N KI Als iemand verre reizen doet . DUBROVNIK MONDAIN de o< de DI en ae Doeren uit de bergen Tekst en illustraties van ARTHUR GOLDSTEEN HET terras van een koffiehuis. Bonte zonneschermen en koele fontein in het midden; bloemen, een Jazz-band. Zomergasten in tennishemden en wit flanellen broeken. Brui» ne meisjes in strandcostuum. Dure Obers, die Duitsch spreken. Jonge snobs, die van alle landen der wereld hierheen zijn gereisd, om op n terras te zitten met den koning van Engeland, den keizer van Indië. Koffie mit Schlag". Een tafel met alle kranten van de wereld. Sportieve meneeren met kale zon-verbrande schedels achter mondaine weekbladen. Een serveer juffrouw met Weensche Strudel". Mooi is dat. En gezellig. Je kijkt over de bloemen weg naar buiten. Een klei ne haven met visschersbooten en witte jachten. Ook het jacht dat de Engelsche Koningsvlag voert, waarheen onze oogen telkens afdwalen. Dit internatio nale haventje is aan n kant ingesloten door een hoogen en dikken middeleeuwschen muur, waar de bovenste verdiepin gen van sombere huizen boven uit rijzen. Ingesloten aan den anderen kant door de palmen en cypressen van keurig ver zorgde tuinen, waar witte villa's en hotels in de zon blinken. Rechtuit volgt de blik de groene bochten der kust. Ergens in de open zee het laatste der Dalmatische eilanden. DE muur, die aan een kant van het haventje te zien is, omgeeft op hooge rotsen de heele stad Dubrovnik. Twee stadspoorten zijn er: de Pilepoort en de Ploce-poort. Ze zijn ge scheiden door een straat van zoo passen lengte. Dat is de lengte van Dubrovnik. Tweehonderd passen loop je gauw. Maar in Dubrovnik brengen ze je van n wereld naar de andere. Bij de Pile- poort komen de buitenlandsche reizigers aan. Daar staan taxi's en autocars en zelfs een tram. Daar zijn restaurants en hotels. Daar worden prentbriefkaarten verkocht en in de reisbureaux worden excursies georganiseerd. Daar wandelen de zo mergasten en kijken 's avonds bij maanlicht naar het silhouet van de bastions en naar de witglinsterende golven van de zee. Daar promeneert een internationaal vacantiepubliek met het badpak onder den arm. Bij de Ploce-poort komen de boeren uit de bergen aan. Daar staan ezels en paarden en geiten. Daar is een boeren herberg en een boeren cafétje. Daar worden varkens verkocht en bij een kop Turksche koffie worden zaken gedaan. De boerenjongens zitten daar op de stoepen en kijken naar de Engelsche en Tschechische dames, die langs ko men. Er kampeert een interregionaal boerenpubliek tusschen manden, zak ken en beesten. De Pile-poort geeft toegang uit het Noorden. De Ploce-Poort uit het Zui den. En de boeren, die komen uit het Zuiden, komen op hun paarden en ezels de rotsen af, van het steenplateau der Herzegowina, van de Montegrijnsche bergen, over den Lovcen, langs de bocht van Cattaro, van Albanië, van alle dorpen van de kust en uit de val leien achter de kustbergen. De boeren uit de valleien komen in karavanen. Op hun paarden hangen groote manden. Hun costuums zijn vol met franje en lappen. De riempjes van hun opanken zijn rood en wit gekleurd. Hun kousen zijn kunstwerken van Oostersche ornamentiek. Hun linnen goed is stijf en wit. Hun oorringen zijn van goud.... De boeren, die van de rotsen afkomen loopen achter een ezeltje, dat ineenzakt onder verscheur de manden. Hun jas is van bruin-grij ze wol, hun broek is verscheurd, hun opanken zijn kleurloos, de kousen zijn van dikke, zwarte wol. Als ze een hemd hebben, is het gescheurd. Oorringen hebben ze niet. Er komen ook boeren en boerenjon gens zonder paard of ezel, en zonder mand. Die hebben allén een bundel op den rug hangen. Zij zijn dagenlang of wekenlang over de bergen geloopen, hebben tusschen de rotsen geslapen en komen half verhongerd bij de Plocepoort aan. Daar gaan ze zitten. En daar blijven ze zitten. Ze hebben de kust bereikt. Ze hebben de