i il Als iemand verre reizen doet Duizend kilometer Corsica Trotsch land en simpel volk Corsica; links een weg in het binnen land; rechts </e citadel van Corte LAAT u raden, gaat niet van Ajaccio uit. Ajatsjoe" is een soort provinciale herhaling van Riviera-stadjes: flink uitgeschoten, fraaie haven, palmenkaai en fortificaties. En dan Napoleon! Zijn geboortehuis, niet eens erg authentiek; hijzelf als imperator tusschen z'n broers op de wijde Place du Diamant; zijn beeltenis op borden, kopjes en aschbakken Bonaparte overal.... neen, dat is een slechte uitgang voor 'n tocht door Corsica's hart, de bergen in, met schapen- en geitenkudden, wrakke huizen en ontmantelde forten, eucalyptus, her en der een cypressenkerkhof je. En dan liefst nog een marsch bij donker door het maquis, het struik gewas dat ten gerieve der roovers eens het vermoorde hooghout verving. Beter begint ge van een der noordelijke haventjes uit. Ile-Rousse, liever nog: Calvi. Calvi. Aan lichtende golf, boven het schoonste Middellandsche strand, staat het, groen-omsponnen, recht op zijn grondrots. Wie het eens bij dagkrieken aan 't eind der zee zag oprijzen, grauw in rose, vergeet het nooit. De krijgspraal van deze oudste Corsenveste is onmetelijk: Aragon en Genua vochten erom in de I5de eeuw, en trouw aan de Genueezen als later aan Frankrijk, verdient ze 'r devies: Semper fidelis.. Bij volle zon bestijgt ge de cidatel. De muren staan geel en naakt, vlam mend van klaarte. In de als 'n Grieksch kruis gebouwde St. Janskerk zijn twee witmarmeren doopbekkens in n ervan moet Columbus zijn gedoopt. In een sonoor achteraf bergstraatje staat 't verpuinde huis van den ontdekker. Want Genua en Calvi betwisten elkaar zijn geboorte. Maar kent ge de Casa Colombo in Genua??wel, dan wenscht ge bijna, dat de vinder van een wereld geboren ware in dit vervallen huis, dat is een roofvogelnest boven verblin dende zee....... Misschen zijn die 85 K.M. tusschen Calvi en de handelshoofdstad Bastia het eenige parcours op 't eiland, waar de diversiteit van de landschappen zóó evenwichtig en geleidelijk wisselt, dat het verbaasde oog tijd heef t'eraan te wennen. Zilte wind op de lippen, gaat het om de baai, door het eens machtige Algajola wit als een Saraceensche post naar Ile-Rousse, de benjamin der eilandhavens. Wat rosse granietkluiten ervóór gaven het zijn naam; een Genueesche toren, vermolmd, zooals er bij honderden aan deze kusten staan» waakt op de kaap. Niets mér stond er, toen in 1759 Pascal Paoli, die van een vrij" Corsica met een bewind aan den voet der rots van Corte droomde, er een douanehuis neerzette. IleRousse is uit een douanehuis geboren, het vernielde het prestige van Algajola en ontstal Calvi zijn handel. Van Ile-Rousse tot de schuimbaai van St. Florent sliert ge door een soort steppe. Vijftig K.M. lang doorploegt de baan den Désert des Agriates, een dier laatste krampen van bergland naar de kust toe geteisterd terrein, steen op steen, met aan heel den einder maar drie gehuchten, die geen rust geven voor 't oog De milde zee ging links verloren, rechts stekelen woeste dorre kammen op, waarachter al de sneeuwtoppen van het hoog gebergte te kijk komen. Gén opgaand hout, hoogstens een versmachte olijf boom. Eerst de pasovergang van Teghime na St. Florent brengt ver lossing; bij het stijgen tegen den Col die Cap Corse oversnijdt weidt de blik weer over 't diepste groen dat zich denken laat, Patrimonio met z'n bloedrijke wingerds.... om dan bovenop plets beide zeevlakken te omvatten, naar West en Oost: een schittering die overstelpt. Ge daalt daarna; met zijn rose-grijze ouwe stadshuizen, om den Vieux-Port tot acht etages hoog, en veel blakerwitte nieuwe gebouwen stijgt Bastia uit een fijnen middagdamp. BASTIA is beter geslaagd dan Ajaccio! 