il Stootte. D« uitila^ d*r»k«mrViing hoarpoliti»lt* rtchtimj (v»rkcyptrO. C «mm. f^rfcy tjolUrwd LJb.oC VryUid.bond S<x. Dcm. V/ryJiirtn ia - Democr&k«n r^ki«*cial Mtr»b«.l tyctfcion**) Soc. &«w. l$»th. VolUp. - Dcmocrat«rv Tot*»! 1 l I 8 t W 61 rH<w -» 94 4e (6 1± 3 l l* a i </*> ?** 4 '7 tit* l 4 t* i i i 'fl? r 45-f"* 6 2 i?« «4« 10 «a * zi Jft' «BB 4 l 2, l i , *5 13 I2 **|24 M 18 Staat» 4«.. D* uit-*lo3 dtr Abewming naar [«.«ptrydtgrbcptn (abs.cyfen) Totaal .«ThU ?W* GttM 5 M db p *.v^ ??* JCR*j «9 ?»'*» 4i4><at44 4M45<j v f7 204 +>» **9 W*> n ?u MC »wlfc** l. f»»liti«k "i 9* Ml6 fl>é^ tol 979 P in *>& wpy> ^jr-^r«*fcj W 9? r M t& W3* n». twl 2bZf Staat 4k. jrrcn ouder* ?pgytv*, Totaal Dcuib^laoj J»-'"sbemmir^g naar" leefty'ds>9roepen(vtrfi.c/fea). lA\a«it*eKaJïp.ortJt It Rtj.Vorm IC Ouit«nl. polibick JjVerK.tbtDnJi« To_ 1 | 21 ?| 4 l4W|»j«» l l£, |«JH55 1 | i\ ?| 4 15 |».y«|iïS 4 \ 2\ $ |«f»tjm«* ^** 44 14 l 24 '2 26 8? f* 41 44 44 42 12 7 2.1 jto 16 f 4\ 60 4S 2d II \\ IOO IOO IOO IOO IOO IOO IOO 5ka*b uitilqg der 3temmin_g naar opl«idingsgn»eficr\ ldd. z /A«« 104 1)68 «00 a5>i^io7ay«««5o7i4?«/6Se-iiAy i»,? 30 iar> «a 5* «l Ji ?*?»* b^Mt 6«««3^Lja|a8?x uwiw»41 'l4 00 ?^ al 3' 3 6rfh4ll 80*» <i8AZ5*8«ky 12 «V ui JM#?iy'*Vplt*V a^tyt 9 6t .?* Sfcaafc^b. De ujfcslag d»»^ stemming Doof opltidinga^rötpen (ue.rk.cxf«r-ft)Opl»i J i'n3*3>*tap« n AcaJ«m. L «efca. g^n,n. M.O. LO£ Totaal M5» 3 u i4 IOO'00 100 i4 IX 6*l5« too 57 Z 39 loetoo IP 56 100100 21 ei toe JU uifccn/. ^aeli tl«k 1536 'J 36 tóo 55 5 '5 12 53 5 ?fHn:cF 15 6J ji looit» 100 35 16 ie*|»«o i± 4i 7^35 loaloaleo Zo T*. b«J iS 12 loo Staat 6a. Da uitslag der stemming naar bertiepen tn bcn9*fu$rbefien Cot>*.c^f«rs) kiezers, die aldus hebben gestemd, gaven te kennen, dat zij de belangen van Nederland en Nederlandsch Indi beide in het oog wilden vatten. En 7% der kiezers" stemde voor de politiek Indiëlos van Holland nu". Onder hen, die voor de hierboven eerstvermelde opvatting kozen, waren er, die daarbij aangaven, dat volledige zelfstandigheid van Nederlandsch Indi in de toekomst moet worden nage streefd. Mannen en Trouwen IN staat I vindt men ook de cijfers voor mannen en vrouwen afzonder lijk. De meeningen der vrouwen wijken soms opmerkelijk van die der mannen af. Men zie bijv. de afwijkingen ten aanzien van de eerste drie standpunten met betrekking tot de maatschappij orde, ten aanzien van het tweede, derde en vooral vijfde standpunt met betrek king tot de buitenlandsche politiek en ten aanzien van de eerste twee stand punten ten opzichte van Indië. Met name wat de laatstgenoemde onder werpen aangaat, kozen de vrouwen voor de meer ethisch-georiënteerde opvattingen. Hoe hoog men de representatieve waarde van den stemmingsuitslag in het algemeen en die van de keuze der vrouwelijke kiezers in het bijzonder moet schatten, valt aan de hand van onze beschouwingen in het vooraf gaande artikel op blz. 6-7, te beant woorden. Verspreiding over het land NA deze algemeene gegevens te hebben vooropgesteld, bespreken wij thans eerst de verdeeling der stemmen over de verschillende deelen des lands. De absolute cijfers, naar deze bijzonderheid gerangschikt, vindt de lezer in staat 2aj de relatieve cijfets, op dezen staat betrekking hebbende, zijn in staat 2b opgenomen. Uit deze gegevens blijkt ons, dat voorzoover de vragen betreffende de maatschappelijke