stad van het sprookje bereikt, de stad van den rijk dom, van de palmentuinen, van de Venetiaansche paleizen, van de hotels. Daar zal iets gebeuren, nu zullen ze eindelijk eten vinden en misschien zelfs meer. Dus zitten ze naast de stads* poort en wachten op het geluk. Soms komt het geluk.... Een boer uit de vallei kan n knecht gebruiken. Een winkelier uit de stad heeft een loop jongen noodig. Een hotel moet een nieuwen stoker hebben. Een mevrouw in een villa zoekt een tuinman .... En als dat alles niet lukt, dan is er een kof fer of een mand te dragen, een boot uit te laden, een boodschap te doen, een kudde te hoeden. Daar zitten ze en wachten, kijken met slaperige oogen naar alles, wat langs komt, kijken als verschrikte bon den, als je ze aanspreekt.... Bedelen doen ze niet. BOVEN de Pile-pooit is het beeld van Kralja Petra" in den steen gehouwen. Door Ivan Mestovitch. Ko ning Peter is de eerste Servische ko ning der hedendaagsche dynastie. Maar de stadsmuur en de dikke bastions zijn gebouwd door de Republiek Ragusa. De patriciërs van Ragusa hebben de stad eeuwen lang tegen Venetiëen te gen Constantinopel verdedigd. Tegen den Sultan heeft weliswaar minder de muur geholpen dan een jaarlijksch tribuut, waarmee de stad haar vrijheid kocht. Ragusa verloor zijn autonomie onder Napoleon. De stad werd Fransch. Daarna kwam ze bij Oostenrijk. Thans hoort ze bij Joegoslavië, en heet Du brovnik. Maar het Kroatische irredentisme is sterk hier en Cettinje, het cen trum der Mbntenegrijnsche en Macedonische Komitadji's ligt dicht in de buurt. Als men de trapjes en paadjes oploopt, die achter Dubrovnik den berg op leiden, ziet men in het Zuiden een bergmassief: de Lovcen, die de bocht van Cattaro beheerscht. Als een gigan tische zig-zag is een militaire straatweg op de Lovcen geteekend: dien weg bouwden de Oostenrijkers gedurende den oorlog onder het vuur der Serven, die boven op de Lovcen zaten. De Oos tenrijkers hebben het verloren. Maar de Serven hebben het nog niet gewon nen. In deze bergen van Montenegro, Herzegowina en Albaniëleeft een volk, dat nog door niemand overwonnen is. BIJ DE TEEKENINGEN Links: Strootje in een der buitenwijken von Dubrovnik, Rechts: Boerentypen o/> de markt te Dubrovnik. HERFST IN ZWITSERLAND Antwoord na n Mrj. <?. te A. ELK jaargetijde heeft in Zwitser land zijn eigenaardige voordeelen. Maar in den laten zomer en de herfst is met zekerheid op goed weer te rekenen. Juist in dit deel van het jaar is de trek naar Zwitserland het sterkst. Over al: van de Jura tot Centraal Zwitser land en tot de meren van het Tessin; maar ook omhoog tot zelfs naar de Vierduizenders ! Overal is in dien tijd Zwit serland op reizen, vacantie- en sportbedrijf ingesteld. C. S. AMERIKA'* GROOTSTE RECORDBREKER met 4 wereldbekende sterren: VICTOR McLAGLEN CLAUDETTE COLBERT RONALD COLMAN ROSALIND RUSSELL en 10.000 medespelenden EEN GRANDIOOS . FILMWERK VAN SPEL EN SFEERy KOMT A.S. <* VRIJDAG IN PREMIERE VOOR NEDERLAND BIJ TUKHIHiKI TOEGANG BOVEN 14 JAAR DE laatste jaren treden langs den afsluitdijk der Zuiderzee en nu ook langs de kusten van het IJselmeer groote zwermen muggen op. Muggen! Ze roepen bij de meeste menschen herinneringen wakker aan bulten en gestoorde nachtrust. Maar, muggen zijn niet alleen steekmuggen, doch is een verzamelbegrip voor een groote groep van tweevleugelige in secten of Diptera. Tot de Diptera behooren de muggen en de vliegen. Van de muggen is de meest bekende familie die der steekmuggen of Culicidae. Een andere familie van muggen zijn de Chironomidae of Tendipedidar, zooals deze dieren tegenwoordig vol gens de internationale wetenschappe lijke nomenclatuurregels moeten heeten. Van deze familie zwermen langs de Nederlandsche wateren eenige hon derden soorten. De grootsten zijn 12 mm, de kleinsten slechts i mm. Ze leven allen als larven in het water of op zeer vochtige