Historisch Archief 1877-1940
i Tor,
Financiën en economls
DE BEGROOTING 1937
C. A. Klaasse
WANNEER men de nieuwe
begrooting 1937 analyseert,
komt men tot de conclusie,
dat deze veel overeenkomst vertoont
met den algemeenen economiachen
toestand in ons land. In korte trekken
zijn er deze punten van overeenkomst:
het schijnt, dat er na jaren van verdere
inzinking vasten grond is bereikt; van
een noemenswaarde verbetering is
nog geen sprake, maar toch zijn er
hier en daar symptomen die er op
wijzen, dat de smoothline in de
ontwikkeüngscurve wellicht in licht
opwaartsche richting zal gaan; en ten
slotte : er zijn nog verscheidene zwakke
steeën in het geheel, waardoor wij
nog geenszins kunnen zeggen: wij
zijn er.
De overheerschende indruk van de
nieuwe begroeting is: eindelijk een
sluitende rekening zonder nieuwe be
lastingen. Het tekort, dat overbrugd
moest worden, beliep 47 millioen tegen
108 millioen in de begrooting 1936.
Op het oog dus een zeer groot verschil
en aanmerkelijke verbetering. Daarbij
moet men echter bedenken, dat in de
laatstgenoemde begrooting nog niet
verwerkt waren de bezuinigingen van
het dekkingsplan 1935, waarvan ruim
50 millioen reeds dadelijk voor 1936
effectief waren geworden. Neemt men
dat in oogenschouw, dan is het ver
schil tusschen de beide laatste budgets
niet zoo groot meer.
Reeds bij de bespreking van het ge
noemde bezuinigingsplan is er destijds
op gewezen, dat de reëele beteekenis
van de daarin vervatte besparingen"
niet overschat mag worden. Voor een
zeer belangrijk deel gaat het daarbij
om boekwinsten", in verband met
lastenverschuiving naar de toekomst.
Daarbij zij nog niet eens gedacht aan
de groote conversieoperatie van de
staatsschuld, die door uitdijing van
het aflossingsplan feitelijk ook reeds
ten deele neerkomt op verschuiving.
Maar zuiver boekhoudkundig zijn be
sparingen als: schrapping van de
annuïteit ten behoeve van het
Invaliditeitsfonds, schrapping van de uit
keering van administratiekosten der
sociale verzekeringsfondsen, vermin
dering van de bijdrage aan het Alge
meen Pensioenfonds enz. Het is
natuurlijk mogelijk dat t.z.t, men uit
deze boekhoudkundige ook reëele be
sparingen zal maken, wanneer men
b.v. de betrokken fondsen op andere
basis gaat calculeeren waartoe wel
licht aanleiding zal bestaan. Maar zoo
lang dat niet is gebeurd moet men
deze punten als zwakke plekken in den
opzet beschouwen.
DAARBIJ komt, dat de begrooting
door de vergaande splitsing van
de financieele administratie geen vol
ledig beeld meer geeft van de totaal
positie. Naast het budget staat b.v. het
.Werkloosheidsfonds dat in de laatste
jaren voortdurend vrij omvangrijke
tekorten heeft aangetoond die uit
buitengewoon" gefinancierd worden.
Ook voor den dienst 1937 wordt weer
een tekort geraamd van 7 i millioen,
zoodat van een algeheel sluitende be
grooting ook niet gesproken kan
worden. Te meer moet men met deze
post rekening houden, wijl er in de
afgeloopen jaren voortdurend
tegen
W.B. ««resveranderingen
TIJDIG op! Als wij's Woens
dags Uw nieuwe adres
weten ontvangt U daar
's Zaterdags de nieuwe
GROENE
vallers in scholen, waardoor de reke
ning aanmerkelijk ongunstiger sloot
dan het budget. Over 1935 werd bij
een Rijksbijdrage van 46 millioen
een deficit geraamd van ruim 4 i mil
lioen, de rekening zal waarschijnlijk
een tekort aantoonen van niet minder
dan 20 millioen. Voor 1936 verwachtte
de begrooting van dit fonds een tekort
van 14 millioen, maar in werkelijk
heid zal dit cijfer wel om en nabij de
25 millioen beloopen. De oorzaak van
deze tegenvallers is grootendeels ge
legen in de bijzondere bijdragen" aan
gemeenten die daarvoor in aanmer
king komen. Doordat de gemeente
lijke financiën vrijwel overal nog zich
in ongunstige lijn bewegen, moesten
veelvuldig uitgestooten bedragen"
door het Rijk worden gedragen, die
aldus de sluitposten op de betrokken
gemeentefinanciën moest leveren.