't Is ondanks z'n vertier zoo rustig, gereserveerd. Veel cafés om een reusachtig palmenplein waar toch nog 'n marmeren Napoleon in toga over zee ziet, richting Frankrijk, en met den rug naar het nabije Elba.... Niet alleen het dialect is hier 't meest Italiaansch, ook de ezels hebben om de lange ooien hoofdtooi die aan de bergen van Latium herinnert, en de zotte paardenomnibusjes met hun flapzeilen wijzen ook al naar de bergen achter Rome. Er is al n Palace met keuken-net-als-overal, maar er is ook 'n behoorlijk eethuis, aan de oude haven. Daar zat ik eens op houten stoel voor houten tafel, kreeg 'n proper gestreept servet uit den uitzet van de ouwe vrouw die zoo handig op 'n open vuur paling bakte maar gén tafellaken. De patroon had zijn eenig laken tegen de zon voor 't raam gehan gen, en was verstomd toen ik het weg nam om den blik op het geestige haventje niet te missen, met z'n hooge huizen even verweerd en ver pulverd als die krochten in de bergen! De straatstegen, met hun wuivende wasch, zijn recht in de rots gehouwen. Zelfs aan het plein in de nieuwe stad wordt geen cocktail gemixt. Al ons Europa glanst in de kunstzijen kousen van de meisjes op de pantoffelparade. In den laatsten daggloed vlamt Bastia als een offerand. Een stad van vijftig duizend, en geen casino. Kom daar eens bij uw Franschen mee aan! De chauffeur uit Nice heeft u al toegefloten: Daarheen? Pensez-vous! geen goeie bioscopen, de maskes mag je als nietCors niet aanraken, en eiken dag geitevleesch. A d'autres vieux!" Het grappig smalspoortje dat met keurige salonwagentjes 't eiland snijdt brengt u in twee uur naar Corte, den navel van 't vroegere Corsische verzet. Uit Bastia zijt ge gisteren om Cap Corse gegaan, dronken van tropische plantenlucht en van de zeebries in de ruischende kreken van Pino, Centuri en Albo. Wel, dit Corte is hun tegenhanger. Ruigte en naaktheid, een klimaat dat niet meegeeft, en er achter de berg beken die huilen in canons, waar de stadscitadel loodrecht in neerziet. De echte bergenstad: hier is de zon scherp en direct! Kleuren ontbreken, en ook de mandaraijn- en cedraatstruiken van de kust. De olijfboomen zijn heesters geworden. Maar ge voelt, dat het stugge herdershart van het volk hier zijn zetel heeft. Ge verwondert u niet, kudden dikharige schapen en geiten door de eenige hoofdstraat te zien drijven, en de burcht zegt iets over die karigheid en kracht, waarvan ten slotte het kustvertier afhangt. Gran dioze bergdéfilés, als naar het Westen door het Golo-dal de verrukkelijke Scala di S. Regina, verbinden het ste deke met zijn havens en scheiden het ervan. Zoo'n bits afstand-houden is in het Middellandsch gebied, waar als regel de landschappen gauw week vervloeien, 'n zeldzaamheid en kost baar. Corte is, sneeuwbekuifd, een Corsicaansch landschap" op zich-zelf. OOK als na Juni de passen van Corte zuidwaarts sneeuwvrij zijn, raad ik u over Vezzani om de oost", de kust langs, te trekken: bij Solenzara, waar n de gladde heirbaan n het koddige kustspoortje doodloopen, gaat het dan zijwaarts weer stoer bergop. De ezeltjes uit het laagland ver dwijnen op slag, geiten en schapen springen om den haverklap voor de wielen. Hier in een uitgelaten, Dolomietenachtige bergwereld, die grimmig over den enormen Col de Bavella heenblaast, ontmoet ge de laatste moeflons of schaap-gemzen: nog hup pelen er ettelijke tientallen over de kloven der verstorven rosse massieven, en als ge ten avond stoomend stilhoudt IS voor het groote berghotel in 't roovershol Zonza, dan krijt uit den tuin er naast jammerlijk zoo'n moeflon maar het dier ligt met gebonden pooten vast aan de