Historisch Archief 1877-1940
V r ?»
'IC
hc!
DE GROENE AMSTERDAMMER
ó»«n^ yrr T rïotwfflrtïT- ^ r" i";
Opgericht In 1877
Redictle: Mr. M. KANN, TH. MOUSSAULT,
Dr. P. H. RITTER Jr.. Mr. N. J. C. M. KAPPEYN
VAN DE COPPELLO en Mr. R. H. DIJKSTRA
Red. en admlnistr : Keizersgracht 355, Amsterdtm C
efefoon 37964 - Postgiro 72880 - Genri.ro^G 000
De abonnementsprijs bedraagt f 10.- per \?'
Het Raadsel van
ellan
M. KANN
De beteekenia van Spanje
?voor het fascistische blok
IN deze kolommen heb ik meer dan eens de ge
legenheid gehad, uiteen te zetten, welke rol
grondstoffen spelen in de wereldpolitiek. Wanneer
wij allen in pais en vree zouden leven met onze
naaste buren en wanneer geen tariefmuren en con
tingentenbarrières de vrije uitwisseling van goe
deren zouden bemoeilijken, dan zou deze geheele
bezorgdheid omtrent onbelemmerden toevoer van
grondstoffen eenvoudigweg niet bestaan.
Het is een sprookje, dat de Haves", de ver
zadigde landen, over grondstoffen beschikken en dat
de ontevredenen, de Have-nots", deze missen.
Wanneer zij hun economie niet enkel-en-alleen
op bewapening zouden instellen, zou de normale
kringloop van in- en -uitvoer hun het noodige kunnen
bezorgen. En het is zuivere demagogie, dat het
bezit van koloniale gebieden de onderdanen van
Mussolini of Hitler in een betere positie zou bren
gen.
Een bijzondere rol speelt het vraagstuk der grond
stoffen-voorziening evenwel in den oorlog. De
moderne oorlog heeft een 200 hoogen graad van
industrialisatie bereikt, dat de ingenieurs van den
oorlog zich uitteraard nog wel een denkbeeld
kunnen vormen omtrent het in-beweging-brengen
van de oorlogsmachine, die zij zelf hebben geconstru
eerd, maar niet meer van het in-beweging-blijven
van deze alles vernietigende en alles verslindende
machinerie. De wereldoorlog is in '18 voor een
deel op het slagveld gewonnen, voor een ander
deel door het feit, dat de geallieerden de beschikking
hadden over een ongelimiteerden toevoer van grond
stoffen. Natuurlijk houdt het een met het ander
verband. Aanvoer van koper, staal en katoen stelt
in staat tot het vervaardigen van de voortdurend
benoodigde kwantiteiten munitie. Benzine is voor
de luchtmacht al even onontbeerlijk. Zonder grond
stoffen dus geen strategie.
Hangt in de vredes-maatschappij de voorziening
met grondstoffen samen met de mate waarin zich
het ruilverkeer kan ontplooien hetgeen dus zeg
gen wil dat de grondstoffen, die een bepaald land
moet importeeren, ook moeten worden betaald
in tijd van oorlog is dat niet zoo. Dat wil zeggen,
de heele oorlogseconomie is een va-banque spel:
het komt er niet op aan. Grondstoffen worden
opgevorderd waar ze gevonden worden en met
requisitie-bons betaald. Het systeem van opvorderen
is een machtskwestie. In een economisch stelsel
passen, doet het niet evenmin overleeft het den
duur van den oorlog.
Wij kunnen dus kortweg poneeren dat een staat
die zonder grondstoffen-reserves in den oorlog gaat,
niet de minste kans heeft en dat de staat of groep
van staten, die over groote reserves van die grond
stoffen beschikt, welke in den modernen oorlog m
geweldige hoeveelheden noodig zijn, althans een
redelijke kans heeft den krijg een tijdlang vol te
kunnen houden.