Voor 1937 is nu de Rijksbijdrage voor
het fonds 53 millioen dus 7 millioen
hooger dan voor 1935 terwijl des
ondanks, zooals gezegd, nog een tekort
van 7 i millioen wordt getaxeerd. De
functie die het fonds langzamerhand
is gaan vervullen strekt verder dan
aanvankelijk de opzet was. Opzet was
door de gezamenlijke gemeenten en
door het Rijk de middelen te doen
bijeenbrengen om bij te dragen in d
gemeentelijke werkloosheidslasten.
Wat geleidelijk daaruit groeide is een
vergaarbak voor gemeentelijke tekor
ten. Ook hier dus nog een zwakke
stee in den budgetopzet.
Schaken
MASSASCHAAKBLINDHEID
IN de onderstaande partij, welke in
de laatste ronde te Nottingham werd
gespeeld, deed zich een blunder
voor, welke door de geheele schaak
wereld over het hoofd werd gezien.
Euwe maakte een foutieve combinatie,
welke door zijn tegenstander Thomas
niet weerlegd werd. Déglossatoren,
die deze partij in hun dagbladen
brachten, zijn ook niet op de zoo
eenvoudige weerlegging gekomen. Pas
toen dr. Euwe de partij met de anotatie
in een zijner rubrieken publiceerde
en op de correctheid van dit offer
wees, kreeg hij een brief van een
onbekenden amateur, die hem vroeg
waarom Wit na het accepteeren van
het offer niet Pd7 kon spelen (men
zie diagram). Het bleek inderdaad
juist te zijn. Een zeldzaam geval van
schaakblindheid.
Aljechlns verdediging
Wit: Zwart;
Sir G. A. Thomas Dr. M. Euwe
HET feit dat met de bovenver
melde reserve een sluitende
begrooting is verkregen zonder nieuwe
heffingen, moge tot tevredenheid stem
men, voor voldaanheid is natuurlijk
allerminst reden. Wil de regeering
werkelijk voortgaan op den weg van
de aanpassing dan zal die wensen zich
ook in de staatsfinanciën moeten
weerspiegelen. Niet dat een inkrimping
van de kosten van de staatshuis
houding belangrijke verlichting van
het economisch leven zal brengen, of
een noodzakelijke voorwaarde is voor
conjunctuurherstel. In dat opzicht is
bezuiniging zelfs een tweesnijdend
zwaard. Maar wanneer men een alge
meen deflatieproces wil stimuleer en,
dan mag op den duur de staatshuis
houding daar zeker niet in achter
blijven.
Tenslotte moet nog gereleveerd wor
den dat, indien men een beeld wil
krijgen van hetgeen de volkshuis
houding aan lasten opbrengt, niet vol
staan kan worden met een analyse
van de begrooting. Vermeld werd
reeds dat daarnaast het
werkloosheidsfonds in de beschouwing be
trokken moet worden, maar veel be
langrijker is nog het landbouwcrisis
fonds, terwijl ook het verkeersfonds
in het totaalbeeld niet mag ontbreken.
De nieuwe begrooting van het land
bouwfonds zal nog geruimen tijd op
zich laten wachten. Maar reeds nu
kan in dat verband worden opge
merkt dat ook hier een aanpassing
noodig is. De opzet van den
landbouwsteun afgezien van de fout
der versnippering en het gebrek aan
eenheid, die bijv* nu weer dreigt een
economisch onjuiste vermindering van
den tarweuitzaai te bewerkstelligen
was logisch in dier voege, dat te acute
inkomensverschuivingen erdoor wer
den vermeden. Maar nu de ruilvoet
van fabrikaten en agrarische arti
kelen op wereldmarktbasis zich aan
de gewijzigde omstandigheden is gaan
aanpassen, zal ook hier zoo niet het
systeem, dan toch de uitwerking
tot een Verdere nivelleering moeten
leiden. . * '
Deze onverwachte zet
zwart van alle moeilijkheden" set
dr. Euwe in ,,Chess".
23-gz?g3?
Dit is gedwongen," schrijf t dr. EU
Na 23. Td6:, Td6:; 24. Ddó: v
24. .. Td8. Het merkwaardige is, i
noch den beiden spelers, ncch
pers opgevallen is, dat Wit we op j
had kunnen nemen en daar m se
stuk zou winnen. Een Nederl
amateur heeft dr. Euwe op de v
variant attent gemaakt en teg
tijd ontving Chess" van l ir.
Wechsel de volgende variant,
ook juist is en door dr.
Euwgekeurd werd. b.v.
23. Tdó:; 24. Ddó:, Td8; 2 j.
en Wit wint.
