Wij en de wetenschap DE GEESTENFOTOGRAFIE HERLEEFT ALLES heeft een bestemde tijd, leerde reeds de Prediker. De dingen komen en gaan, maar ze komen telkens terug. En zo schijnt thans de geestenfotografie, die een grote bloeitijd heeft gekend en daarna sterk is gaan tanen, weer op te leven en nieuwe bewonderaars en slacht offers te vinden. Een dame zendt mij de hierbij gere produceerde foto's en vraagt daarover mijn oordeel. Ze kan haast niet ge loven dat ze echt" zijn, maar.... zij heeft ze zelf zien maken ! Zij heeft de séance waarop deze foto's zijn genomen van het begin tot het eind bijgewoond. De deelnemers zaten om een kleine tafel en er was een medium, een jong meisje, dat in trance ging en boodl V\ er; hc ds bc Te M-ijSl y.'.-\--w v jh^ w ffi m' Dr. B. Hilman schappen uit de geestenwereld" over bracht. Er waren klopgeluiden. En ten slotte was er de fotograaf, zelf mediumiek begaafd", die tijdens de zitting opnamen maakte. Dit alles heeft mijn correspondente bij helder licht gezien en gehoord en ziehier het resultaat. Ze vindt het prachtig. Ze is er bijna van overtuigd dat in haar bijzijn in derdaad bewoners van de geestenwerels zich op de gevoelige plaat hebben laten vereeuwigen (aangenomen dat een stukje glas eeuwiger" is dan een geest).... Maar zij verkeert in de positie van de man die, gelovende, hulp zocht voor zijn ongelovigheid. En die hulp zoekt ze bij de wetenschap. NU heeft de wetenschap een eigen schap die zeer onaangenaam kan zijn: ze is uiterst kritisch. Ze laat zich niet meeslepen door een schone indruk maar vraagt onverbiddelijk naar het hoe" van de dingen. En wanneer wij ons afvragen hoe deze twee foto's genomen kunnen zijn, doen zich allerlei bedenkelijke mogelijkheden voor. Zeker, onze zegsvrouw, die aller minst reden heeft ons om de tuin te leiden, is zelf bij de opname tegen woordig geweest. Maar er is nog veel meer gebeurd dat zij niet heeft gezien. Zij kan niet vertellen wat er met de platen is gebeurd tussen het ogenblik waarop ze uit de verpakking zijn ge nomen en dat waarop ze in de chassis zijn gedaan. Ze heeft de camera slechts van de buitenkant en de chassis hele maal niet gezien. Ze is niet tegenwoor dig geweest bij het ontwikkelen en fixeeren van de platen, noch bij het afdrukken. En wat er tijdens deze bewerkingen allemaal kan gebeuren, daarvan heeft iedere amateur-fotograaf en wie is dit tegenwoordig niet? wel een vaag denkbeeld, maar slechts een specialist in het maken van trucfoto's weet hoeveel men met gevoelige platen en afdrukpapier kan doen. Tot mijn spijt moet ik erkennen dat uit de laatste alinea een zeker wan trouwen spreekt. Maar zo is de weten schap nu eenmaal. Zij vraagt naar het hoe en neemt geen genoegen met hetgeen haar daaromtrent wordt ver teld: zij wil zelf alles, van A tot Z zien Boven: foto genomen tijdens een séance; op den achtergrond het medium in trance. Onder: afzonderlijke foto van hetzelfde medium, even later genomen. Op beide foto's komt een geest" voor. De v raag is nu maar hoe zij tot stand zijn gekomen. en nagaan, en omdat bij het maken van deze foto's aan deze eis niet is voldaan missen zij de kracht van een weten schappelijk bewijs. Maar er is meer. Want al zijn wij bij het ontstaan van de foto's niet tegen woordig geweest, we kunnen uit de af drukken wel een en ander daaromtrent afleiden. En dat is in dit geval niet veel goeds. Bekijken wij in de eerste plaats de foto waarop een geest" zweeft boven het kleine gezelschap dat om de s ancetafel is verzameld. Zij vertoont iets merkwaardigs: het gezelschap zit in het volle licht, doch naar boven toe en naar weerszijden gaat dit licht vrij plot seling over in zwarte schaduw. Nu zouden wij nog kunnen overwegen of niet