orde aangaat, op lossing I i hare stemmen voornamelijk dankt aan de stadsbevolking, met uit zondering van die in Noord-Brabant, Friesland, Groningen, Drenthe en Limburg. De aantallen stemmen, voor oplossing I 2 uitgebracht, worden door de tegen stelling stad?platteland slechts weinig beïnvloed. Veel sympathie voor dit denkbeeld kwam uit Noord-Brabant en Limburg. Ook in de provincie Utrecht heeft dit standpunt betrekkelijk veel vrienden. Oplossing I 3 kreeg relatief veel stemmen in Friesland, Groningen en Drenthe. In de beide eerstgenoemde provinciën vooral van de stadsbe volking. Voor oplossing I 4 bleek meer dan gemiddelde belangstelling in NoordHolland, vooral in Amsterdam. Met betrekking tot de vragen, den regeeringsvorm betreffende, meenen wij het best te kunnen nagaan, waar het vertrouwen in het parlementaire stelsel het meest bleek te zijn verzwakt. Dit blijkt vooral het geval te zijn in Amsterdam, Den Haag en Eindhoven, en in middelgroote steden als Tilburg, Arnhem, Zutphen, Leiden, Ensched en Maastricht. In deze gemeenten vindt men meer dan gemiddelde sympa thie voor den autoritairen staat (op lossing II 2) of voor een van de beide oplossingen, die van de genoemde afwijken. Komende tot de buitenlandsche poli tiek constateeren wij, dat de oplossing III i meer dan gemiddelden aanhang verwierf in Tilburg, Arnhem, den Haag en Maastricht. Voor III 2 kwam een bijzonder groot aantal stemmen uit Noord-Brabant en Limburg. Oplossing III 3 vond bijzonderen aanhang in Den Haag, Delft en Groningen (stad). Voor oplossing III 4 werden vooral in Friesland, Groningen en Drenthe veel stemmen gewonnen. Oplossing III 5 had in dezelfde provincies veel vrienden, terwijl ook het stemmen-aantal, daarop in Noord-H olland uitgebracht, de aan dacht trekt. Beschouwen wij tenslotte de ant woorden, welke met betrekking tot de vragen omtrent de Indische politiek werden verkregen, dan kan worden vastgesteld, dat op oplossing IV i een meer dan gemiddeld aantal stemmen werd uitgebracht in Noord-Brabant en Limburg, terwijl voor oplossing IV 2 bijzondere aanhang in Friesland werd verkregen. Evenals oplossing I 4 ver wierf oplossing IV 3 veel stemmen in Amsterdam. Afwijkende antwoorden en blanco stemmen werden vooral itv Noord-Brabant en Limburg verkregen. Een mogelijke verklaring daarvoor ligt in de omstandigheid, dat, zooals aanstonds zal blijken, vele aanhangers der Roomsch-Katholieke Staatspartij een afwijkende meening te kenner. gaven. Politieke rlchtloff VAN bijzondere beteekenis is de rubriceering der uitgebrachte stem men naar de politieke richting der kiezers. In staat sa vindt de lezer de desbetreffende absolute cijfers, in de staten 3b en 30 de percentages. Bij de bespreking dezer gegevens vragen wij ons eerst af hoe de stemmen van de aanhangers der onderscheidene politieke richtingen in hoofdzaak over de verschillende standpunten verdeeld zijn, daarna tot welke politieke groepen de aanhangers der verschillende op lossingen in hoofdzaak blijken te be* hooren. Bij de beoordeeling besef 'fe men, dat den deelnemers naar hun politiek^ gezindheid, niet naar hun lidmaatschap eener politieke partij is gevraagd. Het volgende is dus een analyse van het kiezerscorps, niet van de meeningen der partijen. Bij de bestudeering van de eerste twee regels der zoo juist genoemde staten treft ons de vergaande homo geniteit