Historisch Archief 1877-1940
Tdj
DE GROENE AMSTERDAMMER
Opgericht In 1877
Redactie: MP. M. KAN N, TH. MOUSSAULT,
Dr. P. H. RITTER Jr., Mr. N. J. C. M. KAPPEYNE
VAN DE COPPELLO «n Mr. R. H. DIJKSTRA
Weekblad voor Nederland onder hoofdredactie van
PROF. MR. A. C. JOSEPHUS JITTA
60« Jaargang No. 3095
Red. en admlnistr : Keizersgracht 355, Amsterdam C.
Telefoon 37964 - Poitglro 72880 - Ge m. giro G 1000
De abonnementsprijs bedraagt f 10.?per jaar.
l .
Abonnementen kunnen mee elk nummer ingaan» doch alleen tegen het einde van een jaargang worden opgezegd.
COMMUNISME OF FASCISME?
OP het jongste partijcongres van de
nationaalsocialistische partij in Duitschland was sche
ring en inslag in de redevoeringen van Hitler,
Göbbels en Rosenberg, dat de groote strijd des
geestes in onze dagen gaat over de vraag: communisme
of fascisme?
Alle tegenstellingen worden tot deze vraag terug
gebracht. Wie het fascisme of nationaal-socialisme
niet wenscht te aanvaarden, zou gedwongen zijn
zich aan het communisme over te geven.
Ook van communistische zijde wordt deze zelfde
tegenstelling verkondigd. Wie het fascisme wil be
strijden, zou een eenheidsfront of volksfront moeten
vormen van alle partijen, die de democratie aan
vaarden.
Die democratie wordt met dat doel sedert kort ook
door de Russische regeering aanbevolen. Men heeft
daar te lande het ontwerp van een nieuwe grondwet
gepubliceerd, die inderdaad op den oppervlakkigen
beschouwer den indruk maakt, de democratische
staatsinstellingen na te bootsen. Zelfs de vrijheid
van godsdienst wordt er in aanvaard, maar met
deze zonderlinge omschrijvingen: dat ieder het recht
heeft zijn godsdienstige meening te belijden naar
zijn eigen overtuiging en dat de propaganda voor
het atheïsme vrij is. Uit de uitdrukkelijke toevoe
ging van de laatste zinsnede kan wel niets anders
worden afgeleid, dan, dat de propaganda vóór den
godsdienst niet vrijstaat, doch wel de propaganda
tegen den godsdienst.
Een Nederlander, die onlangs van een kort bezoek
aan Moskou terugkwam en zeer onder den indruk
was gekomen van de groote werken, die daar wer
den ondernomen, had niettemin vernomen, dat er
van de 370 kerken nog slechts 40 over waren.
Nergens beter dan in ons land weet men, dat de
basis van de democratie en van de politieke vrijheid
is de vrijheid van godsdienst.
Het ligt voor de hand, dat de N.S.B, hier te lande
diezelfde methode van propaganda maken voor het
fascisme heeft overgenomen. In de geschriften, die
van die zijde gepubliceerd worden, geneert men zich
niet neer te schrijven, dat prof. Aalberse en Mgr.
Poels een samenwerking wenschen met het com
munisme. Communistische prenten, die den gods
dienst bestrijden, worden in een geschrift gericht
tegen de Roomsch-Katholieke Staatspartij over
genomen, om duidelijk te maken in welke richting
die partij haar leden drijft.
Wie ook maar eenig begrip heeft van de denk
beelden en de werkzaamheden van de Heeren Aal
berse en Poels slaat de handen in elkaar over de
dwaasheid om met zulke beweringen aan te komen.
ER is geen sprake van, dat de keuze tusschen
deze beide uitersten gaat, in de eerste plaats al
niet om deze simpele reden, dat het communisme en
het fascisme in zeer veel opzichten geen tegen
stelling vormen.