een ons onbekende, wellicht supernormale oorzaak op de plaat kan hebben ingewerkt op zodanige wijze, dat het resultaat hetzelfde was alsof er licht op de plaat had ingewerkt. Dat er echter een onstoffelijke oorzaak zou zijn geweest die het zeer zeker aan wezige licht, dat b.v. de hoofden van de personen links en rechts en de gehele achtergrond moet hebben beschenen, belette op normale wijze op de plaat in te werken ziedaar iets dat veel minder aannemelijk lijkt. Er is meer. De geest" op de foto is, hoewel hij boven de hoofden der aan wezigen zweeft (waar hij volgens de tradities der geestenwereld ook be hoort te zijn) en deze allen scherp op de plaat zijn verschenen (wat betekent dat met een vrij klein diafragma is gewerkt), onscherp. Niet slechts wazig, maar fotografisch onscherp. Nu kan men natuurlijk aan een te fotogra feren geest niet dezelfde eisen stellen als aan een meer stoffelijk model, maar wanneer er van een geest iets uit gaat dat, hoewel onzichtbaar voor het menselijk oog, door een stoffelijke lens op een stoffelijke fotografische plaat wordt geprojecteerd en daar als licht inwerkt, mogen wij aannemen, dat dit iets" zich als licht gedraagt, en dan is er ook geen enkele reden om aan te nemen dat bij scherpe instelling een onscherp beeld zou kunnen verschij nen. Ten slotte, en dit doet de deur dicht, kunnen wij zien dat het gezelschap beschenen is door licht dat van voren en een weinig van links is ingevallen. (Zie de schaduw der poten van de stoel waarop de voorste dame zit.) De geest" echter is gefotografeerd bij licht dat van rechts inviel en waarschijnlijk zelfs iets meer van achteren, te oordelen naar de diepe schaduwplooien. DIT alles laat slechts n conclusie toe: dat geest" en gezelschap af zonderlijk, want onder zeer verschil lende omstandigheden, zijn gefoto grafeerd, hetzij op dezelfde plaat, het zij op twee verschillende platen die daarna op n vel papier zijn afge drukt. Het in elkaar vloeien van de beelden kan daarbij gemakkelijk wor den bereikt door het deel van de plaat (of het papier) dat men niet wil be lichten af te schermen'' met een cartonnen vignetje. Tegen de tweede foto, die van het medium-in-trance met de kop er naast, schijnt op het eerste gezicht minder in te brengen. Ook deze vertoont echter fotografische inconsequenties. De op name is gemaakt met een grote lenspening: het beeld vertoont weinig dieptescherpte; de iets naar voren gewende schouder links is haarscherp, de andere schouder wordt reeds wazig. Achter deze schouder verschijnt de kop van de geest" haarscherp in de details van neus en mond. Van het felle licht, dat het medium van rechts beschijnt, is op de geesten"kop niets te bespeuren. Zodat we ook in deze foto weer een combinatie van twee geheel verschillende opnamen moeti zien, ontstaan hetzij door dubt belichting, hetzij door dubbel drukken. NU zullen er ongetwijfeld lezers zjJ die de conclusie ,,geesten{otog;afj] is bedrog" al klaar nebben. Zulk conclusie acht ik echter voorbc. Zeker, ik heb nog nooit een au t h tieke geestenfoto gezien. Dat wil _,f gen: een foto waarvan onomsto'elij vaststond dat ze op volkomen male wijze was tot stand gekoi. zonder dat n van de vele (er z.jn duizenden!) mogelijkheden tot fat aanwezig was geweest, en w, niettemin mér voorkwam dar. normale beeld. Maar dit bewijst ^., zins dat een dergelijke foto nooit _, worden gemaakt of wellicht reeds) gemaakt zonder dat ik er van Een (gering) aantal paranormal' , schijnsel en is door bevoegde rnd zoekers onder experimentele omst digheden herhaaldelijk en deuid< Hendrik Kist, Ober-kellner: onstateerd, en er wordt op dit gebied ?ds verder gewerkt. Dat men er op goede dag in slaagt, iets van para. male aard dat