D« viit»l«5 d«r»fc«mrV»irj3 naar politriftU* rfcliling D* uitlas naar* Uefbycl»grbep«n foto.*.! 2e? <sw F"W 10 iftJ (4 *ww ?\ n ^U'rflw*1 H** *ft« ^ l?* 42l| &** pwwr^Ww 561 4 W* Staat 4b. Dc.uit.sla3 dt»''itcmmincj naar Lccffc^dsgtf 65j>:*n ouden »P3«3**' Totaal X/Aaahtctunpp.ortJft 46 4* 14 42 ? 24 '£ 28 25 *d ICRc.j.Vornt s? z? 9* \*2 V Jt l. pelibick Z ?9 A\ Al 44 42 12 16 21 2o 2o 16 '/ 9 '9 A\ 60 *Z Z& l*fWJni«£ To_ IOO IOO IOO IOO IOO IOO IOO 5baa.tr ^a. Dg uibsl<ag o*ar -stremming noar opUidingsgroepen n^^^-.»!*^^--»^ r JJ ' TTTl ? UhH-a M l tK4"*~ l 2.1 3 t 4 l 5 I-H-"1 vn. araa idd. acte AUilngymn.of AVO. % iite 000 #W 12 HWWH ^M-^ 39 tf «Se r* * 46»| ^W^^M1^ «J» '6? iil &s 4)*]44|4o|iftdp». fcwHw %^ ;rf«*kt M*rt«4rt6jferi M "r? Stage ^ b- De ujc&iag d«i^ stemming nogf opltidingsgrScparL (uc.rh.exf*rïO« Opl&i J ir23»£n*pan Acadcm Al (de AH«r> M. O. Totaal «W u ,4 42 looko» 6* I0O 4* ,A 3 'J l£ 158 I2 d J* toe 57 2 If * toe I2 ;4 44 o* 46 5661 lo» toe! toe Ut Buiten/. /ooit i-lak «SP* 4 10 «136 we 55 5 '5 12 \n we 45 12 100,100 ?CUtnict Siji IOO 15 l d Ie 66 as 16 tool/ae q* lOolloeK» r*,. b» Staat 6a. D» uilrjiiao, der stemming noor berbtptn »n beroepsgrtepgn CcJ»*.c>>fer*). l i kiezers, die aldus hebben gestemd, gaven te kennen, dat zij de belangen van Nederland en Nederlandsch Indi beide in het oog wilden vatten. En 7% der kiezers" stemde voor de politiek Indiëlos van Holland nu". Onder hen, die voor de hierboven eerstvermelde opvatting kozen, waren er, die daarbij aangaven, dat volledige zelfstandigheid van Nederlandsch Indi in de toekomst moet worden nage streefd. Mannen en Trouwen IN staat I vindt men ook de cijfers voor mannen en vrouwen afzonder lijk. De meeningen der vrouwen wijken soms opmerkelijk van die der mannen af. Men zie bijv. de afwijkingen ten aanzien van de eerste drie standpunten met betrekking tot de maatschappij orde, ten aanzien van het tweede, derde en vooral vijfde standpunt met betrek king tot de buitenlandsche politiek en ten aanzien van de eerste twee stand punten ten opzichte van Indië. Met name wat de laatstgenoemde onder werpen aangaat, kozen de vrouwen voor de meer ethisch-georiënteerde opvattingen. Hoe hoog men de representatieve waarde van den stemmingsuitslag in het algemeen en die van de keuze der vrouwelijke kiezers in het bijzonder moet schatten, valt aan de hand van onze beschouwingen in het vooraf gaande artikel op blz. 6-7, te beant woorden. Verspreiding over het land NA deze algemeene gegevens te hebben vooropgesteld, bespreken wij thans eerst de verdeeling der stemmen over de verschillende deelen des lands. De absolute cijfers, naar deze bijzonderheid gerangschikt, vindt de lezer in staat za; de relatieve cijfets, op dezen staat betrekking hebbende, zijn in staat 2b opgenomen. Uit deze gegevens blijkt ons, dat voorzoover de vragen betreffende de maatschappelijke orde aangaat, op lossing I i hare stemmen voornamelijk dankt aan de stadsbevolking, met uit zondering van die in Noord-Brabant, Friesland, Groningen, Drenthe en Limburg. De aantallen stemmen, voor oplossing I 2 uitgebracht, worden door de tegen stelling stad?platteland slechts weinig beïnvloed. Veel sympathie voor dit denkbeeld kwam uit Noord-Brabant en Limburg. Ook in de provincie Utrecht heeft dit standpunt betrekkelijk veel vrienden. Oplossing I 3 kreeg relatief veel stemmen in Friesland, Groningen