlogsnijverheid in de omgeving van Berlijn
binnen de z.g. Mittelinie", een strook van onge
veer 100 km breedte, loopende van Noord naar Zuid,
ter weerszijden van de hoofdstad. In zeer korten
tijd z^jn daar vele nieuwe fabrieken verrezen en vele
andere zijn naar dit gebied overgebracht. In som
mige gevallen heeft men daarbij gebruik gemaakt
van de jongelieden van het z.g.
Arbeitsdienstjahr". Vaak verdwenen zij voor eenige maanden
naar een voor hen onbekend gehouden omgeving,
streng geïsoleerd van de buitenwereld, om daar,
ondergebracht in tenten en barakken, speciale
fabrieken te bouwen. Op deze wijze bereikte de
regeering, dat er op verschillende plaatsen gifgas
fabrieken ontstonden, van welker bestaan slechts
enkele ingewijden kennis dragen. Zoo is mij door
iemand, die het weten kan, medegedeeld, dat er
tusschen Brandenburg a.d. Havel en het plaatsje
Premnitz op deze wijze een gif gasfabriek is gebouwd,
die.onder de natuurlijke bescherming van een groot
bosch volkomen van de buitenwereld is geïsoleerd.
Er wordt op het oogenblik niet gewerkt, slechts
door twee mannen gewaakt. Deze gifgasfabriek
produceert n.l. een gas van zoodanige superieure
kwaliteiten, dat het niet mogelijk is deze langen tijd
op normale" wijze in gashouders te bewaren !
In zes uur echter kan deze fabriek in volle actie
worden gezet.
Dat is een voorbeeld uit vele. Alles staat gereed
voor den grooten dag. Het spreekt vanzelf, dat de
legerleiding geen schakel in den keten zal hebben
vergeten. Ook voor betere en nieuwe wegen is ge
zorgd. De beroemde Reichsautobahnen" leggen
hiervan een ondubbelzinnig getuigenis af. Probeert
u eens een ritje te maken met uw auto over zoo'n
nieuwen weg. Wanneer u er echter een gangetje
achter zet moet u niet schrikken wanneer uw
tochtje een einde vindt door een lekken band, zooals
velen reeds overkomen is. Wat is n.l. het geval. Men
heeft bij de constructie van deze wegen zoo zeer niet
de feitelijke bestemming rekening gehouden, dat
ze alleen voor zware gevaarten met rupsbanden
e.d. geschikt geacht mogen worden. Echter heeft
men zich aan de militaire behoeften van het Derde
Rijk weten aan te passen. Een groote bandenfabriek
adverteert thans nieuwe banden onder de aanbeve
ling: bizonder bestendig tegen hitte, voor het be
rijden der nieuwe wegen".
Duitschland wil den oorlog. De aard van zijn voor
bereidingen wijst er ondubbelzinnig op. De Kriegs
beorderung" neemt den laatsten twijfel weg, ook al
spreekt Hitler nog zoo veel over vrede en opbouw.
Hij kan niet aan de ontmaskering ontkomen.
J. J. VAN EYCK
BIJ DE ILLUSTRATIE
Vóór- en keerzijde van een mobilisatiebevel, uitgereikt
te Berlijn, waaruit blijkt, dat het Duitsche leger bin
nen 24 uur gemobiliseerd kan worden. Het spreekt
van zelf, dat zorgvuldig naam en nadere gegevens
geschrapt zijn: het zou onzen zegsman een
veroordceling'wegens landverraad bezorgen l
«***<"?
:
*
'
tt flt«thitm txt i»er ftbmtlMmg «n Dao
i(»| imM
fcfftimatm,
X'**
(D
Sttifdtfniftl, tooUtne
im «Kuift ***