Non-interventie . . .
is een afspraak van een aantal i
om allemaal te intervenieeren en aflemaal
doen alsof ze 't van de anderen niet merken.
VA/AT hebben nu deze theoretische bespiegelingen
* «n voor de hand liggende conclusies te maken
met den Spaanschen burgeroorlog?
Alles. Wanneer de fascistische staten samen met
Spanje een blok konden vormen en instaat zouden zijn
htm verbindingswegen te beheerschen, zou Spanje een
groot deel van de grondstoffen kunnen leveren, die
in den oorlog onontbeerlijk zijn. Spanje kan ijzererts
leveren, koper, lood en kwik. Van dit laatste
metaal is Spanje verrewég de grootste exporteur.
Het heeft bijna een monopolie. En kwik is een
onmisbare grondstof voor de munitiefabricage,
evenals voor de foto-chemische industrie.
In dit licht gezien worden verschillende dingen
duidelijk. Het is geen pure sport geweest, en zeker
geen puur idealisme, dat fascistische en nat
onaalsocialistische invloeden aan het werk zijn gegaan
ter voorbereiding van den Spaanschen opstand.
De Manchester Guardian heeft onlangs opzienba
rende onthullingen gepubliceerd over den
nationaalsocialistischen ondermijningsarbeid. Publicaties in dit
liberale en industrieele hoofdorgaan plegen niet
lichtvaardiglijk te geschieden.
Begrijpelijk wordt ook de zwenking van de
Duitsche nationaalsocialisten tegenover de Kerk.
Zij valt volkomen te verklaren uit den loop van
zaken in Spanje. Gemeenschappelijke haat tegen
het communisme bindt de nazi's aan de Kerk.
Wat ook begrijpelijk wordt, is de houding van
Mussolini, die sprak uit zijn laatste redevoering.
Aan den eenen kant oorlogsvoorbereiding, aan den
anderen kant: wachten. Vooreerst gén oorlog. Dat
is ook werkelijk geen wonder. Want om de vruchten
te kunnen plukken van Span j e's opname in het fas
cistische blok zijn er twee dingen noodig. Allereerst,
dat de fascisten in Spanje de definitieve overwinning
behalen. En vervolgens en dat is juist onont
beerlijk voor het eenige geval dat men werkelijk de
Spaansche schatten noodig heeft de beheersching
der verbindingswegen. Dit laatste nu is nog vol
strekt niet het geval.
De Spaansche militaire opstand heeft niet het
onmiddellijke succes gehad, dat zijn fascistische be
gunstigers ervan verwachtten. Intusschen liep deze
begunstiging al te zeer in de gaten. Zoo kwam het
dat zoowel Rome als Berlijn, om hun prestige te
redden, meededen aan de non-interventie af
spraken. Maar hoe ! Slepend houden, eerst van de
onderlinge afspraak, nu van het werk van de com
missie die het wapenembargo moet regelen. Het
is de vestpocket-dictatuur van Portugal, die met
de vereerende taak belast is deze besprekingen,
die te Londen plaats hebben, te vertragen. Rome
en Berlijn spelen tegelijkertijd op rouge en op noir.
Loopt het den militairen staatsgreep tegen, of is de
buitenlandsche druk te groot, dan gaat het hart
van de heeren uit naar het Europeesche concert.
Lijkt de fascistische overwinning nabij, dan gaat
het Europeesch denken weer uiterst langzaam.
Haast heeft Mussolini overigens niet. Hij moet
eerst komen tot de ongestoorde beheersching van
de Middellandsche Zee. Want zonder een veiligen
verbindingsweg zijn alle grondstoffen, zijn al het
erts, al het koper, al het lood en kwik en alle
fosfaten en graan van Spanje en Noord Marokko
geen cent waard. Maar de Duce droomt van een
Romeinsch Imperium. Hij noemt dit jaar: het
jaar n.