Het dagblad De Nederlander" heeft onlangs op
afdoende wijze in het licht gesteld, hoeveel overeen
stemming er integendeel juist tusschen het commu
nisme en het fascisme bestaat.
Zij hebben in de eerste plaats dezen wezenstrek
gemeen, dat zij beide de staatsalmacht, de dictatuur
van een kleine groep regeerders voorop stellen.
Beide stroomingen, communisme zoowel als
nationaal-socialisme of fascisme, ontkennen het
recht van den onderdaan op vrije meeningsuiting,
vergaderings- en vereenigingsvrijheid en vrijheid
van drukpers.
Beide stroomingen bestrijden metterdaad diege
nen, die van afwijkende gevoelens of opvattingen
blijk geven.
Beide stroomingen ook verzetten zich tegen de
Christelijke Kerk. Het communisme, omdat het den
godsdienst als zoodanig wil uitbannen, het
nationaalsocialisme zoodra de Kerk of de individueel e
geloovige zich tegen eenige Staatsopvatting verzet, omdat
den Christenplicht daartegen in opstand komt.
Stroomingen, die in zoovele principieele punten
identiek zijn, merkt De Nederlander" terecht op,
kunnen nimmer als principieele tegenstellingen ten
tooneele worden gevoerd.
De Standaard" heeft aan deze beschouwingen
toegevoegd, dat ook practisch de tegenstelling,
communisme tegenover fascisme, volkomen on
juist is.
Fascisme, nationaal-socialisme en communisme
hebben alleen wortel kunnen schieten en de macht
verkregen in landen, waar een beter staatsbestel,
berustend op een gezonde harmonie tusschen gezag
en vrijheid, nooit op het volksleven heeft kunnen
rusten door gebrek aan politieke scholing. Duitsch
land, Italië, Spanje, om van Rusland maar te zwij
gen, hebben nooit de sociologische grondslagen be
zeten, waarop een staatsbestel kon tieren, dat voor
gezag en vrijheid beide in onderling geordend ver
band ruimte heeft.
Vergelijkt men daarmede Engeland, Zwitserland,
de Scandinavische rijken, Zuid-Afrika, Amerika
en Nederland, dan ziet men aanstonds het verschil.
Geen dezer landen heeft ooit duurzaam een absolu
tistisch gezag of een absolutistische vrijheid"
verdragen.
HIER te lande is het gevaar, waarvoor men in
Spanje en Frankrijk bezweken is, dat de libe
ralen, de radicalen en de sociaal-democraten om
het fascisme en nationaal-socialisme te bestrijden,
een verbond zouden aangaan met het communisme,
wel uiterst gering. De waarschuwingen van fascis
tische of nationaal-socialistische zijde tegen het
communisme zijn voor ons niet noodig, omdat
niemand vanide genoemde groepen en evenmin
van de partijen der rechterzijde er in ons land aan
zal denken ooit een volksfront in het leven te roepen,
dat ook de communisten zal opnemen. En ten over
vloede spreken de ervaringen in Frankrijk en
Spanje een duidelijke taal.
Uit het onvoorwaardelijk afwijzen van een samen
werking met de communisten volgt echter nog niet,
dat een meer beperkte samenwerking van alle poli
tieke groepen, die het fascisme en het
nationaalsocialisme verwerpen m.a.w. een samenwerking
van wat de socialisten de burgerlijke" partijen
plegen te noemen met de socialisten tot redding
van de democratie, zij het maar voor den duur
van n regeeringsperiode, gewenscht zou zijn.
Er bestaat voor mij geen reden aan de democrati
sche gezindheid van het overgroote deel van de
leiders van de S.D.A.P. en van het N.V.V. te twijfe
len. Maar ik ben er allesbehalve gerust op, dat zij
hun volgelingen in hun macht hebben.
De socialistische pers schreef onlangs: wij staan
even ver van het communisme, als van het fascisme.
