«v. Kan en I hooc dan" bove Tot : DE HERFST IN ZWITSERLAND biedt ccn nooit gedachten rijkdom van schilderachtige schoonheid. Een vei l>li|l .i.m de mol \> i|iigaarden behangen oevers der heerlijke meren zal onvergetelijke indrukken l>i| 1.' arhlei laten ! 30 t o t -4 5 /0 reductie op spoor en postauto Gereduceerde algemeenc abonnementen voor 8 en 1;» il.igi-n. Naseizoen-prijzen in de hotels alles inbegrepen . T. oeristenbenzinc voor 15 et p e r l i t e r. Prospectussen, inlichtingen, biljetten, enz. verstrekt gaarne ZWITSERSCH VERKEERSBUREAU, Officieel Reisbureau «k-r XuitsiM^lu Bondsspoorwcgcn, Koningsplcin 11, Amsterdam, alsmede alle erkende rei>burea».\ !' Foto: H. Rüedi, Lugano HET VERBOND VAN NEDER LANDSCHE WERKGEVERS en het plan van den arbeid C. A. KLAASE DE critische brochure, die het Verbond van Nederlandsche Werkgevers het licht heeft doen zien met betrekking tot het Plan van den Arbsid is belangwekkend als de eerste ernstige poging om dit Plan te analyseeren en de feilen ervan bloot te leggen. De verschillende aspecten van het Plan worden duidelijk belicht en getoetst, waarbij natuurlijk in de eerste plaats de aandacht wordt besteed aan het onderdeel: acute crisisbestrijding. Zoo wordt bv. de vraag gesteld of het denkbaar is dat objecten voor overheidswerken tot het genoemde bedrag van 600 millioen te verdeelen over drie jaar worden gevonden. Een vraag waarvan de beantwoording wel geheel zal afhangen van de opvatting die men heeft ten aanzien van de beperking der objecten tot de groepen: productieve, half-productieve of in het geheel niet productieve werken. Stelt men op dat punt geen of zeer lage eisenen, dan zal het altijd wel mogelijk zijn projecten te maken. Dat het verbond het twijfel achtig vindt dat voldoende objecten ge vonden kunnen worden is geheel het gevolg van zijn meening dat nietproductieve werken ook niet uit lee ningen gefinancierd mogen worden, en uit dien gezichtshoek bezien coincideert dus deze vraag met de principieele kwestie van het economisch effect van dergelijke uitgaven, waaraan de brochure natuurlijk ook aandacht schenkt, en waarover hieronder nader wordt gesproken. Een tweede vraag die ook wcrdt op geworpen is deze: zal de kapitaal markt geneigd blijken de benoodigde leeningen te verschaffen ? Ook dit is weer een technisch détail en een opportuniteitskwestie, maar toch van heel groote beteekenis. Gezien de hui dige situatie op de kapitaalmarkt is het inderdaad de vraag of de benoo digde bedragen zullen kunnen worden opgebracht. Op het oogenblik kan men zeggen dat de emissiemarkt voor inheemsche leeningen reeds sedert rond anderhalf jaar geheel dood ligt, en toch is er geen sprake van een bijzonder omvangrijk latent kapitaalaanbod dat zoodra de tijdelijke remmende factoren, in de eerste plaats dus guldens angst, geweken zijn in de markt zal stroomen. Inderdaad zou een omvang rijk bedrag beschikbaar kunnen komen wanneer de beleggers ertoe konden worden gebracht, gevlucht kapitaal te repatrieeren. Maar het is zeer de vraag of een financieele politiek zooals het Plan die voorziet ertoe zal meewerken dat op ruime schaal daartoe wordt over gegaan. Eerder zou men het tegendeel kunnen verwachten. Ook de Fransche regeering zit voor de groote moeilijk heid dat de beleggers er bijna niet toe te bewegen zijn voor den sterk uitgebreiden buitengewonen dienst de mid delen te verschaffen. En bovendien moet men zich er wel van bewust zijn dat een financiering met uit den vreemde teruggetrokken kapitaal, mo netair en economisch in effect veel dichter ligt bij simpele geldcreatie tot het dekken van tekorten, dan bij fi nanciering met leeningen, die de beleg gers uit besparingen van den loopenden inkomensstroom opbrengen. VEEL belangrijker dan deze oppertuniteitskwestie is natuurlijk de principieele vraag: is er meer dan een schijnverbetering te wachten van het doen uitvoeren van overheidswerken met leenkapitaal ? Het argument dat het Plan aanvoert voor een reëele eco nomische verbetering is: de toenemen de koopkracht van de arbeiders die weer in