ketting; een gijzelaar. . . Bonifacio. Op 'r formidabele kalkhomp vol barsten en mirakelsche grot ten, durvig, anachronistisch en eigen gereid, houdt de zuidelijkste eilandstad zich amper in evenwicht met 'r meterdikke Genueesche forten, 'r drom van ajouren belfoorten, 'r trapstegen en blakerwitte, getormenteerde huisbastions. Voor een halve eeuw was er nog niets dan die veste, die enkel via een ophaalbrug uit de haven te bereiken was, langs een zóó steil pad, dat alleen muildieren, en geen zwakke ezels, er te gebruiken waren. Bonifacius, die ze stichtte, vergelijkt zijn nederzetting met een enormen scheepsromp, waar aan, de eeuwen door, de golven knagen. De eeuwen veranderden het aspect niet. Deze torenhuizen laten zoo weinig licht tot de straat door, dat ze saamgeplakt lijken, en elke stadsuitleg is behalve aan het baaitje benêe, dat schepen van grootsten diepgang op neemt, uitgesloten. Als geworgd deze stad in haar eigen wallen. Tot garnizoen heeft ze, summum van exotisme, de Spahi's ; met ze bruine sergeants zat ik boven aan den Escalier du Roi d'Aragon en luisterde naar hun geleerd relaas over de 174 treden, die Alfons van Aragon bij zij r beleg in n nacht uit de rots liet hou wen. Juist het moment om te zien, hoe het zo K.M. uit deze kust gelegen Sardinië(Italië) voor Bonifacio de eenige buitenwereld is; want er is geen spoorweg met het overige Corsica en naar Frankrijk zelden een boot. Wanneer die antieke bronzen donderbussen op de citadel nog granaten konden braken, dan zouden ze ver spatten op de riffen van La Maddaïena. Wat 'n oorlogshaven l NA de gebalde oerkracht van Boni facio zijn dan de 160 K.M. west-om naar Ajaccio zoo zoetig als een Azurenkust-corniche. Als op hooge zee rol: en stampt de wagen door de beroemd*'1 wingerds van Figari, gewas dat ondé£ gén ander klimaat gedijt en louter o*> deze paar honderd meter heuvelland. rijpen wil. Nauw is bij Sartène op monsterlijke rotspunt de Leeuw van Roccapina, de baak van de oude zee vaarders, zichtbaar, of ge weet ooi: hóe de zee in waarheid dit land regeert; zelfs als bij Olmeto, waar Mérimée's Colomba thuishoort, de bleue voorgoed onzichtbaar wordt en alleen witti grafteekens de monotonie der bosschen breken. De zee toch zendt u opeens, als een muur, die aromatische geure: van 't maquis terug, waarvan Napoleon zei, er geblinddoekt op 80 mijl afstand f AG. 14 DE GROENE Ne. 3085 zijn eiland aan te zullen herkennen. En dan: kaden, kunstlicht, een gramaJ toon die de Klacht van den Corsischen ^?Kastanjeboom" dreint. Een lang terras van spokige eucalyptussen. Een dans zaal, en tap-trot. Ajaccio. Maar 50 K.M. daar-benoorden zult ge in Cargèse, in 't Griekendorp, twee kerken vinden; in de eene wordt Grieksch, in de andere Latijn gezongen. De menschen zijn er wérkelijk van Helleenschen stam. Hun chef uit 1780 heette Stefanopoelos en droeg het costuum van Morea, zijn naneven heeten Stephanopoli, gaan gekleed als u of ik, maar behielden hun archiinandriet en spreken vlotter Grieksch 2an Fransch! Tot hier bewaarde het landschap ook zijn lichte harmonie, maar een paar K.M. verder graaft de weg zich in 'n rotsbreuk en ge zijt in liet wildste tooneeldecor dat ooit was verzonnen: de Calanches van Piana. Gekorven rots, als slierten oranje-en,-rwart lava die op tooverwenk verstijfd ;üjn tot vormen zóó driest, of er een duivel aan 't sculpteeren was geweest. Op deze rosse granietverkristalling trekt de zon bloedstrepen, en schampen <ie zeedennen een helle, vreemde noot Veronese-groen. Die chaotische steenbegoocheling duurt maar twee K.M., doch haar wreede en verrukkende praal klinkt nog uit over die tooverfinale van malsche tinten boven blauw .schuim de Golf van Porto. Ik hoop