Angstwekkend, 10. beperkt, n. ver
anderde inrichting, 12. negerin, 13.
bijgevolg, 14. welig groeien, 15. ver
sieren.
ierraadsel
Op de sporten van deze ladder
eten 18 woorden van 6 letters
inild worden als volgt:
Pf6?dS
d7?do
Lc8?g4
c??có
dóxes
is Lfs:, Li3*.
i. es?04,
2. 64?e$,
3. d2?d4,
4. Pgi?£3,
5. Lf i?e2,
6. o?o,
Beter en solieder
des:, des:, e6;
7. Pfsxes, Lg4xe2
8. Ddi xe2, e7?e6
9. b2?b3, Pb8?d7
(Op Pf4 zou niet Lf4: wegens Dd4:
gevolgd zijn, maar Df3 ! en op verder
Dd4: Df4:, Dar: Df?: +, Kg8, Lgs -f
en Wit wint)
10, C2?04, PdS?f6
11. Pb i?03, Lf8?b4
12. Lei?b2, o?o
13. Tfi?di, Dd8?cy
14. Tdi?d3, Tf8?d8
15. Tai?di
Agressiever was Tg3 of Ths- Na
den tekstzet krijgt Zwart gelegenheid
zich op verdediging in te stellen.
15. Pd7?f8,
16. Pc3?64, Pf6 x 64
17. Dc2xe4, Lb4?do
Nu is Tg3 of Ths belet daar na
L x es Wit een stuk zou verliezen.
18. d4?ds,
Wit probeert nu op een andere
manier tot aanval te komen. De
looperdiagonaal wordt geopend.
18 eóxds
Het nemen met den c-pion ziet er
sterker uit daar na: .. cds:;. cds;
Dc2 de toren geopend is, maar 20.
P x f 7! zou Wit een gewonnen spel
geven b.v. 20... Pxfy:; 21. Kf?:;
21. Tf3 + en de zwarte dame gaat
verloren. Of 20. .. Db2:; 21. Pd8:,
Td8:; 22. deó: rnet een onhoudbaren
aanval.
19. C4xds, Td8?e8;
20. f2?f4, cox ds;
2i.Td3xd5, Ta8?d8
22. T5*M?d*. Pf8?e6?
23.
24. Kgi?g2, Les?J6
25. Dd3?C3, Td8 > ds
26. Tdi x ds, f7?f<
27. PeS?04.... (Damerv il
wegens Pc?: een stuk verliez?n.)
27. ...... De?- c6
28. Pc4Xb6, Dc6 b6
29. Tds?d2; (Er dreigde T .\ty
en Td2 + )
29 Peó- c$
30. Dc3?C4 -f, Kg8- -L8
31. Dc4?ds, tv;?.16
32. Kg2?hs?
Een groote fout. De kon ng
daar slecht te staan. De ju >te<
wijze ware geweest 32.
32 Pcs- -64
33. Td2?C2, Db6 -es
34. Dds?d4
Indien 34. Db?: zou Df3 b- 34.!
zou Tg8, na den tekstzet komt]
in een moeilijke positie.
34 De3~-f3
35. Dd4?gx, hó?15
36. Lb2?d4, Te8- -d8
37. Dgi?e3? ......
Wit verliest onmiddellijk. )e
zet om Pgs-f te beletten (metj
bedreiging Dfs+) was 37 Te
hierop zou Zwart geantwoord hd
met Dg4+;
38. Kg2 gevolgd door hs?-14
Wit gaf meteen op, daar 37. Pd
g54~ gevolgd door 38. fV ;5; V
f5+ en Dfsxc2+ de
kwatteit
£iiiiii mtiiiitttiiitiltimiiiiliiiiiiiiiilllll in m iiMiinit
\ CORRESPONDENT^
l betreffende de Sc.;
| briek UITSLUITEND adre
| seeren aan de Redacie v
| De Groene Amsterd mme
| Keizersgracht 355, y-.mste
| dam C., met verr;.eld!"
l van het woord SC
l RUBRIEK op de env lop
i. vrucht
2. verrukking
3. plaats in Gel
derland
4. Spaansche
havenplaats
5. hartig slokje
6. vogel
7- spijl
8. geluid van mo
toren
9. betrouwbaar
10. deel van de we
reld
ii. zoon van mijn
broer in Engeland
12. verpakkings
middel
13. lacune
14. werk
15. vergiffenis
16. bewoner van Noor
delijke streken
17. stuursch
18. deel van ons
land.
N.V. DE HOLLANDSCHE
VOORSCHOTBANK
KRUISWEG 7O HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
een minimum van ?1000.- op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden, onder borgtocht of zake*
lijke zekerheid. Een prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden.