Laat ons aannemen, dat dit voor wat den vorm van
den staat betreft juist is, maar het is stellig niet
juist voor wat betreft de organisatie van de maat
schappij, die zoowel door socialisten als door com
munisten wordt voorgestaan. Tusschen die beide
bestaat een zeer groote mate van overeenstemming,
die geen mensch, die van dit onderwerp op de hoogte
is, zal kunnen loochenen. En daaruit volgt, dat,
wanneer, wat ongetwijfeld het geval zou zijn,
een regeering, waarin de socialisten deelnemen,
groote teleurstelling zal opleveren bij vele van
hun volgelingen, deze bij de communisten, die
door geen enkele reserve gebonden worden, hun
toevlucht zullen nemen. Socialisten in de regeering
zullen, of zij het willen of niet, voor steeds meer
radicale maatregelen ijveren, om de communisten
den wind uit de zeilen te nemen en hun eigen volge
lingen vast te houden.
Wie de traditioneele democratie van ons land in
stand wil houden, moet zich evenzeer hoeden voor
het communisme als voor het fascisme, en ook
voor het indirect bevorderen van den groei van
die denkbeelden, in eiken vorm, waarin die beide
gevaren dreigen.
Het verdient op principieele gronden afkeuring,
maar het is op practische gronden evenzeer verder
felijk, Beëlzebub binnen te halen, om den duivel
uit te drijven. A. C. JOSEPHUS JITTA.
PAG. 2 DE GROENE No. 3095
Ondankbaar Nederland
DE oude Italiaansch-Nederlandsche vrij
schap", aldus lezen wij in een ha
artikel van het Giornale d'Italia, had
natuurlijken grondslag in de afwezigheid
elke oorzaak van wrijving tusschen de
landen en in de constante eerbiediging, j
Italiëmet zijn dichte en expansieve bevoD
heeft getoond voor het uitgestrekte kol
rijk van Nederland."
En dan wordt de schrijver erg boos
Nederland in den Volkenbond zoo anti-Ii
aansch doet.
Jammer van de stevige basis dezer
schap!
tich op een wetenschappelijk congres te Berlijn
_n moed gehad, uit te spreken, dat buiten de
Diversiteit houden van politieke kwesties
jn voorwaarde zou zijn om het wetenschap
elijke werk voort te kunnen zetten."
Zou dit een teeken zijn van de ware Duitsche
erlcvi-ng ?
Herleving van Duitschland
DE Duitsche pers jubelt sinds eenige j(
over de herleving van Duitschland", i
critische lieden in het buitenland zochten
dusver tevergeefs naar symptomen van dit j
schijnsel.
Doch nu heeft de groote chirurg prof.
?iisto ische rechtsbeoefenlng
t E hoogleeraar in het Oud-Vaderlandsch
^ F echt te Leiden heeft bepleit, de
rechtendie weer uitsluitend voor de
alpha-gymnastei open te stellen. En van de alpha-af deeling
lde 'ij bovendien in de twee laatste jaren het
«skin de-onderwijs laten vervallen.
f Tot de vakken der juridische faculteit
beorer echter, behalve de rechtshistorische, ook
economische, waarvoor een behoorlijke
mis van de wiskunde niet ongewenscht is.
[ Miss hien dat de hooggeleerde tot andere
ach en komt, als hij eens nagaat hoeveel
ijtei in hun later beroep vóór alles de
econonr.idig hebben.
Uit het doodloopJpoor gelicht?
Genève, 2 : Scpt
T""1-S ist der 'Fluch der bösen Tat, dass SKJ
H wdhrend Böses muss gebaren.. .., een
1 *a' * .king die hoe afgezaagd oc/t, telkens weai
geldigheid bewijst, wanneer het duidelijk wor
zich in politieke zaken een eenmaal gemaaktt \
cipieelefout blijft wreken.
