j; ?? r GODSDIENSTIGE BEZWAREN tegen de erkenning van Sowjet-Rusland? Prof. Dr. PH. KOHNSTAMM WANNEER ik trachten wil een antwoord te geven, op de vraag, die boven dit artikel staat, dient deze m.i. allereerst nauwkeurig te worden gepreciseerd. Bedoelt zij het maatschappelijk stelsel, in Rusland heerschende, als reden van godsdienstige be zwaren tegen erkenning aan te wijzen ? Die wedervraag ligt voor de hand, want wij kunnen telkens in de dagbladen lezen, dat er predikanten en zelfs kerkeraden zijn, die aanbeveling van dat stelsel door een predikant ontoelaatbaar achten. Ja, wij hebben het zelfs beleefd, dat de Sy node der Ned. Herv. Kerk, die onder de huidige kerkorganisatie de meest essentieele geloofs vragen laat rusten als niet tot haar competentie behoorende, een onderzoek naar maatschappelijke theorieën bij enkele predikanten niet heeft ge schuwd. Welnu, als de vraag aldus wordt gestelo, beantwoord ik haar onvoorwaardelijk ont kennend. Godsdienstige bezwaren tegen een productiestelsel, dat er naar streeft niet de winst, maar de behoefte der bevolking tot regelend principe der productie te maken, zijn er m.i. zeker niet. Veeleer zou men het tegendeel kunnen volhouden. Maar de Sowjet Unie is gefundeerd op, en pro pageert, niet enkel een maatschappelijk stelsel, zij beteekent strijd voor een wereldbeschouwing, die met godsdienst onvereenigbaar is! Behoort dit feit, dat ik niet betwisten zal, te leiden tot het afbreken van geestelijk en materieel verkeer? In deze algemeenheid kan ik de vraag eveneens niet anders dan onvoorwaardelijk ontkennend be antwoorden. Ik voel deze formuleering niet slechts als tweeslachtig, maar bijkans als farizeïsch. Want er kan niet de minste twijfel over zijn, dat wij in nauwe finantieele en juridische relaties staan tot andere landen, die eveneens tot staatsreligie proclameeren overtuigingen, die in de plaats van den Levenden God, den God, dien de Bijbel ons leert kennen, afgoden stellen van menschelijk maaksel. De tijd is voorbij, dat men wanen kon, dat afgoden hebben afgedaan. Zij zijn om ons heen geruchtma kender dan ooit te voren. Zij hebben slechts nieuwe namen aangenomen: Bloed en Ras en Bodem. En juist degenen, die het sterkst waarschuwen voor het a-theïsme van Rusland, schijnen het minst gewapend te zijn tegen dit, uit christelijk oogpunt naar mijn vaste overtuiging veel gevaarlijker, Nieuw-Heidendom. MAAR zelfs wanneer dat anders ware, dienen wij te bedenken, dat in onze eigen Grondwet nog steeds de bepaling staat, dat ieder staatsburger tot iedere staatsbetrekking benoembaar is, onafhan kelijk van zijn godsdienstige overtuiging. En deze formuleering sluit, niet slechts in de theoretische exegese, maar ook in de prakrijk, de a-godsdienstige en anti-godsdienstige overtuigingen in. Het behoort . niet tot mijn taak, de voor- en nadeelen van zulk een grondwettelijke bepaling te bespreken. Het is m.i. genoeg, te constateeren, dat een land, dat voor zijn eigen staatsbetrekkingen deze opvatting huldigt, niet geput kan worden als het land zich speciale opoffe ringen moet getroosten om b.v. aan verplichtingen tegenover het buitenland te voldoen. HET hier opgemerkte betreft de technische zijde der credietwaardigheid. Wat nu het derde mo ment, de. moraliteit, aangaat, deze moet kunnen waarborgen, dat Rusland, technisch in staat zijnde aan zijn verplichtingen te voldoen, dit ook zal doen, nu en in de toekomst. Maar als wij nu te rade gaan bij de ervaring in het verleden, dan stuiten wij terstond op de niet-erkenning der oude schulden door de Sowjet-regeering, nog geen twintig jaar geleden. Dit is een heel be denkelijk ding. Het excuus, dat toch slechts de schulden van een vorig régime