Losse nummers van De Groene
20 et. Ouder dan 3 maanden
60 et. Toezending uitsluitend
na ontvangst van het bedrag
LEVENSVERZEKERING
MY. ARNHEM
d« basis voor een zorgenvrij bestaan.
NVI
ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK
VOOR NEDERLAND
Een foutieve combinatie. Het eanïge
was Le7, of Les
4F g h
l
U
? "w, </%MY> c~i V/!77?M
S ' ?
^IIIIIHMIIIMIIIIIIIimilMIMIIIIMIIII III MIMI" llllll
Nieuwe opgav n
Letterraadsel
Van de onderstaande iette
moeten 15 woorden gevorndi
welker ie en 30 letters, .e'ez*1
boven naar beneden, een ers ?"
van Maurice Roelants.
ble - dig - en - ein - er - &.'<- - g
go - i - la - li - lijk - moo - n& -«(
ner - ni - ni -? no - or - or - r - r<
rin - sa - se - sem - su - t»'n -?<
tie- tijd - ur - us - vree - V.TOC-IPI
Omschrijving
i. graadverdeeler, 2. non»
3. overwinning, 4. traagIiciö,JI
geheel, 6. niet nakomen,'7. &**
knaging, 8. geologisch tijdp
Bij juiste invulling verschijnt op de
tijlen van de ladder een spreekwoord.
Oplossingen
raadsel
l Soms zit ze bij den vijver in het gras.
(Martin Leopold)
i. s e ssi e
2. oran j e
3. m o r m e l
4. sigaret
S< zaterdag
6. i d e m
7. tehuis
8. z e n o
9. e r i c a
10. barometer
ii. ijlen
12. d a viaan
13. e w ij k s l u i s
M- n e v e l
28406 en 35197
""""witnmiiimmiiimimimmnimiiiiiiimiiiiiiii
7 nieuwe, goede gaven van DROSTE!
1.
2
3.
4.
Zeven nieuwe Droste-bonbons wachten
Roxane: Vloeibare cacaoroom met likeursmaak.
Roulette: Zachte caramel met roompate.
Feuille d'Automnc: Roomcaramel m. pittiger» smaak.
Rondo: Zachte rocm-amandelpate, in gehakte,
gebrande nougat.
Bonbon Mauresque: Roomcaramel met laagje
amandel-chocolade en stukjes gebrande nougat..
op Uw oordeel!
6. Galvano: Oranjeschillen
met gebr. nougat, in bittere
amandel-chocolade gevat.
7. Amandes Impériales:
Melk-chocolade met likeur.
smaak, waarop twee ge
brande amandelen.
Alle zeven bonbons zijn een nieuwe, heerlijke schepping van
Droste. Wees eens goed ... en tracteer er op! Droste is altijd welkom l
Spaart plaatjes voor
onze albums!
A L T IJ D WELKOM!
(uni
1
_ zijn deze week: voor
[w/etterraodse/ Rudi Vroom,
Konin'' ntwcg 26, Amsterdam Z.; voor
faling. Me]. A. Bendien,
DiaIwnejsen/iü/s, Arnhem. Voor elke
wordt een plastiek van Hildo
uitgeloofd. Inzendingen vóór
'Of op een BRIEFKAART; op d
met de vermelding
l£Tof LADDERRAADSEL
PAG. 18 DE
GROENE
""""""IIIIIIIIHlIIIIIIIIIIIIIIIIMimilllllllllllMHir
GROENE N.. 30M
EENHEID IN VERSCHEIDENHEID
» ^ ut l
is het kenmerk van het Nederlandsche volk.xWie het nog niet wist heeftfhet de
laatste weken duidelijk kunnen merken. Eenheid in verscheidenheid is ook het ken
merk van DE GROENE: geen ander blad in Nederland laat in zijn kolommen zoq
vaak vooraanstaande landgenooten van verschillende richting aan het woord komen
Wie' prijs stelt op eert eigen, onafhankelijk
oordeel, vindt in DE GROENE de voor»
lichting [die hij daartoe behoeft. Doch
bovendien geeft DE GROENE de beste
ontspanningslectuur en belangwekkende
bijdragen op elk gebied der hedendaagsche
cultuur. Daarom kiezen steeds meer Ne
derlanders DE GROENE als hun lijfblad
Hier luift afknippen
BON
Ondergeteekende wenscht zich met ingang van heden te
abonnèeren op DE GROENE AMSTERDAMMER. De abon
nementsprijs van heden af tot 31 December 1936 bedraagt
f3.?. Abonnementen kunnen slechts op 31 December eindigen
en worden anders stilzwijgend voor een jaar verlengd.
Naam:
Straat: Nr.
Woonplaats: .- '...