Ter Volkenbondsvergadering had men eenfl
plan, den Italianen nu maar ter wille te a"
Ethiopische delegatie niet toe te laten. Zoo
kon dat natuurlijk niet. Maar de comrnissA
onderzoek der geloofsbrieven kan veel dosn.
genwoordigde de Ethiopische delegatie wel het i
lijke Ethiopië? Zoo neen, dan kon een uit\
vonden worden en konden de Italianen, die mA\
knagend geweten niet in n zaal wilden zitten, t
vergadering komen. Het moet tot schande n
groote mogendheden gezegd worden, dat het del
geweest zijn, die duidelijk maakten dat <fif|
ging. Bij Eden vonden zij een gewillig oor."
Assemblee, die ditmaal den verdienstelijken Ai\
Saavedra Lamas tot voorzitter koos, roezemo&dii
van de stouiigheid die de commissie tot viriji
der geloofsbrieven zou uithalen, die dan ook mtt
stemmigheid besloot aan de voltallige vergaderirn
te stellen het Haagsche Hof om advies te vragent
college te belasten met het treffen van een bescB
of de Ethiopische delegatie een wettig mandaat \
ja dan neen. De heeren Limburgen Politis i
met de formuleering van het request.
En zelfs het feit, dat de delegatie van Ethq
tegen aller verwachting toch reeds dadelijk «
gelaten, helpt in werkelijkheid de zaak nietn
Practische consequenties ontbreken. Het is ten
nuttelooze demonstratie van de theorie van htti
Maar nu zal men hebben te aanvaarden dal
het, in alles wat naar Europeesche samen
zweemt, zonder de Italianen moet stellen.
\T moet men toch. En het wordt tijd dolt
dit realiseeren. DefascistischemogendheA
nu eenmaal door de onweerstaanbare kracht <W
op elkaar aangewezen. Het is ijdel te hopen <n
ventwisten, op disharmonie tusschen elkander r
weg staande usurpatoren. Mussolini mag «fy
minachting hebben voor zijn luidruchtigen «J
rekenbaren plagiator, hij mag nóg zoo'n vreet?
ren voor een al te dicht nabuurschap aan den r
dit laatste is tenslotte een gevaar waartet
kruit gewassen is. Maar dat is er niet tegen <
standigheden, niet tegen den loop der historie*
tegen bevindt zich een Mussolini onher"
de oppositie!
Daarom was iedere politiek ten doode opge
die er op gemunt was om Italiëweer in het)
Stresa te krijgen zooals iedere politiek^
is opgeschreven, die Italiëweer in het
concert terug tracht te brengen.
: s
tverlu
\Men
itie
Ita.
ner r
inclpi-.
lijkk<
nog
uj
\ dt
t mee
streven
/ oj ni
s niet de halfhartige sanctie-politiek die
is aan de perikelen van den Volkenbond.
? Ifs niet het feit dat men Italiëniet alleen te
r ook veel te laat heeft aangepakt. Neen, het
it dat men Italiëverleden jaar in het front
^a terug heeft willen halen, dat men getracht
aak weer recht te breien, waardoor het schip
is. Want al die halfheid, die de directe
oor-an het falen van den Bond, spruit voort uit
igen van weer mee-doen".
'ad toen moeten zien, dat de eenige
conse'}as: losmaken van Italië. Het kwijt raken
als bondgenoot en als Bondslid was een
^ r lies dan een politieke nederlaag in een zoo
-.2le strijdvraag. Dat blijkt nu.
Onherroeitmen nu tot consequenties die men verleden
dacht te kunnen vermijden; en men zal deze
!ties in nog heel wat ongunstiger omstandig'
.'nen te aanvaarden. Italiëhoort reeds lang
tot de mogendheden die een internationalen
and of zelfs maar een Europeeschen
Het staat er met Duitschland, of het dat
t, recht tegenover.
"?O? ../) zekere hoogte is 't goed dat 't nu zoover
geh. len is dat Italiëwel uit Genève zal gaan ?
twijn:. i. Men weet nu waaraan men toe is. Maar
'': en al veel eerder behooren te weten.