werden genegeerd, ontneemt aan deze negatie niet het revolutionnaire karakter. Overigens zal het wel waar zijn, dat dit régime zijn eigen schulden wel niet zal verloochenen, maar een autocratisch regeeringsstelsel en dat blijft het Russische toch, ondanks de proeve die nu genomen wordt om het systeem een democratischen onderbouw te geven?heeft natuurlijk altijd kans ook consequent is door het geestelijk ver keer met een ander volk te staken, wanneer wat hier wettelijk en practisch mogelijk is, daar regel wordt. M.i. kunnen wij eerst van een echt probleem spreken naar aanleiding van het vraagstuk der geloofsvervolging. En dan zijn wij zelfs met n slag in een uiterst moeilijken en ingewikkelden . kring van problemen beland. Allereerst de feitelijke vraag: Is er werkelijk in Rusland stelselmatige geloofsvervolging ? Dat er geloovigen in Rusland vervolgd worden, schijnt mij zelfs Dr. Snethlage in zijn naar eigen getuigenis zoo bevooroordeelde jongste brochure: Sowjet-Rusland zegt mij iets i), niet tegen te spreken. Maar lees ik zijn, m.i. niet door helderheid en kritischen zin uitblin kende, bladzijden hieromtrent niet verkeerd, dan ziet hij die vervolging als een strijd niet tegen ge loovigen, maar als een strijd tegen contra-revolutionnairen, hoewel hij merkwaardig genoeg onmid dellijk daaraan verbindt de mededeeling, dat reeds in 1923 de vertegenwoordigers der Kerk volkomen voor de nieuwe orde capituleerden" en de nieuwe maatschappelijke orde in de S.U. een feit is, dat geen macht der wereld meer ongedaan kan maken." Als deze uitspraken juist zijn, is er, dunkt me, alle reden om te concludeeren dat onjuist is die andere, slechts twee bladzijden verwijderde bewering, dat de nieuwe orde in de Sowjet-Unie religieuze elementen bevat, (en wel) zoodanige, die plaats laten voor waarheid en wetenschap, voor interna tionalisme, universeele menschenliefde en een zede lijke wereldorde." Men moet dan m.i. eerder die Russische theologen en godsdienstfilosofen bijvallen, die volhouden, dat het wezen der Bolsjewistische dictatuur gelijk van bijna alle dictatuur trouwens een Ideokratie is, d.w.z. het pogen om het geloof in bepaalde Ideeën met geweld op te dringen, althans alle kritiek op die Ideeën met geweld te onder drukken. Dat zulk een Ideokratie in Rusland thans nog heerscht, schijnt mij moeilijk betwistbaar, waar zelfs een auteur als Snethlage er rond voor uitkomt, dat kritiek alleen toegestaan wordt onder beding, dat eerst de wereldbeschouwing van het bolsjewisme is geaccepteerd. Dat hijzelf dus geen oogenblik het gevoel had, dat hij zich in acht moest nemen, .dat (hij zich) niet vrij uit mocht spreken of niet gaan en staan kon waar (hij) wilde" is daarmede natuurlijk allerminst in strijd. Want hij had immers a priori alle principieele kritiek uitgeschakeld. Maar, zoo voegt Dr. Snethlage aan zijn mededeelingen toe, de bestaande geloofsvervolging is niet principieel, maar accidenteel. Indien wij omringd waren door socialistische staten, dan zouden wij meer vrijheid kunnen geven, maar nu zijn wij nog een eiland." Iets verder wordt het eiland" zelfs een belegerde vesting." Wij komen hier op een terrein, waar het voor een buitenstaander als den schrijver dezer regels buitengewoon moeilijk, zoo niet on mogelijk is, zich een meening te vormen. Is het waar, dat de groote wending is gekomen? Beteekent de opheffing der Communistische Academie, waarover voor enkele maanden de bladen berichtten, dat de vrijheid van onderzoek weer is hersteld? Zoekt, onder de bedreiging in West en Oost van de opkomen de religie van het chauvinisme, Sowjet Rusland een overgang van de dictatuur naar de democratie, van de Ideokratie naar het Humanisme ? Ik hoop en bid het van harte, maar de overgang lijkt mij nog te bruusk om geloofwaardig te zijn. En noch de bro chure van Dr. Snethlage, noch de Voorrede daarin van Prof. Pos bieden duidelijke argumenten, laat staan overtuigende feiten. MAAR gesteld nu eens, dat wij hier slechts met een schijn-bekeering hebben te doen; dient dan de niet-erkenning op grond van onverzoenlijke tegen stelling van wereldbeschouwing en geloof te worden geëischt? Wij raken hier aan een bij uitstek moei lijk theologisch vraagpunt. Het is niet minder dan dat, of er zoo iets bestaat als een natuurlijke . moraal", een natuurlijk recht", of om in de taal van Dr. A. Kuyper te spreken of er een gemeene gratie" naast de bijzondere" te onderscheiden valt. In meer algemeen bekende termen kan men zoo ongeveer zeggen: is er een gebied, waar Christen en humanist elkaar ontmoeten en steunen, en waar zij in een gemeenschappelijk front staan tegenover de aanhangers van het Geweld, van den Oppersten Machtmensch? Ik meen inderdaad zonder dit hier nader te kunnen argumenteeren dat dit het geval is! Ja, ik ga verder, en ben overtuigd, dat in de eerstkomende halve eeuw de groote strijd der geesten en naar te vreezen is niet van de geesten allén zich in deze formatie zal voltrekken. Ik acht het waarschijnlijk, dat de aanhangers van het Geweld en die van het Recht in twee kampen van tot nu toe ongekende Machtsontplooiing tegen over elkander zullen optrekken. En uit die ver wachting is tweeërlei duidelijk. Als Sowjet-Rusland definitief vóór het Geweld en tegen het Recht zal kiezen, zal het dat niet allén doen; er zijn anderen, wier Ideologie veel wezenlijker, veel onverbrekelijker met Gewelds-aanbidding is verbonden, dan zelfs de Sowjet-dictatuur. En in de tweede plaats: het zou belachelijke zelfoverschatting zijn als Nederland zou meenen, alleen den strijd vóór het Recht en den boy cot van alle Geweld-aanbidders te moeten gaan ver kondigen. Dat Nederland deze voor de toekomst der Menschheid beslissende vragen mee moet helpen aan de orde stellen, schijnt mij moeilijk betwistbaar. Maar het behoort dat dan te doen niet individualistisch, in zelfverzekerdheid, maar daar waar gedachtenwisseling over een nieuwe wereld orde thuis behoort: in de Volkerengemeenschap, die streven wil naar de heerschappij niet van Geweld, maar van Recht. En omdat ik overtuigd ben, dat alleen op deze wijze het probleem formuleerbaar is, en alleen langs dezen weg een wei-gefundeerde oplossing kan wor den gezocht, meen ik, dat Nederland niet in afwijking van de geestverwante natiën eenzijdig partij moet kiezen. En a fortiori niet, wanneer het gelijk thans er niet aan denkt de consequenties van zulk een besluit te aanvaarden tegenover die staten en volkeren, die veel onomwondener dan Sowjet-Rusland de belangen van n staat of volk willen maken tot Hoogste Goeden Laatsten Maatstaf. Rusland te blijven boycoteeren als zedelijk minder waardig, terwijl wij de sancties tegen Italiëopheffen en met alle macht onze handelsbelangen met Duitschland en Japan willen bevorderen, moge op opportunistische, economische en politieke gronden verdedigd worden, maar het is m.i. zeker niet een beginsel-beslissing, en nog veel minder een beslissing uit Christelijk Geloof. zelf weer op soortgelijke wijze het veld te moeten ruimen. Zijn de buitenlandsche schulden dan van grooten omvang, dan is er veel kans op een herha ling van het schrappen der verplichtingen. Reeds uit dezen hoofde is het raadzaam met de credietgeving matiging te betrachten en geen leeningen van zeer langen duur te verstrekken. Anderzijds is deze regeering ook weer niet geheel zonder goodwill. Zij heeft steeds prompt voldaan aan al haar