tusschen de a n t i-r e v o l utionnaire en Christel ij khistorische kiezers. Van beide partijen koos 71% voor de oplossing I 2 en 26% voor de op lossing I i. In de tweede groep stemde 97% der anti-revolutionnairen en 96 der christelijk-historischen voor II : en resp. 2% en 3% voor II 2, zood<t de aanhangers van den autoritaire staat, hoe zeldzaam ook binnen beid partijen, bij de christelijk-historischf toch nog iets talrijker blijken te zij; In de volgende groep koos 74% d-: anti-revolutionairen en 71% derchris telijk-historischen voor de onder III aangegeven oplossing. Voor III stemden onderscheidenlijk 15% en 10°, voor III i koos van beide groepen 6°, De aanhangers van III 4 en III bleken onder de christelijk-historischen echter talrijker te zijn dan bij de ver wante groep. Wat de Indische politiek aangaat was bij de kiezers van beide partijen em meerderheid voor IV i, bij de christ* lijk-historischen was deze echter iet REFERENDU Groep I. Maatschappelijke orde: 1. Vrije werking der sociale en eco, mische krachten. 2. Opbouw der maatschappij in ristischen zin. 3. Opbouw van een vrije volksgemei» schap oi> socialistischen gröndsl< 4. Overwinning in communistisch 'i zin der klassetegenstellingen. Groep II. Regeeringsvorm: 1. Parlementair stelsel. 2. Autoritaire regeeringsvorm. Groep III. Buitenlandsche politiek 1. Actieve nationaliteitspolitiek met t c zoo sterk mogelijke bewapening. 2. Traditioneele neulraliteitsöolitiet met de daartoe noodige bewapen sterker dan bij de anti-revolutionairen (resp, 55% en 51%)- Met betrekking tot de oplossing IV 2 was de verhouding omgekeerd (C.H. 43%; A.R. 46%). Dat de communisten in overgroote meerderheid voor I 4 stemden spreekt vanzelf. Ten aanzien van den regeeringsvorm toonde de helft van hen zich voorstander van een in het Stembiljet niet voorzien standpunt, in den regel den Sovjet-staat; 28% koos voor het parlementaire stelsel, 5% voor den autoritairen staat. Een groot aantal, nl. 17% Het de vraag naar den regeeringsvorm onbeantwoord. Nog grooter (nl. 27%) was het aantal, dat de vraag naar de buitenlandsche poli tiek open liet; 42% koos voor III 5, 10% voor III 3, 8% voor III 4. Voor de leuze onder IV 3 vermeld stemden 90% der communisten, terwijl 6% IV 2 wenschte. De Hervorm d-G e r e f o rmeerden waren slechts met 7 stem men vertegenwoordigd. In verband daarmede blijven zij in onze beschou wingen achterwege. Dit laatste geldt ook voor de Plattelanders, de Staatkundi g-G e r e f o rmeerden en de aanhangers van de Revolutionair Socialis tische Part ij. Om geen onjuisten indruk te wekken zijn deze groepen ook in de percentage-staten niet vermeld. Wij komen thans tot hen, die als hun politieke richting liberaal vermeldden of hun sympathie voor den Vrijheidsbond uitspraken. Van hen stemde 92% voor I i en 5% voor I 2; voorts 97% voor II i en 2% voor II 2. Voor de buitenlandsche politiek verkoos 60% de oplossing III 2 en 23% UI 3- Voor III i en 4 werden resp. 7% *n 5% der stemmen uitgebracht, terwijl 3% voor III 5 stemde. In de groep IV stemde 60% der liberalen voor i en 38% voor 2. Onder de aanhangers der R o o m s c h Katholieke Staatspart ij, die aan de stemming deelnamen, was 95% voorstander van I 2, 3% van I i en 2% van I 3; 98% koos voor II i, 80% voor III 2, 7% voor III 3. Voor de oplossingen III i, 4 en 5 werden uit deze groep kiezers resp. 3%, 4% en 