en Drenthe. In de beide eerstgenoemde provinciën vooral van de stadsbe volking. Voor oplossing I 4 bleek meer dan gemiddelde belangstelling in NoordHolland, vooral in Amsterdam. Met betrekking tot de vragen, den regeeringsvorm betreffende, meenen wij het best te kunnen nagaan, waar het vertrouwen in het parlementaire stelsel het meest bleek te zijn verzwakt. Dit blijkt vooral het geval te zijn in Amsterdam, Den Haag en Eindhoven, en in middelgroote steden als Tilburg, Arnhem, Zutphen, Leiden, Ensched en Maastricht. In deze gemeenten vindt men meer dan gemiddelde sympa thie voor den autoritairen staat (op lossing II 2) of voor een van de beide oplossingen, die van de genoemde afwijken. Komende tot de buitenlandsche poli tiek constateeren wij, dat de oplossing III i meer dan gemiddelden aanhang verwierf in Tilburg, Arnhem, den Haag en Maastricht. Voor III .2 kwam een bijzonder groot aantal stemmen uit Noord-Brabant en Limburg. Oplossing III 3 vond bijzonderen aanhang in Den Haag, Delft en Groningen (stad). Voor oplossing III 4 werden vooral in Friesland, Groningen en Drenthe veel stemmen gewonnen. Oplossing III 5 had in dezelfde provincies veel vrienden, terwijl ook het stemmen-aantal, daarop in Noord-Holland uitgebracht, de aan-. dacht trekt. Beschouwen wij tenslotte de ant woorden, welke met betrekking tot de vragen omtrent de Indische politiek werden verkregen, dan kan worden vastgesteld, dat op oplossing IV i een meer dan gemiddeld aantal stemmen werd uitgebracht in Noord-Brabant en Limburg, terwijl voor oplossing IV 2 bijzondere aanhang in Friesland werd l verkregen. Evenals oplossing I 4 ver-1 wierf oplossing IV 3 veel stemmen in l Amsterdam. Afwijkende antwoorden l en blanco stemmen werden vooral in fc Noord-Brabant en Limburg verkregen, f Een mogelijke verklaring daarvoor r ligt in de omstandigheid, dat, zooals aanstonds zal blijken, vele aanhangers | der Roomsch-Katholieke Staatsp/ *:: een afwijkende meening te ker gaven. Politieke richting VAN bijzondere beteekenis is de rubriceering der uitgebrachte stem men naar de politieke richting der kiezers. In staat 3a vindt de lezer de desbetreffende absolute cijfers, in de staten 3b en se de percentages. Bij de bespreking dezer gegevens vragen wij ons eerst af hoe de stemmer: van de aanhangers der onderscheidene politieke richtingen in hoofdzaak over de verschillende standpunten verdeeld zijn, daarna tot welke politieke groepen de aanhangers der verschillende op lossingen in hoofdzaak blijken te behooren. Sijde beoordeeling beseffe men, dat den deelnemers naar hun politieke. gezindheid, niet naar hun lidmaatschap eener politieke partij is gevraagd. Het volgende is dus een analyse van hei kiezerscorps, niet van de meeningen der partijen. Bij de bestudeering van de eerste twee regels der zoo juist genoemde staten treft ons de vergaande homo geniteit tusschen de a n t i-r e v o l u tionnaire en Christel ij k historische kiezers. Van beide partijen koos 71% voor de oplossing I 2 en 26% voor de op lossing I i. In de tweede groep stemde 97% der anti-revolutionnairen en 96 der christelijk-historischen voor II i en resp. 2% en 3% voor II 2, zood«.t de aanhangers van den autoritairenl staat, hoe zeldzaam ook binnen beide^ partijen, bij de christelijk-historischen toch nog iets talrijker blijken te zijn. In de volgende groep koos 74% dt-r anti-revolutionairen en 