met het blote oog tft w aarneembaar is op de fotograLche plaat vast te leggen, mag niet |prion worden uigesloten. Dat dit dan Lhter mooi opgemaakte koppen of idit'onele beddelakenspoken zullen is niet zeer waarschijnlijk. Een ed vraag zou dan nog zijn, of L vc- kregen resultaat aan geesten" i tvoeten worden toegeschreven ee-i derde moeilijkheid, wetenapp<-lijk vast te stellen wat men ironder zou moeten verstaan. Al deze moeilijkheden, gevoegd bij ontlbare mogelijkheden van misding die de fotografie biedt, maakt t het mderzoek van deze dingen werk or deskundigen is. Wie als leek, Ifs a) weet hij iets van fotografie af i op dit terrein waagt, vraagt er om, Drogen te worden. Zoals de dame die vrir idelijk was me bijgaande foto's zenc'en bijna bedrogen was. Tenslotte bei ook een man IK begrijp nog niet hoe het ge.<__. is ook. Ik staat bij het buffet spreek tegen Frits die de beste ilin, doorgeeft. Ik praat net nog ovsr Dame, die ik nog gekend ha l v dien tijd en die nu alle dager in hoek en mij niet meer kent en 'k z stop daar komt ze binnen met die en dat bont en gaat zitten in de hc en het is mijn tafel want Lopes is zi< en ik gaat er heen en zeg: Dam? en kijkt mij aan met van die oogeu en zegt: Ober bent u niet den heer Ki ik mag wel zeggen Hendrik en zeg ja Dame en U is Marietje van Sch ningen dat is me ook heel w.'.t j geleden. En zoo haalt het een' het andere uit en na haar cogna staan praten. En vertelt zij dat nu een heel goed Huwelijk heeft daan met een Heer uit een bram met wie ik haar altijd zie en ik weet U nog dat je altijd boven bij jongens in de keuken kwam -vaar als vrouwelijk personeel niet had i gen komen omdat zij als wisch linnenmeisje met de andere v.asch linnenmeisjes een aparte inging en kreeg ik een kleur omdat de Pot net kwam kijken wat ik daar met die Dame waar ik alle'n stond te praten. En zij kijkt naar chef Pot en dan naar mijn g.-zicht ik kijk in de spiegel of ik no^ rood denk eigenlijk ben ik niet zoo u uden kijkt en zegt: Mijn Man is op reis zijn branche komt U 'ns op visite oude tijden. Ik denk de heel e dag nee, o 't doet niet. Ik heb den Dinsdaga and omdat Lopes nu weer terug en ik 3 achter en denk ik ik ga met mjn vr naar de bios om onze Pri ises J Verloofde nog eens-te zien /:.'s hij leuk jongensachtig zijn hatv ops en wuift maar ik zeg toch t "gen vrouw ik moet vanavond v, ei ken om kwart over acht staat ik op stadionkade met een schep v nd en adres van de branche, dat met bord op de deur staat. En ik open gedaan door Marietje uit veilingen in een jurk als een go' En zoo'n schemerlamp en l:->ri" gen en zegt zij er is al we. i jaar voorbijgegaan en weet '?'.? nog ik altijd bij U zat en het e^ne w haalt het andere uit en ik hoor .n» daar staat de Branche in de kamer ken omdat hij vaak met haar m en zegt niets alleen maar. 200, en ik neem beleefd afscheid en' twee maal gaat door den Heer Def- 'sne en den Heer C. Lasseur Er wi. ik geen klagen heb altijd vijfeen: en is goed voor de consumptie r. £ >i Donderdag na de feestiugde dat het weer hondsdruk en ik zenuwen, in eens in den hoek de er van Marietje en mij wenken. durf niet niet te gaan en ik gaat, i zegt de Heer, dat was me een heele rrassii-g wat zouden ze daar hier wel n zeg:-en dat jij met het publiek? weet niet hoe ik moet kijken en ik jkmarr niet ik zeg: Ach Meneer, wat 1 ik IJ zeggen ik heb vrouw en leren en ja, een mensch is een sch -.-n zegt hij: Er gebeurt niets als maa: wilt teekenen, zoo en zoo, » ik L -n ik van haar af. En ik zeg: i da .r is toch niets van waar, nee hij, maar als je niet teekent vlieg er hi->r uit maarhet goede houdt overl :'.nd en ik zeg: Nee Meneer, ik kent :iet. Zoo zegt hij, teeken jij L En ik zeg nee ik teekent niet. zegt ij tegen Marietje uit Scheveen, .'