[Voor ' nogenblik moet men van Genève echter geen
l/ meei >erwachten. Genève, immers, is niet anders
i het >eken naar een rechtsformule. En daarmee
' men -p dood spoor geloopen. In de eerste plaats
at m': n in den aanvang tot te veel compromissen '
eigd t::is, of nog op de mogelijkheid hoopte om
ipromi-sen aan te gaan in de tweede plaats
t de oure en doelbewuste onrechtmatigheid, de
«e ;->ut court niet met theoretische
verweeriïften :;an worden bevochten. Hoe eerder men dit
pet, ho. eerder we terugkeeren uit het doodgeloopen
t, des beter. Wie in het Recht gelooft, hoef t zich
t&lles > laten welgevallen. Hij mag zich niet blind
Yen op Je regels van het spel waaraan zich zijn
pwten<;'er niet houdt, om 't even of deze regels
boi.' Ispact heeten, of Spaansch
non-interventieof *t!fs maar de conventioneele omgangscode
fouiu 'j/nc Staten, die zich met elkanders
binnen< ongelegenheden niet plegen te bemoeien.
ndeil; juist die binnenlandsche
aangelegenWvan dictatuurstaten dient ons aller eerste zorg
p/n.
b ivi< uitgaan van de veronderstelling dat
yen z,\ '/ even correct gedragen als wij, loopen we
*roep«tijk vast. Zouden wij met ons allen, zelfs
vty! op dit late uur, nu werkelijk toch nog in staat
inttge- iarte keeren? Niet: voor korten tijd te
»pen maar werkelijk den kop in te drukken?
M, KANN
HET ONTWAKINGSPROCBS IS IN ENGELAND NOG
steeds aan den gang en Hitler kan het zich
tot een eer rekenen het trage
GrootBrittaniiëte hebben wakker geschud. Bedoeld heeft
hij dat natuurlijk niet. Maar op .het laatste
oogenblik heeft Downing Street toch besloten om Eden
zelf maar naar Genève te sturen en niet zijn secon
dant Lord Cranbourne. Het kabinet riskeert daar
mee, dat een man die, welke vergissingen hij ook
gemaakt mag hebben, toch de Volkenbondsbegin
selen zoo trouw toegedaan is, als een minister
van buitenlandsche zaken eener groote mogendheid
maar zijn kan, de Britsche politiek onherroepelijk
aan een te volgen lijn vast legt. Maar dit risico moest
men wel aanvaarden, omdat het duidelijk was ge
worden dat de omstandigheden een ferm beleid ge
boden. Met het zenden van een man van 't tweede
plan, die steeds een excuus gereed zou hebben om
zich niet te committeeren, zou Engeland meer aan
gezag en leiding hebben verloren dan gewonnen aan
tijd en voorzichtigheid. Met dat al is het
ontwakingsproces nog niet voltooid. Wel teekent de
regeeringspolitiek zich nu scherper af dan te voren. Wel
onderschrijft iedere Brit het aan 't placide Engeland
opgedwongen bewapeningsprogramma, zoodat zelfs
Labour hierin om gaat, wel schalt een alarmroep
door het woud der bladen en weekbladen maar
de gewone man gelooft dat al die drukte en bezorgd
heid wel weer over zal gaan. Het groote publiek
wét wel wat er aan den gang is, maar het kan zich
toch niet goed voorstellen en indenken, dat 's we
relds politieke situatie er zoo heel veel bedenkelijker
uitziet dan vier jaar geleden. Integendeel, vier jaar
geleden bevond Engeland zich nog diep in de crisis
en, oppervlakkig-economisch gesproken, maakt het
land althans Londen en het zuiden van 't land
den indruk dat de goede dagen van weleer zijn weer
gekeerd. De straten zijn voller dan ooit, nieuwe
verkeersverordeningen en beperkingen moeten de