71% derchris telijk-historischen voor de onder III2 aangegeven oplossing. Voor III 3 stemden onderscheidenlijk 15% en 10 voor III i koos van beide groepen 6°,. De aanhangers van III 4 en III 5 bleken onder de christelijk-historischrn echter talrijker te zijn dan bij de ver wante groep. Wat de Indische politiek aangaat wasj bij de kiezers van beide partijen een] meerderheid voor IV i, bij de christ* lijk-historischen was deze echter iets resp. 33 % en 31 % van de stembiljetten, f., waarop de beantwoording van de vra gen in deze groep open bleef. Het zijn wederom een groot aantal personen, die geen politieke richting opgaven, die op III i stemden. Hiervan kwam 36% van de stemmen, die op deze oplossing werden uitgebracht. Voorts leverden de Liberalen] 17% dezer stemmen, de N.S.B.-ers 14%, de aan hangers der Roomsch-Katholieke Staatspartij 13%, Christelijk-histori schen en Anti-revolutionairen elk 6% en de aanhangers van Nationaal Her stel 4%. Het standpunt III 2 kreeg ?ni.47% der stemmen van de zijde der Roomsch-Katholieke Staatspartij, 17% van de Liberalen, 10% van de Antirevolutionairen en 8% van de Christe lijk-historischen. De oplossing III betrok hare stemmen voor 23% van de S.D.A.P., voor 19% van de Liberalen, voor 13% van de Vrijzinnig-Democraten en voor 13% van de zijde der RoomschKatholieke-Staatspartij, terwijl 6% van de Anti-revolutionairen stemde. Van hen, die voor III 4 hun stem uit brachten, waren 61 % Sociaal-demo craat, 10% Vrijzinnig-democraat en 6% Roomsch-Katholiek. De stemmen voor III s kwamen voor 45% van den kant der S.D.A.P., voor 6% van com munisten en voor een gelijk aandeel van Christen-democraten, voor telkens 5% van de zijde der Roomsch-Katholieken en Vrijzinnig-democraten. Grooter dan in het totaal was hier het aandeel dergenen, die geen poli tieke richting noemden, nl. 25%. De stemmen voor een afwijkende meening werden voor 32% van de Communisten, voor ió% van de S.D.A.P.-ers en voor Z3% van aanhangers der RoomschKatholieke Staatspartij verkregen. De blanco-stemmen in deze groepen kwamen in hoofdzaak van dezelfde partijen: 40 % van de Communisten, 16% van de S.D.A.P.-ers en 10% van aanhangers der Roomsch-Katholieke Staatspartij. Onder hen, die een blanco stem uitbrachten, was er voorts 21%, wier politieke richting onbekend bleef. Tenslotte de oorsprong der stemmen voor de verschillende standpunten binnen de vierde groep nagaande, Leeftijd WANNEER wij de uitgebrachte stemmen rangschikken naar den leeftijd der kiezers, trekken enkele merkwaardige verschijnselen onze aan dacht. De lezer raadplege in dit verband staat 4a en de percentages, vervat in staat 4bEr zijn oplossingen, die in het bij zonder de voorkeur hebben van jongere kiezers en andere, die vooral de stem men der ouderen op zich vereenigden. Jong en oud zijn natuurlijk relatieve begrippen. Voor ons doel zou men de scheidslijn bij het soste jaar kunnen trekken. Zoo blijkt de oplossing I i in het bijzonder aanhang te vinden bij hen, die deze lijn gepasseerd zijn, voor oplossing I 2 zijn in het bijzonder de jongeren te vinden. Dit geldt trouwens ook voor die, vermeld onder I 3 en I 4. De oplossing II i vindt hare aanhangers vrijwel evenredig over de leeftijdsgroepen ver deeld; zij, die haar niet meer accep teeren en voor II 2 kozen of een af wijkende meening ten beste gaven, bevinden zich vooral onder de jongeren beneden de 35 jaar. Voor