Het zal dus nog wel eenigen tijd duren voordat de
wenschdroom van de dictaturen, op voldoende
oorlogs-grondstoffen de hand te kunnen leggen, in
vervulling zal gaan. En tegen dien tijd kan er nog
veel gebeuren juist in deze dictatuur-staten die
financieel en economisch op leemen voeten staan.
Maar wij willen het speculeeren over de toekomst
aan anderen overlaten; ons geeft het heden zorg
genoeg. Wij begrijpen intusschen met welke be
doeling het vuur in Spanje is opgestookt. Het is
geen toeval dat tegelijkertijd in het olie-rijke
Roemeniëde'èintrige hoogtij viert en dat Engeland met
ongewonen spoed een emancipatie- en
vriendschapstractaat sluit met Egypte. De grondstof f
envoorziening in tijd van oorlog, dat is de oplossing van het
raadsel van de Middellandsche Zee.
Dubbel tactloos
DE vorige week hebben wij op deze plaats
uithangen van de hakenkruisvlag m Ned
land (door Mussert in een officieele dagorc
zij het facultatief, den zijnen bevolen) een fc
loos gebaar genoemd.
Daartegenover is van andere zijde bete
dat het volkomen correct, ja, hoffelijk zou _,
den aanstaanden prins-gemaal te eeren door i
officieele vlag van zijn vaderland uit te stdw
Op grond van de Duitsche wetgeving moet i
sterk in twijfel worden getrokken.
Immers, art. 4 van de wet van 15Septe
IQ3S ter bescherming van het Duitsche ,
en de Duitsche eer" (een der z.g. Neurenburi
wetten) luidt: Joden is het uitsteken van
Rijks- of nationale vlag en het vertooneni
de Rijkskleuren verboden." En m het offica
n-,.'ientaar op deze wet wordt dit verbod aldus
:notiveerd:
,S>mboIen van het Duitsche volk, zooals de
en nationale vlag en de Rijkskleuren
wit, rood, zijn slechts voor Duitschers
. Daar de Joden volgens
nationaal'ütische opvatting niet tot het Duitsche
:ehooren, doch een eigen volk zij het
Staat vormen, komen de Duitsche
Jen voor hen dus niet in aanmerking."
,jk wij, Nederlanders, vormen een eigen volk
zij het mét Staat. Volgens letter en geest van
Neurenburger wet komt de hakenkruisvlag
voor ons niet in aanmerking.
fcliswaar geldt de Duitsche wet voor ons
;. Maar het lijkt ons een wonderlijke wijze
ee i prins te eeren" als men met het
sym| van zijn volk demonstreert op een wijze
te^en de wet van zijn land indruischt.
liistoire se répète
wordt beweerd, dat de brand in Spanje
t door de communisten is aangestoken.
s de Rijksdag niet voldoende gebleken ?
Depositie vanhlabinet-Colijn
T* yET Kabinet-Colijn is zijn laatste ronde ir)
F""/ gaan. Menschelijkerwijze gesproken zalt
* ?*? de verkiezingen, die uiterlijk in het 'wwi
van '1937 gehouden zullen worden, niet o
Hoogstwaarschijnlijk zal het Kabinet, zooals
kelijk is, op den dag, die aan de stemming uoorq/j
zijn portefeuilles ter beschikking van de Koi
stellen, zoodot Hare Majesteit, onmiddellijk
de uitslag van de verkiezingen bekend is, de l
van de fracties uit de Tweede Kamer en eenige l
functionnarissen zal kunnen raadplegen, om
bevind van zaken te handelen.
Vierderlei gebeurtenissen van de laatste
hebben ons weer de eigenaardige positie van )
tende Kabinet duidelijk voor oogen gesteld: de b
rede, waarin de Regeering haar programma m
nieuwe zittingsjaar ontwikkelt; de millioe\
waarin de Minister van Financiën 's fan
tieele positie schetst; de motie-de Bruyn,
een vrij groote meerderheid in de Eerste Kamer!
ongunstig oordeel uitspreekt omtrent de zoo jm
werking getreden wijzigingen van de stewvt
waarvoor het Kabinet de verantwoordelijkheid i
en de aangekondigde interpellatie van den
Kupers in de Tweede Kamer.