plaatsen. In de regenten met zijn helder water ziet men deze larven dikwijls in slangenlijnen zwemmen; hun roode kleur en de manier van zwemmen onder scheidt ze direct van de grauwe, plompe steekmuggenlarven, die ook in de regenton leven. Langs de Zuiderzee vliegen en vlogen altijd vele soorten Chironomidae. Vroeger kwamen ze allen, en nu nog de meeste soorten, uit het polderwater. Slechts in de biezenvelden bij de ,,Ketel" kwamen ze tot in zee. In het IJselmeer zijn maar twee soorten zeer algemeen, dit zijn Tendipes plumoses L. var. prasinus .VTeig. en Tendipes pseudo-simplex joetgh, en alleen de eerste veroorzaakt k plaag. Deze soort is ongeveer 10 mm. lang, -roen van kleur met beige sprieten, ?ier bruine banden over het borststuk n op elke achterlijfsring een bruine ?lek. De andere soort is ongeveer half :oo groot en geheel grasgroen. Tendi>es prasinus komt overal in Nederland eelvuldig voor, Tendipes pseudosimlex wordt veel minder gevangen. Ze ven als larven in den modderbodem i zelfgesponnen kokertjes. De larve van Tendipes prasinus eet < ?n rommel, die op den bodem ligt, 1 ?-' zoogenaamde detritus eencelligeh ukjes wier en restjes van doode die; n. Ze behooren dus tot de reinigers in het water, en ook verschaffen zij ? m vele dieren voedsel; vooral de } ling leeft in het IJselmeer grooten< els van deze larven. En omdat de ' sschen ze zoo graag eten, worden de l rven tegenwoordig, als vischvoer ^ >or aquariumvisschen verkocht. HET I1SELMEEI een systeem luchtbuizen door het geheele lichaam, die ze telkens aan de oppervlakte moet vullen. Zijn de larven volwassen dan vormen ze, evenals de vlinders, een pop. De pop leeft ook in het water en kan zwemmen. Als de pop rijp is, d. w. z. dat de volwassen mug kant en klaar in de pophuid zit, en het weer gunstig, windstil is, neemt de pop uit het omringende water gassen op. Ze wordt soortelijk lichter dan water en stijgt dus naar de oppervlakte. Hier barst de pophuid open en de mug komt te voorschijn. Eerst zijn de vleu gels nog korte stompjes, met enkele kanalen, de aderen der vleugels, die volgepompt worden met lucht; hier door rekken de vleugels, alles droogt en wordt hard. Al dien tijd, waarschijn lijk een half uur, drijft de mug op de leege pophuid rond; komt er plotseling wind dan verongelukken er velen, door dat ze schipbreuk lijden. De teere mug gen zoeken voor hun bruidsvlucht een luwe plek uit, liefst bij of boven het land. Hier komen ze samen en vieren in de schemering en nacht een massa bruiloft. Deze muggen leven kort, ze eten niet, lekken misschien wat dauw, en kunnen niet steken. Zij zijn dus alleen zeer lastig door hun groot aan tal. Spoedig leggen de wijfjes eieren en de muggen sterven. De cyclus is vol bracht en begint weer opnieuw. In Augustus zijn de muggen uitgekomen, die in Mei als ei gelegd zijn; de eieren, die nu gelegd zijn, zullen in Mei '37 weer nieuwe zwermen opleveren. Hoe groot de zwermen worden hangt af van de oppervlakte van het water en van de hoeveelheid larven per vier kanten meter '.. odem. In het IJselmeer leven niet meer dan enkele honderden larven per quadraat meter. Voor enkele Duitsche meren worden tot 1500 larven per vierkanten meter opgegeven, het kan dus altijd nog veel erger. Waarom is er nu een plaag van deze dieren langs het IJselmeer en niet langs onze andere poelen en plassen? We zullen trachten hierop een antwoord te geven. v dt ei ze HET leven van deze muggen gaat, als alle leven, rhythmisch: geboren w >rden, groeien, eieren leggen, sterven. I ervan speelt het grootste deel zich o der water af. Alleen volwassen mugg i leven in de lucht en dat slechts zeer k ,-t. Het wijfje legt de eieren op het w ter in de buurt van de vliegplaatsen, z( drijven eerst rond, waardoor ze spreid worden en zinken dan naar i bodem. Hier komen de eitjes uit de zeer kleine larfjes verschijnen, gaan eten en groeien. De