opstopping tot een min of meer regelmatige circu
latie van het verkeer omtooveren. De treinen zijn
vol, de spoorwegen maken winst. De handelscijfers
wijzen er allerwegen op vooruitgang en wanneer
het buitenland" zich nu maar kalm zou houden
en tot overeenstemming kon komen, zoo redeneert
het publiek, dan zou ook op het continent de eco
nomische opleving niet lang meer op zich laten
wachten. Dan zou er misschien weer een einde ko
men aan de halsbrekende en dure toeren van den
kanselier van de schatkist om in het
belastingverslindende bewapeningsprogramma te voorzien. Van
nature interesseert het groote publiek zich meer
voor sport" en voor den dood van Campbell Black,
dan voor buitenland". Men heeft nog een vage
hoop op buitenlandsche overeenstemming. Vandaar
dat Downing Street zich nogmaals tot de Duitsche
regeering heeft gewend inzake de komende bespre
king der Vijf Mogendheden. De opgeworpen moei
lijkheden wil men trachten te omzeilen door te
zeggen dat slechts tappes-gewijs besprekingen zul
len worden gevoerd en dat ook de Britsche regeering
op niets zal praejudicieeren. Goed, zoo is 't netjes
gezegd. In beginsel komt het echter hier op neer,
dat de Engelsche regeering alle verantwoordelijk
heid voor een op de lange baan schuiven der be
sprekingen van zich afwentelt. Hitler wil zich in
Oost-Europeesche zaken niet vastleggen, maar wel
West-Europeesche aangelegenheden behandelen.
Laten we dus beginnen, zoowel door middel van
dtrekte diplomatieke besprekingen met Berlijn, als
in algemeene besprekingen te Genève. Lukt ook
dat niet, dan is tenminste aan den volke bewezen
dat verder pogen zou neerkomen op het ondankbare
werk, vierkante bouten in ronde gaten te moeten
slaan.
DB FRANSCHEN KUNNEN ZICH NIBT OP HET
excuus beroepen, dat het strijdgedaver te ver
van hun land ligt en dat het hun in materieelen zin
te goed gaat. Financieel gaat het de republiek
slecht. Paul Reynaud, de financieele criticus uit het
oppositie-kamp, is uit Amerika teruggekomen, naar
gemompeld wordt met voorstellen om tot devaluatie
van den franc over te gaan en tot revalorisatie met
Engelsen-Amerikaansche medewerking. Het is de
vraag of, economisch zoowel als politiek, Frankrijk
het niet veel meer noodig heeft wakker te worden
geschud dan Engeland. Het Duitsche gevaar is
men zich bewust. Het Spaansche niet. En een dood
gebloed Spanje is voor Frankrijk een oneindig groot
gevaar omdat het een binnenlandsch gevaar is.
Wel heeft de Croix de Feu-beweging afgedaan,
maar Doriot, de vroegere communistische burge
meester van Saint Denis, is nu de gevaarlijkste man
PAG. 3 DE GROENE Ne. 3095
uit het fascistische kamp, die het vreedzaam en
Fransch-burgerlijk bestaan van de republiek be
laagt. De met alle waarheid strijdige slagzin, dat het
fascisme dient om het communistisch gevaar te ver
nietigen en dat men dus slechts de keuzs heeft
tusschen deze beide uitersten, doet er opgeld en
menig conservatief gezind en niet al te best ingelicht
Franschman dien de schrik om 't hart is geslagen
put een bedriegelijken troost uit de successen der
Spaansche militairen, die langzamerhand meer dan
twee derde deel van Spanje beheerschen, Madrid en
Bilbao bedreigen en noodeloos het leven derjvrouwen
en kinderen voor het Alcazar van Toledo offeren.