4% der stemmen uitgebracht. Bij IV koos 49% voor 2 en 44 % voor i, terwijl het aantal afwijkende meenin gen hier vrij talrijk was, immers 4% en 3% deze vraag niet beantwoordde. Velen dezer kiezers verklaarden te wenschen, dat de belangen van Neder land en Nederlandsch-Indiëbeide wer den behartigd. Wij komen thans tot de S o c i a a 1democratische kiezers. Van hen stemde 94% voor I 3 en 2% voor I 2. Voor II i koos 99% van hen. Geen der oplossingen terzake van de buitenlandsche politiek kreeg een meer derheid in deze groep. De meeste stemmen, nl. 45%, ontving III 4, daarna volgde III 5 met36%. VoorlIIs werd 13% der stemmen uitgebracht en voor III 2, 3%. Terzake van de Indische politiek koos deze groep voor 79% voor IV 2, terwijl 11% voor IV 3 \ \) VRAGEN (behoud volkenbondslidmaatschap): 3. Volkenbondspolitiek met een eigen defensiestelsel gebaseerd op collec tieve veiligheid. 4. Volkenbondspoiitiek met een defcnsiestelsel uitsluitend in volkenbondsverband. 5. Volkenbondspolitiek met afwijzing van oorlogstoerusting. Groep IV. Nederlandsch Indië: 1. Politiek, waarbij aan het Nederlandsche belang een zelfstandige waarde wordt toegekend. 2. Politiek, welker doelstelling n inhoud gericht wordt ob de be hoeften en belangen van Indiëzelf. 3. Politiek ,,Indiëlos van Holland nu". i-j-, stemde en 5% voor IV i. Overigens liet 4% der kiezers deze vraag open. Bij de v r ij z i n n i g-d e m o c r atische deelnemers ontving wat den maatschappijvorm aangaat de oplossing I 2 nog juist de meerderheid (53%), 25% stemde I i en 17% I 3Zoo bleek er binnen deze groep ten aanzien van dit punt grooter verdeeld heid te bestaan dan bij de kiezers der andere politieke richtingen. Voor II i stemde 98% dezer kiezers. Ten aanzien van de buitenlandsche politiek liep deze groep, evenals ter zake van den maatschappijvorm, sterk uit een, sterker nog dan de sociaal-demo cratische, waarover wij zoojuist spra ken. Wij vinden hier 31% voor III 3, 29% voor III 4, 21% voor III 2 en 18% voor III 5. Terzake van de vragen van groep IV koos 74% voor 2 en 24% voor i. Nationaal Herstel was in het kiezerscorps slechts zwak ver tegenwoordigd (111 deeln.). Van de kiezers dezer groep stemde 49% voor I i en 47% voor I 2. Opmerkelijk is, dat uit deze kiezers, na de N.S.B., de meeste stemmen voor den autoritairen staatsvorm werden uitgebracht, nl. 22%, en dat in groep III het stand punt III i nog niet de meerderheid kon verwerven (immers slechts 46 %), terwijl 40% der stemmen op III 2 werd uit gebracht. Bij de Indische politiek waren de stemmen van deze groep, sterker dan die der andere, op IV i geconcentreerd. De 242 aanhangers van de N. S. B. bleken bij I voor 66% voor 2 te V.iezen, 9% koos I, 2% 3. Het aantal afwijkende antwoorden was hier grooter dan elders, nl. 9%. Velen pleitten voor den corporatieven staat. De vragen van de onderhavige groep bleven ook in sterkere mate dan bij de andere politieke richtingen het geval was, onbeantwoord: 13% dezer kiezers stemde hier blanco. Voor II 2 koos 91% van de kiezers dezer beweging, voor I i 4 %; 4% liet de vragen van deze soort onbeant woord. Bij groep III concentreerden de stemmen zich sterker dan elders (be halve bij de Christen-Democratische Unie): 76% stemde voor i, voorts 12% voor 2. In groep IV stemden de aan hangers van deze politieke richting voor 74% op i en voor 17% op 2. Ook in de groepen