buitenlandsche verplichtingen, hetgeen van een groot aantal landen niet gezegd kan worden. Dit is waarlijk geen geringe prestatie voor een land dat, zelf zonder spaarkapitaal, een belangrijke industrieele expansie heeft tot stand gebracht, in een tijd van algemeene economische depressie. Bij een credietverstrekking komt voor ons land en onder de tegenwoordige omstandigheden eigenlijk alleen in aanmerking een financiering van onzen handel met Rusland, zoowel invoer als uitvoer, en ook een credietverleening op langeren termijn van Russische opdrachten voor onze industrie en onze werven. Het verstrekken van een leening, geheel los van onzf eigen commercieele en industrieele be*A«. 8 DE GROENE Ne. 3036 i) Van Loghem Slaterus, Arnhem 1936 langen, heeft, niet alleen in het geval van Rusland, maar in het algemeen en zeker in dezen tijd, weinig zin en zou alleen uit prestige-overwegingen voor de Russen beteekenis kunnen hebben. En als er sprake is van het verhoogen van het pres tige van Rusland komt b.v. de off icieele erkenning van Sowjet Rusland aan de orde, maar niet een crediet verstrekking. Deze erkenning zou overigens wel de credietverstrekking aan Rusland vergemakkelijken. Tot slot moge nog een enkel woord worden gezegd over de vraag of zakelijk gefundeerde credieten aan Rusland een regeeringsgarantie vereischen. Eigenlijk heeft een dergelijke rechtstreeksche of zijdelingsche garantie alleen zin indien.... de credieten zakelijk niet verantwoord zijn en de ontvangen orders het karakter hebben van een werkverschaffing. Bij de commercieele credietgeving die ik hierboven óp het oog heb, is er weinig reden waarom de normale risico's niet door het bedrijfsleven zelf gedragen zouden worden. Ruslands positie is langzamerhand wel zoo geworden, dat de risico's niet grooter zijn dan bij vele andere landen, waarbij men een staats garantie overbodig acht. EEN NIEUWE FASE IN DE DEMOCRATIE DER SOWJETS DE nieuwe grondwet van Sowjet-Rusland is een merkwaardig en belangrijk document. Er zijn menschen, die haar wantrouwen. Zij zeggen: ,,De nieuwe democratie ziet er prachtig uit op papier. Maar hoe zal zij uitgevoerd worden?" Dit is een begrijpelijke reactie. Indien de nieuwe grond wet plotseling was ontsproten aan het brein van een wijzen wetgever of van een kundige juridische commissie, zou ik ook sceptisch zijn. In dit geval echter is de grondwet de vrucht van een organischen groei, die in 1917 is begonnen en zich sinds 1929 met groote snelheid heeft voltrokken. Bovendien is zij niet alleen een belofte. In tal van bepalingen worden slechts feiten vastgelegd die sinds lang werkelijkheid zijn geworden. Als voorbeeld wil ik noemen het recht op be taalden arbeid, vrijen tijd en kosteloos onderwijs voor alle bewoners van het land. DEZE nieuwe grondwet is de derde van den Sowjetstaat. De eerste werd aangenomen op 10 Juli 1918, de tweede op 31 Januari 1924. Lenin schreef in 1909, dat een grondwet ,,de uitdrukking is van de werkelijke verhouding der krachten in den klassenstrijd". Deze verhouding is sedert de revo lutie zoo vaak veranderd, dat de eerste twee con stituties zich zelf spoedig hebben overleefd. De tweede constitutie verleende den burgers geen rechten. Zij vermeldde niet eens de rechten die zij al bezaten. Haar bemoeiing beperkte zich in hoofdzaak tot de verkondiging van de staatsmacht. De oorzaken hiervan zijn duidelijk: de vernietigende burgeroorlog lag nog versch in het geheugen. De dictatuur ontzag niets en was eigenmachtig, want de vijand in eigen huis was nog niet uitgedreven. De regeering was socialistisch in naam, maar de socialistische economie telde meer vraagstukken dan oplossingen en het kapitalisme bood krachtigen