roode r der larven wordt veroorzaakt do ir in het lichaamsvocht opgeloste ha moglobine, de kleurstof, die ook ot i bloed rood kleurt. Deze kleurstof hèft de eigenaardigheid, dat ze gem- <kelijk de, voor het Jeven onmist>a .?, zuurstof opneemt en in de weef sel weer afstaat. ~ >it roodgekleurde lichaamsvocht str omt door een aantal kieuwachtige orj' men. Hierdoor zijn de larven in staat in de zuurstof »armen modder te lev< n, zonder aan de oppervlakte van het water te komen om adem te halen. De steekmuglarve daarentegen heeft HET IJselmeer is een groote plas, die zeer eenvormig is. De bodem is slechts aan de randen begroeid, ver der strekt de naakte modder zich over vele vierkante kilometers uit. Ze biedt dus weinig plaats voor een rijk ge varieerd leven. De Zuiderzee was zout, het IJselmeer is zoet; de zeedieren zijn gestorven, van de zoetwaterdieren zijn slechts een klein aantal soorten gearriveerd, de strijd om het bestaan is nog viiet hevig. Onze poelen en plas sen hebben een rijk gevarieerd leven, door meer verscheidenheid in bodem en diepte. De muggenlarven hebben er vele vijanden, bovendien kunnen er veel meer soorten leven. Deze komen niet allen tegelijk uit. De vluchten verdeelen zich over verschillende deelen van het jaar, Er zijn slechts weinig middelen tegen deze plaag. De larven zijn in de modder onbereikbaar voor bestrijdings middelen. De kort levende muggen zijn misschien wel te dooden, maar dit zou over zulke enorme oppervlakten moe ten geschieden en in den zwermtijd zoo vaak herhaald moeten worden, dat dit practisch onmogelijk is. Vermoedelijk zal de natuur zelf aan deze geweldige massaproductie wel een einde maken. In Augustus zijn de spreeuwen op de, overdag in het gras rustende, muggen aangevallen en hebben er goed onder huis gehouden. De zoetwatervisch en de andere roofdieren zullen ook wel eens het IJselmeer dichter gaan be volken. Het is onwaarschijnlijk, dat, terwijl langs onze andere plassen de toestand redelijk is, aan het IJselmeer een muggenplaag zou blijven heerschen. DR. G. KRUSEMAN JR. PAG. 14 DE GROENE Ne. 3092 PAG. is DE GROEN E Ne. 3092 Een polls der LEVENSVERZEKERING MY. ARNHEM is de beste geldbelegging. I1IEIUIUIHHE HYPOTHEEKBANK Directie: . A. E. THIERRY DE BYE DÓLLEMAN en Mr. A. E. C. DE GROOT VAN EMBDEN Pandbrieven ? 37.026.400. Reserves. . . , i.ioo.ooo. Hypotheken' ? 36.934.972. N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 HAARLEM De Bank verstrekt voorschotten met een minimum van ? 1000.- op bil l ij keen wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden, onder borgtocht of zake lijke zekerheid. Een prospectus wordt op aanvraag gaarne toegezonden. Dhrk Am&tardam. GEMEENTE DORDRECHT. UITGIFTE VAN / 2.500.000.- 4 pCt. Obligatiën, LEENING 1936, in stukken van ? 1000.?, aan toonder. Ondergeteekenden berichten, dat de inschrijving op bovengenoemde obligatiën, met recht van voorkeur voor houders van obligatiën der per l December 1936 af los bare S pCt. leening 1931, zal zijn opengesteld op Donderdag, 10 September 1936, van des voor middags 9 uur tot des namiddags 4 uur/ bij hunne kantoren te AMSTERDAM, ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE, alsmede te DORDRECHT ten kantore van de INCASSO-BANK N.V. tot den koers van 98 pCt. op de voorwaarden van het prospectus d.d. 3 dezer, waarvan exemplaren, benevens inschrijvingsformulieren, bij boven vermelde kantoren verkrijgbaar zijn. Incasso-Bank N.V. Nederlandsch Indische Handelsbank, N.V. AMSTERDAM, 3 September 1936. SCHOOL VOOR AUTOMOBIELTECHNIEK ZWETSTRAAT 73 en 109 ? 's-G R A V E.N H AG E OPLEIDING VOOR DE LEIDENDE FUNCTIES IN DEN AUTOHANDEL Dir.: Ir. G. J. Ton kes PEREZ PERZISCHE TAPIJTEN AMSTERDAM C - SINGEL 480 b/h Koningsplein TEL. 38958 ROTTERDAM - - 18-GR AVENHAGE - UTRECHT van de kleinste kussens en matten tot de grootste tapijten. lul l'J. Nif i' i. '-7 B Irüfl F ?'V