dat deze edele halfcirkel van koralige rots, rose marmer en «.?wart porfyr uw slotnoot voor Corsica mag zijn. De tijd dat de Cors Doria en c e Turkenpriaat Gragut elkaar hier nder water uiteenreten is voorbij. De tergen van Porto schrijven zich geluid loos in de teere lucht. Halfweg de kaap, tusschen geharkte tuintjes met anjers, rozen en balsemkruid, liggen visschersschuitjes en daar lokt een maal als ten symbool: kreeftjes en mosselen, krabben en inktvisschen. De kruidige eenvoud des levens en 't gerecht van van Corsica's trotsch land en simpel volk. VIATOR en rest van Corsicaansche roover-romantiek: la rnia ferita s/o mortale (dat mijn steek \fadelijk zij) luidt hetinschrift op het mes PAG. is DE GROENE NP. 3085 GROOT-HERTOGDOM LUXEMBURG Het schilderachtige Und met zijn ver scheidenheid van ichoone plekjes en bezienswaardigheden. PRACHTIGE WEGEN UITSTEKENDE KEUKEN GERENOMMEERDE VERBLIJVEN EEN BEWONDERENSWAARDIG CENTRUM VAN TOERISME LIJST VAN GOEDE HOTELS IN ALPHABETISCHE VOLGORDE Luxemburg De v rooi ij ke stad, centrum van tour isme, tallooze attracties en bezienswaar digheden HOTEL CENTRAL^ MOLITOR HOTEL CLESSE Restaurant en Pension ? GRAND HOTEL M CONTINENTAL HOTEL CRAVAT en zijn beroemd restaurant HOTEL CONS met: Restaurant, Brasserie en Concerten Vianden Schilderachtig gelegen in een bergachtig en woest gebied HOTEL DE LA GARE HOTEL KLOPP Echternach Het beroemde groote middelpunt Centrum van prachtige uitstapjes GRAND HOTEL BEL AIR GRAND HOTEL BELLE VUE GRAND HOTEL DE L'ETOILE D'OR GRAND HOTEL WENGLER Langs Moselle en baden Diekirch Beroemd, bekoorlijk middelpunt van de meest verscheiden excursies HOTEL DES ARDENNES HOTEL DE L'EUROPE HOTEL DU MIDI ALLE INLICHTINGEN KOSTELOOS BIJ L'Union des Villes et Centres Touristiques Luxembourg Ringers' Chocolade Bloemen Dikwijls nagebootst, nimmer in kwaliteit geëvenaard CHRYSANTEN (melk) Orchideeën (zeer pittig Violen [pittig Margrieten (zacht Voor elke smaak een bloem SALZBURGER FESTSPIELE van 25 Juli tot 31 Aug. 1936 W. A. MOZART: COSI FAN TUTTE Dirigent: Feilt v. Welngirlnar 29 Juli en 25 Augustus Huoo WOLF: DER CORREOIDOR Dirigent: Bruno Wilter 11 en 21 Augustus W. A. MOZART: DON OIOVAN NI Dirigent: Bruno Wilttr 28 Juli, 4,13 en 24 Augustus GIUSEPPE VERDI: FALSTAFF Dirigent: Arturo Toseanlnl 31 Juli, 10,20en26 Augustus L. VAN BEETHOVEN: FIDELIO Dirigent: Arturo Toscanlni 25 Juli, 5,16 en 31 Augustus W. A. MOZART: FIGARO'S HOCHZEIT Dirigent: Felix v. Welngartnir 27 Juli en 29 Augustus RICHARD WAONER: MEISTERSINQER Dirigent: Arturo Toseanlnl 8,14,18 en 22 Augustus CH. W. OLUCK: ORPHEUSund EURYDIKE Dirigent: Bruno Waltar l en 17 Augustus RICHARD WAGNER: TRISTAN und (SOLDE Dirigent: Bruno Wilttr 27 Augustus B ORKCSTCONCERTEN der WIENER PHILHARMONIKER Dirigenten: Plirra MONTEUX Arthur RODZINSKI Bruno WALTER Filli WEINQARTNER Arturo TOSCANINI 26 Juli, 2, 6,12,16,19, 21, 23 en 28 Augustus Huoo VON HOFMANNSTHAL: JEDERMANN I J. W. OOETHE: FAUST (la Deal) (Openlucht opvoering op hit Domplein te Salzburgi (Openlucht opvoering In dt rotirllaehool) Regie; MAX REINHARDT ''?. Kaarten en alle inlichtingen bij de DIRECTIE DER SALZBIIRfiER FESTSPIELE, SALZBURG en bij alli Reiibureeui HONGARIJE QIP <r^i7T T T^TOT* b l. IjrÜJLJLJCrJK l BUDAPEST Ie RANGS HOTEL PRACHTIG GELEGEN AAN DE OEVERS VAN DEN DONAU. DIRECTE VERBINDING MET HET BEROEMDE ST. GELLÉRT GEZONDHEIDSBAD EN ZWEMBAD MET BOLF5LA8. OVERDEKTE ZWEM2AAL MET BRONWATER. BENZINEPOMP. ZWITSERLAND LES AVANTS boven Montreux 1000 M. b./zee LE GRAND HOTEL Het welbekende FamilieHotel met zijn Kinder paradijs. RUST, LUCHT, ZON, SPORT, PARK, ORCHEST, TENNIS, GARAGE, (dieet maaltijden op verzoek). Pension van Frs M.?af. : l ->?? v/..- ?'? ? .