het productieproces worden in geschakeld. De critiek van het Ver bond stelt daartegenover: het geldt slechts een koopkrachtsverschuiving van hen die de leengelden verstrekken naar de arbeiders. Nu geldt dat natuur lijk voor elke financiering van kapi taalsuitgaven en toch kan men zeker niet zeggen dat dergelijke uitgaven economisch niet nuttig zijn. Hoog stens zou men in het onderhavige ge val tot deze conclusie mogen komen, wanneer men aannam dat het kapitaal dat de overheid nu opneemt aan andere bestemmingen wordt onttrokken, m.a. w. dat er niet voldoende kapitaal be schikbaar is om aan alle vraag te vol doen. Ligt echter de situatie aldus dat braakliggend kapitaal nu door de overheid wordt gebruikt dan is het onjuist om te stellen dat er slechts een koopkrachtsverschuiving plaats vindt. Zelfs is dat onjuist wanneer de over heidswerken totaal improductief zijn, de koopkracht dus werkelijk opgaat in het werkverschaffingsproces. Desnoods mag men daar taalkundig spreken van een verschuiving, maar aange zien het een verschuiving betreft van een groep die de koopkracht niet zou aan wenden naar een die dat wel doet dan komt er dus in de koopkrachtsbesteding en daarop komt het voor het economisch effect juist aan wel degelijk verandering. Dit is et n j. 1:11 dat herhaaldelijk ten onrechte ove het hoofd gezien wordt. Feitelijk zou men een vergelijking kunnen maken tusschen de kapitaalsuitgaven door particuliere bedrijven in haussetijd die later blijken ,,Fehlinvestierungen" te zijn. Ook daar uitgaven die tenslotte blijken improductief te zijn geweest. Maar die uitgaven hebben wel degelijk, toen zij werden gedaan, bijgedragen tot de welvaart. En nu kan men dat schijnwelvaart noemen, omdat er perse later een reactie op moet volgen, maar intusschen heeft men van dien schijn dan toch maar gegeten. Terwijl de con sequenties heel wat minder gevaarlijk zijn, wanneer men die schijnwelvaart of beter gezegd: tijdelijke welvaart oproept in een periode van depressie waarna de reactie misschien kan worden opgevangen in de volgende opgaande conjunctuurlijn, dan wanneer men andersom de hausse verscherpte en dus ook de volgende depressie dieper maakt zooals dat door de Fehlinvestierungen gebeurt. De relatieve boom", die in Amerika heerscht is ongetwijfeld-voor een be langrijk deel toe te schrijven aan de over heidsuitgaven. Natuurlijk kan men terecht de vraag stellen of een regeering gerechtigd is dergelijke uitgaven te doen ten laste van de toakomst. En misschien moet men tot de conclusie komen dat het moreel niet verantwoord is tegenover de beleggers of de latere belastingbetalers. Maar met betrek king tot de oogenblikkelijke economi sche gevolgen van zulk een politiek moet men zich tot ook niet verstrikken in drogredenen. Het onderhavige pro bleem is niet eenvoudig, en het ware zeker wenschelijk dat het eens nader werd geanalyseerd en getoetst. Juist daarom is het zoo jammer dat op dit punt de brochure tot overhaaste en niet geheel gefundeerde conclusies is ge komen. PAG. 18 DE GROENE No. 3090 Schaken REUBEN FINE ZOOALS men weet is Reuben Fine door Aljechin gedoodverfd als aanstaand wereldkampioen. Natuurlijk berust Aljechin's oordeel niet op losse gronden. De 21 jarige Amerikaan toont inderdaad een zeer bijzonderen aanleg. Zijn navolgende partij uit de iste ronde te Zandvoort demonstreert dit overduidelijk. OrtUndox-dameaambfft, gespeeld I» de late ronde te Zandvoort. Wit: R. FINE Zwart: G. MAROCZY Slot stand Zwart: MAROCZY b c d e f <J t o?o Pb8?d7 07?c6 h7?h6 2. C2?4 c7?«6 3. Pbi?03 Pg8?fó 4- Pgi?f3 5. Lei?g5 6. 7. Ta i 8 9- LgS?f4 Deze zet hoort niet in dit systeem, zwart moet hier onmiddellijk Phs spelen zonder wit het sterke centrum over te laten. xo. Ld3xc4 Pf6?hs n. Lf4?es! _ De bedoeling van den tekstzet is om, pas als zwart f6 gespeeld heeft den jooper naar g3 terug te trekken en indien zwart op es ruilt, niet met liet paard, maar met den pion terug te nemen. 11 ? Pdrxes; I2- «Mx^S Dd8xdï+ Indien zwart nu g7?g6 speelt (er dreigt n.l. stukwinst door g2?g4) volgt De2 met koningsaanval. 