de oplossing III i valt geen voorkeur bij bepaalde leeftijdsgroepen op te merken. Daarentegen blijkt het, dat voor de standpunten onder III 2 en 3 meer ouderen en voor die onder III 4 en 5 meer jongeren kozen. Wat ten slotte de oplossingen onder IV betreft, hier had die onder i een voorkeur onder de ouderen, die onder 2 onder de jongeren. In veel sterkere mate geldt dit laatste voor de oplossing 3, welker aanhangers zich vooral onder de jongeren beneden 35 jaar bevinden. kunnen wij vaststellen, dat 33% der stemmen voor i kwam van de zijde der Roomsch-Katholieke Staatspartij, 21% van den kant der Liberalen en telkens 8 % . van Anti-revolutionnairen en Christe lijk-historischen. Van de stemmen voor 2 kwam 33% van de zijde der S.D.A.P., 21% van de zijde der Roomsch-Katho lieke Staatspartij en telkens 8% van Liberalen en Vrijzinnig-democraten. Het standpunt IV 3 verkreeg zijn aanhan gers voor 40% van de Communisten MI voor 38% van de zijde der S.D.A.P. 3e meeste stemmen voor een afwij kende meening, nl. 52% daarvan, «vamen van Roomseh-Katholieken en (6% van S.D.A.P.-ers. Het waren veder dezelfde groepen, die de meerLerheid der blanco stemmen in deze groepen leverden: 35% daarvan kwam /an de S.D.A.P. en 26% van de 3oomsch-Katholieken. REFERENDL Groep I. Maatschappelijke orde: 1. 'Vrije werking der sociale en ecov. mische krachten. 2. Opbouw der maatschappij in solia'./ristischen zin. 3. Opbouw van een vrije volksgemetnschap o-ösocialistischen grondslag 4. Overwinning in communistisch» zin der klassetegenstellingen. Groep II. Regeeringsvorm: 1. Parlementair stelsel. 2. Atttoritaire regeeringsvorm. Groep III. Buitenlandsche politiek:] l. A ctieve nationaliteitspolitiek met zoo sterk mogelijke bewa-Oening. 2. Traditioneele neutraliteitspolitiek met de daartoe noodige bewapen,n'. \\ RAGEN (behoud volkenbondslidmaatschap). 3. Volkenbondspolitiek met een eigen defensiestelsel gebaseerd op collec tieve veiligheid. 1. Volkenbondspolitiek met een defen siestelsel uitsluitend in volkenbonds ver band. ?">. Volkenbondspolitiek met afwijzing van oorlogstoerusting. ?iroep IV. Nederlandsen Indië: '. Politiek, waarbij aan het Neder landsche belang een zelfstandige waarde wordt toegekend. 2. Politiek, welker doelstelling en inhoud gericht wordt op de be hoeften f n belangen van Indiëzelf. 3. Politiek ,,Indiëlos van Holland nu". PAG, l» Dl GROENE Ne. Opleiding: WIJ gaan thans over tot bespre king van de uitkomsten der stemming, zooals ze in staat 5 naar de opleiding zijn gerubriceerd. Bij bestudeering dezer gegevens blijkt ons, dat de oplossingen in drie groepen zijn te onderscheiden. Er zijn er, die speciaal aanhang vinden bij de hoogere opleidingsgroepen; er zijn er waarvoor de belangstelling over de verschillende opleidingsgroepen gelijk matig is verdeeld of althans zóó, dat daaruit geen duidelijk verband met de opleiding valt te onderkennen en er zijn er, waarvoor in de lagere opleidings groepen bijzondere sympathie bestaat. Tot de hoogere opleidingsgroepen behoort duidelijk oplossing I i, tot de gelijkmatig over alle groepen verdeelde oplossingen I 2 en tot de lagere opleidingen behoort oplossing I 3 en ook oplossing I 4, met dien ver stande, dat voor laatstgenoemde oplos sing speciaal de stemmen van de laagste opleidingsgroep werden verworven. Binnen groep II behoort i tot de gelijkmatig verdeelde, II 2 tot hoogere