weerstand. De helft van den handel, een vijfde der industrie en de geheele landbouw waren in handen van particulie ren. Hoe kon de staat onder zulke omstandigheden werk voor allen waarborgen? Hij was geen baas in eigen huis. Hij moest den klassenstrijd voortzetten en de grondrechten van het land konden dienover eenkomstig niet berusten op individueel recht; zij berustte op de macht van de overheid. Met. gebruikmaking van de voorrechten, die de revolutie gegeven en de grondwet van 1924 beves tigd had, ging de dictatuur voort met het kapitalisme te vernietigen en het socialisme op te bouwen. Na twaalf jaren kostbaren strijd en onvergelijkelijke offers is het Russische kapitalisme dood en heeft het Sowjet-socialisme een overweldigende macht ge kregen. De hieronder gereproduceerde grafiek geeft van de toeneming der productie sinds 1924 een beeld: Voortbrengsel Steenkool (tonnen) Petroleum Ruw ijzer Locomotieven Cement (tonnen) Schoenen Automobielen Productie in 1924 16,100,000 5,900,000 800,000 179 300,000 4,056,000 1935 108,900,000 26,772,000 12,493,000 1,866 4,470,000 84,816,000 96,700 Volgens de Bolsjewiki zijn deze cijfers ,,de mu ziek van het socialisme". In U.S.S.R. bestaat geen kapitalistische industrie en de particuliere handel en boerenbedrijf zijn tot onbeduidende resten ineengeschrompeld. Een nieuwe verhouding der sociale krachten was het gevolg. De constitutie is geworteld in het succes der agra rische collectivisatie, in voortschrijdende industriali satie, in toenemende individueele productie. Op deze nieuwe basis zijn, volgens de meening der Bolsje wiki, nieuwe menschenrechten mogelijk. Ik vind het moeilijk te begrijpen", zei Stalin voor kort tot Roy Howard, den Amerikaanschen dagblad uitgever, wat voor persoonlijke vrijheid" een werklooze kan hebben als hij honger heeft en geen emplooi kan vinden. Werkelijke vrijheid", ging Stalin verder, bestaat slechts daar, waar de uitbuiting is afgeschaft, waar geen hoerigheid bestaat van den een aan den ander, waar geen werkloosheid en armoede is...." Lenin drukte zich zóó uit: Zoo lang klasseverschillen en individueel bezit der pro ductiemiddelen blijven bestaan, is de leuze van vrij heid voor allen een schijnheilige leugen van de bourgeoisie. Er kan geen gelijkheid bestaan", zoo redeneerde hij, tusschen den bezitter en. den nietbezitter, tusschen iemand die goed gevoed is en emand die honger lijdt." Louis Fischer CORRESPONDENT TE MOSKOU VAN DE NATION" EN WASHINGTON POST" Tot 1929 waren er in Rusland nog uitbuitende klassen. Nu zij opgeruimd zijn", zeggen de Bolsjewiki, nu, volgens de woorden van Stalin, onze maatschappij uitsluitend gevormd wordt door vrije werkers van stad en land, arbeiders, boeren en intellectueelen, zijn de vroegere beperkingen van de democratie van den Sowjetstaat niet langer noodig." Het is daarom begrijpelijk, dat de opsomming van de rechten van den burger, zooals die vermeld wor den in hoofdstuk X van de nieuwe constitutie der Sowjets, begint met de rechten, die mogelijk zijn gemaakt door den groei en den rijkdom van de socialistische welvaart: betaalden arbeid, vrijen tijd en kosteloos onderwijs, en dan voortgaat met de rechten van den burger, die hem tijdens de dic tatuur, toen deze nog te maken had met de oppositie van vijandige kapitalistische klassen, wa ren ontzegd. Hieronder zijn in de eerste plaats: vrijheid van het woord, vrijheid van drukpers, recht van vereeniging en vergadering, vrijheid van op tocht en demonstratie. De tegenwoordige verhou ding der krachten in den klassenstrijd" zou den Bolsjewiki gemakkelijk voldoende waarborgen geven om deze wetsbepaling een concreten inhoud te verleenen. Daarom is zij in de grondwet te