13- Tci xdi g7?go Ph5?g7 9 Zwart brengt zijn pionnenmeerderheid op den damevleugel in actie om zich daar tegenkansen te verschaffen. Indien zwart hier fó zou spelen om zich van den witten druk te bevrijden zoo ware gevolgd efó :Lf6:, Pfó: Tfó; Pes met overwegend spel. En op Pe8 zou Pdó gevolgd zijn 16. h2?h-4 Wit bereidt Pfó-f voor, daar hij dan op Lfór, Pe8 pion f6 met g4_gs kan dekken 17Lc8?b7 Dit is de beslissende fout. Zwart had met Ta8?a7 nog een houdbaar spel. Na den tekstzet krijgt zwart geen kans meer. 19- Pc4?f6+ Lc7xf6 20. csxfó Pg7?e8 2I- 4?£5 Lb7?ds Zwart wil den witten toren niet naar de zevende lijn laten. 22. Pf3?es Pefc-dó 23- f2?f3 Pdó?oj Zwart heeft niet veel keus, daar «3?04 dreigde 24- Le2XC4 25. Pesxc4 26. Tdi ei Ta8?b8 27. Tfx?f2 Tb8?b4 28. aa?a3 Tb4?«4 29. Tci~-c3 . . ____ Om C4?C3 te verhinderen, waardoor zwart den h-pion zou winnen. Tf8?d8 a b c d e f Wit: FINE Zwart komt nu in zetdwang. B. V. as (indien de toren op de 7de lijn (zie diagram) een zet doet, volgt Te8 en Ta7 40. Ta8, Tbs; 41- Kf3, Tc5; «a. K&4, ; 43. Ta7, Kg8; 44. 04, TcS; 45 ' TC4 & dfeigde Tb5>> 46. Tbs, :; 47. Tb8 + , Kh7; 49. Tf8 en wit wint. Een goede prestatie van Fine l L. Puzzles I.IIIIIIIUIUIIIIIIIHIMI ........ HIIHMMIIIIIIMIMMIIIIIIIIIMMIMIMII | Prijswinnaars zijn deze weck: roor l | het letterraadsel Mcj. J. Herzet, I | Glaslaan l, Eindhoven; voor het l visitekaartje Mevr. v. d. Burgh, l Maastrichtschestraat 15, Schevenin- I gen. Voor tikt puzzle wordt een l plastiek van Hildt Krop uitgeloofd, l Inzendingen vóór Dinsdag op een MIEFKAMT; op dt adreszijde met de vermelding LETTERRAADSEL of VISITEKAARTJE. IHIHimiHIIIIIH,M ...... IIIIIIIHIIIimMm||ni Nieuwe opgaven Letterraadsel Van de onderstaande lettergrepen moeten 16 woorden gevormd worden, welker ie en 3e letters, gelezen van beneden naar boven, een vers vormen van Albert Besnard. a~al-ar-dag-dag-de-dei-derdon- e-e - e - em - er - ge - ge - go kei - ken - ken - ko - len - K . loos mer - mie - ner - nie - ning - pen - ren ren - rons - sla - te - tend - ter - ter tig - vee - wa - wan - we - za - zen. Omschrijving i. golvende beweging, 2. ontzenu wen, 3. gemakkelijk gaan, 4. keur, S- uitverkoren, 6. niet slapen, 7. volmaakte kennis bezittend, 8. niet wakker zijn, 9. vat met n hengsel, xo. der halve, ix. zonder kracht, 12. weekdag, 13- kruidachtige planten, 14. onschul dig, 15. tandeloos zoogdier, 16. weekdag. Visitekaartje F. D. BISTOURI GROE.NI.O Welke functie oefent deze jongeman uit? Oplossingen Letterraadsel Geen storm kwam de abeelen ooit breken. 30. Tf2?ca 3i. £3?£4 32. TC3XC4 33- TC2XC4 34- 63 x £4 3536. 37. 38. Tc8?£8 89. Kgx?iz Td8?ds e6?«5 esxf4 hóxgs Tds?d2 Td2xb2 Kg8?h7 Tb2?07 zwart geeft op. (Mathias Kemp) i. gobelin 2* electie 3. e t e n 4* nul liteit 5. s Ie de 6. tandem 7« onorde 8. riool 9. meier lo. keten n. we bbe 12. arreslede 13. mi er i k 14* deken 15. energie .16. amnesi s Visitekaartje Het beroep van R. F. Emigre uit Sluis is Filmregisseur. 19 DE GROENE Nó. 3WO ; LEVENS\ ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND Ni DE UAILEMSCliE HYPOTHEEKBANK Directie: A. E. THXERRY DE BYE DÓLLEMA* en Mr. A. E. C. DE GROOT VAN EMBDB* Hypotheken ? 36.934.972.?Pandbrieven ? 37.026.400. Reserves.. . ,, i.ioo.ooo. ^?^^^^^?BfeMMM N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISW1G 70 - HAARLEM D» Bank verstrekt voonchotttn met een minimum van/IOOO.-opbillijkten wat de terugbetaling betreft EU n. t i« voorwaarden, onder borgtocht of zak». lljke zekerheid. Een prospectus w«rdt op aanvraag gaarne toegezonden. VANRIJN'S ^NOSIERD WITCHOC AFKORTING VAN WITTE CHOCO LADE, IS VOEDZAAM EN VER KWIKKEND EN EEN WELKOME VERRASSING VOOR ALLE WERKERS MET HOOFD OF HAND EN VOOR DE BEOEFENAARS VAN ALLE SPORT VERKRIJGBAAR IN: TEGELTJES ft f 0.25 per ons _ TABLETJES f 0.05 per stuk ROTTERDAr? ALKMAAIT WITCHOC « aan Victoria Hotel - Damrak t/0 c Station - noodigt U uit. Wij verzorgen U in ons hotel tegen matige prijzen U zult tevreden zijn! ' Kamers met Heil. ontbijt Lunch vanaf f 3.50 f | J0 f 2.-, ft !*?:?