De Troonrede bevat weinig nieuws. Het
houdt aan zijn gedurende ruim drie jaren_
politiek vast. Men heeft een tegenstrijdigheid i
zien in de omstandigheden, dat de Regeerinf l
zijds waarschuwt voor een -al ie diep ingrijpen l
bedrijfsleven, doch anderzijds een wetsontaxrn
kondigt, dat de mogelijkheid opent, bepalim
collectieve contracten verbindend of onverbin
verklaren. Ik kan die tegenstrijdigheid niet i
De Regeering volgt hier precies den juisten '<«
overheid moet niet pretendeeren het bedrijft
leiden, maar zij moet corrigeerend ingrijpen
regelen, die de belanghebbenden in onder/mg J
hebben opgesteld, waar zij daartoe termen v\
prijzen" of te laken", zooals men dat in i
waterstaatsrecht bij den schouw placht te
Wat thans reeds met ondernemersoverein
kan geschieden, zal, wordt dit ontwerp wtt,
aanzien van collectieve contracten kunnefi\
vinden.
De millioenennota opent een ietwat
perspectief, omdat de inkomsten niet lfl«
en hier en daar eenig herstel in de bedrij?*!
constateeren. l
Na de zeven vette jaren (1024?1930)1
schotten hebben opgeleverd, zullen binni
magere jaren (1931?1936) zijn doorstöP\
naar het klassieke voorbeeld na de zeven "KI
weer betere jaren komen? Men moet het1
hopen.
De motie-de Bruyn heeft een aantal
betrekking tot de steunregeling uitges
interpellatie Kupers, die daarop zoo
wel i'i de eerste plaats de bedoeling hebben van de
?in% te vernemen, welk gevolg zij aan de
motietyn zal geven. Wie de rede van Minister
Stinm de Eerste Kamer gevolgd heeft, zal zijn
:htlngen dienaangaande wel niet hoog spannen.
misschien is het mogelijk, dat de Regeering
Lan de hoofdpunten (intrekking van den
ijsfag en verlaging van den steun aan de ge
lde arbeiders) te tornen, in de wijze waarop die
geleidelijk verwezenlijkt zullen worden, eenige
ie doet.
boot .'uilen die concessies wel niet zijn en het is
nchijntijk, dat de Heer Kupers andermaal met
tnotit zal komen, die de wenschen vervat in de
ie-de Bruyn nog eens zal onderstrepen. De
ch-Katholieken zullen zich waarschijnlijk in
ede Kamer wel evenmin als in de Eerste
d 'ir de sociaal-democraten op sleeptouw laten
i. /:/ zulten dus allicht, zooals reeds dikwijls
\ied s, stemmen tegen de motie-Kupers, doch
een 11 gen motie komen.
\ocht Het zoover komen maar wij zijn hier op
terrei! der onderstellingen, waar een vergissing
goed mogelijk is dan zal alles van de strekking
die motie afhangen. De Roomsch-Katholieken
ten er met zekerheid op rekenen, dat een dergelijke
It, waaneer zij wordt ingediend, een groote
meer'nd :<?! verwerven. De sociaal-democraten en de
iunisjen zullen er stellig hun stemmen aan geven
He>.<- Westerman zal wel niet aarzelen het
illusvan de beide aanhangers van de N.S.B.