opleidingen. Van de oplossingen uit groep III kan men i, 2 en 3 tot de eerste groep, de hoogere opleidingen, rekenen en 4 en 5 tot de lagere. Van de antwoorden uit groep IV be hoort i tot de hoogere opleidingen, 2 tot d; gelijkmatig verdeelde en 3 tot de lagere. Beroep DE verdeeling der stemmen naar beroepen en beroepsgroepen der kiezers is vermeld in staat 6a. In staat 6b vindt de lezer de daarbij behoorende percentages. Bij de bestudeering dezer gegevens kunnen wij gebruik maken van een analoog indeelingsschema, als bij de bespreking van het verband tusschen stemmingsresultaat en opleiding werd gebruikt. Er zijn oplossingen, die spe ciaal aanhang vinden bij de hoogere beroepen, er zijn er waarvoor de be langstelling over de verschillende be roepsgroepen gelijkmatig is verdeeld of althans zóó, dat daaruit geen duide lijk verband met het beroep valt te onderkennen en er zijn er waarvoor (3 DE GROENE Ne. 3083 Drie van de vier referendum-onderwerpen werden regelmatig behandeld IN HET WEEKBLAD ECONOMISCHSTATiSTISCHE BERICHTEN In den laatsten tijd zijn o.m. de vol gende schrijvers aan het Woord geweest: ORDENING* Dr. Ir. B, Bölgcr: De medewerking van de arbeidersorganisaties bij de ordening ? Mr. J. Biercns Je Haan: Grenzen van Ordening" ? Mr. Ir. A. W. Quint: Ordening van de industrie ? A. A. van SanJick: Welvaart of gereglementeerde armoede ? Dr. Gaston Craen: Ervaring met ordeningsverlan gens in België. \l Prof. G. Gonggrijp: De les uit Indifc ? 'Dr. A J. A. Prangt: Devaluatie voor Ned.-Indiëeen voordeel? ? Th. Liglhart: Indische retorsiewet ? H. F. N. Nieuwenhuis: De Nederlandsche industrie zoeke meer contact met Ned.-Indië? Mr, D. /. Huhhoff Pol: Economische samenwerking tusschen Nederland en de Nederlandsche overzeesche gewesten. VOLKENBOND: //. CA. G. J. van der Manere: De financieele en economische sancties van den Volkenbond ? Prof. Dr. f. H. W. Verzijl: De inter nationale zijde van het ontwerp sanctiewet ? Mej. Mr. G. ?. Sternberg: De 19e Internationale Arbeidsconferentie ? A. Ricardo: De Volkenbond (waarin eenige economische aspecten van dit lichaam worden uiteengezet). Abonnementsprijs per Jaar f 16.BEZICHTIGING VAN DE QUEEN MARY" te SOUTHAMPTON op 17 JULI « «"?? .\ 80, Aanmelding bij de GeneraaiJAgenten Passage bureau & Schuurmanïs Scheepsagentuur N.V. AMSTERDAM. KOOP EEN LEICA! Neem geen risico's. Waag U niet aan experimenten. De Leica is de beproefde precisie-camera van Leitz: ze is de baanbreekster der kleinbeeldfotografie. Reeds meer dan 10 jaar heeft ze bewezen de beste en meest universeele camera te zijn. Prospectus gratis bij eiken fotohandelaar. Hoofdvertegenw. N.V. ODIN - Nijmegen - Tel. 3540 De Zwitsersche School met individueele opleiding Handelsopl. Elndex. Qymn. en H.B.S. Cursus voor Hollanders voor het aanvullingsex. aan de Techn. Hoogeschool in Zürich, begin 3 Aug Nieuwe opleiding voor jonge vrouwen. Eéa-jarige cursus ter vorming van arts-ass., afgesl. door ex. onder staatstoez. Uitn. geschikt óók voor hen, die aanvull. hunner opl. wenschen door lessen in anat., physiol., verbandleer, psycholog., administr. en talen. Uitst. Holl. referenties. . ituut Minerva Zürich Inl.: Drs. W. F. Miartense, Scheveningen. Kortrijkschestr. n. Tel. 556859 P F. SINEMUS 20 Leldschestraat 22 AMSTERDAM C GEKL OVERHEMDEN NAAR MAAT VANAF......... Fl. 6.7S PRIMA COUPE EN AFWERKING Vtoor all* doeleinden DtrkScnobtt ir J