vinden. Maar het verleden geeft geen aanwijzingen, dat anticommunisten of ook maar communisten en procommunisten die bijzonder critisch zijn, van de centrale autoriteiten spoedig ook maar eenige vrij heid van uiting over politieke vraagstukken zullen verkrijgen. Op het gebied der litteratuur heeft iets meer toe gevendheid bestaan. Echter is zelfs een in beweging verkeerende revolutie onderhevig aan inertie, en Rusland kent geen democratische traditie. Daarom zal het waarschijnlijk nog wel even duren voor het Sowjetregime het in de politiek zonder de stoomwals kan stellen. Onderdrukking is niet langer noodig of gewenscht, maar het blijft een gemak kelijk hulpmiddel. Wat betreft de vrijheid van het woord en dergelijke moeten we afwachten. Maar de constitutie verleent andere burgerlijke rechten, die van nog grooter belang zijn dan het vrije woord. Artikel 127 verzekert dat: burgers van de U.S.S.R. zeker zijn van de onschendbaarheid van hun persoon". Niemand wordt blootgesteld aan arrest tenzij op beslissing of met goedvinden van het openbaar ministerie". En (artikel 128) de onschendbaarheid van de woningen der bur gers en het briefgeheim worden bij de wet be schermd". De constitutie van 1924 oeloofde deze elementaire rechten niet, omdat de practische omstandigheden de belofte toch niet voor verwezenlijking vatbaar zouden hebben gemaakt. De dictatuur, met als werktuig gewoonlijk de G.P.U., oefende onbe perkte macht uit. Noch individuen, noch woon huizen, noch brieven waren veilig voor haar wille keurige daden. De G.P.U. was het scherpe zwaard der revolutie". De toetssteen van de wezenlijke waarde van artikel 127 en 128 is de beteugeling van de G.P.U. Is dat in werkelijkheid geschied? DE langzame ondergang der G.P.U. is in 1931 be gonnen, toen haar overdreven ijver gewettigden achterdocht tegen eenige ingenieurs en technici deed verkeeren in een onbillijken kruistocht tegen een groot aantal intellectueelen. Met zijn rede van 23 Juni 1931 maakte Stalin een einde aan deze onbillijke onderscheiding en ongeveer tegelijkertijd werd Yagoda als chef van de G.P.U. door den meer toegevenden en liberaal-gezinden" Akulov ver vangen. Een zekere ontspanning was hiervan het gevolg, maar de strijd over de collectivisatie was nog steeds hevig. De ijzeren hand kon nog niet worden gemist. De machine van de G.P.U. weigerde met Akulov samen te werken en hij werd terzijde geschoven. Maar in de lente van 1933 benoemde Stalin Akulov tot Procureur-Generaal der U.S.S.R. met de bevoegdheid om toezicht te houden op de wettigheid en regelmatigheid der handelingen van de G.P.U." Akulov begon met een groot aantal gevangenen te bevrijden en een einde te maken aan willekeur. In Januari 1934 besloot de regeering de G.P.U. te reorganiseeren, haar gezag te beperken en haar te herdoopen in Commissariaat voor Interne Aangelegenheden. PAG. 9 DE GROENE No. 3086 Maar er was nog iets ergers voor de G.P.U. Op i December 1934 werd Sergei Kirov, de beminde Bolsjewistische eider in Leningrad, vermoord. Een gedeelte van de schuld viel op het gereconstrueerde Commissariaat voor Interne Aangelegenheden. Het werd beschuldigd van een tekort aan waakzaamheid. Kort daarna werd het Interne Commissariaat het recht ontnomen zekere categorieën van personen ingenieurs en militairen, bijvoorbeeld te arresteeren zonder toestemming van den ProcureurGeneraal. Deze ongehoorde machtsbeperking beteekende, dat willekeur en terreur niet meer tot de meest vertrouwde wapenen van den staat behoorden. De nieuwe constitutie trekt deze lijn door. Door haar bepalingen wordt de Procureur-Generaal de mach tigste autoriteit der regeering van Sowjet-Rusland. Hij wordt gekozen door het hoogste