Et'-te Kamer te volgen, wanneer het tegen de
turt die motie zeer positief het beleid van de
ftring af, zoodot zij ah een motie, van
wantroumoe: worden opgevat, dan staan wij voor een
ernsug conflict, waarvan men dégevolgen niet
onderschatten. Een regeeringscrisis zou op dit
"u'\ nu de wetsontwerpen tot
grondwetsherzie>l« wetsontwerpen, die verband houden met
piaiw.v/c van Prinses Juliana in behandeling
? k, ten, zeer\ongelegen\zijn. Temeer, omdat het
Qt, dat het Kabinet toch op zijn laatste beenen
J vertrouwen, dat de heeren, die de
verant'd dragen, zich zullen bezinnen, alvorens
n. ?..''.' ?.. .
A. C. JOSEPHUS JlTTA
t i c a t i e. In het slot van het artikel
beweging blaast verzamelen" in ons no.
voiige week, wijzigde een zetfout de zinsnede
'?Belgische (niet de Nedertandsche en
EngetRocmsch-Kathotieken" zich van medewerking
- Vredescongres te Brussel onthouden hadden
t de Nederlandsche" ... enz., wat den zin
Ie. Hetwelk wij hierbij met excuses
rectifiDB PARTIJ-DAG TB NEURENBERG HEEFT WEL
eenige zeer onverwachte gevolgen gehad
Die betreffen zoowel Engeland als Frank
rijk. Merkwaardig genoeg in veel mindere mate
Rusland, waar men zich van Hitlers bedreigingen
al heel weinig aantrekt. Wij waren toevalligerwijze
in de gelegenheid de Engelsche reactie ter plaatse
gade te slaan. De publieke opinie pleegt daar
slechts langzaam te reageeren. Men laat zich niet
gauw door zijn hartstochten op sleeptouw nemen.
Niets bewijst dit zoozeer als het proces tegen Mac
Mahon. Men wil een zaak van alle kanten bekijken,
het hoor en wederhoor toepassen en dan behoudt
men zich zijn oordeel liefst nog zoo lang mogelijk
voor, vooral in zaken van buitenlandsche politiek.
Wordt echter eenmaal een nauwkeurig omschreven
meening kenbaar gemaakt, dan kunnen wij ervan
verzekerd zijn dat, in een geval als het onderhavige,
de overeenstemmende opinie van de belangrijkste
dagbladen ook de vaste meening der regeering is.
Tegenover Hitlers koloniale eischen kan men nu
een krachtig en eensgezind ,,neen" hooren. Dat
Britsche koloniën of Britsche mandaatgebieden
overgedragen zouden worden men dénkt er een
voudig niet aan. Maar dat is volstrekt niet het
eenige: Hitler heeft een nieuw en belangrijk op
onthoud in de ,,Locarno"besprekingen veroor
zaakt, door op diplomatieke voorbesprekingen aan
te dringen, die hierin zouden moeten bestaan, dat
zij het verschil zullen overbruggen tusschen een
Europa waarin de belangrijkste staten elkanders
integriteit garandeeren, en een ander Europa,
waarin alleen de westelijke staten dat doen en
Duitschland zich alle vrijheid ten opzichte van
Rusland voorbehoudt. Het verschil dus tusschen
de voor de hand liggende collectieve garantie vol
gens het Volkenbondspact en Fttlers conceptie
van een Europeeschen vrede, die in waarheid een
dreigende wereldoorlog is. Dat dit verschil niet te
overbruggen valt, is iets dat den meest insulairen
Brit nu ook duidelijk geworden is. Mocht Hitler
hierop hebben gespeculeerd, dat wellicht de
Engelschen Blum zouden aanraden nu toch maar het
Fransch-Russisch verdrag te laten vallen om zoo
doende Duitschlands coöperatie tot een
WestEuropeesch garantie-tractaat te krijgen, dan heeft
hij zich terdege vergist en slechts bereikt dat de
Engelschen tot het inzicht zijn gehomen hoezeer
het ideaal der collectieve organisatie van den vrede
principieel-onvereenigbaar is met Hitlers politiek
gedrijf.
