Historisch Archief 1877-1940
.J- ?,
-?r
4
f.
60
kna
en
ho
da
bd
Ta
.1 .1
KLADSCHRIFT VAN JANTJE
Jantjes commentaar op de Internationale -monetair*
politiek Is Ra, ra, wat Is dat" - en velen zeggen
het hem na.
Hendrik Kist, Ober-Kellner
Een week heeft nu maar
zes dagen
IK heb stijve kaken van het grijnzen,
want als ik niet lach is het: weg fooi.
Aldoor hoor ik: Hendrik, ken je die
al? Hendrik, nou heb ik een goeie.
Hendrik, nou moet je die eens hooren.
En dan komt de grap van de juffrouw,
die rijksdaalders kocht, omdat de
gulden zou dalen of van den man die
centen verzamelde omdat het zilver
niets meer waard zou zijn. En ik schud
met mijn schouders en zeg: Ha, ha, ha,
ha, nee die is goed en trek zoo'n gezicht
van dat hem ik reuze vind en ik word
bijna onpasselijk als ik hem weer hoor.
Dat is het nadeel voor ons soort
menschen, nog apart van de ellende, die je
toevallig als guldenbezittend staats
burger hebt.
Maar de Heeren van De Groene, ook
al opgewonden, zeggen: ik moet alles
per dag opschrijven om de stemming
van het Nederlandsche volk te peilen
zeggen de heeren en geven mij een
kwartje en dus schreef ik per dag wat
hieronder afgedrukt staat:
ZONDAG. Ik slaapt en merkt nog niets.
Maar het zijn thans tijden dat je niet
kan slapen of de gulden is fietsen. Je
kunt je eigen zak niet meer vertrouwen
en als er 's avonds nog 6 gulden verval
in je portemonnaie zaten zijn het er
den volgenden morgen nog maar een
stuk of vier, vijf, dat je je schaamt'
voor je vrouw. Waarom kan je ook
niet beter oppassen zegt zij en zij
heeft gelijk. Ik lig wakker en kleed
mij aan en merk nog niets en buiten
op straat merk ik niets en ik ga naar
mijn werk en daar liggen de Zondag
morgenkranten en zoo is het uit met
mijn rust. Ik kijken en beter kijken
en daar staat het: weg kapitaal t j e, zoo
300 gulden kwijt, is dat schrikken ?
En na een uur staat het heele caf
op zijn kop ook chef Pot die aldoor
Goud gehad had en het Zaterdag na
den Franschen Franc Fout begrepen had
De oogen van Amsterdam kij
ken door een bril van Schinidt
J. M. SCHMIDT, opticien, Rokin 71
en toen op het laatste moment gauw
guldens had gekocht en nu de huur
niet zal kunnen betalen en de klanten
allemaal ook, nergens anders over
praten.
MAANDAG. Er is nu toch niets meer
aan te doen, zei een Heer die al om
negen uur in den morgen een Cats
kwam drinken bij ons, de beurs is
dicht, op straat vat ik kou zegt hij en
de telefoon is bezet, zaken doen kan
ik niet zegt hij, breng mij er nog een.
De heele dag steeds Heeren, die aan
tafeltjes zitten te praten en handelen,
je hoort de millioenen rinkelen zegt
Willem, luister maar goed zegt hij
misschien valt er een op den grond,
dat is dan voor jou, en de Heeren erg
royaal, zeker velen een goeden dag.
Wat moet ik doen, wat moet ik doen ?
Verkoopen of houden, goud of papier
ik heb pok mijn zorgen maar ik begrijp
er niets van.
DINSDAG. Ik ben van morgen maar
naar een zenuwarts eenen Doctor
Groenendijk gegaan van de schrik
met de devaluatie die mij zeide, het
komt in orde Kist en betalen hoef ik
niet omdat hij bij ons altijd bij het
raam zit met zijn vrouw. En zegt hij
Kist maak je geen zorgen: die
griezeldroomen is je onderbewuste maar mijn
vrouw zegt het is Colijn van wie zij
ook droomt des nachts. Ik zie altijd
zoo een grooten hond, die mij op wil
eten en dan rammelt het met guldens
van glas net als kerstklokjes dat ze
breken en ik dan zweetend wakker
worden. En als ik dan wakker 'word
zweet ik pas goed: een goede 300
gulden naar de devaluatie!