Gerechtshof of het parlement van het land voor een periode van zeven jaar, terwijl andere alle leden der regeering slechts een ambtsperiode van vier jaar hebben. In hem is belichaamd het hoogste toezicht op de nauwkeurige toepassing van de wet door alle Volkscommissariaten en de daaronder ressorteerende instellingen, alsook door individueele autoriteiten en burgers van de U.S.S.R." Met andere woorden, hij staat boven het Interne Commissariaat. Boven dien (artikel 117) oefenen de vertegenwoordigers van den Procureur-Generaal hun functie uit onaf hankelijk van alle plaatselijke organen, zij zijn voor hun daden slechts verantwoordelijk aan den Procureur-Generaal van de U.S.S.R.". Indien deze beschikkingen in 1930 of in 1931 zouden zijn verschenen, zouden weinigen ze als werkelijkheid hebben geaccepteerd. Maar thans is het recht in de U.S.S.R. definitief gevestigd. De grondwet ver leent de Sowjetrechtspraak een nieuw gewicht en onafhankelijkheid. En bij de procedures zullen openbare behandeling, vrijheid van discussie, ver zekering der rechten van den verdachte, gelijkheid van alle partijen (zelfs als de Staat er een van is) en onbeperkte vrijheid van handelen voor de ver dedigers van den verdachte gewaarborgd worden. DE constitutie zal aangenomen worden door een congres der Sowjets, die op 25 November 1936 in Moskou zullen samenkomen. Deze datum zal een nieuw tijdperk van burgerlijke vrijheid voor de Sowjetburgers inluiden. De burgerlijke rechten gelden nu voor allen, ook voor priesters, vroegere Czaristische officieren, koelakken en andere exvijanden van het Bolsjewisme. Sowjet-Rusland vreest niets meer van het binnenland en steeds minder van het buitenland. Daarom kan de dictatuur wijken voor de democratie. Het voornaamste ver schijnsel van de nieuwe democratie is een parlement van twee kamers, een Hoogste Raad, die alle regeeringsmacht uitoefent. De Tweede Kamer wordt gekozen voor een periode van vier jaar door het volk n vertegenwoordiger op elke 300.000 inwoners, niet noodzakelijk kiezers terwijl de Eerste Kamer een Kamer van Nationaliteiten is, Het parlement behandelt alle wetten (tot nu toe was dit het werk van talrijke departementen) en leidt alle functies van de regeering. Het kan, over kwesties van vitaal belang referenda onder het geheele volk houden. Het bezit het recht van gratie. Een parlementslid is onschendbaar. Slechts het parlement, of wanneer dit geen zitting heeft, het presidiaat van 37 leden, kan hem er van berooven. Beide Kamers moeten een ontwerp goed keuren, voordat het wet wordt. Indien zij het niet eens zijn en geen verzoening mogelijk is, wordt het parlement ontbonden en hebben nieuwe ver kiezingen plaats. De beide Kamers tezamen ver kiezen het kabinet en ontslaan de leden van het kabinet. Daaruit volgt, dat het parlement de regeering omver kan werpen. Het parlement zal openlijke discussie en critiek op de daden der regeering kennen, Dit kan het begin van het vrije woord zijn. De wereld heeft een aantal parlementaire regimes zien verkeeren in dictaturen. De dictatuur van het Bolsjewisme is de eerste die plaats maakt voor de democratie. De Bolsjewiki hebben den weg voor deze verandering bereid door de klassen, die hun regime bedreigden, te vernietigen. Andere dictaturen kunnen dit niet doen: de klassen, die hen zouden kunnen bedreigen of het in feite reeds thans doen, zijn te groot. Men kan b.v. niet de arbeidersklasse uitroeien. Daarom is dit nieuwe fenomeen in Sowjet-Rusland: een democratie die een dictatuur opvolgt, eenig in de geschiedenis, en wellicht zal het in de geschiedenis het eenige voorbeeld blijven van een dictatuur die zich vrijwillig terugtrok. t J. . ...,....__?_,.._..?..... 1.