Hoe bedrogen zal de conservatieve Franschman
uitkomen ! Zeker, in het lieflijkste land van Europa
ziet het er op dit oogenblik niet florissant uit. De
sociale rust is er nog steeds niet weergekeerd, en
de meest rechtsche vleugel van het volksfront, de
radicalen, dreigen Blum het vertrouwen op te
zullen zeggen, wanneer de regeering nu niet de
moed vind een einde te maken aan de met alle
rechtsopvattingen spottende praktijk van
fabrieksbszettingen. Maar Frankrijk bezit nog vele reserves,
financieele en politieke. Achter Blum staat als plaats
vervanger al Herriot gereed. En tenslotte is het
Fransche volk op geen enkele wijze te vergelijken
met het Spaansche. Spanje is achterlijk, tegen
woordig misschien het achterlijkste land van
Europa. Het bevindt zich tendeele nog in den
toestand van vóór de Fransche revolutie. Frankrijk
staat op de bres voor de Europeesche beschaving,
het Fransche leger is mér dan een bolwerk voor de
Franschen allén. Heel Frankrijk is er als 't ware
mee gemoeid en dankt daaraan de merkwaardige
eigenschap, op het oogenblik dat de nood hoog is n
te worden. Dat oogenblik nadert.
IN ZWEDEN VERLOOPT DE POLITIEKE STRIJD WEL
in veel rustiger vormen. Bij de aldaar gehouden
verkiezingen zijn de conservatieven wel niet bepaald
fijn geweest in hun bestrijding van het socialisme,
maar daarvoor zijn zij dan ook gestraft met het
verlies van een kwart van hun zetels, die grooten
deels ten goede zijn gekomen aan de sociaal-demo
craten en vooruitstrevende liberalen. Ook de com
munisten hebben eenige winst geboekt, maar de
extremisten van rechts hebben geen enkelen zetel
kunnen halen. Na de bevestiging van het vooruit
strevende bewind door de Deensche Eerste Kamer
verkiezing volgt thans het heroptreden van een
regeering onder sociaaldemocratische leiding in
Zweden. De formateur heeft daarbij de vage keus
tusschen de liberale volkspartij en de boerenpartij als
bondgenoot. Ja, hij zou zelfs met de
revolutionnairsocialisten reeds een meerderheid in de kamer heb
ben. Maar de Zweden moeten niets van dergelijke
experimenten hebben en Per Albin Hanson, de
socialisten-leider, zal dus wel wijzer wezen, dan
deze mogelijkheid zelfs maar te overwegen. De
verkiezing kan ook als een goedkeuring van het
sinds 1933 gevoerde crisisbeleid gelden.
Van de 220 millioen, die in dat jaar voor actieve
welvaartspolitiek beschikbaar zijn gesteld, wordt
in den loop van dit jaar reeds het laatste af betaald
De werkloosheid is nihil geworden, de export van
hout en papier en daarna ook van ijzererts bloeit,
het loonpeil is gestegen, het prijzenpeil vrijwel niet
verhoogd. De plannen van de nieuwe regeering
liggen thans reeds in het scheppen van waarborgen
tegen de schade van een nieuwe depressie. Het
succes van deze moderne economische politiek kan
niet nalaten ook elders indruk te maken.
IN BELGIËIS HET ECONOMISCH SUCCES DER
New Deal" grooter dan het politieke. Ook daar
heeft het bedrijfsleven zich hersteld, is de werkloos
heid tot de helft gedaald en de door de devaluatie
veroorzaakte loonsverlaging gecompenseerd. Bo
vendien heeft Minister de Man aan den kabinetsraad
een sluitende begrooting met belastingverlaging
en salarisverhooging voor de rijksambtenaren
kunnen voorleggen. De politieke crisisverschijnselen
werken echter langer na: de Rexisten gaan voort
met hun rumoerige campagne, die zelfs tot schiet
partijen met linksche extremisten leidt; de
Vlaamsche nationalisten komen uit pure Franschen-haat
Pook«n direct staken
TABAKEX
MAAKT»
TOT
NIET ROCKER
??MM VMUintl
~" '
T
b