Ik heb een Neef gehad, die dee een
Sneeuwballoterij met loten van 3 gul
den 75 cent n dan moest je ze kunnen
verkoopen aan vijf andere lotelingen
en dat was ook Nepp. Maar zoo was
hij, gedeugd heeft hij nooit maar van
een netten Heer Colijn, die ik gekend
heb als officier vroeger in het leger
verwacht je zoo wat niet. Het was geld
van mijn doode nicht wijlen Mathilda,
die was getrouwd geweest met eenen
Heer van geld en liet zij mij na haar
dood eerste klasse en een eigen graf
om de tweeduizend guldens na wat
niemand hoeft te weten anders is het
Kist kan je me wat leenen of Kist met
honderd gulden kan ik een nieuw
leven beginnen.
WOENSDAG. Ik weet niet, maar ik
vind het een zenuwentijd met die
muntellende ik kan mij niet roeren of
draaien of mijn vrouw zegt, dat je je
niet schaamt dat je het geld voor mij
en je arme kinderen er door brengt met
smerige speculaties, als nicht Mathilda
dat eens had geweten, omdat zij familie
is van mijn vrouw. Ik kan er niets aan
doen ! Een mensch moet vertrouwen
hebben in de overheid want waarom
zijn die er anders. Gezag moet er zijn.
En dus heb ik geloofd op gezag. Maar
zegt mijn vrouw als ik dat deed bij jou,
nou, dan zouden er mooie verhalen
komen! Je moet nooit meer gelooven
dan je ziet en dat nog niet eens, zulke
mooie portretten zijn de menschen
soms en jij heelemaal zegt zij. In het
cafénog nooit zoo'n opwinding ge
weest en de Heeren zeggen, gauw Kist
breng mij er nog een voor de prijs
gestegen is en een reuze omzet en drie
weg laten halen door 3e politie, die
de prijsstijging naar het hoofd was
gestegen.
Een Heer Bankier, dien ik ken,
om dat hij mij als Compagnon van
mijn neef eens voor zoo gulden heeft
opgelicht zit te lachen. Ja Kist zegt hij,
ik zag het aankomen. Ik ken die
smoesjes. Ja zeg ik, dat weet ik, en
negeer hem door niet meer met hem
te spreken. Maar een Heer student, die
een vriend is van den zoon van den
Heer Oud (den minister van devaluatie)
zegt de Heeren waren zelf verbaasd
dat het gebeurd is. Zij lazen het uit de
kranten. Het is een vergissing geweest
van zoo een nieuwe verreschrijver van
het A.N.P. zegt hij. De Heeren hebben
er zelf spijt van. Zou dat waar kunnen
zijn?
DONDERDAG. En een heele oploop
voor het terras omdat er een politie
agent kwam te staan omdat het nieren
broodje vijf centen duurder is gewor
den, omdat de vorige kok ze maakte
van hersens en de nieuwe het niet kan,
waardoor het echte nieren moeten zijn
en nu is er gedreigd door die agent wat
wij heelemaal niet kunnen hebben en
nu maar nierenbroodjes met verlies,
voor de rust van de Heeren die komen
uitblazen van de Beurs, waar het nog
nooit zoo druk is geweest. En ik kan
wel huilen want wat heb ik nou nog
met mijn connecties in de beste
PAG. 18 DE GROENE No 3096
KUNSTZAAL VAN LIER
ROKIN 126 ? AMSTERDAM
Doorloopend Tentoonstellingen
kringen, dat ik niet eens goud of
Ponden uit Engeland of Dollars h<b
gekocht en heeft mijn vrouw eigenlijk
gelijk.
VRIJDAG. Ik denk, moet je nu tot h
niet wat doen, er is ook vier jarei
spaargeld van mij bij. Nee zegt mijn
vrouw, nu is het te laat en ik den
heelen dag met een zwaar geweten
in het café. En ik lees het pamfl-t
van de N.S.B., dat een van de Heen a
met een Driehoekje mij laat zien <n
zoo op het gezicht lijkt het wat ik b< n
ook een gedupeerde spaarder en dr n
moet je eigenlijk wel schelden «p
Colijn en zijn Heeren Ministers ma ir
hij is toch zoo'n fatsoenlijk Heer, cie
N.S.B, heeft nooit gelijk, laten ze maar
naar hun eigen kijken met hun
jaloersche oogen. En ik zeg dat teg;n
een Heer met een beetje zwart uiterLjk
en kreeg ik drie dubbeltjes fooi.
En een Zaterdag is er nog net
gekomen, want die dag komt Je
Groene weer op de leestafel, dus iie
Zaterdag is uit mijn verslag wegi
edevalueerd: Eenweek heeft dus ver Ier
nu maar zes dagen l
ONZE NIEUWE PRIJSVRAAG
Het bedankbriefje
De nieuwe prijsvraag, die wij de
vorige week hebben opgegeven, eischt het
schrijven van een vriendelijk, l:ort
briefje van 150 woorden, om de g<edt
kennissen of de familie, bij wie men zoo
juist een weekend heeft doorgebrc :ht,
daarvoor te bedanken, op zulk een w j&
dat men, zonder de voordeelige vri>
ndschap in gevaar te brengen, toch w'ing
geeft aan zijn ware gevoelens over di
doorstane dagen.