HITLER VERKONDIGT IN DE BUITENLANDSCHE
politiek dezelfde propagandistische stelling als
in de binnenlandsche: de menschheid heeft te kiezen
tusschen dictatuur en bolsjewisme. Wanneer dat nu
maar honderdduizend maal herhaald wordt en
onweersproken blijft, vindt zooiets wel geloof. Maar
hoe ongefundeerd is deze demagogische, ook bij ons
vaak gehoorde, bewering! Er is toch waarlijk niet
alleen maar extremisme in de wereld ! Het Britsche
vakvereenigingscongres is daarvoor wel het beste
bewijs. Labour vervult nu geheel en al de rol van
de vroegere liberalen, met dit onderscheid dat deze
partij haar socialen inslag houdt. Maar er is van het
revolutionnaire element geen zweempje te bekennen.
In royalistische loyauteit doet Labour voor de con
servatieven niet onder. Een voorstel dat de leden
zich bij de komende kroningsfeesten afzijdig zouden
houden, is met een overweldigende meerderheid
afgestemd. Evenzeer een voorstel tot samenwerking
met de communisten. Het is de soliede middenmoot,
die hier aan het woord is geweest. Het zou het
ver. melden niet waard zijn, wanneer niet hierdoor (en
door zooveel andere feiten) het bewijs geleverd werd
dat Hitler slechts een voorwendsel zoekt en blijkbaar
een goed-geloof vindend voorwendsel gevonden
heeft, om Rusland te lijf te gaan. Of moeten wij
voor Rusland lezen: Frankrijk?
HET LAAT ZICH AANZIEN DAT IN FRANKRIJK
Hitlers dreigementen als een consolideerende
factor werken. Rechtstreeks heeft Hitler zich wel
niet tot Frankrijk gewend, want hij heeft zich
eenerzijds op de noodzakelijkheid van grondstoffen^
ravitailleering beroepen om zijn aanspraken, niet
alleen op de vroegere koloniale bezittingen, maar
ook op de Oekraïne en den Oeral te rechtvaardigen,
anderzijds op zijn cultuurplicht de wereld voor een
dreigenden communistischen aanslag te bewaren
en uit dien hoofde tegen Rusland te moeten" op
trekken maar dit alles vormt een bedreiging van
Frankrijk. Hoe licht kan niet de wensch de vader
der gedachte zijn. Oekraine en Oeral.... het noopt
wel haast tot de ontdekking" van Sovjet-russische
plannen tot een nieuwe Attila-invasie in Europa t
Zooiets als de ontdekking van de medeplichtigheid
,,eener vreemde Mogendheid" aan de zoogenaamde
revolutionnaire plannen waartoe de Rijksdagbrand
het signaal geweest zou zijn. Een nieuwe
Rijksdagbrand is nooit uitgesloten en in Frankrijk is men
nog niet vergeten, welke eischen Duitschland in de
critieke dagen van '14 durfde stellen toen het zich
door Rusland bedreigd achtte. Wanneer morgen
dat geval zich opnieuw zou voordoen, wellicht in
nog veel scherperen vorm en met veel ongegronder
vrees voor Rusland, dan zou dat weet men zeer
goed Hitler den eisch stellen de ligne Maginot
aan hem uit te leveren. Verdrag of geen verdrag,
een tweede wereldoorlog zou beginnen. In zooverre
antecipeerde Hitler daar reeds op, door te zeggen dat
hij zich vrijheid van actie voorbehield wanneer het
bolsjewisme tot Duitschlands grenzen kwam. Hij
kon niet anders bedoelen dan de eventualiteit dat
de nog steeds voortdurende arbeidsconflicten in
Frankrijk tot gewapenden strijd zouden leiden,
naar Spaansch model. Hij heeft dit echter noch te
vreezen, noch te hopen.