III en IV waren vele biljetten onbeantwoord gelaten of met een afwijkend standpunt aangevuld. De Roomsch-Katholieke Volkspart ij was onder onze kie zers zwak vertegenwoordigd (127 deeln.). Van haar aanhangers stemde 67% voor I 2 en 24% voor I 3; 97% voor II i; 60% voor III 5, 17% voor III 4 en 14^, III 2; eindelijk 70% voor IV 2, 19% voor IV i en 8% voor IV 3. Van de C h r i s t e n-d e m o c r at i s c h georiënteerde deelnemers sprak 47% zich voor I 3 uit en 40% voor I 2; 90% koos voor II r; 86% voor III 5 «n 85% voor IV 2. Ten aanzien van de buitenlandsche politiek vinden we in deze groep een positievere stelling neming dan bij n der andere rich tingen, terwijl de kiezers dezer partij ook ten opzichte van de Indische poli tiek een minder verdeeld standpunt innemen dan in de meeste andere groepen het geval bleek te zijn. De stemmen van de aanhangers van andere politieke richtin gen dan hier ter sprake kwamen, be hoeven geen afzonderlijke behandeling. Opgemerkt zij tenslotte, dat een vrij groot aantal kiezers zijn politieke richting onvermeld liet. De stemmen uit deze groep voor den autoritairen staat uitgebracht (n%) zijn, de aanhangers van Nationaal Herstel en N.S.B, buiten beschouwing gelaten, relatief talrijker dan in n van de politieke groepeeringen, welke wij in de voorafgaande toelichting be spraken. PAG. 10 M GROENE Ne. PAG. 13 DE GROENE No. 3083 l BRENGT UWE VACANTIE DOOR IN HET MOOISTE EN GOEDKOOPSTE LAND VOOR UW ZOMERREIS Heerlijke natuur, gezond klimaat schitterende kuurplaatsen uitstekende spoor-, boot- en autoverbindingen Dezen zomer speciale goedkoope reisgelegenheid met extra D-treinen genaamd AUSTRIA-EXPRESS" met slaaprijtuigen ll« en Ille klasse, vertrekkende van Utrecht over Keulen?München naar Salzburg, Kufstein, Linz en Weenen op 18 en 31 Juli en 7 Augustus 1936. Deelnemers aan deze treinen kunnen de terugreis met eiken gewonen D-trein maken binnen 30 dagen, gerekend vanaf den dag der heenreis. Prijzen heen en terug: naar SALZBURG He klasse f 44.?lik klasse f 31. naar KUFSTEIN f45.?f31. naar LINZ f 52.?f 34.50 naar WEENEN Wbf. f 62.25 f 40. Terugreisbiljetten voor de gewone D-treinen zijn geldig tot aan de Hollandsche grens. Voor hen, die met gewone treinen naar Oostenrijk reizen) verleenen de Oosten rij ksche Bondsspoorwegen bij vol be/ taalde heenreis na een onafgebroken verblijf van ten minst/ 7 dagen in Oostenrijk voor het Voor-en Naseizoen^JO pCf en voor het Hoofdseizoen 60 pCt. reductie voor de terujj reis tot aan een Oostenrijksch grensstation. De heenrei naar Oostenrijk voor het Voorseizoen moet plaats hebbel uiterlijk op 30 Juni, terugreis uiterlijk 10 Juli. Voor hel Naseizoen in den tijd van 26 Augustus tot 30 November, III / \ \ terugreis uiterlijk 31 December 1936. Voorts op willekeu rige reizen binnen Oostenrijk 30 pCt. \ FEESTELIJKHEDEN f Juni?September: Tiroolsche Passiespelen in Thiersee bij Kufstein. 18?22 Juli: Oostenrijksch Brucknerfeesit in Linz, St. Florian en Steyr. 25 Juli?31 Augustus: Salzburger Festspiele". 8?15 Augustus: Weenen, Wereldkongres van Espe ranto. tot September: Klagenfurt am Wörthersee (Karnten). Wörthersee-Sportweken. 6?13 September: Weensche Internationale Najaars beu rs. ?".'-. Vraagt inlichtingen en prospect! bij de Reisbureaux en bij den Oostenrijkschen Propagandadienst voor Vreem delingenverkeer, Stationsplein 22 te Utrecht. KV