Als eersten prijs loven wij wederom
uit: een Dünhill bureau-vulpenho.ider
met artistiek uitgevoerden standaard
ter waarde van ? 17.50; als tweeen
prijs een plastiek van Hildo Krop.
De redactie heeft het recht de ir zen
dingen te publiceeren. Op de beslissing
der redactie is geen beroep. Inze
idingen uiterlijk Maandag 5 October. Ver
slag en prijstoekenning in het num
mer van 10 October.
Schaken
Nog eens; Nottingham
MEN raakt niet gauw uitgepraat
over Nottingham. En terecht I
Niet alleen namen aan dit
tournooi de allersterkste spelers deel, maar
ook waren de partijen dikwijls van een
zeer hoog gehalte.
Zoo is ook de onderstaande partij,
alhoewel niet geheel vrij van fouten,
een fraai staaltje van het waarnemen
van een geboden kans. Bogoljubow,
die aanvankelijk door Winter over
speeld werd, maakte schitterend ge
bruik van een kleine zwakte op den
Koningsvleugel door een goed geleiden
aanval energiek door te zetten en met
een Paardoffer de beslissing te brengen.
KONI1VGSINDI8CH
Gespeeld te Nottlnffham 8ste ronde
Wit: WINTER Zwart: BOGOLJUBOW
i. 62?d4 Pg8?f6
2. ca?04 gy?go
3. Pbi?C3 Lf8?g7
4. e2?64
In plaats eener bezetting van een
ptonnencentrum wordt veel het systeem
met g3 en Lg2 gekozen. Ook na de
thans gekozen voortzetting is het
fianchetkeren van den Koningslooper
zeer goed speelbaar.
4 dy?do
S. g2?g3 Pb8?có
Een door Yates in de praktijk ge
brachte zet. Solider is echter Pb8?d7
met spoedig 05.
6. d4?ds Pc6?b8
Nu Zwart d4?ds uitgelokt heeft
streeft het zwarte paard naar cs.
7. Lfi?g2 e/?es
8. Pgi?e2
Dit is beter dan Pfa, daar Wit
vlugger tot f4 komt
8. ........ Pb8-d;
9. h2-h3
Wit wil Le3 spelen, wil echter door
Pg4 niet lastig worden gevallen.
9 h7?h6
10. Lei?3 d7?ds
n. &z?&3 o?o
12. o?o Pd7?cs
13. b2?b4 as x b4
14. asxb4 Ta8 xax
15. Ddixai Pcs?aó
16. Dai^as Pföhs
Wit heeft op den damevleugel een
overwegende stelling bewerkt. Zwart
is genoodzaakt op tegenaanval te
spelen. Deze zal bestaan in een
Koningsianval, welke weinig kans van slagen
iceft, daar Wit naast een solide
lionnenstelling zijn stukken ter ver
lediging beschikbaar heeft.
|i7. b4?bs Pao?58
Puzzles
iMiiiiiiiiiiMiiiiimiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiniiiniiiiiiiiiiiiiuiiiiiM
| Prijswinnaars voor deze reek zijn: |
voor /iet letterraadsel Dr. H. Goet- J
hart, Bosboom Toussaintlaan 71, i
Hilversum; voor het ladderraadsel s
l Mc]. M. Mail, Amsterdamsche weg
| 102, Arnhem. Voor elke puzzle wordt
een plastiek van Hildo Krop
uitgeI /ooft/. Inzendingen vóór Dinsdag op
l een BRIEFKAART; op d» adreszijde
l met de vermelding LETTERRAADSEL l
| of VERMENIGVULDIGING. |
rilllllllllllllllllllllllllllllllllllllMMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIHH
Nieuwe opgaven
Letterraadsel
Van de onderstaande lettergrepen
moeten 15 woorden gevormd worden,
welker eerste en derde letters, gelezen
van boven naar beneden, een vers
vormen van Gerard Wijdeveld.
a-ac-al-ca- dee - der - der- die
do - een - gen - gi - ha - ie - in - ja
Jen - lig - lig - lo - ma - ma - ne - nei
rad - re - rijn sis - teit - ti - tra - tijd
ui - ur - ven - vi - za - zie.