OOK TENOPZICHTE VAN DB KLEINE ENTENTB
heeft Hitler als consolideerende factor ge
werkt. Het is merkwaardig, zoo snel als de wereld
tegenwoordig reageert. Wettigde Titulescu's ver
dwijnen inderdaad de vrees, dat de borende, onder»
mijnende en springladingen leggende
nationaalsocialistische invloeden zooal geen breuk, dan toch
een flinke barst konden schieten in de voor het
behoud van den vrede zoo noodzakelijke samenwer
king van de staten der Kleine Entente, de uitslag
van de jongste conferentie bewijst dat de jongste
gebeurtenissen den heeren de oogen geopend heb
ben. De ministers van buitenlandsche zaken van
Zuid-Slavië, Roemeniëen Tsjecho-Slovakije waren
bijeen. Zij nebben ook met den Tsjechischen staats
president Benesj kunnen spreken en van zijn erva
ring kunnen profiteeren. Het is te verwachten dat
het, na het bezoek van Rydz Smigly te Parijs, ook
tot nauwer samenwerking met Polen Zal komen en
dat de relaties van Polen met Tsjecho-Slovakije zullen
verbeteren. Een merkwaardig incident heeft zich
intusschen te Warschau voorgedaan. Maarschalk
Rydz Smigly had zich op zijn Parijschen reis niet
laten vergezellen door Beek, maar door den oud
minister van buitenlandsche zaken Zaleski. Nu
verscheen in den Kurjer Porany een artikel waarin
Zaleski in een interview te kennen gaf, dat een
herstelde samenwerking en Oost- en
West-Europeesche staten tot gevolg zou hebben dat de vrede
bewaard zou kunnen blijven. Immers, een
FranschPoolsche coöperatie, een moderniseering van Polens
weermacht en een Poolsch-Tsjechische overeen
stemming zouden een zoo soliede overmacht
scheppen, dat Italiëer niet aan zou denken Duitsch
lands zijde te kiezen maar weer naar het bjlok der
garantie-verdragen zou overhellen. Dit Was wat
al te ondiplomatiek gesproken. De ex-minister
loochende het interview en de Kurjer redde zich
er uit met de verklaring dat zij niet den ex-minister
Zaleski geïnterviewd had, maar een journalist, die
zoo heette. Deze heer blijkt echter onvindbaar.
En de verklaring zal wel wezen dat Zaleski niet als
oud-minister of toekomstige minister deze dingen
heeft gezegd, maar als ietwat loslippige particulier.
TEN AANZIEN VAN HET LOT VAN SPANJE
kan^men niet pessimistisch genoeg zijn. De
rebellen hebben zich nu van de Biskaajsche
havens meester. gemaakt, op Bilbao na. Maar
levensmiddelen en munitie beginnen de
regeeringstroepen te ontbreken. Madrid en Cataloniëzijn nog
in handen van het gouvernement. Het ligt voor de
hand dat in de ,,loyale" gebieden het
links-extrernisme zegeviert. De regeering daarvoor aanspra
kelijk stellen, dat kan men echter niet. Het heele
verloop van den Spaanschen militairen opstand geeft
alweer duidelijk te zien, dat de manier waarop de
democratische mogendheden het fascistisch ge vaar ^
bezweren, weinig doel heeft. Er wordt vertrouwen'
geschonken, waar wantrouwen op zijn plaats zou
zijn. Het is een herhaling in 't klein van de be
scherming die de Volkenbond Abessyniëbood.
En van de a.s< Volkenbondsvergadering is geen
hulp voor Spanje te verwachten.
"J-WEE VERKIEZINGEN ZIJN SYMPTOMATISCH VOOr
l komende gebeurtenissen. In de V. S. heeft
de nederlaag die de Democraten bij de proefver
kiezing in den Staat Maine hebben geleden, nogal
indruk gemaakt en de papieren van Roosevelt
en zijn groote uitgavenpolitiek zijn hiermee
aanIM
H
PAC. l DE GROENE No. 30M
PAG. 3 DE GROENE No. 3094
r 4
? *