/at dacht je nou, dat ik nou doei en zinkt zij huilend op den id en vang ik haar in mijn armen en. ge-ft hij mij een zet zoodat ik en ji'.ikt zijn vrouw vast en ik !t bel .v f d en gaan zij weg. Wjdaj; ?.vond staat ik bij Frits te iten OV-.T het leven omdat het nogal 1 is er daar komt de Branche met rietje -n vroolijk en lachen en al i ver. Hendrik zegt Marietje alles Iweer i ? orde, gelukkig maar en ik mag .k wel feliciteeren en nog vele en en kreeg ik drie dubbeltjes fooi. DE NiEUVYE PRIJSVRAAG Romanstijl 'Herhaalde opgave) 'A wgeman staat dien dag <£ -P en WÜZich nnnrh,.H.* ----- O en wil zich naar buiten '?geve. ..." Gen. -agd wordt, een fragment schreven, dat binnen het kader DE heele week geen Marietje denk ik dat is goed afgelooptf nog al wat premièrepubliek in en wel flink veel bestellen. dat stuk: Boy meets Girl dat n Bovenstaande handeling ')/f, .p de manier van: een HollanJschen familieroman, of sij.hohgischen roman, of een streekroman, of een impressionistischen roman. Eerst;; prijs: een Dunhill bureau.vujpenhouder met artistiesta.idaard (waarde ? 17.50); d rop. HiIdoK?JS: Cen Plastiek van InzeMi nzer kingen uiterlijk Maandag 1 September. Verslag en prijs«kenriing in het nummer van September. liïfCHINfKI LEVENSVERZEKERING MY. ARNHEM waarborgt U on Uw gezin een onbezorgde toekomst. N.y E HMfHSCHE Directie: A. E. THIERRY DB BYE Hypotheken ?36.934.972. ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND j HYPOTHEEKBANK Pandbrieven ? 37.026.400 Reserves.. . noo.ooo VICTORIA-HOTBL AMSTERDAM 17, 18. 19 *n 50 Q * «~- * ' LEEST DIT S.V.P. In Iedere voorstelling uitgebreide reportage van het vorstelijk bezoek aan Amsterdam en elders. Evenuns de nieuwe POPEYE THE SAILOR, WIJ QAAN VERHUIZEN. Optreden van Variété. Toegang elke leeftijd. Hebt U nog passepartouts? Maakt er gebruik van, want de geldigheid is binnenkort verstreken. WIENER MODE THÉ.SOIREE 17, 18, 19 en 20 September 1936 Grande représentation de Mode 1B LA GRANDE MAISON JENNY" B RUE ROYALE - PARIS VEREEN?MUZIEKLYCEUM"" ALB. HAHNPLANTSOEN 2; TELEFOON »3s7 ' Inschrijving nieuwe Leerlingen Afflllfc. lft-5 uur. Spr..kuur Dlr. D.. .?Vr. 11-,2.30 N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 HAARLEM De Bank verstrekt voorschotten met een minimum van/1000.-op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden, onder borgtocht of zake lijke zekerheid. Een prospectus wordt op aanvraag gaarne toegezonden. VAN RIJN S SMOSTERD geven de omdat MAGGIS Bouillon in alle opzichten , , overeenkomt met hef beste, zelfgemaakte ^^^-^ vleesnat, doch in een oogwenk is bereid, minder^kost en door geen enkele namaak ook zelfs maar wordt geëvenaard. Lef op de geel-rode etiketten en de fabrieks-^, merken: de naam Maggi" en de Kruisster JT HEERENKLEEDING VOOR TOEN DE VACANTIE VOORBIJ WAS bent U vol goede voornemens opnieuw begonnen. Zoo zou U geregeld bijhouden" wat er in de wereld gebeurt ??- weet U nog wel? En wat komt er in de practijk van terecht.v.1? Wees verstandig: LEES DE GROENE! Dan blijft U bij, zonder tijdverlies. Hier l»ni* afknippen BON l f Ir M VADER EN ZOON TOT REDElUKi PRIJZEN ADRIAAN SCHAKEL HEILIGE WEG ? TELEFOON 9?27» Een vader kwam pat uit de tropen Kon hier in geen wit meer loopen Zijn zoon haalde hem af De raad dien hij gaf? Ga, vader bij SCHAKEL hier koopen PAG. 14 DE GROENE N»». '5 DE RQENE' No. 3094 Ondergeteekende wenscht zich met ingang van heden te abonneeren op QE GROENE AMSTERDAMMER. De abon nementsprijs van heden af tot 31 December 1936 bedraagt f3.?. Abonnementen kunhen slechts op 31 December eindigen en worden anders stilzwijgend voor een jaar verlengd. Naam : , ... Straat: N r. , Woonplaats: Handteekenlng:.