Omschrijving
z. in deelen splitsen, 2. vaas, 3. elk,
4. jammerlijk, 5. gelijk, 6. overhellen,
7. hoeveelheid medicijn, 8. Indisch
vorst, 9. vlaktemaat, 10. steeds, xx.
redeneerkunst, 12. stelen, 13, lichtblauwe
verfstof, 14. werkeloosheid, 15. in
hoogste mate gelukkig.
Vermenigvuldiging
MADRID
FRANCO
...MOLA
Hoe luiden verrnenigvuldigtal en
vermenigvuldiger in cijfers, wanneer
gegeven is:
a) de som der cijfers, waaruit
MADRID bestaat, is 36.
b) FRANCO is deelbaar door xx.
Een onnoodige verzwakking.
angewezen zet was 04?05.
f8 Phs?fó
(19. C4?cs 46 x cs
Lea x cs Tf 8?e8
fci.Tfi?ei ........
Gericht tegen den zwakken pion 07.
i. ........ Pb8?d7
2. Les?b4 ?
Beter was Le3 van welk veld uit de
loper beide vleugels bestrijkt.
J h6?hs
Zwart maakt gebruik van de door
4 ontstane zwakte.
3-fa?£3 ........
fy> 64?g5 zou Pri7 gevolgd zijn en
later 114, f7?f6 met kansrijken
wal.
. ? Lgy?hó
l Zwart heeft zich op interessante
lüze, met weinig middelen een aanval
chaft.
||. Tci?di hsxg4
_xg4 Lh6?03 +
kgi?h2
Dp Kf i zou eveneens als in de partij
* offer op g4 gevolgd zijn b.v. Kgx,
«M, hxg4,-Df6+etc.
Relatief het beste was nog Khi.
al neemt Wit het of f er niet aan,
kan hij de partij niet meer redden.
GROEN E NÖ. 309*
Oplossingen
Letterraadsel
Nu zien wij ver met ons gesloten
oogen. (Maurice Roelants)
i. n onius
2. u r s u l i n e n
3- zege
4. i n e r tie
S- ensemble
6. nalaten
7. w r o e g i n g
8. ijstijd
9. vrees el ij k
10. e i n d i g
il. r e o r ga n i sa ti e'
12. m o o r i n
13- ergo
14. t i eren
15. orneeren
Ladderraadsel
Men moet geen slapende honden
wakker maken.
m el o e n
extase
n ijker k
malaga
o orlam
ekster
t ral ie
geronk
eer l ij k
europa
nephew
seroen
leemte
arbe i d
pardon
eskimo
n o r s c h
drent e
27. ........ Dd8?h4 +
28; Lg2?4i3 Pd7?fó
Wit gal op, daar de dreiging P x g4 -f
of L x g4 niet te pareeren is. L.
EEN GOEDE BELEGGING
onder alle omstandigheden:
Beleg tien guldens al dan niet gedevalueerd
in een abonnement op DE GROENE. Wie zich
thans als abonnévoor 1937 opgeeft ontvangt
DE GROENE
maanden gratis.
I
Voor een tientje krijgt U dus:
65 maal
65 maal
65 maal
een hoofdartikel over de belang
rijkste vraagstukken die In
binnenen buitenland aan de orde zijn.
een heldere samenvatting der ge
beurtenissen van de afgeloopen week.
een overzicht in woord en beeld
van de frappantste uitingen der
wereldpers.
65 maal actueele artikelen van de beste
schrijvers en critici over alle ge
bieden van kunst en literatuur.
65 maal frissche en belangwekkende pagina's
die in het bijzonder de vrouw
interesseeren»
6S maal een verhaal van een belangrijk
modern auteur.
65 maal de beste ontspanningslectuur en een
pagina onovertroffen humor.
(Om niet te spreken van de bijzondere nummers,
zooals het JUBILEUMNUMMER bij het zestigjarig
bestaan van DE GROENE, dat dit najaar verschijnt.)
DE GROENE HANDHAAFT
ZIJN STANDAARD ONVERZWAKT
!
Hier linf* afknippen
BON
Ondergeteekende wenscht zich met ingang van l Januari 1937
te abonneeren op DÉGROENE AMSTERDAMMER en verzoekt
GRATIS toezending van de tot dien [datum nog verschijnende
nummers. De [abonnementsprijs ^bedraagt f 10.?per jaar,
welk bedrag heden per postwissel is gezonden *) op postreke
ning 72880 is gestort *) per quitantie kan worden geïnd. *)
(Abonnementen kunnen slechts op 31 December eindigen
en worden anders stilzwijgend voor een jaar verlengd»)
*) oorhalen wat niet wordt verlangd.
?Naam :?..'...
Straat;
Woonplaats:
Nr.